|
Οι
προοπτικές για την εξέλιξη της παγκόσμιας
οικονομίας το 2025 είναι συνάρτηση πολλών
παραγόντων που σχετίζονται με τις γεωπολιτικές
εντάσεις (πόλεμος στην Ουκρανία, επιχειρήσεις
του Ισραήλ σε Λίβανο και Γάζα, εκθρόνιση του
καθεστώτος Ασαντ στη Συρία), τα μεγάλα
δημοσιονομικά ελλείμματα σε πολλές χώρες της
Ευρώπης και την κυβερνητική αστάθεια σε Γαλλία
και Γερμανία, την ενσωμάτωση των νέων
τεχνολογιών, τις προκλήσεις της κλιματικής
αλλαγής, τις εξελίξεις στις χρηματοπιστωτικές
αγορές, τις πολιτικές που αφορούν την
αντιμετώπιση του ενεργειακού προβλήματος κ.ά.
Μερικά δε από τα επίμαχα ζητήματα που αναφύονται
στην ανάλυση του παγκόσμιου σκηνικού και
συνιστούν, σε ένα βαθμό, λόγο αβεβαιότητας για
τη χρονιά που θα διανύσουμε, έχουν να κάνουν:
Πρώτον, με την αξιοποίηση και ενσωμάτωση των
δυνατοτήτων της τεχνητής νοημοσύνης και των
συστημάτων αυτοματοποίησης που συντελούν
σημαντικά στην κούρσα της παγκόσμιας ανάπτυξης.
Δεύτερον, με το ύψος των επενδύσεων στην
κβαντική υπολογιστική και τις υποδομές 5G
που θα βελτιώσουν την καθημερινότητα
επιχειρήσεων και καταναλωτών. Τρίτον, με την
ταχύτητα μετάβασης σε αναλώσιμες πηγές
ενέργειας, καθώς οι περιβαλλοντικές πιέσεις των
κυβερνήσεων οδηγούν προς αυτή την κατεύθυνση.
Από την άλλη, βέβαια, οι επενδύσεις στην πράσινη
ανάπτυξη έχουν να προσφέρουν χιλιάδες νέες
θέσεις εργασίας στην οικονομία. Τέταρτον, με την
προοπτική του παγκοσμίου εμπορίου και τις
εντάσεις στις σχέσεις των μεγάλων οικονομιών της
Κίνας και των ΗΠΑ σε περίπτωση που υλοποιηθεί
στην πράξη η δέσμευση του νέου Αμερικανού
προέδρου για επιβολή δασμών στα εισαγόμενα
προϊόντα τρίτων χωρών. Σε αυτή την περίπτωση
εφαρμογής πολιτικών προστατευτισμού, η
ανασχεδίαση των εφοδιαστικών αλυσίδων στη
διακίνηση προϊόντων κρίνεται απαραίτητη.
|
|
Πέμπτον, με
την απειλή του παγκόσμιου πληθωρισμού και του
υψηλού δημόσιου χρέους να παραμένει ορατή για
πολλές ανεπτυγμένες οικονομίες. Το παγκόσμιο
χρέος υπολογίζεται στα 100 τρισ. δολάρια, δηλαδή
στο 93% του ΑΕΠ, ενώ ο παγκόσμιος πληθωρισμός θα
διαμορφωθεί κατά μέσον όρο στο 3,9% το 2025, από
5% το 2024 και 6,5% το 2023 (Global
Economic
Outlook),
με πολλούς όμως άγνωστους Χ όσον αφορά την
πορεία του, π.χ. τιμές ενέργειας και επίμονος
πληθωρισμός σε ορισμένες χώρες.
Οσον αφορά
τώρα την ανάπτυξη στις ΗΠΑ, προβλέπεται να έχει
δυναμικά χαρακτηριστικά, ενώ στην Ευρώπη η
οικονομική δραστηριότητα να εμφανίζεται
συγκρατημένη, με πρόβλεψη ανάκαμψης στο 1,7%.
Συνολικά η παγκόσμια ανάπτυξη θα κινηθεί εντός
του 2025 στα επίπεδα του 2,7% και 2,8% (0,2
μονάδες αυξημένη από τα επίπεδα του 2024).
Εκτον, με
τους ιδιαίτερα ταχείς ρυθμούς που αναμένεται να
αναπτυχθούν οι αναδυόμενες οικονομίες, π.χ.
Ινδία, Ινδονησία, και να συμμετέχουν δυναμικά
στη μεγέθυνση του παγκοσμίου ΑΕΠ. Από την άλλη
πλευρά, η Κίνα θα επικεντρωθεί στην ενίσχυση της
εσωτερικής κατανάλωσης και στην παγίωση του
προφίλ του παγκόσμιου τεχνολογικού ηγέτη, που
καλλιεργεί εξάλλου συστηματικά τα τελευταία
χρόνια.
Αν
επανέλθουμε τώρα στις προβλέψεις για την
ελληνική οικονομία το 2025, αυτές είναι επίσης
συνάρτηση της πορείας τόσο της παγκόσμιας όσο
και της ευρωπαϊκής οικονομίας, με δυναμικές
ωστόσο μεταβλητές αφενός τις απαιτούμενες
διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας
που θα επηρεάσουν την παραγωγικότητα και την
ανταγωνιστικότητα της οικονομίας και αφετέρου τη
συνέχιση της άσκησης υπεύθυνης και συνετής
δημοσιονομικής πολιτικής σταθερότητας για
διατήρηση των πρωτογενών πλεονασμάτων που
βοηθούν στην εξυπηρέτηση του χρέους, το οποίο
αναμένεται να μειωθεί ως ποσοστό του ΑΕΠ λόγω
των υψηλότερων ρυθμών ανάπτυξης (μεταξύ 2%-3%)
και των χαμηλότερων επιτοκίων για ορισμένα
δάνεια.
Από την
άλλη, ενώ οι επενδύσεις μέσω του Ταμείου
Ανάκαμψης (RRF)
ενισχύουν δυναμικά την οικονομία, ιδιαίτερα σε
τομείς όπως η πράσινη ενέργεια, οι υποδομές και
η ψηφιακή τεχνολογία, αντιθέτως οι ξένες άμεσες
επενδύσεις (ΞΑΕ) κινούνται σε χαμηλά επίπεδα. Σε
διαφορετική περίπτωση θα ήταν αυτές που θα
χρηματοδοτούσαν το έλλειμμα του ισοζυγίου
τρεχουσών συναλλαγών (7% του ΑΕΠ) δίχως
αναγκαστική προσφυγή σε δανεισμό, που επί της
ουσίας αντανακλά το υπερμέγεθες πρόβλημα της
ελληνικής οικονομίας, που είναι η υστέρηση των
εξαγωγών έναντι των εισαγωγών, κάτι που
αναγκάζει τη χώρα μας να προσφεύγει σε δανεισμό
για να καλύψει τις ανάγκες κατανάλωσης σε σχέση
με την αδύναμη εγχώρια παραγωγή.
Η
περιορισμένη παραγωγική βάση της οικονομίας
αντανακλά το εσωστρεφές αναπτυξιακό μοντέλο το
οποίο θα πρέπει να αλλάξει και στο οποίο
οφείλεται και η μεγάλη υστέρηση
ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας.
Παρ’ όλα αυτά, η ελληνική οικονομία στη μεγάλη
της εικόνα παραμένει ισχυρή και ανθεκτική με
ρυθμούς ανάπτυξης πάνω από τον μέσο όρο της
Ευρωζώνης, με δημοσιονομική συνέπεια στην τήρηση
στόχων, πρωτογενή πλεονάσματα, ελεγχόμενο
πληθωρισμό και ανεργία σε επίπεδα κάτω του 10%.
Η μετάβαση σε περισσότερο πράσινες μορφές
ενέργειας θα αποτελέσει πόλο έλξης νέων
επενδύσεων, ενώ η άμεση ψηφιοποίηση στον δημόσιο
τομέα θα συντελέσει καθοριστικά στη βελτίωση της
παραγωγικότητας.
*Ο κ.
Αντώνης Ζαΐρης είναι καθηγητής Διοίκησης
Επιχειρήσεων, εκτελεστικός αντιπρόεδρος ΣΕΛΠΕ,
μέλος της Ενωσης Αμερικανών Οικονομολόγων.
** Το
άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στην Καθημερινή της
Κυριακής.
|
