Το κόστος ζωής

«Ο κίνδυνος αύξησης του πληθωρισμού και των επιτοκίων είναι μεγαλύτερος με μια κυβέρνηση Τραμπ» δήλωσε ο Augustine Faucher, επικεφαλής οικονομολόγος της PNC Financial Services Group.  Για το μέσο νοικοκυριό, αυτός ο υψηλότερος προβλεπόμενος πληθωρισμός θα ισοδυναμούσε με ετήσια αύξηση του κόστους ζωής κατά περίπου 600 δολάρια, με βάση τα τελευταία στοιχεία για τις καταναλωτικές δαπάνες.

Ο Τραμπ ανέλαβε τα καθήκοντά του τη Δευτέρα παραλαμβάνοντας μια οικονομία σημαντικά ισχυρότερη από αυτή που άφησε το 2020. Η οικονομία των ΗΠΑ εξακολουθεί να αναπτύσσεται με πολύ ταχύτερο ρυθμό από ό,τι άλλες προηγμένες οικονομίες, όπως επισήμανε την Παρασκευή το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, και η ανεργία παραμένει χαμηλή σε σύγκριση με το παρελθόν.

Ωστόσο, ο πληθωρισμός είναι υψηλότερος από ό,τι πριν από τέσσερα χρόνια, και παρόλο που έχει μειωθεί σημαντικά, η λαϊκή δυσαρέσκεια για την εκτίναξη των τιμών αποτέλεσε βασικό παράγοντα για την επιστροφή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Προεκλογικά, ο Τραμπ υποσχέθηκε επανειλημμένως ότι θα ρίξει τις τιμές, μεταξύ άλλων, εντείνοντας τις γεωτρήσεις πετρελαίου.

Οι επιπτώσεις

Στην τελευταία έρευνα της «Wall Street Journal», οι οικονομολόγοι ανέβασαν επίσης τις προβλέψεις τους για τον πληθωρισμό για το 2026, προβλέποντας ότι ο ΔΤΚ θα αυξηθεί κατά 2,6% στο τέλος του έτους αντί για 2,3% που προέβλεπαν τον Οκτώβριο, σύμφωνα με την έρευνα που διεξήχθη στις 10-14 Ιανουαρίου. Ακόμα και έτσι, το νούμερο αυτό παραμένει χαμηλότερο από το 2,9% που καταγράφηκε τον Δεκέμβριο.

Παραμένει άγνωστο κατά πόσον ο Τραμπ θα τηρήσει τις οικονομικές του δεσμεύσεις, όπως και το ποιες θα είναι οι επιπτώσεις στις τιμές, την απασχόληση και την ανάπτυξη. Στην προεκλογική του εκστρατεία, ο Τραμπ μίλησε για την επιβολή δασμών ύψους 60% ή και παραπάνω στις εισαγωγές από την Κίνα και 10% έως 20% από άλλες χώρες. Στα τέλη Νοεμβρίου, δήλωσε ότι θα επιβάλει δασμούς 25% στο Μεξικό και τον Καναδά και 10% στην Κίνα από την πρώτη ημέρα της προεδρίας του.

Οι δασμοί

Η «WSJ» έθεσε στους οικονομολόγους το ερώτημα τι δασμούς υποθέτουν ότι θα επιβάλει ο Τραμπ. Κατά μέσο όρο, όσοι απάντησαν προέβλεψαν ότι οι δασμοί στις εισαγωγές θα αυξηθούν κατά 23 ποσοστιαίες μονάδες για την Κίνα και κατά 6 ποσοστιαίες μονάδες για τον υπόλοιπο κόσμο, που αντιστοιχεί σε μέση αύξηση των δασμών συνολικά κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες. Αυτό, κατά τις εκτιμήσεις τους, θα οδηγήσει σε αύξηση μισής ποσοστιαίας μονάδας στο ποσοστό πληθωρισμού του ΔΤΚ το τέταρτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους.

«Η επιβολή επιπλέον δασμών είναι ιδιαίτερα άκαιρη δεδομένης της επιμονής του πληθωρισμού μετά το σοκ των τιμών που προκάλεσε η πανδημία» σχολίασε ο Joe Brusuelas, επικεφαλής οικονομολόγος της RSM US.

Πολλοί ωστόσο επισήμαναν ότι οι προβλέψεις αυτές χαρακτηρίζονται από σημαντική αβεβαιότητα, καθώς ενδέχεται να υπάρξουν εξαιρέσεις από τους δασμούς, ενώ και οι εισαγωγείς είναι πιθανόν να επιχειρήσουν να αποφύγουν τα τέλη αναδιοργανώνοντας τις αλυσίδες εφοδιασμού ή τις μεταφορές. Δεν απάντησαν όλοι οι οικονομολόγοι σε όλες τις ερωτήσεις της έρευνας.

Μεταβολές

Η νίκη του Τραμπ επί της αντιπροέδρου Κάμαλα Χάρις δεν ήταν ο μόνος παράγοντας που οδήγησε σε μεταβολή των οικονομικών προβλέψεων σε σχέση με την προηγούμενη έρευνα. Κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου, ο πληθωρισμός και η οικονομική ανάπτυξη εμφανίστηκαν επίσης πιο σταθερά από ό,τι αναμενόταν. Τον Οκτώβριο, οι οικονομολόγοι ανέμεναν ότι ο ΔΤΚ θα έκλεινε το 2024 με άνοδο 2,5%, αλλά αυξήθηκε κατά 2,9%.

Το ΑΕΠ του τέταρτου τριμήνου, στο μεταξύ, πλέον αναμένουν να αυξηθεί κατά 2,5% σε σχέση με τον προηγούμενο χρόνο, αντί για 1,7% που προέβλεπαν τον Οκτώβριο. Βλέπουν 22% πιθανότητα ύφεσης τους επόμενους 12 μήνες, στο χαμηλότερο επίπεδο από τον Ιανουάριο του 2022.

Οι αλλαγές αυτές στις προοπτικές της αμερικανικής οικονομίας, σε συνδυασμό με τις πιθανές επιπτώσεις της οικονομικής πολιτικής του Τραμπ, ώθησαν και τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ να αναθεωρήσουν προς τα πάνω τις προβλέψεις τους για τον πληθωρισμό του 2025.

Τα επιτόκια

Στην προοπτική διατήρησης του υψηλού πληθωρισμού, οι οικονομολόγοι αναμένουν ότι η Fed θα διατηρήσει τα επιτόκια έως το 2027 υψηλότερα από ό,τι προέβλεπαν προηγουμένως. Σήμερα θεωρούν ότι το μέσο του εύρους των επιτοκίων της Fed, που σήμερα είναι 4,375%, θα διαμορφωθεί στο τέλος του έτους στο 3,89%, ενώ τον Οκτώβριο το υπολόγιζαν κατά μέσο όρο στο 3,3%.

Οι οικονομολόγοι αναμένουν τώρα ότι η απόδοση των 10ετών κρατικών ομολόγων θα κλείσει το 2025 στο 4,4%, υψηλότερα από την πρόβλεψη του Οκτωβρίου για 3,7%, αν και χαμηλότερα από το 4,6% που ήταν το απόγευμα της Παρασκευής. Αυτό πιθανότατα θα μεταφραστεί και σε αναλογικές αυξήσεις στα επιτόκια των στεγαστικών δανείων, αν δεν επηρεαστούν από άλλους παράγοντες.

Οι προβλέψεις

Οι οικονομολόγοι αναθεώρησαν συγκρατημένα τις προβλέψεις τους για το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν, το ευρύτερο μέτρο παραγωγής αγαθών και υπηρεσιών μιας οικονομίας. Σύμφωνα με την έρευνα, βλέπουν τώρα το ΑΕΠ να αυξάνεται κατά 2% το 2025, από 1,9% που ήταν η πρόβλεψη του Οκτωβρίου. Προβλέπουν ανάπτυξη 2% το 2026, από 2,1% που ήταν η πρόβλεψή τους τον Οκτώβριο.

Οι επιπτώσεις των επιλογών του Τραμπ στις προοπτικές ανάπτυξης είναι μεικτές. Οι οικονομολόγοι της έρευνας της «WSJ» αναμένουν ότι οι δασμοί του Τραμπ θα επιφέρουν μείωση του ΑΕΠ κατά 0,2 ποσοστιαίες μονάδες το 2025.

Aντίποινα

Κατά κανόνα, οι δασμοί τείνουν να επηρεάζουν αρνητικά την οικονομία, καθώς αυξάνουν το κόστος των βασικών εισροών και μειώνουν το διαθέσιμο εισόδημα, ενώ παράλληλα οδηγούν και σε επιβολή αντιποίνων από τους εμπορικούς εταίρους, τα οποία συχνά πλήττουν τις εξαγωγές των αμερικανικών προϊόντων.

Τα σχέδια του Τραμπ να περιορίσει τη μετανάστευση και να εντείνει τις απελάσεις θα συμπιέσουν πιθανότατα την προσφορά εργατικού δυναμικού. Το μέγεθος των επιπτώσεων ωστόσο, και στις δύο περιπτώσεις, είναι εξαιρετικά αβέβαιο.

Από την άλλη πλευρά, ορισμένα από τα σχέδια του Τραμπ είναι πιθανό να ενισχύσουν την ανάπτυξη. Οι νέες φοροελαφρύνσεις που έχει εξαγγείλει και η παράταση κάποιων υφιστάμενων –που συνολικά, σύμφωνα με τις προβλέψεις των οικονομολόγων της έρευνας της «WSJ», θα αυξήσουν τα ομοσπονδιακά ελλείμματα κατά 4 τρισεκατομμύρια δολάρια την επόμενη δεκαετία – μπορεί να δώσουν ώθηση στη συνολική ζήτηση και, σε συνδυασμό με τη χαλάρωση των κανονιστικών ρυθμίσεων που έχει υποσχεθεί, να ενισχύσουν τα κίνητρα για εργασία και επενδύσεις.

Οι οικονομολόγοι αναμένουν ότι το ποσοστό ανεργίας θα κλείσει το 2025 στο 4,3% – σχεδόν στο ίδιο επίπεδο με αυτό που προέβλεπαν και πριν από τρεις μήνες – και αναμένουν ότι οι μισθολογικές δαπάνες θα αυξηθούν κατά 121.000 τον μήνα το τέταρτο τρίμηνο, από 139.000 που προέβλεπαν τον Οκτώβριο.

Πηγή: The Wall Street Journal