00:01 - 28/03/25

Δημογραφικό

Το δημογραφικό είναι ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα για τις περισσότερες αναπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, της οποίας οι δημογραφικοί δείκτες είναι ιδιαίτερα δυσμενείς, επειδή για μεγάλο χρονικό διάστημα όχι μόνο δεν έχει συνειδητοποιηθεί ουσιαστικά η σοβαρότητά του, αλλά αντίθετα έχουν ευνοηθεί τάσεις που επιδείνωσαν το πρόβλημα, όπως τονίζεται.

Ο Καθηγητής του Τμήματος Μηχανικών Χωροταξίας & Ανάπτυξης ΑΠΘ, Νίκος Καρανικόλας, μίλησε στο MEGA για το δημογραφικό, σημειώνοντας πως «είναι ένα πολύ σοβαρό ζήτημα».

Όπως ανέφερε «όταν φτάνουμε στην ηπειρωτική Ελλάδα, βλέπουμε να χάνουν σε έναν χρόνο το 30% του πληθυσμού τους, και να ερημώνουν. Εδώ «χτυπάνε καμπανάκια»» σημείωσε και πρόσθεσε: «Και ο δήμος Αθηναίων έχει μείωση βέβαια όμως μετακινούνται στα προάστια. Θα υπάρξει όμως ραγδαία μείωση του πληθυσμού».

Οι 19 δήμοι με την μεγαλύτερη μείωση πληθυσμού

Στο γράφημα που ακολουθεί καταγράφονται οι 19 δήμοι με την μεγαλύτερη ποσοστιαία μείωση πληθυσμού:

«Οι δείκτες δημογραφίας δείχνουν ότι χειροτερεύει η κατάσταση. Στην Ελλάδα από το 1940 και μετά μπορούμε να πούμε ότι έχουμε αστικοποίηση, μετανάστευση, είχαμε υψηλή γεννητικότητα και υπήρχε αυτή η ήπια αύξηση. Τώρα έχουμε τεράστια υπογεννητικότητα. Είμαστε δεύτεροι στην Ευρώπη, από τις πρώτες χώρες στον κόσμο. Ενώ πρέπει να «γεννάμε» 2,3 παιδιά ανά γυναίκα, «γεννάμε» 1,3», σημείωσε ο κ. Καρανικόλας.

Στο γράφημα που ακολουθεί καταγράφεται η εξέλιξη του πληθυσμού στην Ελλάδα ιστορικά

Δείκτης ολικής γονιμότητας στην Ελλάδα

«Ένας λόγος είναι το οικονομικό, περάσαμε από την παραδοσιακή οικογένεια, στην αστική και τώρα έχουμε μία μεταμοντέρνα οικογένεια. Αλλάζει το ίδιο το μοντέλο της οικογένειας. Η σύγχρονη οικογένειά έχει μία σύνθεση των «εγώ» και είναι έντονο το στοιχείο της διαπραγμάτευσης», συμπλήρωσε.

Δημογραφικό: «Χάνουμε μια πόλη γεννήσεις τον χρόνο»

Τα τελευταία χρόνια σύμφωνα με τα γραφήματα και τα στοιχεία, έχουμε 50.000 περισσότερους θανάτους σε σχέση με τις γεννήσεις.

Σύμφωνα με τον κ. Καρανικόλα, «Χάνουμε μία πόλη περίπου γεννήσεις τον χρόνο. Το σκανδιναβικό μοντέλο μπορεί να αυξήσει τις γεννήσεις. Όταν βάζεις όμως οικονομικά κίνητρα, μπορεί κάτι να πετύχεις σε 2-3 χρόνια μάξιμουμ, αλλά όχι ολοκληρωτικά».

Στοιχεία φυσικής κίνησης πληθυσμού (2023)

Δημογραφικό και μετανάστες

Εμπορικό έλλειμμα

Σε ένα θέμα τώρα με το οποίο έχουμε ασχοληθεί πάρα πολλές φορές, που  φανερώνει και το ουσιαστικό πρόβλημα της έλλειψης ουσιαστικού παραγωγικού μοντέλου. Όπως σχολίαζε το capital.gr ανησυχητική διεύρυνση του εμπορικού ελλείμματος κατά 448 εκατ. ευρώ καταγράφει η Τράπεζα της Ελλάδας για τον Ιανουάριο, γεγονός το οποίο αποτέλεσε τη βασική αιτία για τη μείωση του πλεονάσματος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών στο 1,01 δις ευρώ, από 1,81 δισ. που είχε φτάσει τον ίδιο μήνα του 2024.

Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας, συμβολή στη μείωση του πλεονάσματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών είχε για τον Ιανουάριο η αντίστοιχη μείωση του πλεονάσματος δευτερογενών εισοδημάτων κατά 272 εκατ. ευρώ, στα 3,27 δισ. ευρώ, από 3,54 δισ. ευρώ που ήταν τον πρώτο μήνα του 2024.

Το πλεόνασμα του ισοζυγίου δευτερογενών εισοδημάτων συρρικνώθηκε έναντι του Ιανουαρίου του 2024, ως αποτέλεσμα της καταγραφής καθαρών πληρωμών έναντι καθαρών εισπράξεων στον τομέα της γενικής κυβέρνησης, κυρίως από κοινοτικά κονδύλια αγαθών, διευρύνθηκε κατά 242 εκατ. ευρώ, στα 2,9 δισ. ευρώ, από 2,66 δισ. ευρώ το ίδιο διάστημα του 2025.

Η διεύρυνση του ισοζυγίου είναι αποτέλεσμα της αύξησης των εισαγωγών, η οποία ξεπέρασε αυτή των εξαγωγών. Συγκεκριμένα, σε τρέχουσες τιμές, οι εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 1,8% (2,4% σε σταθερές τιμές) και οι εισαγωγές κατά 4,8% (4,1% σε σταθερές τιμές).

Ειδικότερα, σε τρέχουσες τιμές οι εξαγωγές αγαθών χωρίς καύσιμα παρουσίασαν αύξηση 6,3% (7% σε σταθερές τιμές), ενώ οι αντίστοιχες εισαγωγές αυξήθηκαν κατά 9,2% (8,3% σε σταθερές τιμές). Το επόμενο διάστημα οι δασμοί Τράμπ μπαίνουν σταδιακά σε εφαρμογή και για την ΕΕ και αναμένεται ότι θα έχουν αρνητικές συνέπειες στις εξαγωγές αγαθών όλων των χωρών της ΕΕ και άρα και της Ελλάδας.

Τούτο, σε συνδυασμό με την αύξηση των εισαγωγών, την οποία θα επιβάλλει η ένταση των δημοσίων επενδύσεων, στην πορεία ολοκλήρωσης του Ταμείου Ανάκαμψης, θα έχει ως πιο πιθανό αποτέλεσμα ένα ακόμη υψηλότερο έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο τους επόμενους μήνες.

Το έλλειμμα στο ισοζύγιο των καυσίμων μειώθηκε οριακά τον Ιανουάριο στα 586 εκατ. ευρώ, από 601 εκατ. ευρώ τον ίδιο μήνα του 2024. Η ανησυχία σε αυτό το πεδίο έγκειται στο γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προειδοποιήσει από την αρχή του χρόνου για άνοδο του πληθωρισμού λόγω των αυξημένων τιμών των καυσίμων και ειδικότερα του φυσικού αερίου. Αυτό, θα αποτυπωθεί σταδιακά και στο έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών.

Το ισοζύγιο υπηρεσιών

Ειδικά για τον Ιανουάριο, η ΤτΕ καταγράφει επίσης και μείωση του πλεονάσματος των υπηρεσιών κατά 201 εκατ. ευρώ, στα 252 εκατ. ευρώ, από 453 εκατ. ευρώ τον ίδιο μήνα του 2024.

Η μείωση στο πλεόνασμα του ισοζυγίου υπηρεσιών ήταν αποτέλεσμα της επιδείνωσης κυρίως του ισοζυγίου λοιπών υπηρεσιών και, σε μικρότερο βαθμό, του ισοζυγίου ταξιδιωτικών υπηρεσιών, ενώ το ισοζύγιο μεταφορών κατέγραψε οριακή βελτίωση.

Σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2024, τον Ιανουάριο οι αφίξεις μη κατοίκων ταξιδιωτών αυξήθηκαν κατά 11,4% και οι σχετικές εισπράξεις κατά 7,5%.

Μικρότερες και οι κοινοτικές εισροές από το ΤΑΑ και το ΕΣΠΑ. Το τελευταίο μπορεί να είναι και συγκυριακό καθώς οι δαπάνες του Προγράμματος Δημοσίων επενδύσεων δεν είναι πάντα γραμμικές.

Πάντως, για φέτος, ο στόχος είναι η Ελλάδα να απορροφήσει κοινοτικά κονδύλια ύψους περίπου 12 δισ. ευρώ.

Τουρισμός – ΗΠΑ

Ως αμιγώς τουριστική χώρα πάμε σε ένα διαφορετικό θέμα, που αφορά τις ΗΠΑ και τη ζημιά που φαίνεται να κάνει ο D. Trump σε ακόμη ένα ζήτημα στο εσωτερικό της χώρας του.

Οι αμφιλεγόμενες πολιτικές και γλωσσικές διατυπώσεις της κυβέρνησης του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ τις τελευταίες εβδομάδες έχουν οδηγήσει τουρίστες από όλο τον κόσμο είτε να ακυρώσουν είτε να επανεξετάσουν τα ταξίδια τους στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ένας αυξανόμενος αριθμός ταξιδιωτών δηλώνει ότι νιώθει ανεπιθύμητος ή ανασφαλής και διστάζει να υποστηρίξει οικονομικά μια χώρα που, σύμφωνα με ορισμένους ξένους αξιωματούχους, εμπλέκεται σε εμπορικές συγκρούσεις και αποσταθεροποιεί τους συμμάχους της.

Ένα εχθρικό κλίμα στις ΗΠΑ

«Πολλοί Αμερικανοί θέλουν να αποδράσουν από τη δύσκολη και τοξική ατμόσφαιρα στη χώρα τους. Γιατί λοιπόν να θέλει κάποιος να πάει εκεί, ειδικά τώρα, με τις αυθαίρετες συλλήψεις μεταναστών;» αναρωτιέται η Μάλορι Χέντερσον, 53 ετών, σύμβουλος μάρκετινγκ από το Λονδίνο. Συνήθως επισκέπτεται τις Ηνωμένες Πολιτείες δύο φορές τον χρόνο, αλλά ακύρωσε το προγραμματισμένο ταξίδι της στη Βοστώνη για το Πάσχα, όπου σκόπευε να δει τον αδελφό και την ανιψιά της.

«Αυτή είναι μια πραγματικά εχθρική και ανησυχητική περίοδος. Ειλικρινά, υπάρχουν πολλά άλλα φιλόξενα και ευχάριστα μέρη όπου μπορώ να συναντήσω την οικογένειά μου», πρόσθεσε.

Ακόμα και πριν από την αλλαγή της κυβέρνησης τον Ιανουάριο, η αμερικανική ταξιδιωτική βιομηχανία δυσκολευόταν να ανακάμψει από τις επιπτώσεις της πανδημίας. Οι κυριότεροι λόγοι ήταν η ισχυροποίηση του δολαρίου, που καθιστά πιο ακριβό το ταξίδι για τους ξένους επισκέπτες, καθώς και οι μεγάλες καθυστερήσεις στην έκδοση θεωρήσεων εισόδου (βίζα). Ο αριθμός των διεθνών επισκεπτών αναμενόταν να επιστρέψει στα επίπεδα του 2019 αργότερα φέτος, ενώ οι συνολικές δαπάνες των ξένων ταξιδιωτών δεν αναμένονται να ανακάμψουν πλήρως πριν από το 2026, σύμφωνα με την U.S. Travel Association.

Ωστόσο, οι ταξιδιωτικοί αναλυτές εκτιμούν ότι αυτοί οι στόχοι γίνονται τώρα ακόμα πιο δύσκολοι, σύμφωνα με άρθρο των New York Times.

Πτώση στα ταξίδια και γενικευμένη αβεβαιότητα

Αρχικά, η εταιρεία ερευνών Tourism Economics είχε προβλέψει αύξηση των ταξιδιών προς τις Ηνωμένες Πολιτείες κατά 9% για το 2025. Ωστόσο, τον Φεβρουάριο αναθεώρησε τις εκτιμήσεις της, προβλέποντας τελικά μείωση 5,1% στις αφίξεις και 0,8% στη ζήτηση για ξενοδοχεία – μια πτώση που αντιστοιχεί σε απώλειες 18 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Ένας σημαντικός παράγοντας αυτής της μείωσης είναι το μποϊκοτάζ των Καναδών ταξιδιωτών. Τον Φεβρουάριο, μετά την ανακοίνωση του προέδρου Τραμπ για την επιβολή δασμών στον Καναδά, ο αριθμός των Καναδών που ταξίδεψαν στις Ηνωμένες Πολιτείες μειώθηκε κατά 24% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο το 2024.

Οι αεροπορικές εταιρείες έχουν ήδη προσαρμόσει τις προβλέψεις τους λόγω αυτής της αβεβαιότητας. Η Delta Air Lines και η American Airlines έχουν μειώσει τις οικονομικές τους εκτιμήσεις για τους πρώτους μήνες του έτους, επικαλούμενες τη μείωση των ταξιδιωτικών δαπανών. Ο Scott Kirby, διευθύνων σύμβουλος της United Airlines, ανέφερε ότι η εταιρεία μείωσε τη συχνότητα των δρομολογίων της προς τον Καναδά λόγω της «σημαντικής μείωσης της ταξιδιωτικής κίνησης από τον Καναδά».

Αναθεώρηση ταξιδιωτικών οδηγιών από πολλές χώρες

Η αβεβαιότητα στα σύνορα των Ηνωμένων Πολιτειών οδήγησε αρκετές χώρες, συμπεριλαμβανομένων της Βρετανίας, της Γερμανίας και του Καναδά, να επικαιροποιήσουν τις ταξιδιωτικές τους οδηγίες. Διευκρινίζουν ότι η απαλλαγή από την υποχρέωση βίζας δεν εγγυάται την είσοδο στη χώρα και ότι οι ξένοι επισκέπτες που θεωρούνται ύποπτοι για παραβίαση των κανόνων εισόδου ενδέχεται να κρατηθούν ή να συλληφθούν στα σύνορα.

Οι προειδοποιήσεις αυτές ήρθαν μετά από περιστατικά συλλήψεων σε σημεία εισόδου των ΗΠΑ, όπου τουρίστες και κάτοχοι πράσινης κάρτας αντιμετώπισαν προβλήματα. Πρόσφατα, ένας Γάλλος επιστήμονας δεν μπόρεσε να εισέλθει στη χώρα επειδή, σύμφωνα με τους γαλλικούς ισχυρισμούς, το τηλέφωνό του περιείχε προσωπικές απόψεις για την κυβέρνηση Τραμπ. Οι αμερικανικές αρχές απέρριψαν τον ισχυρισμό, αρνούμενες ότι η απόφαση συνδέθηκε με τις πολιτικές του πεποιθήσεις.

Το αυξανόμενο κόστος των ταξιδιών στις ΗΠΑ

Το κόστος της επίσκεψης στις Ηνωμένες Πολιτείες μετά την πανδημία φαίνεται να επηρεάζει επίσης τις ταξιδιωτικές αποφάσεις.

«Οι ΗΠΑ θεωρούνταν πάντα μια καλή επιλογή από άποψη κόστους», εξηγεί ο Άλαν Γουίλσον, διευθύνων σύμβουλος της βρετανικής ταξιδιωτικής εταιρείας Bon Voyage Travel & Tours. Ωστόσο, η ισχυροποίηση του δολαρίου, οι υψηλότερες τιμές ξενοδοχείων και η αναμενόμενη πρακτική των μεγάλων φιλοδωρημάτων λειτουργούν αποτρεπτικά.

«Οι Βρετανοί ταξιδιώτες αντιπαθούν έντονα την κουλτούρα των φιλοδωρημάτων στις ΗΠΑ, όπου το 20% θεωρείται δεδομένο», επισημαίνει ο Γουίλσον.

Η εταιρεία του έχει καταγράψει πτώση 5% στις κρατήσεις για ταξίδια στις Ηνωμένες Πολιτείες σε σχέση με το προηγούμενο έτος, αλλά αναμένει ότι η ζήτηση θα παραμείνει σταθερή το καλοκαίρι, καθώς πολλοί ταξιδιώτες έχουν ήδη προγραμματίσει τα ταξίδια τους.

Η επίδραση στις μικρές τουριστικές επιχειρήσεις

Σε τουριστικούς προορισμούς όπως η Νέα Υόρκη, η Φλόριντα και η Καλιφόρνια, οι μικρές επιχειρήσεις έχουν αρχίσει να νιώθουν τις επιπτώσεις.

Ο Λουκ Μίλερ, ιδιοκτήτης της Real New York Tours, δήλωσε ότι η επιχείρησή του έχει υποστεί σοβαρό πλήγμα λόγω ακυρώσεων από Καναδούς πελάτες.

«Είχα 20 λεωφορεία με ηλικιωμένους που ακύρωσαν τις εκδρομές τους. Αυτό σημαίνει απώλειες χιλιάδων δολαρίων», ανέφερε, προσθέτοντας ότι δεν έχει κρατήσεις από Ευρωπαίους για το καλοκαίρι.

Μεγάλες τουριστικές περιοχές προσπαθούν να ανατρέψουν την αρνητική τάση, εντείνοντας τις διαφημιστικές τους εκστρατείες για να προσελκύσουν ξένους επισκέπτες. Παρά τις προκλήσεις, οι φορείς του τουρισμού ελπίζουν ότι η αμερικανική τουριστική αγορά θα ανακάμψει μέχρι το 2026.

Το άγχος του Φάμελλου και…

Τώρα όπως έγραφε ο Βηματοδότης. Στις πιο πρόσφατες χρονικές τοποθετήσεις του Σωκράτη Φάμελλου, αυτό που διέκρινα ήταν μια αγωνία κι ένας άγχος. Αγωνία και άγχος για να προλάβει τις προτάσεις και να μην αναγκαστεί στο τέλος να τρέχει πίσω από αυτές. Μέχρι και την πρόταση προς το ΠαΣοΚ και τη Νέα Αριστερά για κοινό ψηφοδέλτιο στις επόμενες εθνικές εκλογές, την οποία είχε ψελλίσει σε ανύποπτο χρόνο, μετά την εγκαθίδρυσή του στον 7ο όροφο της Κουμουνδούρου, έβαλε ξανά πάνω στο τραπέζι ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ.

Δεν θα έλεγα πως είναι πολιτικά αθέμιτο όλο αυτό. Αντιθέτως, του επιτρέπει να επιβεβαιώσει ότι διεκδικεί να διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στην (όποια) επόμενη ημέρα είναι πιθανό να ξημερώσει στον χώρο της Κεντροαριστεράς.

…το σενάριο να… περαμερίσει

Μου λένε από την Κουμουνδούρου ότι ο ίδιος ο Φάμελλος, ίσως και υπό το βάρος της μεγάλης δημοσκοπικής πίεσης που αισθάνεται, δεν απορρίπτει το σενάριο να «παραμερίσει» (σ.σ.: είναι το ρήμα που χρησιμοποίησε και ο Αλέξης Τσίπρας όταν άφησε την καρέκλα του αρχηγού του ΣΥΡΙΖΑ). Αρκεί, όπως λέγεται από συνεργάτες του, να βρεθεί πρόσωπο κοινής αποδοχής.

«Το ζήτημα είναι να αποφασίσουμε τη συμπόρευση. Έχω και τη βούληση και την αποφασιστικότητα για αυτό. Το μείζον είναι να ξεπεράσουμε τους κομματικούς εγωισμούς, που στην αρχή της προσπάθειάς μας ήταν αναπόφευκτοι», είπε χαρακτηριστικά. Έχοντας όμως προηγουμένως κινήσει τα νήματα και ενεργοποιήσει όλους τους απαραίτητους μηχανισμούς, ενώ κρατά ομολογουμένως δικαίωμα λόγου και παρεμβάσεων στις κεντρικές αποφάσεις.