Τον 6ο αιώνα ακολούθησε η λεγόμενη «πανώλη του Ιουστινιανού», μια επιδημία που ξεκίνησε το 541 και για περίπου δύο αιώνες επανερχόταν κατά διαστήματα, θερίζοντας τους πληθυσμούς των περιοχών της Ανατολικής Μεσογείου. Σε αυτό το χρονικό διάστημα οι ανακατατάξεις στη περιοχή ήταν σημαντικές. Ο ρους της ιστορίας άλλαξε. Ιστορικοί όπως ο Κάιλ Χάρπερ έχουν καταγράψει τον τρόπο με τον οποίο το περιβάλλον μπορεί να συνέβαλε στην πτώση μεγάλων πολιτισμών και αυτοκρατοριών («Η μοίρα της Ρώμης. Κλίμα, ασθένειες και το τέλος μιας αυτοκρατορίας», εκδ. του Εικοστού Πρώτου), ακολουθώντας μια κλιμακούμενη τάση των τελευταίων δεκαετιών στη βιβλιογραφία. Αν κοιτάξει κάποιος πιο μακροσκοπικά θα δει ότι, πράγματι, μια φυσική καταστροφή, μια πανδημία, ένας συνδυασμός περισσότερων φαινομένων μπορεί να φέρει έναν πολιτισμό στα όριά του.

Τείνουμε να πιστεύουμε ότι τέτοια ζητήματα έχουν ξεπεραστεί, αν και η πρόσφατη πανδημία έδειξε πως μάλλον η ανθρώπινη αλαζονεία αποτελεί ένα διαχρονικό χαρακτηριστικό. Τα τελευταία χρόνια, με τα ξηρά και καταστροφικά καλοκαίρια στη περιοχή μας ή τους χειμώνες των παγετώνων (Βόρεια Αμερική), έχει επανέλθει η συζήτηση για το αν ο τεχνολογικός πολιτισμός μας είναι ικανός να επιβιώσει από μια δραματική μεταβολή του κλίματος.

Οι σεισμοί σε μια περιοχή φτωχή στα νότια της Τουρκίας και στα βόρεια μιας χώρας κατεστραμμένης από τους πολέμους τα προηγούμενα 12 χρόνια, της Συρίας, αποτελούν μια θλιβερή υπενθύμιση της καταστροφικής δύναμης της φύσης. Η αλληλεγγύη προς την Τουρκία και τη Συρία στη παρούσα φάση πρέπει να είναι δεδομένη και να εξαντλήσει κάθε δυνατότητα. Η μοίρα έναντι της φύσης είναι κοινή για όλους. Και από αυτήν δεν μπορεί να ξεφύγει κανένας, όσο καλά και αν έχει προετοιμαστεί.

Βασίλης Νέδος (Καθημερινή)