Η ιστορία δεν είναι ποτέ τέλεια, αλλά μέχρι στιγμής  τα στοιχεία της παρούσας αναταραχής προσομοιάζουν με την ηπιότερη εκδοχή της Μαύρης Δευτέρας του 1987 παρά με τις κρίσεις του 1998 και 2008.

Η Μαύρη Δευτέρα του 1987

Το 1987, η χρηματιστηριακή αγορά κατέγραψε  τη μεγαλύτερη ημερήσια πτώση μιας ημέρας στην ιστορία της, με τον S&P 500 να υποχωρεί περισσότερο από 20% τη Μαύρη Δευτέρα του Οκτωβρίου. Οι επενδυτές είχαν συσσωρεύσει υπερβολική μόχλευση μετά από ένα εκπληκτικό κέρδος 39% κατά τη διάρκεια της χρονιάς  μέχρι το υψηλό επίπεδο του Αυγούστου, και η κατάρρευση οδήγησε τόσο σε μεγάλες απαιτήσεις περιθωρίου ( margin calls)  όσο και σε κακοσχεδιασμένες αυτοματοποιημένες συναλλαγές που επιδείνωσαν τις πωλήσεις. Η κλήση περιθωρίου είναι ένα αίτημα για κεφάλαια από έναν χρηματιστή, όταν πρέπει να προστεθούν χρήματα σε έναν λογαριασμό περιθωρίου για να καλυφθούν οι ελάχιστες κεφαλαιακές απαιτήσεις. Μια κλήση περιθωρίου εμφανίζεται όταν το ποσοστό των ιδίων κεφαλαίων ενός επενδυτή σε λογαριασμό περιθωρίου πέφτει κάτω από το απαιτούμενο ποσό του χρηματιστή.H Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ έδρασε διοχετεύοντας ρευστότητα στις τράπεζες, οι χρηματιστές δεν χρεοκόπησαν και η αγορά επανέφερε όλες τις απώλειές της μέσα σε δύο χρόνια. Η οικονομία ήταν μια χαρά.

Τα καλά νέα ήταν ότι το 1987 όλα αφορούσαν τις αγορές: Ανέβαιναν, έπεφταν και πάλι, κανείς άλλος δεν έπαθε τίποτα. Ο S&P σημείωσε άνοδο 36% στους οκτώ μήνες μέχρι την κορυφή του Αυγούστου 1987, παρόμοια με το 33% που σημείωσε στους οκτώ μήνες μέχρι το φετινό υψηλό. Όπως και το 1987, τα φετινά κέρδη ήρθαν παρά τη σφιχτή νομισματική πολιτική και τις υψηλότερες αποδόσεις των ομολόγων. Όπως και σήμερα, έτσι και το 1987 οι επενδυτές ήταν σε εγρήγορση και έτοιμοι να πουλήσουν για να κλειδώσουν το απροσδόκητο κέρδος. Οι απώλειες είναι μικρότερες μέχρι στιγμής, αλλά οι επικερδείς συναλλαγές έχουν αντιστραφεί, όπως ακριβώς συνέβη και για το σύνολο της αγοράς το 1987.

Το 1998 και η κατάρρευση του LTCM

Το 1998, η κατάσταση ήταν πολύ χειρότερη, αν και οι μετοχές  ανέκαμψαν ταχύτερα. Το υψηλά μοχλευμένο hedge fund και ιδιαίτερα δημοφιλές  LTCM κατέρρευσε όταν η χρεοκοπία του ρωσικού χρέους δημιούργησε μια φυγή προς την ασφάλεια. Το LTCM ήταν αρκετά μεγάλο ώστε απειλούσε να ρίξει τα ιδρύματα της Wall Street. Η Fed μείωσε τα επιτόκια τρεις φορές και συγκέντρωσε μια ομάδα τραπεζών για να διασώσει την εταιρεία και να κλείσει αργά τις συναλλαγές της. Οι μετοχές χρειάστηκαν μόλις τέσσερις μήνες για να ανακάμψουν, αλλά το εύκολο χρήμα συνέβαλε στην υποδαύλιση της φούσκας dot-com, η οποία έσκασε δύο χρόνια αργότερα και οδήγησε σε ήπια ύφεση και σε γιγαντιαίες απώλειες για τους επενδυτές σε μετοχές τεχνολογίας.

Δεν γνωρίζουμε ακόμη αν κάποια hedge funds έχουν βγει εκτός αγοράς από τις μεγάλες κινήσεις στις αγορές, οι οποίες έχουν επιφέρει μεγάλες απώλειες για όσους ασχολούνται με το «carry trade», δηλαδή τον φθηνό δανεισμό σε γεν και την αγορά νομισμάτων με υψηλότερες αποδόσεις, όπως το μεξικανικό πέσο ή το δολάριο. Αλλά ήδη οι traders στοιχηματίζουν ότι η Fed θα μειώσει τα επιτόκια, με μια υπερμεγέθη μείωση 0,5 ποσοστιαίας μονάδας να έχει τιμολογηθεί στα futures για τη συνεδρίαση του Σεπτεμβρίου.

Η χρηματοπιστωτική κρίση του 2008

Το πραγματικά κακό αποτέλεσμα θα ήταν μια επανάληψη του 2008, αλλά φαίνεται απίθανο. Είναι αλήθεια ότι ορισμένες περιφερειακές αμερικανικές τράπεζες χρεοκόπησαν πέρυσι, λόγω κακών στοιχημάτων σε κρατικά ομόλογα. Αλλά οι τράπεζες είναι πολύ λιγότερο μοχλευμένες από ό,τι ήταν τότε. Το σύστημα είναι λιγότερο εκτεθειμένο σε μια κρίση ρευστότητας, καθώς οι ιδιώτες δανειστές έχουν αναλάβει μεγάλο μέρος του κινδύνου που κάποτε βρισκόταν στις τράπεζες. Οι μεγάλες απώλειες είναι απολύτως πιθανές και τα ιδιωτικά κεφάλαια θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν προβλήματα, αλλά αυτό θα χρειαζόταν χρόνο και δεν θα δημιουργούσε την ίδια κρίση σε επίπεδο συστήματος.

Το ιδανικό θα ήταν η υπέρβαση της χρηματιστηριακής αγοράς να εκτονωθεί όπως το 1987, χωρίς να δημιουργήσει ευρύτερα προβλήματα. Ο ενθουσιασμός για την τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να ξεφουσκώσει πολύ περισσότερο τις τιμές των μετοχών. Ακόμη και μετά την πτώση κατά 30% από το υψηλό του Ιουνίου, η Nvidia έχει ακόμη διπλασιάσει την τιμή της φέτος. Αλλά η αγορά είναι ήδη πολύ πιο κοντά στο φυσιολογικό, με τον δείκτη Nasdaq 100 να έχει αυξηθεί μόνο 6% μέχρι στιγμής φέτος και τον S&P λιγότερο από 9%.

Αν ο πανικός υποχωρήσει, η Fed μειώσει και δεν σπάσει τίποτα στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, θα είναι μια ευτυχής έκβαση. Ωστόσο «θα ήταν καλό οι επενδυτές να θυμηθούν το αίσθημα βύθισης που είχαν σήμερα το πρωί και να προσπαθήσουν να είναι λίγο πιο σοφοί και λιγότερο κερδοσκοπικοί.» καταλήγει η ανάλυση.

Πηγή: Οικονομικός Ταχυδρόμος