Μια διαίρεση που δεν εξαλείφθηκε ποτέ

Παρά την επανένωση της χώρας το 1989, η διαχωριστική γραμμή μεταξύ Ανατολικής και Δυτικής Γερμανίας παραμένει αισθητή, όπως αποδεικνύουν οι δημογραφικές και οικονομικές ανισότητες. Τα κυρίαρχα κόμματα της Δύσης, όπως το SPD και η CDU, δεν έχουν το ίδιο ισχυρό έρεισμα στην Ανατολή λόγω της ιστορικής κομμουνιστικής επιρροής, αφήνοντας περιθώρια για νέα πολιτικά σχήματα όπως η AfD στα δεξιά και το Die Linke στα αριστερά.

Ορισμένοι πολιτικοί αναλυτές συνδέουν τις εκλογικές τάσεις της Ανατολικής Γερμανίας με τη συνεχιζόμενη κοινωνικοοικονομική ανισότητα. Το αφήγημα ότι «η οικονομία είναι ο βασικός παράγοντας» παραμένει ισχυρό, καθώς οι πολίτες της Ανατολής εξακολουθούν να νιώθουν υποεκπροσωπούμενοι στις ανώτερες κυβερνητικές θέσεις. Παράλληλα, η θετική στάση απέναντι στη Ρωσία είναι εμφανώς ισχυρότερη στην Ανατολή, κάτι που εξηγεί την απήχηση κομμάτων με φιλορωσική ρητορική, τόσο στη δεξιά όσο και στην αριστερά.

Η άνοδος της AfD και η εμφάνιση νέων πολιτικών σχηματισμών

Η στήριξη προς την AfD αποδίδεται, από κάποιους, στη συλλογική μνήμη της Ανατολικής Γερμανίας από την εποχή του απολυταρχισμού. Ενδεικτική ήταν η δήλωση του βουλευτή της CDU, Μάρκο Βάντερβιτς, το 2021, ότι οι Ανατολικογερμανοί «δεν έχουν προσαρμοστεί πλήρως στη δημοκρατία» λόγω της σοσιαλιστικής τους εκπαίδευσης – ένα σχόλιο που προκάλεσε έντονες αντιδράσεις.

Εκτός από την AfD, ένα νέο κόμμα με αριστερό-λαϊκιστικό προσανατολισμό κερδίζει έδαφος στην Ανατολή: η Συμμαχία Σάρα Βάγκενκνεχτ (BSW). Ιδρυμένο από την πρώην ηγετική φυσιογνωμία του Die Linke, Σάρα Βάγκενκνεχτ, το BSW συνδυάζει κλασικές αριστερές πολιτικές για την οικονομία και το κοινωνικό κράτος, ενώ παράλληλα διατηρεί σκληρή στάση κατά της μετανάστευσης.

Παρά τις ομοιότητες στις θέσεις των δύο κομμάτων, η AfD παραμένει ιδιαίτερα ισχυρή. Σύμφωνα με τον πολιτικό επιστήμονα Μάρτιν Έλφ, «η άνοδος του BSW δεν έχει οδηγήσει σε μείωση της υποστήριξης προς την AfD», δείχνοντας τη σταθερότητα της τελευταίας στις προτιμήσεις των ψηφοφόρων.

Το πολιτικό μέλλον της Ανατολικής Γερμανίας

Η ισχυρή παρουσία της AfD στις ανατολικές περιοχές εγείρει ανησυχίες για το ενδεχόμενο περαιτέρω πολιτικής απομόνωσης των πολιτών της περιοχής. Εάν η CDU χάσει έδρες εξαιτίας της ανόδου της AfD, τότε η εκπροσώπηση των ανατολικών κρατιδίων στην επόμενη κυβέρνηση – πιθανότατα συντηρητική – ενδέχεται να μειωθεί αισθητά.

Ο καθηγητής πολιτικής επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Ζέπελιν, Γιοάχιμ Μπενκε, προειδοποιεί ότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε να εντείνει το αίσθημα περιθωριοποίησης των Ανατολικογερμανών ψηφοφόρων. Η εκλογική επιρροή της Ανατολής έχει επηρεάσει το πολιτικό σκηνικό της χώρας για δεκαετίες, και το αποτέλεσμα των επερχόμενων εκλογών θα διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο στη μελλοντική πορεία της Γερμανίας.