Με τη συζήτηση γύρω από τις πληθωριστικές πιέσεις που
προκαλεί το μαζικό κόψιμο χρήματος, κυρίως για την
αντιμετώπιση της πανδημίας, να φαίνεται πως θα είναι το
βασικό θέμα συζήτησης, τουλάχιστον για τους επόμενους μήνες.
Ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο έγραψε προσφάτως στο Project
Syndicate ο Harold James (καθηγητής
Ιστορίας και Διεθνών Σχέσεων στο Princeton University και
εταίρος του Center for International Governance Innovation -
ειδικός στην οικονομική ιστορία της Γερμανίας και στην
παγκοσμιοποίηση), κάνοντας λόγο και για καλό πληθωρισμό.
Όπως χαρακτηριστικά σχολίασε ο Harold James, θα ήταν χρήσιμο
να σκεφτούμε τις σύγχρονες αυξήσεις των τιμών ως
παραδείγματα «καλού πληθωρισμού», στον βαθμό που
αντιπροσωπεύουν το πρώτο βήμα σε μια χρήσιμη και ευεργετική
διαδικασία. Μια τέτοια αλλαγή νοοτροπίας θα απαιτούσε
απόκλιση από τη συναίνεση της δεκαετίας του 1990 και του
2000, όταν η στόχευση του πληθωρισμού έγινε το βασικό όπλο
των κεντρικών τραπεζών στην αναζήτηση σταθερότητας τιμών.
Σε όλον
τον κόσμο οι κυβερνήσεις και οι κεντρικές τράπεζες κατέληξαν
σε κοινή άποψη ότι ήταν επιθυμητός ένας ρυθμός πληθωρισμού
2% – ή ίσως 2,5% (βάσει ενός δείκτη τιμών καταναλωτή).
Κατά
συνέπεια, άρχιζαν να ανησυχούν κάθε φορά που το ποσοστό
κινήθηκε ακόμη και μερικά δεκαδικά ψηφία κάτω (ή παραπάνω)
από αυτήν τη γραμμή, συνήθως με βάση προηγούμενες ιστορίες
τρόμου για τον κακό αποπληθωρισμό (τη Μεγάλη Ύφεση) ή τον
κακό πληθωρισμό (όπως μετά τους Παγκοσμίους Πολέμους του
20ού αιώνα).
Αυτή η
συναίνεση νομισματικής πολιτικής ήταν κατάλληλη για έναν
σταθερό κόσμο στον οποίο δεν υπήρχαν ριζικά σοκ για πολλά
χρόνια. Ενας από τους βασικούς υποστηρικτές του, ο τότε
επικεφαλής της Τράπεζας της Αγγλίας Mervyn King, περιέγραψε
την εποχή που επινόησε το ακρωνύμιο NICE: μη πληθωριστική
συνεχιζόμενη επέκταση.
Όμως δεν
είμαστε πλέον σε έναν τέτοιον κόσμο. Ο σημερινός κόσμος
απαιτεί δραματικές αλλαγές στη συμπεριφορά και ο μηχανισμός
τιμών είναι το πιο ισχυρό μέσο που έχουμε για να
επικοινωνήσουμε πώς πρέπει να ανταποκρίνονται οι εταιρείες
και τα άτομα. Η πανδημία έχει επιταχύνει δραματικά την
υιοθέτηση τεχνολογιών επικοινωνίας πληροφοριών,
δημιουργώντας την ανάγκη για μεγαλύτερες επενδύσεις για τη
διευκόλυνση νέων παγκόσμιων δράσεων.
Έχει,
επίσης, αποδείξει πόσο σημαντική είναι η συλλογική δράση για
την αντιμετώπιση προβλημάτων που είναι πραγματικά παγκόσμια
– δηλαδή την κλιματική αλλαγή. Οταν οι ριζικές, κοινωνικές
μεταβολές στα πρότυπα κατανάλωσης είναι αναμενόμενες και
επιθυμητές, δεν είναι πλέον σκόπιμο να βασίζονται οι
πολιτικές απαντήσεις σε έναν απλό δείκτη τιμών. Πρέπει να
διαχωρίσουμε τις τιμές κατά τρόπο που να ευθυγραμμίζεται με
τις κοινές μας αρχές και προτεραιότητες.
Για
παράδειγμα, θα πρέπει να εξετάσουμε το ενδεχόμενο εξαίρεσης
από τον υπολογισμό των τιμών αντικοινωνικών ή μη επιθυμητών
αγαθών, όπως τα ορυκτά καύσιμα και τα προϊόντα καπνού. Και
πρέπει να σκεφτούμε άλλες μετρήσεις που θα μας βοηθήσουν να
μετρήσουμε πόσο αποτελεσματικά ανταποκρίνονται οι κοινωνίες
και οι χώρες στις σημερινές καθοριστικές προκλήσεις.
|
