Το εμπορικό έλλειμμα και οι δασμοί

Κεντρικό ζήτημα στις απαιτήσεις του Τραμπ είναι το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ με την Ευρώπη, το οποίο το 2023 ξεπέρασε τα 150 δισ. δολάρια. Η Ευρωπαϊκή Ένωση αντέδρασε προτείνοντας αυξημένες εισαγωγές αμερικανικού υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) και αγροτικών προϊόντων, καθώς και υπενθυμίζοντας τις αυξανόμενες επενδύσεις των ευρωπαϊκών εταιρειών στις ΗΠΑ. Ωστόσο, η Ουάσινγκτον θεωρεί ότι αυτά τα μέτρα δεν αρκούν.

Ένα από τα βασικά επιχειρήματα της αμερικανικής πλευράς είναι η ασυμμετρία στους δασμούς, με την Ε.Ε. να επιβάλλει 10% στις εισαγωγές αυτοκινήτων από τις ΗΠΑ, ενώ οι αντίστοιχοι αμερικανικοί δασμοί είναι μόλις 2,5%. Αντίστοιχα, υψηλοί ευρωπαϊκοί δασμοί επιβαρύνουν και τα αμερικανικά αγροτικά προϊόντα, όπως το βόειο και το χοιρινό κρέας.

Προηγούμενες εμπορικές εντάσεις και προσωρινές λύσεις

Το 2018, η πρώτη κυβέρνηση Τραμπ επικαλέστηκε το Section 232, έναν νόμο που επιτρέπει την επιβολή δασμών για λόγους εθνικής ασφάλειας, και εφάρμοσε δασμούς 25% στον χάλυβα και 10% στο αλουμίνιο από την Ευρώπη, τον Καναδά και το Μεξικό. Η Ε.Ε. απάντησε με αντίμετρα που έπληξαν αμερικανικές βιομηχανίες, όπως αυτές των μοτοσικλετών, των τζιν και του μπέρμπον.

Η κυβέρνηση Μπάιντεν επιδίωξε συμβιβασμό, καταργώντας τους δασμούς αλλά διατηρώντας ποσοστώσεις στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου από την Ε.Ε. Παράλληλα, έγινε προσπάθεια για μια περιβαλλοντική διάσταση στη συμφωνία, η οποία όμως απέτυχε λόγω διαφωνιών σχετικά με τη συμμετοχή της Κίνας.

Πιθανές διαπραγματεύσεις και ο ρόλος της Ευρώπης

Με την τρέχουσα συμφωνία να λήγει στις 31 Μαρτίου, η Ε.Ε. ετοιμάζεται να αυστηροποιήσει τους κανονισμούς για προϊόντα με υψηλή περιεκτικότητα σε άνθρακα, όπως ο χάλυβας και το τσιμέντο. Αυτό έχει προκαλέσει αντιδράσεις από τις ΗΠΑ, οι οποίες δεν διαθέτουν εθνικό σύστημα τιμολόγησης του άνθρακα.

Παράλληλα, φαίνεται πως ο Τραμπ στοχεύει περισσότερο στη μείωση των ευρωπαϊκών δασμών παρά στην επιβολή νέων αμερικανικών. Ένα πιθανό σενάριο θα ήταν η Ε.Ε. να μειώσει τον δασμό στις εισαγωγές αυτοκινήτων από τις ΗΠΑ στο 2,5%, κάτι που θα επηρέαζε άμεσα τις ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες.

Το γεωπολιτικό πλαίσιο και η διατλαντική άμυνα

Πέρα από το εμπόριο, η Ουάσινγκτον πιέζει τις ευρωπαϊκές χώρες να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες στο 5% του ΑΕΠ από το 2% που ισχύει σήμερα. Επιπλέον, απαιτεί μεγαλύτερη ευρωπαϊκή συμμετοχή στη στήριξη της Ουκρανίας, τόσο οικονομικά όσο και στρατιωτικά.

Συμπέρασμα

Η εμπορική διαμάχη ΗΠΑ - Ε.Ε. ενδέχεται να κλιμακωθεί, αλλά και οι δύο πλευρές έχουν ισχυρούς λόγους να επιδιώξουν έναν συμβιβασμό. Οι ΗΠΑ θέλουν να μειώσουν το έλλειμμά τους, ενώ η Ευρώπη επιδιώκει να προστατεύσει τη βιομηχανία της και να διατηρήσει ομαλές εμπορικές σχέσεις. Με το εμπόριο μεταξύ των δύο να ξεπερνά το 1,5 τρισ. ευρώ ετησίως, η εξεύρεση μιας ισορροπημένης λύσης φαίνεται αναπόφευκτη.