Τα στοιχεία δείχνουν ότι με βάση τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία, που αφορούν στο γ' τρίμηνο του 2022 για τις περισσότερες χώρες, οι μειώσεις των πραγματικών τιμών των κατοικιών, μετά την αφαίρεση δηλαδή του πληθωρισμού, ήταν μεγάλες σε σύγκριση με το αμέσως προηγούμενο τρίμηνο, φτάνοντας  έως το 6% στην περίπτωση της Δανίας.

Αύξηση στην Ελλάδα και άλλες 14 χώρες

Η Ελλάδα είναι μία από τις 15 χώρες, όπου οι πραγματικές τιμές των κατοικιών συνέχισαν να αυξάνονται. Ωστόσο, στη χώρα μας είχαν κάνει βουτιά την περίοδο των μνημονίων την περασμένη 10ετία, όταν στις άλλες χώρες αυξάνονταν.

Στο γ’ τρίμηνο του 2022, οι πραγματικές τιμές των κατοικιών στην Ελλάδα αυξήθηκαν 1,5% και οι ονομαστικές 3,5% σε σχέση με το β’ τρίμηνο, ενώ από το 2015 έχουν εκτιναχθεί 23,4% και 33,6%, αντίστοιχα. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία που ανακοίνωσε η Τράπεζα της Ελλάδος, οι (ονομαστικές τιμές) των ακινήτων στην Ελλάδα αυξήθηκαν 12,2% στο δ' τρίμηνο του 2022 σε ετήσια βάση. 

Τα υψηλά επιτόκια μειώνουν τη ζήτηση

Σχολιάζοντας τις μειώσεις των τιμών στις περισσότερες χώρες, στελέχη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) σημειώνουν ότι αυτές είναι αποτέλεσμα της ταχείας αύξησης των επιτοκίων από τις κεντρικές τράπεζες για τη συγκράτηση του πληθωρισμού.

Τα βασικά επιτόκια έχουν αυξηθεί κατά μέσο όρο 4 ποσοστιαίες μονάδες στις μεγάλες οικονομίες, για πρώτη φορά μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008.  

Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, το βασικό επιτόκιο της Fed εκτινάχθηκε στο 4,5% έως 4,75% από μηδενικό επίπεδο πριν από ένα έτος, με αποτέλεσμα το σταθερό επιτόκιο για στεγαστικά δάνεια 30ετίας να φθάσει το 7,1% πέρυσι και να μειωθεί δραστικά η ζήτησή τους.  

Ενας εμπειρικός κανόνας δείχνει ότι κάθε αύξηση των πραγματικών επιτοκίων κατά μία ποσοστιαία μονάδα επιβραδύνει την αύξηση των τιμών των κατοικιών κατά περίπου δύο ποσοστιαίες μονάδες.

Αντιστροφή της τάσης της περασμένης 10ετίας

Την περασμένη 10ετία και έως τις αρχές του 2022 τα επιτόκια ήταν πολύ χαμηλά και είχαν ως αποτέλεσμα την αύξηση της ζήτησης στεγαστικών δανείων που οδήγησε και στην αύξηση των τιμών. Η διαδικασία αυτή έχει αντιστραφεί τώρα καθώς κάθε μονάδα που αυξάνονται τα επιτόκια των στεγαστικών δανείων συνεπάγονται μεγάλη αύξηση της μηνιαίας δόσης τους.

Η διάρκεια της πτώσης των τιμών των κατοικιών θα εξαρτηθεί επομένως από το πότε οι κεντρικές τράπεζες θα σταματήσουν να αυξάνουν τα επιτόκια ή θα επιβραδύνουν τις αυξήσεις τους. Μόλις συμβεί αυτό, οι τιμές των ακινήτων αναμένεται να γίνουν πιο σταθερές, σύμφωνα με το ΔΝΤ.

Αυτό με τη σειρά του εξαρτάται από το πόσο γρήγορα θα μειωθεί ο πληθωρισμός. Στην Ευρωζώνη, ο πληθωρισμός είναι ακόμη πολύ υψηλός και το πιθανότερο είναι η ΕΚΤ να προχωρήσει σε περαιτέρω αυξήσεις επιτοκίων.