Τρίτη, 00:01 - 09/05/2023

Στα δημοσιογραφικά γραφεία στην Τουρκία μία είναι η ευχή και μία η κατάρα, ανεξάρτητα από τις προσωπικές πολιτικές επιλογές του καθενός δημοσιογράφου. Η ευχή αφορά το ποσοστιαίο εύρος της νίκης του ενός εκ των δύο μονομάχων. Όσο μεγαλύτερο, τόσο καλύτερα. Η κατάρα αφορά δυστυχώς την πιθανότερη κατάληξη αυτής της μετωπικής σύγκρουσης: μία νίκη με μικρή διαφορά της τάξης των δύο ή τριών ποσοστιαίων μονάδων. Σε μια τέτοια περίπτωση οι πάντες αντιμετωπίζουν με δέος την επόμενη ημέρα.

Αν το τελικό αποτέλεσμα στο πρώτο ή τον δεύτερο γύρο είναι 51% με 49% ο ηττημένος δεν πρόκειται να αποδεχτεί την ήττα του. Με τις συνθήκες πόλωσης που ισχύουν σήμερα οι πολιτικοί οπαδοί θα κατέβουν στα σοκάκια. Η σύγκρουση στους δρόμους μεταξύ των φανατικών και οργανωμένων οπαδών του Ερντογάν με τους ψηφοφόρους της αντιπολίτευσης θα είναι μετωπική και επώδυνη. Αν είναι ο Ερντογάν στη θέση του ηττημένου θα επιβάλει μέσω της Εκλογικής Επιτροπής, την οποία ελέγχει πλήρως, νέες εκλογές. Το δοκίμασε στις αυτοδιοικητικές εκλογές μετά την ηχηρή ήττα του δικού του υποψηφίου στην Κωνσταντινούπολη. Πέρα από κάθε λογική και κάθε νομιμότητα, ο Ερντογάν επέβαλε νέες εκλογές σε μία σειρά από περιφέρειες του μητροπολιτικού δήμου. Τελικά σε αυτές τις δεύτερες εκλογές η ήττα του Γιλντιρίμ διευρύνθηκε. Ο Ερντογάν υπέκυψε, αλλά όπως επισημαίνουν όλοι οι αρμόδιοι περί των εκλογών παράγοντες στην Τουρκία, το σενάριο αυτό αναμένεται να επαναληφθεί και με τις προεδρικές εκλογές.

Αν τώρα ο Ερντογάν κερδίσει με μία διαφορά 2% τότε θα είναι η αντιπολίτευση που θα μιλήσει για βία και νοθεία στις κάλπες. Θα ζητηθεί επανακαταμέτρηση και στη συνέχεια νέες εκλογές σε προβληματικές εκλογικές περιφέρειες. Οι πολιτοφυλακές του κυβερνώντος κόμματος ΑΚP θα κατέβουν στους δρόμους για να διαφυλάξουν την ισλαμική δημοκρατία τους και τα εκλογικά κεκτημένα του προέδρου τους. Θα σημειωθούν βίαιες συγκρούσεις. Όλα δείχνουν πως θα επικρατήσουν οι καλά προετοιμασμένοι πολιτοφύλακες του Ερντογάν με τη συνδρομή τουλάχιστον 200.000 στρατοχωροφυλάκων. Χώρια η Αστυνομία.

Στα δημοσιογραφικά γραφεία στην Τουρκία αυτές οι συζητήσεις είναι καθημερινές. Στα όρια της μανιοκατάθλιψης. Οι πάντες συνειδητοποιούν πως η πραγματική δυσκολία εντοπίζεται στο να απαγκιστρωθεί ο Ερντογάν από την εξουσία. Η πλέον ανώδυνη συνταγή θα ήταν ο νικητής να επιτύχαινε ένα ποσοστό διαφοράς που να άγγιζε και να ξεπερνούσε ιδανικά το 5-6%.

Δώδεκα ημέρες πριν από τις εκλογές της 14ης Μαΐου, καμία σοβαρή δημοσκόπηση δεν καταγράφει μία ξεκάθαρη και ευρεία νίκη ενός εκ των δύο αντιπάλων. Αντιθέτως. Όλες οι δημοσκοπήσεις που πραγματοποιήθηκαν με πραγματικά μίνιμουμ επιστημονικές προδιαγραφές καταγράφουν στον 2ο γύρο των εκλογών μία οριακή νίκη του ενός εκ των δύο. Αυτό σημαίνει απλούστατα πως η ψαλίδα έχει δραματικά συρρικνωθεί, με τον υποψήφιο της αντιπολίτευσης, Κεμάλ Κιλιντσάρογλου, να έχει καλύψει ένα μεγάλο μέρος της απόστασης που τον χώριζε από τον Ερντογάν.

Ας μη δίνουν και υπερβολική σημασία οι Έλληνες τηλεθεατές στην «κόκκινη πλημμυρίδα» των οπαδών της αντιπολίτευσης στη Σμύρνη. Ανέκαθεν οι Σμυρνιοί ψηφοφόροι ψήφιζαν δαγκωτό Κεμάλ Ατατούρκ. Ανέκαθεν η προβλήτα «πλημμύριζε» από τα χρώματα του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος. Ποτέ ο Ερντογάν δεν κατάφερε να αλώσει τη Σμύρνη και να κερδίσει την πλειοψηφία στις κάλπες. Άλλωστε δεν είναι ούτε η Σμύρνη ούτε τα αστικά κέντρα της Ιωνίας που κρίνουν τις εκλογές στην Τουρκία. Η Ανατολία κρατά το κλειδί. Ο Ερντογάν πλειοψηφεί στο Ντιγιαρμπακίρ, το αστικό κέντρο των Κούρδων της Τουρκίας. Απίστευτο και όμως αληθινό. Ακόμη και στις περιοχές των Κούρδων, το Ισλάμ ως ιδέα είναι ισχυρότερο από την εθνική ταυτότητα. Για να μη γελιόμαστε.

Το μικρό HDP ή, αλλιώς, η ελπίδα των μονίμως ηττημένων

Την ημέρα του πραξικοπήματος του Ιουλίου του 2016, αφού αφουγκράστηκε τι ακριβώς γινόταν και τηλεφωνήθηκε με μερικούς φίλους, ο βετεράνος δημοσιογράφος πήρε την απόφασή του. Προσωπικός φίλος του Αραφάτ, πολεμιστής στην κοιλάδα της Μπεκάα, αργότερα σύμβουλος του προέδρου Οζάλ, πασίγνωστος πολιτικός και διπλωματικός συντάκτης, ειδικός σε θέματα Μέσης Ανατολής, κλείδωσε το σπίτι του στον Βόσπορο και βρέθηκε στη Σουηδία. Ερχόταν συχνά στην Αθήνα για να μυρίσει θάλασσα και να ζεστάνει τα γέρικα κόκαλά του με ήλιο. Μετά από χρόνια άφησε τη Σουηδία για μία μεσογειακή χώρα. Το ζητούμενο ήταν ο ήλιος. Τελικά «λύγισε» όταν σήκωσε το τηλέφωνο και στην άλλη άκρη άκουσε μία φωνή, προφανώς γνώριμη, που του ζητούσε να κατέβει υποψήφιος. Ναι, υποψήφιος βουλευτής στα γεράματα, με το HPD, το αποκαλούμενο Κουρδικό Κόμμα που στην ουσία είναι το πολιτικό αποκούμπι κάθε προοδευτικού ανθρώπου. Το σκέφτηκε λίγο, σχεδόν καθόλου για την ακρίβεια. Περισσότερο πόνταρε στη γνώμη των φίλων του. Η απάντηση βέβαια ήταν καταφατική. Ο βετεράνος δημοσιογράφος με το χαρακτηριστικό φαρδύ μουστάκι θα είναι υποψήφιος στο… Ντιγιαρμπακίρ. Όχι σε κάποια περιφέρεια που θα τον αναγνώριζαν και οι πέτρες λόγω τηλεόρασης. Στο Ντιγιαρμπακίρ όπου θα κονταροχτυπηθούν μετωπικά η ελπίδα με το σκοτάδι.

Οι πρώτες αναλύσεις δείχνουν πως θα τα καταφέρει. Θα είναι βουλευτής αυτής της καταπονημένης προοδευτικής μειοψηφίας. Δεν θα είναι μόνος όμως σε αυτή τη μάχη. Και άλλες μεγάλες προσωπικότητες της πάλαι ποτέ σοβαρής δημοσιογραφίας στην Τουρκία κατεβαίνουν υποψήφιοι με το HDP ή και τους Ρεπουμπλικάνους. Είναι που οι άνθρωποι έφθασαν στο αμήν. Είναι που το ποτήρι ξεχείλισε. Είναι που όταν φθάσεις σε μια ηλικία που σημασία έχει μόνον η αξιοπρέπεια, τότε οι επιλογές σου συρρικνώνονται στην εξής μία που ταυτοποιείται με τη συνείδησή σου. Κάπως έτσι είδε τη δουλειά ο Τσενγκίζ Τσαντάρ που πήρε το αεροπλάνο και γύρισε πίσω μετά από χρόνια αυτοεξορίας για να διεκδικήσει τη ζωή του, την τιμή του και την αξιοπρέπειά του. Κάπως έτσι σκέφτηκε και ο Χασάν Τζεμάλ, ο πρύτανης της τουρκικής δημοσιογραφίας που και πάλι στα γεράματα θα είναι στην πρώτη γραμμή. Δύσκολα πράγματα, δύσκολοι καιροί και ακόμη πιο δύσκολες αποφάσεις.

Για ένα μεγάλο πια τμήμα του πληθυσμού, η μάχη της 14ης Μαΐου θα είναι μια μάχη ζωής. Περισσότερο και από εκείνη που δόθηκε από τους ίδιους ανθρώπους που τότε ήταν νεαρά παιδιά. Τη μάχη κατά της Χούντας του Εβρέν. Αυτή η νέα μάχη είναι κάτι που αφορά το παρελθόν τους, το παρόν τους, το μέλλον των παιδιών τους και τώρα πια το μέλλον των εγγονιών τους. Τι κι αν τα κεφάλια είναι ολόλευκα και τα πνευμόνια κοντανασαίνουν. Η μάχη της 14ης Μαΐου θα είναι αυτή που θα καθορίσει το εάν η Τουρκία θα ξαναπάρει τη ρότα για το μέλλον ή το κατά πόσο θα βουτήξει για τα καλά στο μεσαιωνικό παρελθόν. Αν η μάχη καταλήξει όπως το περιμένουν οι δημοσκόποι, τότε η Δημοκρατία στην Τουρκία για να επιβληθεί θα χρειαστεί ενδεχομένως να καταβάλει και έναν μεγάλο φόρο αίματος. 

Νίκος Γεωργιάδης (Athens Voice)

Greek Finance Forum Team

Σχόλια Αναγνωστών