Η τράπεζα προειδοποιεί για την αβεβαιότητα που σχετίζεται με τους δασμούς, τις εμπορικές συγκρούσεις, την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης και τη σταδιακή εξασθένιση του μερίσματος ειρήνης, παράγοντες που επιβαρύνουν το οικονομικό περιβάλλον. Οι μεγαλύτερες αναθεωρήσεις, άνω του 1%, σημειώθηκαν στην Ουγγαρία, λόγω της σημαντικής μείωσης των εξαγωγών προς τη Γερμανία, και στην Ουκρανία, όπου οι ρωσικές επιθέσεις σε ενεργειακές υποδομές έπληξαν την οικονομία.

Διαφορά μεταξύ Ευρώπης και ΗΠΑ

Η επικεφαλής οικονομολόγος της EBRD, Beata Javorcik, τόνισε ότι η αβεβαιότητα στους εμπορικούς κανόνες μπορεί να έχει «σημαντικό καταστροφικό αντίκτυπο» στο εμπόριο, τις επενδύσεις και την παραγωγή. Ωστόσο, υπογράμμισε ότι η επιβράδυνση της γερμανικής οικονομίας αποτελεί μεγαλύτερη άμεση απειλή για τις οικονομίες που καλύπτει η EBRD, σε σχέση με τους δασμούς.

Η ίδια σημείωσε ότι έχει προκύψει μια επίμονη διαφορά μεταξύ της ανεπτυγμένης Ευρώπης και των ΗΠΑ. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε, οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις υστερούν έναντι των αντίστοιχων σε Κίνα και ΗΠΑ όσον αφορά τις επενδύσεις στην έρευνα και ανάπτυξη. Η εξασθένηση του μερίσματος ειρήνης ενδέχεται να οδηγήσει σε περαιτέρω μείωση τέτοιων επενδύσεων, καθώς τα κράτη διοχετεύουν περισσότερους πόρους στην άμυνα εις βάρος άλλων τομέων.

«Παρατηρούμε αυτή τη διάβρωση του μερίσματος ειρήνης, ιδιαίτερα σε ένα περιβάλλον υψηλότερων επιτοκίων δανεισμού, το οποίο περιορίζει τις κοινωνικές δαπάνες και τις επενδύσεις για τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη», δήλωσε η Javorcik.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι αμυντικές δαπάνες στις περιοχές που καλύπτει η EBRD έχουν σχεδόν διπλασιαστεί την τελευταία δεκαετία, από περίπου 1,8% του ΑΕΠ το 2014 σε περίπου 3,5% το 2023, με σημαντικές αυξήσεις σε χώρες όπως η Ουκρανία, η Πολωνία, η Εσθονία, ο Λίβανος, η Αρμενία και το Κιργιστάν.

Η Javorcik επισήμανε ότι οι αυξημένες αμυντικές δαπάνες θα μπορούσαν να τονώσουν την οικονομική ανάπτυξη στην Ευρώπη, εφόσον ενισχύσουν την εγχώρια βιομηχανία ή επικεντρωθούν στις τοπικές εισαγωγές. Παράλληλα, πρότεινε τη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής υπηρεσίας έρευνας και ανάπτυξης στον τομέα της άμυνας, αντίστοιχης με αυτή των ΗΠΑ, ως μέτρο στήριξης.

Επιπλέον, ανέφερε ότι αν η Ευρωπαϊκή Ένωση κατεύθυνε περισσότερα κονδύλια και στρατηγικές επενδύσεις στην αμυντική έρευνα και ανάπτυξη, θα μπορούσε να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα και την καινοτομία στην Ευρώπη. «Έτσι, θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν κάποιες προκλήσεις που σχετίζονται με την υστέρηση της Ευρώπης στην καινοτομία σε σχέση με τις ΗΠΑ», κατέληξε.