Το Qianfan είναι παρόμοιο με το Starlink, μια υπηρεσία δορυφορικού Διαδικτύου που παρέχεται από τη SpaceX, την εταιρεία πυραύλων του Elon Musk. Το Starlink σημείωσε μεγάλη επιτυχία στα τέσσερα χρόνια από την έναρξη της λειτουργίας του, με τη συμμετοχή αεροπορικών εταιρειών, κρουαζιερόπλοιων και περισσότερων των 4 εκατ. μεμονωμένων χρηστών, και βοήθησε στην αύξηση της αποτίμησης της SpaceX σε 350 δισ. δολάρια. Η παροχή γρήγορου Διαδικτύου οπουδήποτε στη Γη απαιτεί τεράστιο αριθμό δορυφόρων. Το Starlink έχει ήδη σχεδόν 7.000 δορυφόρους σε τροχιά. Διαθέτει κανονιστική άδεια για να προσθέσει έως και 12.000 μέσα στα επόμενα χρόνια, ενώ έχει καταθέσει χαρτιά για να ζητήσει συνολικά έως και 42.000 δορυφόρους.

Το Qianfan -που μερικές φορές είναι επίσης γνωστό, με τρόπο που προκαλεί σύγχυση, ως «G60 Starlink», από έναν αυτοκινητόδρομο στο νότιο τμήμα της Κίνας, όπου οι αξιωματούχοι θέλουν να δημιουργήσουν ένα σύμπλεγμα διαστημικών εταιρειών- φαίνεται να έχει σχεδιαστεί σε παρόμοια ηρωική κλίμακα. Αν και ακριβείς λεπτομέρειες είναι δύσκολο να βρεθούν, τα έγγραφα που κατατέθηκαν στη Διεθνή Ένωση Τηλεπικοινωνιών, η οποία ρυθμίζει τέτοια πράγματα, υποδηλώνουν ότι ο «αστερισμός» θα μπορούσε τελικά να αυξηθεί σε σχεδόν 14.000 δορυφόρους. Οι δύο πρώτες παρτίδες, από 18 δορυφόρους η καθεμία, εκτοξεύτηκαν τον Αύγουστο και τον Οκτώβριο. Αναφορές στα κινεζικά κρατικά μέσα ενημέρωσης υποδηλώνουν έναν στόχο 648 δορυφόρων στο Διάστημα μέχρι το τέλος του 2025. Το Qianfan, το οποίο υποστηρίζεται από την κυβέρνηση της Σαγκάης, φαίνεται επομένως να έχει προλάβει τον GuoWang, έναν παρόμοιο «αστερισμό» που υποστηρίζεται από την κεντρική κυβέρνηση της Κίνας.

Το σύστημα θα μπορούσε να βοηθήσει στη σύνδεση των ανθρώπων στην αγροτική ενδοχώρα της Κίνας με το Διαδίκτυο. Παρά την ταχεία εκβιομηχάνιση της χώρας, 300 περίπου εκατομμύρια άνθρωποι πιστεύεται ότι δεν έχουν τακτική πρόσβαση στο Διαδίκτυο. Το Starlink δεν αποτελεί επιλογή γι’ αυτούς τους ανθρώπους, δεδομένου ότι το συγκεκριμένο δίκτυο δεν έχει άδεια λειτουργίας στην Κίνα, οι αρχές της οποίας εφαρμόζουν ένα εξελιγμένο και παρεμβατικό σύστημα λογοκρισίας του Διαδικτύου. Το Qianfan, εκτός από την Κίνα, μπορεί να βρει κι άλλες αγορές στο εξωτερικό, δεδομένου ότι η λειτουργία του Starlink απαγορεύεται και στο Ιράν και τη Ρωσία.

Ακόμα και χώρες που δεν είναι εντελώς εχθρικές προς την Αμερική θα μπορούσαν να καλωσορίσουν έναν ανταγωνιστή της SpaceX, λέει ο Steven Feldstein, αναλυτής στο Carnegie Endowment for International Peace -ιδιαίτερα εξαιτίας των στενών δεσμών μεταξύ του κ. Musk και του Donald Trump, του εκλεγμένου προέδρου της Αμερικής. «Ακόμα και χώρες με πιο ουδέτερη εξωτερική πολιτική, όπως η Ινδία ή η Τουρκία, θα μπορούσαν δεδομένου αυτού να αναθεωρήσουν κάποια πράγματα», λέει.

Τον Νοέμβριο, για παράδειγμα, το Qianfan ανακοίνωσε μια συμφωνία με την κυβέρνηση της Βραζιλίας. Νωρίτερα μέσα στο έτος ο κ. Musk είχε εμπλακεί σε μια ατυχή δημόσια διαμάχη με έναν Βραζιλιάνο δικαστή που διερευνούσε το X, το οποίο ανήκει στον κ. Musk. Στο πλαίσιο της διαμάχης δεσμεύτηκαν οι βραζιλιάνικοι τραπεζικοί λογαριασμοί της SpaceX. Στη συνέχεια η εταιρεία δήλωσε ότι δεν θα συμμορφωθεί με την εντολή του δικαστή να εμποδίσει την πρόσβαση των Βραζιλιάνων χρηστών στο X, αν και αργότερα υπoχώρησε.

Το Qianfan αποτελεί μέρος μιας σειράς τεχνολογιών που αντανακλούν τις διαστημικές φιλοδοξίες της Κίνας. «Έχουμε δει μια αρκετά μεγάλη ώθηση όσον αφορά τις κινεζικές επενδύσεις στη διαστημική τεχνολογία», λέει ο κ. Feldstein. Αναφέρει έργα όπως η σειρά διαστημικών σταθμών Tiangong ή η αποστολή Chang’e 6, η οποία τον Ιούνιο έγινε το πρώτο σκάφος που επέστρεψε δείγματα από την άλλη πλευρά της Σελήνης, καθώς και τις φιλοδοξίες της Κίνας να προσεδαφίσει αστροναύτες στη Σελήνη έως το 2030.

Όμως, αντί για περισσότερες επιστημονικές πρωτιές ή κύρος στη διαστημική εξερεύνηση, η άλλη χρήση του Qianfan είναι μάλλον στρατιωτική. «Γίνεται ολοένα και πιο σαφές ότι [οι μεγα-«αστερισμοί»] είναι ένα στρατηγικά σημαντικό κομμάτι υποδομής για χώρες συγκεκριμένου μεγέθους και φιλοδοξίας», λέει ο Blaine Curcio, ο οποίος διευθύνει την Orbital Gateway Consulting, μια επιχείρηση με έδρα το Χονγκ Κονγκ που επικεντρώνεται στην κινεζική διαστημική βιομηχανία. Το 2020 η κυβέρνηση της Κίνας κατέστησε την κατασκευή ενός μεγα-«αστερισμού» τύπου Starlink επίσημη προτεραιότητα. Οι κυβερνήσεις της Ευρώπης, της Ινδίας, της Ρωσίας και της Ταϊβάν έχουν εκφράσει ενδιαφέρον για την κατασκευή δικών τους αστερισμών.

Το Starlink απέδειξε τη στρατιωτική του χρησιμότητα στον πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, όπου οι Ουκρανοί στρατιώτες βασίστηκαν στο σύστημα ως μέσο γρήγορης, πανταχού παρούσας συνδεσιμότητας στην πρώτη γραμμή, χρήσιμη για τα πάντα, από τον έλεγχο των μη επανδρωμένων αεροσκαφών έως την επικοινωνία με το αρχηγείο. Εκτός από τις χρήσεις του εκεί, η SpaceX έχει δημιουργήσει ένα ειδικό κυβερνητικό τμήμα που ονομάζεται Starshield. Έχει υπογράψει συμφωνίες με το Διαστημικό Σώμα των ΗΠΑ και με το Εθνικό Γραφείο Αναγνώρισης, το οποίο διαχειρίζεται τους κατασκοπευτικούς δορυφόρους της χώρας.

Σε έναν πόλεμο, το Starlink και το Qianfan, που βασίζονται σε μεγάλο αριθμό μικρών, φθηνών δορυφόρων, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα αποδειχθούν ανθεκτικότερα στα αντιδορυφορικά όπλα απ’ ό,τι τα συστήματα που έχουν και απαρτίζονται από μικρότερο αριθμό ακριβότερων δορυφόρων. Το στρατιωτικό δόγμα της Κίνας, λέει ο κ. Feldstein, κινείται προς τις δικτυωμένες ένοπλες δυνάμεις, που πρέπει να μεταφέρουν δεδομένα μεταξύ αισθητήρων και όπλων με μεγάλη ταχύτητα, τονίζοντας ότι «αυτό δεν υπάρχει τρόπος να λειτουργήσει αν δεν υπάρχει αξιόπιστη συνδεσιμότητα στο πεδίο της μάχης».

Το ερώτημα είναι πόσο γρήγορα μπορεί η Κίνα να οικοδομήσει το σύστημα που έχει σχεδιάσει στα χαρτιά. Η χώρα δεν έχει επί του παρόντος πρόσβαση σε επαναχρησιμοποιήσιμους (και επομένως φθηνούς) πυραύλους, όπως ο Falcon 9 της SpaceX, ο οποίος χρησιμοποιείται για την εκτόξευση των δορυφόρων Starlink, πόσω μάλλον ο πολύ μεγαλύτερος και φθηνότερος πύραυλος Starship που δοκιμάζει η εταιρεία. Η SpaceX κατάφερε επίσης να μειώσει το κόστος τόσο των ίδιων των δορυφόρων όσο και των κεραιών υψηλής τεχνολογίας, που είναι απαραίτητες για τη λήψη των σημάτων τους στο έδαφος.

Ωστόσο, η Κίνα είναι καλή στη μαζική παραγωγή. Ο κ. Curcio λέει επίσης ότι διαθέτει ένα ακμάζον σύμπλεγμα 40 έως 50 νεοφυών επιχειρήσεων εκτόξευσης πυραύλων, πολλές από τις οποίες εργάζονται επιμελώς πάνω στους επαναχρησιμοποιήσιμους πυραύλους. Μερικοί από αυτούς τους μηχανικούς φαίνεται να έχουν κρατήσει πολλές σημειώσεις: σε μια εμπορική έκθεση τον Νοέμβριο, η κρατικά ελεγχόμενη China Academy of Launch Vehicle Technology παρουσίασε μια έκδοση του Long March 9, ενός νέου πυραύλου που αναπτύσσει, η οποία έχει απίστευτη ομοιότητα με το Starship της SpaceX.  Η πρώτη του πτήση αναμένεται να πραγματοποιηθεί το 2033.

Πηγή: The Economist