|
------------------
«Κρατήστε τον 1,5
ζωντανό». Για χρόνια,
αυτή η φράση ήταν η
κραυγή συσπείρωσης των
υποστηρικτών του
κλίματος. Ο αριθμός των
1,5 βαθμών Κελσίου, που
κατοχυρώθηκε στην
συμφωνία του Παρισιού
για το κλίμα το 2015,
αποτελεί το παγκόσμιο
όριο φιλοδοξίας για τη
μέση αύξηση της
παγκόσμιας θερμοκρασίας.
Για όσους γνωρίζουν καλά
την επιστήμη του
κλίματος, χρησιμεύει ως
συντομογραφία για την
αποφυγή των χειρότερων
συνεπειών της κλιματικής
αλλαγής -των απειλών για
σχεδόν κάθε πτυχή της
ανθρώπινης ζωής που
απορρέουν από την άνοδο
της παγκόσμιας
θερμοκρασίας. Πίσω από
το πέπλο του 1,5 βαθμού
αναμένονται πιο ολέθριες
καταιγίδες,
καταστροφικές παράκτιες
πλημμύρες, ανεξέλεγκτη
πείνα και ασθένειες,
ακραία και θανατηφόρα
κύματα καύσωνα, και ο
αφανισμός των
εναπομεινάντων
κοραλλιογενών υφάλων
στον κόσμο.
Σπρώχνοντας ένα ποδήλατο
σε έναν πλημμυρισμένο
δρόμο, στην Βομβάη, τον
Αύγουστο του 2020.
Hemanshi Kamani /
Reuters
------------------------------------------------------------
Αλλά το σύνθημα του 1,5
βαθμού δεν αποδίδει
επαρκώς αυτές τις
απειλές. Επικοινωνεί
έναν αριθμό για την
κλιματική αλλαγή -την
μέση αύξηση της
παγκόσμιας θερμοκρασίας
από την προβιομηχανική
εποχή- και προϋποθέτει
γνώσεις της κλιματικής
δυναμικής που οι
περισσότεροι άνθρωποι
δεν έχουν. Αποτυγχάνει
να μεταδώσει τόσο το
τεράστιο μέγεθος του
διακυβεύματος όσο και το
στενό περιθώριο για
διορθωτική δράση. Η
Διακυβερνητική Επιτροπή
για την Αλλαγή του
Κλίματος
(Intergovernmental Panel
on Climate Change
-IPCC), το σώμα
επιστημόνων και
οικονομολόγων υπό την
αιγίδα του ΟΗΕ που
αξιολογεί περιοδικά την
επιστήμη και τους
κινδύνους της κλιματικής
αλλαγής, υπολογίζει ότι
οι παγκόσμιες εκπομπές
αερίων του θερμοκηπίου
πρέπει να μειωθούν κατά
60% έως το 2035 (από τα
επίπεδα του 2019) για να
περιοριστεί η
υπερθέρμανση του πλανήτη
στον 1,5 βαθμό.
Ωστόσο, ο κόσμος έχει
σημειώσει μόνο μέτρια
πρόοδο όσον αφορά τον
περιορισμό των εκπομπών.
Παρά την επείγουσα
ανάγκη για δράση, οι
εκπομπές αερίων του
θερμοκηπίου είναι σήμερα
υψηλότερες από κάθε άλλη
φορά στην ιστορία της
ανθρωπότητας. Το 2022, η
παγκόσμια ρύπανση του
άνθρακα από την καύση
ορυκτών καυσίμων, την
αποψίλωση των δασών, και
άλλες πηγές έφτασε σε
επίπεδα ρεκόρ,
αυξάνοντας τον κίνδυνο ο
κόσμος να σπάσει το
ανώτατο όριο του 1,5
βαθμού και να προκαλέσει
μη αναστρέψιμη ζημιά στα
οικοσυστήματα του
πλανήτη.
Για να κινητοποιήσουν
μια παγκόσμια προσπάθεια
αποτροπής της
καταστροφής, οι
υποστηρικτές του
κλίματος χρειάζονται
έναν λιγότερο αφηρημένο
-και πιο εύκολο στην
οπτικοποίηση- στόχο γύρω
από τον οποίο να
συσπειρωθούν. Ένα
ανώτατο όριο για την
μέση άνοδο της στάθμης
της θάλασσας -ας πούμε,
δύο πόδια ή μισό μέτρο,
το οποίο είναι σύμφωνο
με το πιο επιθετικό
σενάριο μείωσης των
εκπομπών- θα προσέφερε
ακριβώς αυτό.
Περισσότερο από την
άνοδο της θερμοκρασίας,
η άνοδος της στάθμης των
θαλασσών προσφέρει απτές
αποδείξεις των ζημιών
της κλιματικής αλλαγής,
όπως την διάβρωση των
ακτών, τις
εγκαταλελειμμένες
κοινότητες, τις
υπερχειλίσεις λυμάτων,
τα μολυσμένα αποθέματα
νερού, και το αυξημένο
κόστος ασφάλισης. Καθώς
οι χώρες προετοιμάζονται
για την Διάσκεψη του ΟΗΕ
για την Κλιματική Αλλαγή
στο Ντουμπάι τον
Νοέμβριο και τον
Δεκέμβριο του 2023, θα
πρέπει να καθορίσουν ένα
ανώτατο όριο για την
άνοδο της στάθμης των
θαλασσών που θα
επιτρέψει στους
ανθρώπους να κατανοήσουν
ευκολότερα γιατί είναι
τόσο σημαντικό να
διατηρηθεί ο 1,5
[βαθμός] ζωντανός.
AΝΕΒΑΙΝΕΙ ΤΟ ΚΥΜΑ,
ΒΥΘΙΖΟΝΤΑΙ ΟΙ ΠΟΛΕΙΣ
Εκτός από την αύξηση της
θερμοκρασίας της
ατμόσφαιρας, οι εκπομπές
αερίων του θερμοκηπίου
παγιδεύουν την θερμότητα
στους ωκεανούς,
προκαλώντας την αύξηση
του όγκου του παγκόσμιου
θαλασσινού νερού. Οι
υψηλότερες θερμοκρασίες
προκαλούν επίσης το
λιώσιμο των παγετώνων
και την συρρίκνωση των
στρωμάτων πάγου,
επιταχύνοντας περαιτέρω
την άνοδο της στάθμης
της θάλασσας. Από το
1880, η παγκόσμια στάθμη
της θάλασσας έχει
αυξηθεί κατά περίπου
οκτώ ίντσες κατά μέσο
όρο. Και ο ρυθμός ανόδου
της στάθμης της θάλασσας
επιταχύνεται˙ από το
1993 έχει διπλασιαστεί.
Επειδή ένα μέρος της
θέρμανσης των ωκεανών
έχει ήδη «ενσωματωθεί»
από τις προηγούμενες
εκπομπές αερίων του
θερμοκηπίου, η στάθμη
της θάλασσας θα
συνεχίσει να αυξάνεται
τουλάχιστον κάπως, ακόμη
και αν ο κόσμος μειώσει
τις εκπομπές. Αλλά ο
μελλοντικός ρυθμός
ρύπανσης θα καθορίσει σε
μεγάλο βαθμό το πόσο
πολύ και το πόσο γρήγορα
θα συνεχίσουν να
ανεβαίνουν οι ωκεανοί. Ο
περιορισμός των εκπομπών
για την επίτευξη του
στόχου του 1,5 βαθμού θα
μπορούσε να αποτρέψει
την ανεξέλεγκτη άνοδο
της στάθμης της
θάλασσας: η IPCC εκτιμά
ότι αν οι θερμοκρασίες
παραμείνουν στον 1,5
βαθμό ή κάτω από αυτόν,
η παγκόσμια μέση άνοδος
της στάθμης της θάλασσας
θα είναι πιθανότατα
κάπου μεταξύ 1,2 και 2,5
μέτρων μέχρι το 2100.
Αλλά αν οι εκπομπές
παραμείνουν σε μεγάλο
βαθμό ανεξέλεγκτες, η
άνοδος θα μπορούσε να
είναι μεταξύ 3,5 και 7
μέτρων μέχρι το 2100
στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η άνοδος της στάθμης των
θαλασσών σπέρνει την
καταστροφή. Αυξάνει τις
πιθανότητες πλημμυρών
από τα κύματα
καταιγίδων, τα οποία
μπορούν να βλάψουν τους
υγροτόπους, να
καταστρέψουν τα χωράφια
για την γεωργία, να
μολύνουν τους υδροφόρους
ορίζοντες γλυκού νερού,
και να σκοτώσουν φυτά
και δέντρα. Όταν η
στάθμη της θάλασσας
είναι υψηλότερη, τα
κύματα καταιγίδων
μπορούν να ταξιδέψουν
μακρύτερα στην ενδοχώρα,
επηρεάζοντας κοινότητες
που δεν είχαν
προηγουμένως βιώσει
πλημμύρες. Οι δρόμοι
γίνονται αδιάβατοι, οι
εγκαταστάσεις
ηλεκτροδότησης και
επεξεργασίας λυμάτων
πλημμυρίζουν, τα
συστήματα επικοινωνίας
καταρρέουν, και η
υγειονομική περίθαλψη
σταματά. Η υψηλότερη
στάθμη της θάλασσας
επιταχύνει επίσης την
παράκτια διάβρωση: η γη
απομακρύνεται και τα
νησιά εξαφανίζονται,
αφήνοντας τους ανθρώπους
χωρίς έδαφος κάτω από τα
πόδια τους.
Περισσότερο από το 10%
του παγκόσμιου πληθυσμού
ζει κατά μήκος
ακτογραμμών με χαμηλό
υψόμετρο, οι οποίες
είναι ευάλωτες στην
άνοδο της στάθμης της
θάλασσας. Πολλές μεγάλες
πόλεις του κόσμου είναι
ιδιαίτερα ευάλωτες σε
παράκτιες πλημμύρες,
όπως το Μαϊάμι, η
Βομβάη, η Νέα Υόρκη, η
Σαγκάη, και το Τόκιο.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες,
σχεδόν οι μισές από τις
παράκτιες κοινότητες που
συμμετείχαν στην έρευνα
δεν έχουν σχεδιάσει
επαρκώς την αντιμετώπιση
της ανόδου της στάθμης
των θαλασσών. Το
αποτέλεσμα θα είναι
μεγαλύτερα έξοδα για
τους φορολογούμενους
στην πορεία, καθώς η εκ
των υστέρων τοποθέτηση
ενός αναχώματος ή μιας
γέφυρας, για παράδειγμα,
είναι συνήθως πολύ πιο
δαπανηρή από την
κατασκευή ανθεκτικών
υποδομών.
Ήδη, η άνοδος της
στάθμης των θαλασσών
διεκδικεί γη και
εκτοπίζει βίαια
ανθρώπους. Ο Γενικός
Γραμματέας του ΟΗΕ,
Αντόνιο Γκουτέρες,
προειδοποίησε ότι η
άνοδος της στάθμης της
θάλασσας θα μπορούσε να
προκαλέσει την εξαφάνιση
για πάντα των κοινοτήτων
που βρίσκονται σε χαμηλό
υψόμετρο,
συμπεριλαμβανομένων
ολόκληρων νησιωτικών
χωρών, οδηγώντας σε μια
έξοδο «βιβλικής
κλίμακας» από τις
παράκτιες περιοχές. Αυτό
με την σειρά του θα
υποκινήσει «όλο και πιο
έντονο ανταγωνισμό για
το γλυκό νερό, την γη,
και άλλους πόρους»,
σύμφωνα με τον
Γκουτέρες.
Αναγνωρίζοντας αυτούς
τους αυξανόμενους
κινδύνους, το Συμβούλιο
Ασφαλείας του ΟΗΕ
πραγματοποίησε την πρώτη
συνεδρίασή του με
επίκεντρο την άνοδο της
στάθμης της θάλασσας τον
Φεβρουάριο του 2023.
ΚΑΝΤΕ ΤΟ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
Οι επιστήμονες
προειδοποιούν ότι ο
κόσμος έχει σχεδόν
ξεμείνει από χρόνο για
να επιτύχει τον στόχο
του 1,5 βαθμού και ότι
οι χώρες πρέπει να
επισπεύσουν τις
προσπάθειές τους για το
κλίμα. Θα πρέπει να
στοχεύσουν στην εξάλειψη
των εκπομπών διοξειδίου
του άνθρακα καθώς και
άλλων αερίων του
θερμοκηπίου, ιδίως του
μεθανίου˙ να αναπτύξουν
τεχνολογίες για την
απομάκρυνση του άνθρακα
από την ατμόσφαιρα˙ να
επεκτείνουν τις
προσπάθειες δέσμευσης
του άνθρακα˙ να
επιταχύνουν την έρευνα
για τις κλιματικές
παρεμβάσεις, όπως η
διαχείριση της ηλιακής
ακτινοβολίας˙ και να
εντείνουν τις
προσπάθειες για την
οικοδόμηση της
ανθεκτικότητας ενόψει
ενός ήδη μεταβαλλόμενου
κλίματος.
Ο καθορισμός ενός
ανώτατου ορίου για την
άνοδο της στάθμης της
θάλασσας θα βοηθούσε
στην οικοδόμηση
υποστήριξης και θα έδινε
ώθηση σε όλες αυτές τις
προσπάθειες. Ένα σαφές
ανώτατο όριο θα επέτρεπε
στους ανθρώπους να
απεικονίσουν την
επικείμενη βλάβη από την
άνοδο της στάθμης των
θαλασσών, θα δυσκόλευε
τις κυβερνήσεις να
συνεχίσουν να αγνοούν
τους κλιματικούς
κινδύνους, και θα
ενίσχυε την πίεση για
την επίτευξη ουσιαστικών
δεσμεύσεων στις
διαπραγματεύσεις για την
κλιματική πολιτική.
Η άνοδος της στάθμης των
θαλασσών προσφέρει
οπτικά εντυπωσιακά
στοιχεία για την απειλή
της κλιματικής αλλαγής:
οι φωτογραφίες πριν και
μετά από την άνοδο της
στάθμης των θαλασσών
αποκαλύπτουν την
δραματική διάβρωση των
ακτών. Οι εικόνες των
πλημμυρών της
«ηλιόλουστης ημέρας»
-όπου οι υψηλές
παλίρροιες που
τροφοδοτούνται από την
άνοδο της θάλασσας
πλημμυρίζουν τις
παράκτιες κοινότητες
ακόμη και με καλό καιρό-
διηγούνται μια ιστορία
κακουχιών και
οικονομικών απωλειών. Οι
φωτογραφίες των
«δασών-φαντασμάτων» που
προκύπτουν από τις
πλημμύρες αλμυρού νερού
δείχνουν βαθιά
οικολογική ζημιά. Και οι
χάρτες της αυξανόμενης
εμβέλειας των κυμάτων
καταιγίδων απεικονίζουν
την πορεία των
ανερχόμενων θαλασσών
προς την ενδοχώρα, καθώς
καταπίνουν κτίρια και
πόλεις.
Ένα ανώτατο όριο για την
άνοδο της στάθμης της
θάλασσας θα μπορούσε να
βοηθήσει τις παράκτιες
κοινότητες να βελτιώσουν
τον σχεδιασμό τους. Για
παράδειγμα, ένα τέτοιο
ανώτατο όριο θα μπορούσε
να βοηθήσει να
αποσαφηνιστεί πόση
άνοδος της στάθμης της
θάλασσας είναι ήδη
αναπόφευκτη, ακόμη και
αν θα πρέπει να ληφθούν
υπόψη τοπικοί παράγοντες
για να γίνουν ακριβείς
προβλέψεις. Ένα όριο για
την άνοδο της στάθμης
της θάλασσας θα μπορούσε
επίσης να διαφωτίσει τα
αντισταθμιστικά οφέλη
που συνεπάγονται οι
επενδύσεις για την
προσαρμογή στην
κλιματική αλλαγή και τον
μετριασμό της. Σε
ολόκληρο τον κόσμο, οι
χώρες δεν έχουν λάβει
επαρκώς υπόψη τους τούς
μακροπρόθεσμους
κινδύνους της κλιματικής
αλλαγής. Αυτό με την
σειρά του έχει οδηγήσει
σε επιλογές προσαρμογής
που δεν λαμβάνουν υπόψη
τους κινδύνους της
αυξημένης ανόδου της
στάθμης της θάλασσας,
όπως η συνεχής ανάπτυξη
ζωνών πλημμύρας. Ένα
όριο για την άνοδο της
στάθμης της θάλασσας θα
μπορούσε να δώσει
κίνητρα για καλύτερες
επιλογές, για
παράδειγμα, τονίζοντας
τους κινδύνους της
κατασκευής υποδομών
κοντά σε ακτές.
Οι πολιτειακές και
τοπικές κυβερνήσεις των
Ηνωμένων Πολιτειών θα
πρέπει να πρωτοστατήσουν
στην προσπάθεια για ένα
ανώτατο όριο αύξησης της
στάθμης της θάλασσας.
Σκεφτείτε την δεινή θέση
της Φλόριντα, η οποία θα
ήταν η 15η μεγαλύτερη
οικονομία στον κόσμο αν
ήταν κυρίαρχη χώρα
-μεγαλύτερη από την
Ινδονησία ή το Μεξικό.
Απειλούμενες από την
άνοδο της στάθμης της
θάλασσας και τις
εντονότερες καταιγίδες,
πάνω από 64.000
κατοικίες στην Φλόριντα,
συνολικής αξίας 26,3
δισεκατομμυρίων
δολαρίων, θα μπορούσαν
να «πλημμυρίσουν
χρονίως» μέχρι το 2045.
Ένα όριο στην άνοδο της
στάθμης της θάλασσας θα
βοηθούσε στον περιορισμό
της απειλής που συνιστά
η άνοδος της παλίρροιας
για τις αγορές ακινήτων
και ασφάλισης περιουσίας
της Φλόριντα και θα
συνέβαλε έτσι στην
διασφάλιση της
οικονομικής βιωσιμότητας
της πολιτείας.
Όταν οι παγκόσμιοι
ηγέτες συγκεντρωθούν στο
Ντουμπάι για την φετινή
Διάσκεψη του ΟΗΕ για την
κλιματική αλλαγή, θα
πρέπει να συμφωνήσουν να
θέσουν ένα όριο για την
άνοδο της στάθμης των
θαλασσών, όπως έκαναν
και για την άνοδο της
θερμοκρασίας. Κάτι
τέτοιο θα υπογράμμιζε
την υπαρξιακή απειλή που
αντιμετωπίζουν τα μικρά
νησιωτικά έθνη και
χιλιάδες παράκτιες
κοινότητες. Θα
καθιστούσε επίσης πιο
συγκεκριμένες τις
συζητήσεις σχετικά με
τις «απώλειες και τις
ζημίες» του κλίματος, οι
οποίες θα είναι στην
ημερήσια διάταξη στο
Ντουμπάι. Ένα ανώτατο
όριο στην άνοδο της
στάθμης της θάλασσας θα
ενίσχυε την έκκληση για
την «διατήρηση του 1,5»
και θα οδηγούσε τις
κυβερνήσεις να δράσουν
ταχύτερα για την
κλιματική αλλαγή.
Η ALICE C. HILL είναι
ανώτερη συνεργάτις στην
έδρα David M. Rubenstein
για την Ενέργεια και το
Περιβάλλον στο Council
on Foreign Relations και
συγγραφέας του βιβλίου
με τίτλο The Fight for
Climate After COVID-19
[1].
Ο RAFE POMERANCE είναι
πρώην αναπληρωτής βοηθός
υφυπουργός Εξωτερικών
των ΗΠΑ για το
Περιβάλλον και την
Ανάπτυξη και σύμβουλος
του ReThink Energy
Florida.
Foreign Affairs
https://foreignaffairs.gr/articles/74089/alice-hill-kai-rafe-pomerance/i-ypothesi-toy-periorismoy-tis-anodoy-tis-stathmis-tis-thalassas?page=show
https://foreignaffairs.com/world/climate-change-case-sea-level-rise |
