Οι μεγάλες ναυτιλιακές εταιρείες έχουν ενισχύσει τους ισολογισμούς τους, διασφαλίζοντας μεγαλύτερη ανθεκτικότητα στο περιβάλλον αυτό. Οι ευρωπαϊκές τράπεζες διατηρούν σημαντική έκθεση στον ναυτιλιακό τομέα, ο οποίος στο παρελθόν είχε επηρεάσει την ποιότητα του ενεργητικού τους. Παρά τις γενικότερες ανησυχίες για την ποιότητα των περιουσιακών στοιχείων λόγω γεωπολιτικών κινδύνων και ασθενέστερων οικονομικών προοπτικών, η ναυτιλιακή βιομηχανία αναμένεται να επιδείξει ανθεκτικότητα, παρέχοντας στις ευρωπαϊκές τράπεζες περιθώρια διαχείρισης των τρεχουσών προκλήσεων.

Αναδιαμορφωμένο τοπίο: Η γαλλική κυριαρχία και η ελληνική έκθεση

Το τραπεζικό σκηνικό στη ναυτιλία έχει αλλάξει σημαντικά τα τελευταία χρόνια, με τις γερμανικές και σκανδιναβικές τράπεζες να μειώνουν τις θέσεις τους. Σήμερα, οι μεγαλύτεροι δανειστές στην Ευρώπη είναι οι γαλλικές τράπεζες BNP Paribas, Groupe Crédit Agricole και Société Générale. Ωστόσο, παρά το μέγεθός τους, τα ναυτιλιακά τους χαρτοφυλάκια αντιστοιχούν σε μόλις 2% των συνολικών δανείων.

Αντίθετα, οι ελληνικές τράπεζες έχουν υψηλότερη συγκέντρωση στον ναυτιλιακό τομέα, με τα ναυτιλιακά δάνεια να αποτελούν κατά μέσο όρο το 8% των συνολικών τους χαρτοφυλακίων, καθιστώντας τις τις πιο εκτεθειμένες στην Ευρώπη. Η ισχυρή θέση της Ελλάδας στη ναυτιλία αποδίδεται στη στρατηγική της θέση στην Ανατολική Μεσόγειο και τη γειτνίαση με τη Διώρυγα του Σουέζ.

Οι ελληνικές τράπεζες, επωφελούμενες από τις βελτιωμένες οικονομικές συνθήκες και τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, στρέφονται όλο και περισσότερο στη χρηματοδότηση μικρών και μεσαίων ναυτιλιακών επιχειρήσεων.

Χρηματοδότηση της ναυτιλίας και επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης

Οι ευρωπαϊκές τράπεζες κυριάρχησαν στη χρηματοδότηση της ναυτιλίας μέχρι την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008, η οποία προκάλεσε πτώση του διεθνούς εμπορίου και επιδείνωση της ποιότητας των περιουσιακών τους στοιχείων. Πολλές γερμανικές και σκανδιναβικές τράπεζες υπέστησαν σοβαρές απώλειες, οδηγώντας σε αυστηρότερη εποπτεία και προσεκτικότερη στρατηγική χρηματοδότησης.

Το 2016, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα άρχισε να παρακολουθεί στενότερα τα τραπεζικά ανοίγματα στον ναυτιλιακό τομέα. Οι τράπεζες έχουν πλέον αυστηρότερα πρότυπα αναδοχής, εστιάζοντας στη χρηματοδότηση «πράσινων» πλοίων και διαφοροποιημένων στόλων.

Η ναυτιλιακή κρίση και οι επιπτώσεις στις γερμανικές και σκανδιναβικές τράπεζες

Η οικονομική κρίση επηρέασε ιδιαίτερα τις γερμανικές και σκανδιναβικές τράπεζες, καθώς οι ναύλοι και οι αξίες των πλοίων κατέρρευσαν. Τράπεζες όπως η HSH Nordbank, που κάποτε είχε έκθεση 29 δισ. ευρώ, αναγκάστηκαν σε κρατική διάσωση και αναδιάρθρωση. Παρόμοια προβλήματα αντιμετώπισαν η Commerzbank, η Deutsche Bank και η DVB Bank.

Στη Σκανδιναβία, τράπεζες όπως η DNB ASA και η Danske Bank μείωσαν τις ναυτιλιακές τους εκθέσεις για να διαχειριστούν καλύτερα τον κίνδυνο. Αυτές οι εξελίξεις οδήγησαν σε στρατηγικές εξόδους, αναδιάρθρωση και διαφοροποίηση των τραπεζών στον κλάδο.

Βελτίωση του ενεργητικού και προοπτικές για το 2025

Παρά τα υψηλά επιτόκια, η ποιότητα του ενεργητικού των ευρωπαϊκών τραπεζών παραμένει σταθερή, αν και χώρες με υψηλή ναυτιλιακή έκθεση (Κάτω Χώρες, Δανία, Σουηδία, Γερμανία, Νορβηγία) παρουσιάζουν μικρή επιδείνωση λόγω γενικότερων οικονομικών αδυναμιών. Αντίθετα, οι ελληνικές και κυπριακές τράπεζες βελτιώνουν την ποιότητα του ενεργητικού τους.

Για το 2025, η Morningstar DBRS προβλέπει ότι η ναυτιλία θα έχει χαμηλότερες επιδόσεις λόγω γεωπολιτικών κινδύνων και εμπορικών εντάσεων. Ωστόσο, μέτρα όπως η ανακατανομή χωρητικότητας και ο παροπλισμός γηρασμένων πλοίων μπορούν να μετριάσουν τον αντίκτυπο. Η σταδιακή επαναλειτουργία της Διώρυγας του Σουέζ ενδέχεται επίσης να επηρεάσει θετικά την αγορά.

Οι ευρωπαϊκές τράπεζες έχουν ήδη μειώσει την έκθεσή τους στη ναυτιλία, ενώ οι ναυτιλιακές εταιρείες έχουν ενισχύσει τους ισολογισμούς τους. Έτσι, δεν αναμένεται σημαντική επιδείνωση της ποιότητας των τραπεζικών περιουσιακών στοιχείων λόγω της ναυτιλιακής έκθεσης.