Μετά το σαμποτάζ ενός υποβρύχιου τηλεπικοινωνιακού καλωδίου στη Βαλτική Θάλασσα από κινεζικό σκάφος τον Οκτώβριο, το Συμβούλιο της ΕΕ ζήτησε από την Επιτροπή να υποβάλει σύσταση για την ενίσχυση της ασφάλειας και της ανθεκτικότητας των υποδομών υποθαλάσσιων καλωδίων.

Το Euractiv διάβασε ένα προσχέδιο του μη δεσμευτικού εγγράφου πριν από την επίσημη δημοσίευση της σύστασης στις 21 Φεβρουαρίου.

«Τα κράτη μέλη ενθαρρύνονται […] να μειώσουν τους κινδύνους, τα τρωτά σημεία και τις εξαρτήσεις, ιδίως από προμηθευτές υψηλού κινδύνου», αναφέρεται στο σχέδιο εγγράφου.

Προμηθευτές υψηλού κινδύνου

Η Επιτροπή προτείνει τη δημιουργία μιας «ομάδας εμπειρογνωμόνων για την υποδομή υποβρυχίων καλωδίων», η οποία θα αναλάβει να «προτείνει μια εργαλειοθήκη ασφάλειας καλωδίων».

Η εργαλειοθήκη φαίνεται να σχεδιάζεται ως ένα μέσο παρόμοιο με την εργαλειοθήκη της ΕΕ για την κυβερνοασφάλεια του 5G – ένα μη δεσμευτικό μέσο που «καθορίζει περιορισμού» για τα κράτη μέλη τα οποία στοχεύουν στη άμβλυνση των κινδύνων και των τρωτών σημείων «ιδίως σε προμηθευτές υψηλού κινδύνου».

Στο πλαίσιο της εργαλειοθήκης 5G, οι χώρες της ΕΕ ενθαρρύνονται να αποκλείσουν σταδιακά τους Κινέζους προμηθευτές τηλεπικοινωνιακών υποδομών – ZTE και Huawei – γεγονός που πιθανότατα να έχει ως αποτέλεσμανα να περιοριστεί ή να απαγορευτεί εξίσου η ανάπτυξη υποβρυχίων καλωδίων  στη θυγατρική της Huawei, HMN Tech.

Χρηματοδότηση

Ωστόσο, η Επιτροπή δεν προτείνει πρόσθετους πόρους για να βοηθήσει στη σταδιακή κατάργηση των προμηθευτών υψηλού κινδύνου, αλλά παραθέτει ως λύσεις τα προγράμματα χρηματοδότησης της ΕΕ και τα εθνικά προγράμματα.

Ωστόσο, η Επιτροπή προβλέπει πρόσθετες επενδύσεις.

Θέλει να αναθέσει στην ομάδα εμπειρογνωμόνων, σε συνεργασία με την Επιτροπή, να καταρτίσει έναν κατάλογο προτεραιοτήτων με «έργα καλωδίων ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος» με βάση τα ακόλουθα κριτήρια: ενισχυμένη ανθεκτικότητα των υποδομών, ασφάλεια της αλυσίδας εφοδιασμού, γεωστρατηγική σημασία και δημόσια αναγκαιότητα.

Δεδομένου ότι η ΕΕ δεν έχει αρμοδιότητα σε θέματα ασφάλειας, οι εργαλειοθήκες και οι συστάσεις δεν είναι δεσμευτικές, και ίσως γι’ αυτό δεν προτείνεται κανένα πρόσθετο μέσο χρηματοδότησης.

Εθνικά μέτρα

Η Επιτροπή ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να χαρτογραφήσουν τις εθνικές τους υποδομές, να αξιολογήσουν τους κινδύνους και τα τρωτά σημεία της αλυσίδας εφοδιασμού, να διεξάγουν τακτικές δοκιμές αντοχής και να ορίσουν μια αρχή που θα είναι υπεύθυνη για τη διευκόλυνση των διαδικασιών χορήγησης αδειών.

Στη συνέχεια, η ομάδα εμπειρογνωμόνων θα πρέπει να επανεξετάσει τις αξιολογήσεις κινδύνου των χωρών της ΕΕ και να εντοπίσει τις πληροφορίες που λείπουν.

Στη συνέχεια, η Επιτροπή δίνει έμφαση στις ανησυχίες για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο.

Τα υποθαλάσσια καλώδια περιλαμβάνουν τα καλώδια, καθώς και «κάθε υποδομή που σχετίζεται με την κατασκευή, τη λειτουργία, τη συντήρηση και την επισκευή τους, όπως οι σταθμοί προσγείωσης και τα επίγεια τμήματα του υποβρύχιου καλωδίου που συνδέονται με αυτά»

Οι σταθμοί προσγείωσης είναι το πιο ευάλωτο στοιχείο που υπόκειται σε κυβερνοεπιθέσεις, επειδή παρακολουθούν τις ανταλλαγές πληροφοριών που διέρχονται μέσω των υποβρυχίων καλωδίων.

Αντιμετωπίζοντας το ζήτημα αυτό, η Επιτροπή συνιστά στα κράτη μέλη να χαρτογραφήσουν τους πιθανούς κινδύνους και τους πόρους περιορισμού των υποβρυχίων καλωδίων επικοινωνίας τους.

Σημειώνει ότι αυτό θα αποτελούσε σχετική προσθήκη στην εφαρμογή της οδηγίας για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο (NIS 2), η οποία προβλέπει ήδη ότι τα περιστατικά υποβρυχίων καλωδίων αναφέρονται στις αρμόδιες αρχές.

Γεωγραφία

Σε αντίθεση με την Ουγγαρία και άλλες χώρες χωρίς χερσαία σύνορα, κυρίως στην κεντρική Ευρώπη, «τρία νησιωτικά κράτη μέλη, η Κύπρος, η Ιρλανδία και η Μάλτα, εξαρτώνται σχεδόν εξ ολοκλήρου» από τα υποθαλάσσια καλώδια για τις ενδοενωσιακές επικοινωνίες, γράφει η Επιτροπή.

Αναφέρει επίσης «κράτη μέλη με ένα ή περισσότερα […] νησιά ή εξόχως απόκεντρες περιοχές», αλλά δεν προβλέπονται ειδικές διατάξεις για τα εδάφη αυτά.

Επόμενα βήματα

Προτείνοντας ένα επόμενο βήμα, η Επιτροπή δήλωσε ότι «η παρούσα σύσταση έχει ως στόχο να χρησιμεύσει ως πρόδρομος για ένα πιθανό κοινό σύστημα διακυβέρνησης της Ένωσης».