Ενώ η ΕΕ αντιπροσωπεύει περίπου το 15% του παγκόσμιου ΑΕΠ, ο ευρωπαϊκός ναυτιλιακός στόλος είναι ένας από τους μεγαλύτερους στον κόσμο, αντιπροσωπεύοντας περίπου το 35% του παγκόσμιου στόλου σε όρους παγκόσμιας χωρητικότητας σε όλα τα τμήματα, διαπιστώνει μελέτη της CE Delft. Η ευρωπαϊκή ναυτιλία ελέγχει το 30% των παγκόσμιων πλοίων μεταφοράς χύδην φορτίου, το 44% των πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, το 35% των δεξαμενόπλοιων και το 33% των πλοίων μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου, γεγονός που την καθιστά ηγετική δύναμη στο παγκόσμιο εμπόριο.

Η μελέτη της Deloitte υπογραμμίζει ότι η ΕΕ αντιμετωπίζει σήμερα εντονότερο διεθνή ανταγωνισμό ως προτιμώμενη τοποθεσία για ναυτιλιακές δραστηριότητες από ποτέ άλλοτε. Ο ευρωπαϊκός στόλος αυξάνεται σταθερά, αλλά άλλοι στόλοι αναπτύσσονται ταχύτερα.

Καθώς η γεωπολιτική αβεβαιότητα αυξάνεται, η ευρωπαϊκή ναυτιλία θα πρέπει να θεωρείται ως γεωπολιτικό πλεονέκτημα στην περιοχή, εδραιώνοντας την ηγετική θέση της ΕΕ στις διεθνείς αλυσίδες εφοδιασμού.

Η ευθυγράμμιση της νομοθεσίας της ΕΕ με τα μελλοντικά σχέδια του ΙΜΟ θα είναι ουσιαστικής σημασίας για τη διασφάλιση ισότιμων όρων ανταγωνισμού στον τομέα

Μείωση διοικητικού φόρτου

Η μελέτη καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το ισχύον ρυθμιστικό και φορολογικό πλαίσιο της ΕΕ διευκολύνει έναν ανταγωνιστικό ναυτιλιακό τομέα της ΕΕ. Ωστόσο, επισημαίνει σημαντικούς τομείς που χρήζουν βελτίωσης, όπως η κάλυψη του επενδυτικού κενού για την υιοθέτηση καθαρών τεχνολογιών και καυσίμων, η μείωση του διοικητικού φόρτου και η ευθυγράμμιση με τους διεθνείς κανονισμούς.

«Η ναυτιλία αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της ασφάλειας της ενέργειας και της εφοδιαστικής αλυσίδας της Ευρώπης και βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της ενεργειακής μετάβασης. Η ευρωπαϊκή ναυτιλία είναι μια ιστορία επιτυχίας. Η Ευρώπη αντιπροσωπεύει το 35% του παγκόσμιου στόλου έναντι του μεριδίου της ΕΕ στο παγκόσμιο ΑΕΠ που ανέρχεται στο 15%. Ο ευρωπαϊκός στόλος και η χωρητικότητά μας αυξάνονται, αλλά άλλοι αυξάνονται ταχύτερα. Για να διατηρήσει η Ευρώπη τη ναυτιλία ως γεωπολιτικό πλεονέκτημα, πρέπει να διατηρήσει τη διεθνή ανταγωνιστικότητά της και να επενδύσει στην ενεργειακή μετάβαση. Η επένδυση των εσόδων από το Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΣΕΔΕ) της ΕΕ και των εθνικών κρατών μελών σε καθαρές τεχνολογίες και καθαρά καύσιμα θα καταστήσει όλο το ναυτιλιακό βιομηχανικό σύμπλεγμα πιο ανταγωνιστικό», δήλωσε ο Σωτήρης Ράπτης, Γενικός Γραμματέας της ECSA.

Καθώς η γεωπολιτική αβεβαιότητα αυξάνεται, η ευρωπαϊκή ναυτιλία θα πρέπει να θεωρείται ως γεωπολιτικό πλεονέκτημα στην περιοχή

Οι τέσσερις πυλώνες και οι συστάσεις

Η μελέτη της Deloitte διατυπώνει συστάσεις για τέσσερις πυλώνες στη ναυτιλιακή πολιτική:

-Ανάπτυξη μιας ευρωπαϊκής στρατηγικής για τη ναυτιλία με προσανατολισμό προς το μέλλον

Μια νέα ευρωπαϊκή ναυτιλιακή στρατηγική θα μπορούσε να διασφαλίσει τη διεθνή ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής ναυτιλίας, να διευκολύνει τη συνεργασία μεταξύ των ναυτιλιακών κέντρων της ΕΕ, να προωθήσει το ναυτιλιακό σύμπλεγμα της ΕΕ και να εστιάσει στις συνέργειες μεταξύ των διαφόρων κέντρων αριστείας.

Με μια ισχυρή ναυτιλιακή βιομηχανία, η Ευρώπη θα πρέπει να θεωρείται ως ένα ενιαίο κέντρο με φορείς που καλύπτουν διάφορες πτυχές της ναυτιλιακής βιομηχανίας, όπως υπηρεσίες, καθαρά καύσιμα, καθαρές τεχνολογίες, νομικές υπηρεσίες, λιμενικές υποδομές και ασφάλιση.

-Ευθυγράμμιση και απλούστευση του ρυθμιστικού και πολιτικού περιβάλλοντος και μείωση του διοικητικού φόρτου

Η ΕΕ θα μπορούσε να θέσει ως προτεραιότητα την απλούστευση των κανονιστικών ρυθμίσεων για να εξασφαλίσει την ευθυγράμμιση με τους διεθνείς κανονισμούς σε επίπεδο Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ) και Διεθνούς Ομοσπονδίας Εργασίας.
Με βάση την ιστορική συμφωνία του ΙΜΟ του Ιουλίου 2023 για την επίτευξη καθαρών μηδενικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (GHG) από τη διεθνή ναυτιλία έως το 2050, ο ΙΜΟ προετοιμάζει μέτρα για την υλοποίηση αυτών των στόχων. Η ευθυγράμμιση της νομοθεσίας της ΕΕ με τα μελλοντικά σχέδια του ΙΜΟ θα είναι ουσιαστικής σημασίας για τη διασφάλιση ισότιμων όρων ανταγωνισμού στον τομέα.

Ο ευρωπαϊκός ναυτιλιακός στόλος είναι ένας από τους μεγαλύτερους στον κόσμο, αντιπροσωπεύοντας περίπου το 35% του παγκόσμιου στόλου

-Κλείσιμο του επενδυτικού χάσματος: στήριξη των δημόσιων επενδύσεων και διευκόλυνση της πρόσβασης στη χρηματοδότηση

Η ενεργειακή και ψηφιακή μετάβαση της ναυτιλίας απαιτεί τεράστιες επενδύσεις. Συνιστάται η εφαρμογή μέτρων που θα εγγυώνται την πρόσβαση σε επαρκή δημόσια και ανταγωνιστική ιδιωτική χρηματοδότηση στην ΕΕ.

Τα έσοδα που προορίζονται για τον τομέα της ναυτιλίας στο πλαίσιο του Ταμείου Καινοτομίας θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τη γεφύρωση του χάσματος τιμών μεταξύ συμβατικών και καθαρών καυσίμων και για τη στήριξη επενδύσεων σε καθαρές τεχνολογίες, παρέχοντας ένα πρόσθετο κίνητρο για τους προμηθευτές να επεκτείνουν τη βιομηχανική παραγωγή στην Ευρώπη. Συνιστάται επίσης η εισαγωγή πρόσθετων χρηματοδοτικών μέσων (όπως ο μηχανισμός των δημοπρασιών) που επιτρέπει στα κράτη μέλη να χρησιμοποιούν τα εθνικά έσοδα από το ΣΕΔΕ της ΕΕ για να συμπληρώνουν τα κονδύλια της ΕΕ.

-Προώθηση της αναβάθμισης και επανακατάρτισης ναυτικών

Τα επερχόμενα καθαρά καύσιμα και οι ψηφιακές τεχνολογίες θα απαιτήσουν νέες και πρόσθετες δεξιότητες, εκπαίδευση και επιχειρησιακή κατάρτιση για τους ναυτικούς. Η ενεργειακή και ψηφιακή μετάβαση θα απαιτήσει την αναβάθμιση και επανεκπαίδευση περίπου 800.000 ναυτικών τα επόμενα 10 χρόνια διεθνώς και, σύμφωνα με την έκθεση Ντράγκι, 250.000 ναυτικών μόνο στην Ευρώπη. Το διεθνές πλαίσιο της σύμβασης STCW του ΙΜΟ θα πρέπει να ενισχυθεί και το πλαίσιο για την αμοιβαία αναγνώριση της πιστοποίησης στην ΕΕ θα πρέπει να επικαιροποιηθεί. Θα πρέπει επίσης να ενισχυθεί η ελκυστικότητα της ναυτιλίας ως επαγγέλματος.

Πηγή: Οικονομικός Ταχυδρόμος