Τα στελέχη των διαφόρων εταιρειών που δραστηριοποιούνται στη χώρα, ακούγοντας τα παραπάνω, απλώς καγχάζουν. Πολλοί από αυτούς λένε ότι πλέον δυσκολεύονται να δικαιολογήσουν επενδύσεις στη Κίνα και μιλούν όλο και περισσότερο για περικοπές προσωπικού. Σε πρόσφατη έρευνα του Αμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου στη Σαγκάη, λιγότεροι από τους μισούς ερωτηθέντες δήλωσαν αισιόδοξοι για τις προοπτικές των επιχειρήσεών τους στην Κίνα τα επόμενα πέντε χρόνια – ένα χαμηλό ρεκόρ. Στις 4 Δεκεμβρίου η Mary Barra, το αφεντικό της General Motors (GM), δήλωσε ότι η αμερικανική αυτοκινητοβιομηχανία θα απομειώσει την αξία των κοινοπραξιών της στη χώρα κατά περισσότερα από 5 δισ. δολάρια και θα κλείσει εργοστάσια. Στις 9 Δεκεμβρίου αναφέρθηκε ότι η κυβέρνηση της Κίνας ξεκίνησε έρευνα για τον ανταγωνισμό της Nvidia, της Αμερικανικής πρωταθλήτριας στα τσιπ τεχνητής νοημοσύνης.

Τις τελευταίες δεκαετίες τα δυτικά αφεντικά έβλεπαν την Κίνα όχι μόνο ως ένα μέρος για να κατασκευάζουν πράγματα φτηνά, αλλά και ως μια τεράστια και αναπτυσσόμενη αγορά. Σύμφωνα με την ανάλυσή μας, οι πωλήσεις στην Κίνα, σύμφωνα με τις ανακοινώσεις των εισηγμένων αμερικανικών και ευρωπαϊκών εταιρειών, το 2021 κορυφώθηκαν στα 670 δισ. δολάρια αντιπροσωπεύοντας το 15% των συνολικών εσόδων των εταιρειών αυτών. Από τότε τα πράγματα έχουν πάρει την κάτω βόλτα. Πέρυσι οι πωλήσεις μειώθηκαν στα 650 δισ. Δολάρια – το μερίδιό τους επί των συνολικών εσόδων διολίσθησε στο 14%. Το τρέχον έτος δεν υπήρξε κανένα σημάδι βελτίωσης. Από τις επιχειρήσεις στο σύνολο των δεδομένων μας που αναφέρουν τριμηνιαίες πωλήσεις στην Κίνα, σχεδόν οι μισές, κατά την πιο πρόσφατη περίοδο αναφοράς, τις είδαν, σε ετήσια βάση, να μειώνονται.

Οι εταιρείες που βλέπουν τις πωλήσεις τους στη χώρα να συρρικνώνονται συμπεριλαμβάνουν από την Apple και τη Volkswagen, μέχρι τη Starbucks και την LVMH. «Σε αυτό το σημείο θα έπρεπε να έχουμε αρχίσει να ανακάμπτουμε», παραπονιέται το περιφερειακό αφεντικό μιας παγκόσμιας εταιρείας. Ένα άλλο ξένο στέλεχος δηλώνει ότι οι για την εταιρεία του μέρες της πυρετώδους ανάπτυξης στην Κίνα φαίνεται να έχουν περάσει. Αν και ορισμένες δυτικές εταιρείες, όπως η φαρμακοβιομηχανία Eli Lilly και η Walmart, ο κολοσσός του λιανικού εμπορίου, συνεχίζουν να αναπτύσσονται στη χώρα, οι τάξεις τους αραιώνουν σταθερά.

Ένας λόγος για αυτό είναι η οικονομική στασιμότητα της Κίνας. Η κρίση της αγοράς κατοικίας έχει οδηγήσει τις τιμές των ακινήτων σε όλη τη χώρα σε κατακόρυφη πτώση και έχει προκαλέσει το σφίξιμο των ζωνών των καταναλωτών. Η κεντρική κυβέρνηση διαμήνυσε τον Σεπτέμβριο ότι θα κάνει ό,τι χρειάζεται για να αναζωογονήσει την οικονομία. Ωστόσο, μετά από μήνες αποσπασματικών ανακοινώσεων, τα πράγματα δεν έχουν βελτιωθεί ιδιαίτερα. Οι πωλήσεις ακινήτων, σε σύγκριση με πέρυσι, εξακολουθούν να μειώνονται, και πιθανότατα θα συνεχίσουν τη καθοδική τους πορεία και το 2025. Παρά τις υποσχέσεις της κυβέρνησης για τόνωση της κατανάλωσης, οι δείκτες της ζήτησης είναι μειωμένοι.

Η αποπληθωριστική πίεση πλήττει όλες τις εταιρείες στην Κίνα, όχι μόνο τις ξένες, σημειώνει ο Bo Zhengyuan της Plenum, μιας εταιρείας συμβούλων στο Πεκίνο. Στα τέλη Οκτωβρίου, το 27% των κινεζικών βιομηχανικών επιχειρήσεων σημείωναν ζημίες. Η υπερπροσφορά σε διάφορες βιομηχανίες, από τα ηλεκτρικά οχήματα (EVs) έως τα οικοδομικά υλικά, έχει οδηγήσει σε άγριους πολέμους τιμών. Η κ. Barra απέδωσε τις δυσκολίες της GM να βγάλει χρήματα στη χώρα στην «κούρσα προς τα κάτω».

Ωστόσο, οι δυτικές εταιρείες βιώνουν και τον σκληρό ανταγωνισμό των κινεζικών αντιπάλων τους. Η Starbucks έχει παραχωρήσει μερίδιο αγοράς στην Luckin Coffee, μια φθηνότερη τοπική εταιρεία που τον Σεπτέμβριο είχε 21.000 καταστήματα στη χώρα, περίπου τριπλάσια από την αμερικανική αλυσίδα και κατά πολύ αυξημένα από τα 13.000 ένα χρόνο πριν. Ο Brian Niccol, το νέο αφεντικό της Starbucks, δήλωσε στους επενδυτές τον Οκτώβριο ότι αντιμετωπίζει «ακραίο» ανταγωνισμό στην Κίνα. Φέρεται να εξετάζει το ενδεχόμενο να πουλήσει μερίδιο της εκεί επιχείρησής σε έναν τοπικό εταίρο.

Σε πολλούς κλάδους οι δυτικές επιχειρήσεις δεν απολαμβάνουν πλέον το τεχνολογικό πλεονέκτημα που είχαν κάποτε έναντι των Κινέζων ανταγωνιστών. Οι Κινέζοι κατασκευαστές βιομηχανικών ρομπότ προμηθεύουν σήμερα σχεδόν το μισό της τοπικής αγοράς, από λιγότερο από το ένα τρίτο το 2020. Τα προβλήματα της Apple στη χώρα έχουν επιδεινωθεί από τα εντυπωσιακά νέα smartphones της Huawei, συμπεριλαμβανομένης της σειράς Mate 70 που παρουσίασε στις 26 Νοεμβρίου. Τα EV που παράγονται από την BYD, τη NIO και άλλες κινεζικές αυτοκινητοβιομηχανίες δεν είναι μόνο πολύ φθηνότερα από τα δυτικά, αλλά και γεμάτα με την έξυπνη τεχνολογία που επιθυμούν οι τοπικοί καταναλωτές. Όταν η κινεζική αγορά εξελισσόταν με γοργούς ρυθμούς, οι δυτικές εταιρείες συνέχισαν να αυξήσουν τις πωλήσεις τους στη χώρα, ακόμα και αν έχαναν μερίδιο Πλέον, δεν έχουν καν αυτή την πολυτέλεια.

Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, οι δυτικές εταιρείες γίνονται επίσης παράπλευρες απώλειες στον ανταγωνισμό μεταξύ των κυβερνήσεών τους και της Κίνας. Στις 2 Δεκεμβρίου η Αμερική εισήγαγε νέους περιορισμούς στην πώληση εργαλείων κατασκευής τσιπ σε ορισμένες κινεζικές εταιρείες, καθώς και στα τσιπ μνήμης υψηλού εύρους ζώνης. Η κίνηση αυτή θα πλήξει τους Αμερικανούς κατασκευαστές εξοπλισμού ημιαγωγών, όπως οι Applied Materials, Lam Research και KLA, αλλά και την ASML, μια ολλανδική εταιρεία κατασκευής προηγμένων εργαλείων λιθογραφίας. Άλλες δυτικές επιχειρήσεις τσιπ μπορεί επίσης να υποφέρουν. Μετά την ανακοίνωση, τέσσερις κινεζικές βιομηχανικές ενώσεις απάντησαν με έκκληση για μείωση της αγοράς αμερικανικών τσιπ. Η χρονική στιγμή της έρευνας της Nvidia από την Κίνα υποδηλώνει ότι μπορεί επίσης να είναι μια πράξη αντιποίνων.

Οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε ευαίσθητους κλάδους, όπως η παραγωγή τσιπ, γνωρίζουν τον κίνδυνο που συνδέεται με τις πωλήσεις τους στην Κίνα. Ωστόσο, ο κατάλογος των κλάδων που είναι εκτεθειμένοι σε γεωπολιτικές αναταράξεις φαίνεται να διευρύνεται. Οι μετοχές των ευρωπαϊκών εταιρειών παραγωγής μπράντι, συμπεριλαμβανομένων των Rémy Cointreau και Pernod Ricard, κατέρρευσαν τον Οκτώβριο, όταν η Κίνα δήλωσε ότι θα επιβάλει μέτρα αντιντάμπινγκ στο αλκοολούχο ποτό, προφανώς σε αντίποινα για τους δασμούς που επέβαλε η ΕΕ στα κινεζικά ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Στις 2 Δεκεμβρίου, ο ιδρυτής της Uniqlo, μιας ιαπωνικής εταιρείας λιανικής πώλησης ρούχων, προκάλεσε την οργή των Κινέζων διαδικτυακών χρηστών όταν δήλωσε ότι η εταιρεία δεν χρησιμοποιεί βαμβάκι από το Σιντζιάνγκ, μια περιοχή της Κίνας που βαρύνεται με καταγγελίες για καταναγκαστική εργασία. Το υπουργείο Εμπορίου της Κίνας ενδέχεται σύντομα να επιβάλει περιορισμούς στις τοπικές δραστηριότητες της PVH, της αμερικανικής ιδιοκτήτριας των Tommy Hilfiger και Calvin Klein, επειδή συμμορφώνεται με έναν αμερικανικό νόμο που απαγορεύει τη χρήση βαμβακιού από την περιοχή.

Εάν ο Donald Trump κάνει πράξη την απειλή του να αυξήσει τους δασμούς στα κινεζικά προϊόντα, ο Xi Jinping μπορεί να απαντήσει κάνοντας τη ζωή των αμερικανικών εταιρειών ακόμα δυσκολότερη. Οι ξένες επιχειρήσεις στην Κίνα είναι παγιδευμένες στη μέση ενός επικίνδυνου γεωπολιτικού αγώνα, γράφει ο Andrew Polk της Trivium China, μιας εταιρείας συμβούλων. Τουτέστιν, τα προβλήματά τους δεν πρόκειται να ελαττωθούν σύντομα.

Πηγή: The Economist