|
Πολλοί τότε
είχαν αρχίσει να πιστεύουν ότι το φαινόμενο του
οικονομικού κύκλου είχε πεθάνει. Η ανθρωπότητα
ζούσε τη χρυσή εποχή χαμηλών επιτοκίων, μεγάλης
ανάπτυξης και πρωτοφανούς μακροοικονομικής
σταθερότητας. Ολα έμοιαζαν ιδανικά. Τι μπορούσε
να πάει στραβά; Και ξαφνικά όλα άλλαξαν. Η κρίση
ξεκίνησε από τις ΗΠΑ και την αγορά ενυπόθηκων
δανείων και γρήγορα εξαπλώθηκε παντού. Ουδείς
αποδείχθηκε αλώβητος.
Τράπεζες και μεγάλες εταιρείες κλυδωνίστηκαν και
χρειάστηκαν διάσωση και στην Ευρώπη. Ούτε καν
κλειστές σχετικά οικονομίες, όπως η ελληνική,
δεν απέφυγαν το πρόβλημα. Στις 2 Απριλίου 2009
μετά από μια συνεδρίαση του G20 και ενώ η
πιστωτική καταστροφή είχε συμβεί, ο βρετανός
πρωθυπουργός παρουσίασε σχέδιο διάσωσης της
παγκόσμιας οικονομίας ύψους 1 τρισ. δολαρίων. Η
κατάσταση εξομαλύνθηκε. Ωστόσο οι μεγάλες
δαπάνες για την αντιμετώπιση της κρίσης οδήγησαν
στα ύψη τα χρέη των κυβερνήσεων, με αποτέλεσμα
την κρίση χρέους που αντιμετώπισαν πολλές από
αυτές τη δεκαετία του 2010.
Αν δούμε
τους παραλληλισμούς της περιόδου, θα
διαπιστώσουμε ότι η παγκόσμια οικονομία βίωσε
μια περίοδο μεγάλης ανάπτυξης την τελευταία
10ετία, υψηλών χρηματιστηριακών επιδόσεων και
τεράστιας ρευστότητας που οδήγησε ακίνητα
και μετοχές στα ύψη. Για άλλη μια φορά οι
περισσότεροι μπέρδεψαν τη συγκυριακή λόγω του
οικονομικού κύκλου αποκόμιση μεγάλων κερδών με
μια μόνιμη κατάσταση οικονομικής ευφορίας. Αυτό
πλέον έχει αλλάξει, ένα πρόβλημα αγνώστου
έντασης και χαρακτηριστικών βρίσκεται μπροστά
μας.
Η ευρωπαϊκή
αντίδραση, σε όσα εικάζεται ότι συμβαίνουν ή
προκαλούνται από τις ΗΠΑ, δείχνει για την ώρα η
ενδεδειγμένη, αλλά δεν σημαίνει ότι θα εξαλείψει
το πρόβλημα. Μπορεί να το μεταθέσει. Ή να του
αλλάξει εικόνα και ένταση, αλλά δεν θα το
εξαφανίσει. Το ότι η γερμανική κυβέρνηση
αποφάσισε να ρίξει πολλά λεφτά στην οικονομία
(ίσως και 2 τρισ.) έχει δημιουργήσει ένα θετικό
σοκ, το οποίο θα επιβραβευθεί ποικιλοτρόπως.
Αλλά οι οικονομίες συνδέονται πολλαπλώς. Οι
δεσμοί είναι άρρηκτοι. Σε αυτό το περιβάλλον
«δραπετεύοντας» μπορεί κανείς να ωφεληθεί μόνο
για λίγο. Εκτός και αν έχει αποφασίσει να
«δραπετεύσει» από την πραγματικότητα…
Νίκος
Φιλιππίδης (in.gr)
|
