Εξάλλου, η πρόσφατη τραπεζική κρίση συνιστά τον τελευταίο κρίκο μιας αλυσίδας διαταραχών των τελευταίων ετών όπως η πανδημική κρίση, η διατάραξη των εφοδιαστικών αλυσίδων, ο πόλεμος στην Ουκρανία και η ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη. Όπως επισημαίνουν οι αναλυτές της Alpha Bank στο εβδομαδιαίο τους report η ενεργειακή κρίση αναζωπύρωσε το «ξεχασμένο» ζήτημα του πληθωρισμού, προκαλώντας την αντίδραση της νομισματικής πολιτικής για να το αποσοβήσει.

Πρέπει ωστόσο να βρεθεί η χρυσή τομή μεταξύ του κινδύνου της ασθενούς αντίδρασης, που θα μπορούσε να παρατείνει τις πληθωριστικές επιπτώσεις αυτών των κλυδωνισμών και του κινδύνου της υπερβολικής αντίδρασης, που θα μπορούσε να οδηγήσει σε αστάθεια και επιβράδυνση της οικονομίας. Υπενθυμίζεται ότι παρά τις πρόσφατες εντάσεις στον χρηματοπιστωτικό κλάδο στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, οι κεντρικές τράπεζες (Fed, BoE, ECB) διατήρησαν την αυστηρή νομισματική πολιτική, αυξάνοντας τα βασικά τους επιτόκια ενώ επιμένουν σε αυτή τη γραμμή.

Το Peterson Institute for International Economics προβλέπει ότι η παγκόσμια οικονομία θα αναπτυχθεί μόλις κατά 2,9% το 2023 και 3,1% το 2024. Σύμφωνα με τους αναλυτές, στις ΗΠΑ, η διατήρηση των υψηλών επιτοκίων, καθώς και οι αναταράξεις στον τραπεζικό τομέα καθιστούν λιγότερο πιθανή μια ήπια προσγείωση (soft landing) και αυξάνουν τον κίνδυνο να οδηγηθεί η οικονομία σε ύφεση. Επιπλέον, η αυστηροποίηση των χρηματοπιστωτικών κανόνων, μετά την κατάρρευση τριών περιφερειακών τραπεζών στις ΗΠΑ, ενδέχεται να οδηγήσει σε περαιτέρω επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας, εξαιτίας της περιορισμένης πιστωτικής επέκτασης στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.

Από την άλλη μεριά, η Ευρωζώνη φαίνεται να έχει αποφύγει την ύφεση και οι προοπτικές της για το μέλλον είναι καλύτερες από ό,τι πριν από μερικούς μήνες, λόγω κυρίως της ήπιας αποκλιμάκωσης των τιμών της ενέργειας και των αυξημένων εισροών κεφαλαίων από την υλοποίηση του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Αποκλιμάκωση του πληθωρισμού στην Ελλάδα

Ειδικότερα στην Ελλάδα, ο πληθωρισμός υποχώρησε σε 4,6% (σε ετήσια βάση) το Μάρτιο από 6,1% το Φεβρουάριο. Πρόκειται για τη χαμηλότερη επίδοση εδώ και 18 μήνες, από τον Οκτώβριο του 2021. Είναι αξιοσημείωτο ότι οι τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος και του πετρελαίου θέρμανσης κατέγραψαν μείωση 25,8% και 21,8% αντίστοιχα, συνοδευόμενες και από μία κάμψη στον ρυθμό αύξησης των τιμών κάποιων βασικών ειδών διατροφής. Εξάλλου, στα τρόφιμα, με πληθωρισμό 14,3% ετησίως, οι ανατιμήσεις συνεχίζονται επιβαρύνοντας με 2,5% τον Γενικό Δείκτη Καταναλωτή. Ενδεικτικά σημειώνεται ότι οι τιμές σε γαλακτοκομικά και αυγά εμφάνισαν ετήσια αύξηση 23,1%, σε κρέατα 19,8%, έλαια και λίπη 17,5% και σε ψωμί και δημητριακά 15,6%.

Κίνδυνος ο δομικός πληθωρισμός

Παγκοσμίως, ο στόχος των κεντρικών τραπεζών είναι ο έλεγχος του πληθωρισμού, αλλά όπως τονίζουν οι οικονομολόγοι η νομισματική πολιτική θα πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψη και άλλες παραμέτρους, όπως τις γεωπολιτικές εξελίξεις, καθώς και τον κίνδυνο που αναδύεται στον χρηματοπιστωτικό κλάδο. Εξάλλου, παρά τη σταδιακή αποκλιμάκωση του πληθωρισμού, ο δομικός πληθωρισμός που δεν περιλαμβάνει τις τιμές της ενέργειας και των τροφίμων, δεν ακολουθεί την ίδια πορεία. Στην ευρωζώνη ο πυρήνας του πληθωρισμού επιταχύνθηκε στο ιστορικά υψηλό επίπεδο του 5,7% τον Μάρτιο, ενώ ο συνολικός πληθωρισμός υποχώρησε στο 6,9% από 8,5%. Παρά την πρόσφατη αποκλιμάκωση των πληθωριστικών πιέσεων, οι ανησυχίες σχετικά με τον κίνδυνο δευτερογενών επιδράσεων, με τη μορφή μιας σπειροειδούς αύξησης μισθών-τιμών παραμένουν, κυρίως εξαιτίας των σφιχτών συνθηκών που επικρατούν στην αγορά εργασίας των ανεπτυγμένων οικονομιών.

Η «χαμένη δεκαετία»

Σύμφωνα με έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας, η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται αντιμέτωπη με μια «χαμένη δεκαετία», εάν οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής δεν υιοθετήσουν φιλόδοξες πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της αγοράς εργασίας, της παραγωγικότητας και των επενδύσεων. Σύμφωνα με την έκθεση το παγκόσμιο ΑΕΠ αναμένεται να σημειώσει ανάπτυξη μόλις κατά 2,2% ετησίως μεταξύ του 2022 και του 2030, χαμηλότερη σε σχέση με τον μέσο όρο της περιόδου 2011-2021 (2,6%).

Οι οικονομολόγοι της Alpha Bank επισημαίνουν ότι οι αποφάσεις των κεντρικών τραπεζών δεδομένης της αβεβαιότητας που επικρατεί, θα πρέπει να καθορίζονται λαμβάνοντας υπόψη τις εξελίξεις του πληθωρισμού, τον δομικό πληθωρισμό και την ισχύ της μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής, έχοντας όμως κατά νου τους πιθανούς κινδύνους για τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές, που προέρχονται τόσο από την πραγματική οικονομία όσο και από τον χρηματοπιστωτικό τομέα.