Αστειευόμενος ένας φίλος μάς είπε πως τις τελευταίες ημέρες δεν επιμένουμε τόσο σε αυτό που επανειλημμένα γράφαμε: ότι η αγορά βρίσκεται σε υπερ-αγορασμένα επίπεδα και ότι ανά πάσα στιγμή, για οποιονδήποτε λόγο, θα μπορούσε να υπάρξει διόρθωση. (Και για να προλάβουμε τις παρεξηγήσεις, το σχόλιο αυτό γράφτηκε το βράδυ της Δευτέρας, πριν από την πτώση της Τρίτης – και φυσικά δεν εννοούμε ένα απλό -2% όπως χθες).

Η απάντησή μας ήταν απλή: δεν έχουμε πάψει να το πιστεύουμε, απλώς δεν θέλουμε να κουράζουμε συνεχώς τους αναγνώστες επαναλαμβάνοντας τα ίδια και τα ίδια.

Δεύτερος – και ίσως πιο βασικός – λόγος που χαιρόμαστε που η αγορά δεν διόρθωσε ακόμη, παρότι προειδοποιούσαμε για τον κίνδυνο, είναι απλός: θέλουμε η άνοδος να συνεχιστεί όσο το δυνατόν περισσότερο. Ο λόγος; Για να έχουμε τον χρόνο να προχωρήσουμε σε επιπλέον πωλήσεις, μειώνοντας θέσεις και κατοχυρώνοντας κέρδη – και μάλιστα σημαντικά κέρδη, σε υψηλά 15ετίας και σε αρκετές περιπτώσεις σε ιστορικά υψηλά μετοχών.

Σε συνέχεια των παραπάνω, έχουμε τονίσει επανειλημμένα και κάτι ακόμη: όσο η αγορά κινείται υψηλότερα των 2.000 μονάδων, σε τόσο υπερ-αγορασμένα επίπεδα και μάλιστα χωρίς καμία ουσιαστική διόρθωση, τόσο μεγαλύτερη θα είναι η διόρθωση όταν αυτή έρθει. Αν και στα χρηματιστήρια καλό είναι να αποφεύγονται οι απόλυτες βεβαιότητες, σε αυτήν την περίπτωση είμαστε σχεδόν βέβαιοι.

Μάλιστα, η τρέχουσα εικόνα είναι ακόμη πιο έντονη: η αγορά δεν βρίσκεται απλώς σε υπερ-αγορασμένα επίπεδα, αλλά —βάσει του μηνιαίου διαγράμματος— στα πιο υπερ-αγορασμένα επίπεδα που έχει βρεθεί ποτέ. Ίσως ακούγεται υπερβολικό, ωστόσο αυτό αποτυπώνεται ξεκάθαρα στους ταλαντωτές, καθώς το Χ.Α. διανύει πλέον τον δέκατο συνεχόμενο ανοδικό μήνα, κάτι που δεν έχει συμβεί ξανά στην ιστορία του.

Σημαντικό είναι επίσης ότι τα ίδια υπερ-αγορασμένα σήματα εμφανίζονται και στους τρεις βασικούς δείκτες, κάτι απολύτως λογικό λόγω της αλληλεξάρτησής τους.

Μη μας ρωτήσετε αν μετά το χθεσινό -2% οι ταλαντωτές εκτονώνονται διαγραμματικά. Όταν μιλάμε για μηνιαίο διάγραμμα, μια τέτοια κίνηση δεν αρκεί για να αλλάξει ουσιαστικά την εικόνα. Δυστυχώς, για να υπάρξει πραγματική εκτόνωση, θα απαιτούνταν μια πολύ μεγαλύτερη διόρθωση. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι προβλέπουμε πως θα συμβεί άμεσα. Η αγορά συνεχίζει να εμφανίζει εξαιρετικά ισχυρό momentum, κάτι που παραμένει αδιαμφισβήτητο, ανεξαρτήτως της χθεσινής πτώσης.

Σε σχόλια μας στο GFF έχουμε αναφερθεί στο συγκεκριμένο ζήτημα και τη σημασία της μακροπρόθεσμης επένδυσης.. Βρήκαμε πολύ ενδιαφέροντα τα όσα έγραψε σε άρθρο του στο capital.gr ο αναλυτής της Beta Δημοσθένης Τρίγγας.

Σε βάθος δεκαετιών, η πιθανότητα να βγει κάποιος ζημιωμένος εφόσον έχει επενδύσει στον S&P 500 και έχει διακρατήσει για τουλάχιστον 20 έτη είναι μηδενική! Αν και τα στοιχεία ευνοούν συντριπτικά τις μακροπρόθεσμες επενδύσεις, γιατί τόσο πολλοί άνθρωποι δυσκολεύονται να παραμείνουν στην πορεία τους, προσπαθώντας να αποκομίσουν κέρδη αγοράζοντας σε τοπικά χαμηλά και πουλώντας σε αντίστοιχα τοπικά υψηλά; 

Ο μακροπρόθεσμος επενδυτής σε μετοχές κερδίζει πάντα!

Από το 1929 περίπου το 88% όλων των 5ετών περιόδων και το 94% των 10ετών περιόδων στη χρηματιστηριακή αγορά των ΗΠΑ (δείκτης S&P 500) έχουν αποφέρει θετικές αποδόσεις.

Σε βάθος δεκαετιών, αυτές οι πιθανότητες πλησιάζουν τη βεβαιότητα, καθώς ιστορικά οι 20ετείς περίοδοι διακράτησης για τον S&P 500 δεν έχουν τελειώσει ποτέ με ζημία!

Ακόμα και οι μονοετείς περίοδοι, που ουσιαστικά αποτελούν μια ρίψη ενός νομίσματος, ήταν θετικές περίπου στο 73% του χρόνου. Με άλλα λόγια, ενώ οποιαδήποτε δεδομένη ημέρα ή μήνας είναι απλή τύχη για να πετύχεις ένα κερδοφόρο αποτέλεσμα, οι πιθανότητες επιτυχίας γέρνουν έντονα υπέρ σας σε πολυετή χρονικά διαστήματα.

Η μεταβλητότητα και ο ανθρώπινος πειρασμός

Όταν η μεταβλητότητα κορυφώνεται, είναι άκρως δελεαστικό για έναν επενδυτή να προσπαθεί να βρει τον πυθμένα ή την κορυφή για να αγοράσει ή να πουλήσει αντίστοιχα. Πιστέψτε με, το να προβλέψεις βραχυχρόνιες κινήσεις είναι το ίδιο πιθανό όσο να έρθει κορόνα ή γράμματα στη ρίψη ενός νομίσματος. 

Για παράδειγμα, μια ανάλυση του S&P 500 τα τελευταία 30 χρόνια διαπίστωσε ότι η απώλεια των 30 καλύτερων ημερών διαπραγμάτευσης θα μείωνε την ετήσια απόδοση ενός επενδυτή από περίπου 8% σε περίπου 1,8% – ουσιαστικά σβήνοντας κέρδη δεκαετιών.

Από την άλλη πλευρά, μια μελέτη εξέτασε δύο υποθετικούς επενδυτές σε μια περίοδο 20 ετών – έναν που με κάποιον τρόπο επένδυε στο χαμηλό της αγοράς κάθε χρόνο και έναν άλλο με πραγματικά κακή τύχη που επένδυε στο μέγιστο της αγοράς κάθε χρόνο. Παραδόξως, ο άτυχος επενδυτής πέτυχε ετήσια απόδοση περίπου 10,8% κατά τη διάρκεια αυτών των 20 ετών, έναντι 12,6% για τον τέλειο επενδυτή!

Η ανθρώπινη φύση στις κορυφές και στους πυθμένες

Οι ημερήσιες τιμές μπορεί να ταλαντεύονται με φόβους και χαρά, αλλά με την πάροδο του χρόνου η πραγματική αξία λάμπει. Η προσπάθεια να πηδήξετε μέσα και έξω για να αποφύγετε τις υφέσεις συνήθως σημαίνει απλώς να κλειδώσετε τις απώλειες και να χάσετε τις ανακάμψεις που ακολουθούν.

Το μάθημα είναι σαφές – δεδομένου του επαρκούς χρόνου, το υπομονετικό κεφάλαιο τείνει να πολλαπλασιάζεται.

Αν τα στοιχεία ευνοούν συντριπτικά τις μακροπρόθεσμες επενδύσεις, γιατί τόσο πολλοί άνθρωποι δυσκολεύονται να παραμείνουν μέσα σε αυτή τη σταθερή πορεία του κέρδους; Η απάντηση βρίσκεται στην ψυχολογία των επενδυτών – ανθρώπινης φύσης. 

Είμαστε άνθρωποι, προγραμματισμένοι να φοβόμαστε σε μια ύφεση και να ενθουσιαζόμαστε σε μια άνθηση. Η φύση του ανθρώπου μάς οδηγεί στο να δίνουμε υπερβολικό βάρος στις πρόσφατες συνθήκες της αγοράς και να ξεχνάμε το παρελθόν.

Έπειτα από χρόνια ισχυρών αποδόσεων, είναι εύκολο να εφησυχάσουμε ή να γίνουμε υπερβολικά σίγουροι, υποθέτοντας ότι οι καλές εποχές θα κυλούν επ' αόριστον, πεπεισμένοι ότι "οι μετοχές ανεβαίνουν μόνο".

Από την άλλη πλευρά, κατά τη διάρκεια μιας κρίσης τα ένστικτά μας "μάχης ή φυγής" ενεργοποιούνται. Το να βλέπουμε ένα χαρτοφυλάκιο να συρρικνώνεται κατά 20%-30% μπορεί να δελεάσει ακόμα και έμπειρους επενδυτές να πατήσουν το κουμπί εξαγωγής και να κάνουν ένα δαπανηρό λάθος.

Η διατήρηση της ψυχραιμίας μπροστά σε οδυνηρές πτώσεις είναι ομολογουμένως πιο εύκολη στα λόγια παρά στη πράξη. Μια πρακτική συμβουλή που αναφέρεται συχνά είναι να μην ελέγχετε το χαρτοφυλάκιό σας κάθε μέρα.

Καταλήγοντας, οι ασταθείς καιροί μπορούν να δοκιμάσουν ακόμα και τους πιο σταθερούς επενδυτές, αλλά τα ιστορικά στοιχεία της αγοράς είναι σαφή: όσοι παραμένουν στην πορεία και διατηρούν μια μακροπρόθεσμη προοπτική είναι αυτοί που βγαίνουν κερδισμένοι. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι υφέσεις είναι προσωρινές και οι πιθανότητες ευνοούν την υπομονή. Μπορείτε να επενδύσετε με σιγουριά ακόμα και όταν τα νερά γίνονται άγρια. Στη μεγάλη ιστορία της αγοράς, ο χρόνος είναι ο ήρωας που μετατρέπει τις προσωρινές αποτυχίες σε διαρκή επιτυχία.