Σύντομες και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις

Βραχυπρόθεσμος αντίκτυπος (1-2 έτη):

Οι καταναλωτές στις ΗΠΑ ίσως δυσκολευτούν να βρουν εναλλακτικές προμήθειες ή να αναπτύξουν νέες εμπορικές διαδρομές.

Ένας πρόσθετος δασμός 25% στις ευρωπαϊκές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ θα μπορούσε να προκαλέσει μείωση των εξαγωγών κατά 19%.

Αυτό μεταφράζεται σε μείωση του ΑΕΠ της ΕΕ κατά 0,33%, δεδομένου ότι οι εξαγωγές αντιστοιχούν στο 1,93% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ.

Οι έμμεσες επιπτώσεις, όπως η πτώση της εμπιστοσύνης και οι αναταράξεις στις χρηματοπιστωτικές αγορές, ενδέχεται να ενισχύσουν την αρνητική επίδραση.

Μακροπρόθεσμος αντίκτυπος:

Σταδιακά, οι αμερικανικές επιχειρήσεις και καταναλωτές μπορεί να στραφούν σε άλλες αγορές, μειώνοντας περαιτέρω τη ζήτηση για ευρωπαϊκά προϊόντα.

Ο συνολικός αντίκτυπος στο ΑΕΠ της ΕΕ μπορεί να φτάσει το 0,87%, αν ο δασμός του 25% διατηρηθεί.

Οι συνέπειες μπορεί να είναι πολλαπλασιαστικές:

Η μείωση της παραγωγής θα μπορούσε να οδηγήσει σε απώλεια θέσεων εργασίας, επηρεάζοντας αρνητικά την κατανάλωση.

Οι επιχειρήσεις θα μπορούσαν να περιορίσουν τις επενδύσεις, επιβραδύνοντας περαιτέρω την οικονομική ανάπτυξη.

Η έκθεση της ΕΕ στις εμπορικές σχέσεις με τις ΗΠΑ

Οι ΗΠΑ είναι ο κυριότερος εμπορικός εταίρος της ΕΕ, με τις ευρωπαϊκές εξαγωγές προς την αμερικανική αγορά να ανέρχονται σε 504 δισ. ευρώ το 2023 – ποσό που αντιστοιχεί στο 20% των συνολικών εξαγωγών εκτός ΕΕ. Η Γερμανία κατέχει τη μεγαλύτερη μερίδα με εξαγωγές ύψους 158 δισ. ευρώ (31% του συνόλου), καθιστώντας τη χώρα με τη μεγαλύτερη έκθεση στην αμερικανική αγορά.

Ωστόσο, λόγω της διαφοροποίησης των εμπορικών ροών, το εμπόριο με τις ΗΠΑ αντιπροσωπεύει το 22% των εξαγωγών εκτός ΕΕ τόσο για τη Γερμανία όσο και για την Ιταλία, ενώ η έκθεση χωρών όπως η Γαλλία (16,3%), η Ολλανδία (15,5%) και η Ισπανία (13,1%) είναι μικρότερη. Αντίθετα, η Ιρλανδία εμφανίζει τη μεγαλύτερη εξάρτηση από τις ΗΠΑ, καθώς το 46% των εξαγωγών της εκτός ΕΕ κατευθύνεται προς την αμερικανική αγορά, κυρίως λόγω της ισχυρής παρουσίας πολυεθνικών και της φαρμακευτικής βιομηχανίας.

Η σύνθεση των εξαγωγών και οι διαφοροποιήσεις μεταξύ των χωρών

Οι συνολικές εξαγωγές παρέχουν μια γενική εικόνα της οικονομικής έκθεσης, αλλά η σύγκριση τους με το ΑΕΠ είναι περίπλοκη, καθώς οι εξαγωγές περιλαμβάνουν τόσο εγχώρια όσο και ξένη προστιθέμενη αξία. Για παράδειγμα, μια χώρα που εισάγει πρώτες ύλες, τις μεταποιεί και τις εξάγει στις ΗΠΑ, εμφανίζεται με υψηλή αξία εξαγωγών, αλλά η εγχώρια προστιθέμενη αξία της μπορεί να είναι χαμηλότερη.

Κατά μέσο όρο, το 77% της αξίας των εξαγωγών της ΕΕ προς τις ΗΠΑ αφορά εγχώρια προστιθέμενη αξία, ενώ το 22% αφορά εισαγόμενες πρώτες ύλες. Χώρες όπως η Ολλανδία και το Βέλγιο, λόγω της φύσης των εμπορικών τους δραστηριοτήτων, έχουν χαμηλότερη εγχώρια προστιθέμενη αξία σε σύγκριση με μεγάλες βιομηχανικές χώρες όπως η Γερμανία.

Η συνολική έκθεση των χωρών της ΕΕ στις εμπορικές σχέσεις με τις ΗΠΑ

Η εγχώρια προστιθέμενη αξία αποτελεί ένα πιο ακριβές μέτρο της έκθεσης κάθε χώρας στις εμπορικές σχέσεις με τις ΗΠΑ. Σύμφωνα με την ING, η συνολική άμεση έκθεση της ΕΕ στις ΗΠΑ αντιστοιχεί στο 1,9% του ΑΕΠ.

Ωστόσο, λόγω των σύνθετων εφοδιαστικών αλυσίδων εντός της ΕΕ, η πραγματική έκθεση διαφέρει μεταξύ των κρατών-μελών. Για παράδειγμα, οι έμμεσες εξαγωγές του Βελγίου προς τις ΗΠΑ μέσω άλλων χωρών της ΕΕ αυξάνουν την έκθεσή του από 0,9% στο 1,54% του ΑΕΠ.

Σε γενικές γραμμές, η Ισπανία και η Γαλλία έχουν χαμηλότερη έκθεση (περίπου 1,1% του ΑΕΠ), ενώ η Γερμανία και η Ιταλία είναι πιο ευάλωτες, με έκθεση στο 2,1% και 2% αντίστοιχα. Η Ιρλανδία βρίσκεται στη δυσμενέστερη θέση, καθώς η οικονομική της εξάρτηση από τις ΗΠΑ αντιστοιχεί στο 9,7% του ΑΕΠ της.

Τι σημαίνει αυτό για την ΕΕ;

Η πιθανότητα αύξησης των δασμών από τις ΗΠΑ δημιουργεί έντονη ανησυχία για την ευρωπαϊκή οικονομία. Αν επιβληθεί δασμός 25%, η βραχυπρόθεσμη πτώση του ΑΕΠ της ΕΕ μπορεί να φτάσει το 0,33%, ενώ οι μακροπρόθεσμες συνέπειες μπορεί να αγγίξουν το 0,87%.

Το ακριβές μέγεθος της ζημιάς θα εξαρτηθεί από την πορεία των γεωπολιτικών εξελίξεων. Αυτό που είναι σίγουρο, σύμφωνα με την ING, είναι πως το διακύβευμα είναι ιδιαίτερα υψηλό. Όλα τα βλέμματα είναι στραμμένα στην 2α Απριλίου, όταν ο Τραμπ θα αποκαλύψει τις τελικές του αποφάσεις.