Οι δαπάνες

Ολα αυτά σημαίνουν ότι η οικονομική ανάπτυξη εξαρτάται σε ασυνήθιστο βαθμό από το κατά πόσον οι πλούσιοι Αμερικανοί θα συνεχίσουν να σκορπάνε τα χρήματά τους. Ο Μαρκ Ζάντι, επικεφαλής οικονομολόγος στη Moody’s Analytics, υπολόγισε ότι οι δαπάνες μόνο από το κορυφαίο 10% των εισοδημάτων ισούνται περίπου με το 1/3 του ΑΕΠ της χώρας.

Μεταξύ του Σεπτεμβρίου 2023 και του Σεπτεμβρίου του 2024 οι υψηλότερες εισοδηματικές κατηγορίες αύξησαν τις δαπάνες τους κατά 12%. Στο μεταξύ, την ίδια χρονική περίοδο, οι δαπάνες των εργατικών νοικοκυριών και των νοικοκυριών της μεσαίας τάξης υποχώρησαν.

«Τα οικονομικά των εύπορων δεν ήταν ποτέ καλύτερα, οι δαπάνες τους δεν ήταν ποτέ υψηλότερες και η οικονομία ποτέ πιο εξαρτημένη από αυτή την ομάδα» λέει ο Ζάντι, ο οποίος επέβλεψε τη μελέτη που στηρίχθηκε σε στοιχεία της Ομοσπονδιακής Τράπεζας. Η ανάλυση καλύπτει μέχρι και το τρίτο τρίμηνο του 2024, το τελευταίο διάστημα για το οποίο υπάρχουν στοιχεία.

Η εμπιστοσύνη

Συνολικά, οι πλούσιοι έχουν αυξήσει τις δαπάνες τους πολύ περισσότερο από τον πληθωρισμό, ενώ όλοι οι υπόλοιποι όχι. Το χαμηλότερο 80% των εισοδημάτων ξόδεψε 25% περισσότερα από ό,τι πριν από τέσσερα χρόνια, καταφέρνοντας μετά βίας να ξεπεράσει τις ποσοστιαίες αυξήσεις που σημείωσαν οι τιμές (+21%) κατά την περίοδο αυτή. Το υψηλότερο 10% των εισοδημάτων ξόδεψε 58% περισσότερα.

Ενα τυχόν ξεπούλημα στις αγορές μετοχών ή μια πτώση της αξίας των κατοικιών που θα κλονίσει την εμπιστοσύνη του υψηλότερου 10% των εισοδημάτων και που θα τους κάνει να μειώσουν τις δαπάνες τους θα έχει σημαντική επίπτωση στην οικονομία. Εν μέρει λόγω των απειλών για επιβολή δασμών, το καταναλωτικό κλίμα αρχίζει συνολικά να επιδεινώνεται, και αυτό περιλαμβάνει και το πλουσιότερο 1/3 των καταναλωτών. Η αγοραστική δύναμη των πλουσιότερων Αμερικανών, οι οποίοι, σύμφωνα με τον Ζάντι, συνήθως έχουν μεγαλύτερη ηλικία και υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο, προέρχεται ως έναν βαθμό από την άνοδο των τιμών των κατοικιών και της αξίας των μετοχών που σημειώθηκαν τα προηγούμενα χρόνια.

Αν και οι αυξανόμενες τιμές των περιουσιακών στοιχείων προβάλλονται ως ένδειξη καλής κατάστασης της οικονομίας, ταυτόχρονα διευρύνουν το χάσμα ανάμεσα σε εκείνους που έχουν ακίνητα και μετοχές και σε εκείνους που δεν έχουν.

Καμία περικοπή

Ο Βίβεκ Τριβέντι αποταμίευσε χρήματα κατά τη διάρκεια της πανδημίας και αγόρασε το 2022 και το 2023 τρία επενδυτικά ακίνητα στην ευρύτερη περιοχή της Ινδιανάπολης, όπου ζει. Το δικό του κόστος για την κύρια κατοικία του είναι σταθερό, καθώς αποφάσισε να προχωρήσει σε αναχρηματοδότηση κατά την πανδημία και όσο τα επιτόκια ήταν χαμηλά. Κλείδωσε το στεγαστικό του δάνειο σε επιτόκιο κάτω του 3%.

Ο ίδιος και η σύζυγός του, Πούρβα Τριβέντι, εργάζονται στον φαρμακευτικό κλάδο. Μαζί βγάζουν περισσότερα από 350.000 δολάρια τον χρόνο, περίπου 45% περισσότερα από ό,τι πριν από την πανδημία. Εχουν δύο μικρά παιδιά και στηρίζουν τους γονείς του Βίβεκ, οι οποίοι ζουν μαζί τους.

«Κάναμε κάποιες στρατηγικές κινήσεις σε ό,τι αφορά την καριέρα μας και τα επενδυτικά μας χαρτοφυλάκια» λέει ο Βίβεκ Τριβέντι. «Δεν χρειάστηκε στην πραγματικότητα να κάνουμε περικοπές στα έξοδά μας».

Ο Βίβεκ Τριβέντι ξεκίνησε ποδηλασία και αγόρασε ένα ποδήλατο των 3.000 δολαρίων. Το ζευγάρι παρατήρησε ότι ο λογαριασμός του σουπερμάρκετ φούσκωνε, αλλά συμφώνησε ότι το να αγοράζουν βιολογικά προϊόντα ήταν πολύ σημαντικό για αυτούς και δεν ήθελαν να σταματήσουν. Φέτος έχουν προϋπολογίσει 10.000-15.000 δολάρια για ταξίδια, συμπεριλαμβανομένου ενός πιθανού ταξιδιού στη γενέτειρά τους, την Ινδία.

Αποταμιεύσεις

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, οι Αμερικανοί όλων των εισοδηματικών κατηγοριών αύξησαν τις αποταμιεύσεις τους σε ιστορικά υψηλά επίπεδα. Ξόδεψαν λιγότερα επειδή έμεναν κλεισμένοι στο σπίτι και πήραν επιπλέον χρήματα από τα διάφορα κυβερνητικά μέτρα στήριξης. Εως τις αρχές του 2022 τα νοικοκυριά αποταμίευσαν επιπλέον 2,6 τρισ. δολάρια

Μετά χτύπησε ο πληθωρισμός και οι τιμές ανέβηκαν απότομα. Οι περισσότεροι Αμερικανοί στράφηκαν στις αποταμιεύσεις τους για να ανταποκριθούν στους λογαριασμούς που αυξάνονταν διαρκώς. Ωστόσο, το υψηλότερο 10% του συνόλου των εισοδημάτων μπόρεσε να διατηρήσει το μεγαλύτερο μέρος των αποταμιεύσεών του.

Οι ευκατάστατοι βρέθηκαν επίσης με περιουσιακά στοιχεία, όπως μετοχές, που ξαφνικά είχαν πολύ μεγαλύτερη αξία. Η καθαρή αξία του υψηλότερου 20% των εισοδημάτων σημείωσε αύξηση κατά 35 τρισ. δολάρια, δηλαδή 45%, από το τέλος του 2019, σύμφωνα με στοιχεία της Ομοσπονδιακής Τράπεζας. Η καθαρή αξία αυξήθηκε με τον ίδιο ρυθμό για όλες τις εισοδηματικές κατηγορίες, αλλά για το χαμηλότερο 80% των εισοδημάτων μεταφράστηκε σε πολύ λιγότερα χρήματα: αύξηση κατά 14 τρισ. δολάρια.

Αυτοπεποίθηση

Ο Τομ Σόαφ, ένας πιλότος δοκιμών, 61 ετών, που ζει στο Αλαμογκόρντο του Νιου Μέξικο, εκτιμά ότι η καθαρή αξία της περιουσίας του έχει αυξηθεί κατά 40% από την πανδημία και μετά. Σχεδόν όλα τα περιουσιακά του στοιχεία, από ένα ράντσο στο Γουαϊόμινγκ έως τις μετοχές που έχει στο συνταξιοδοτικό του πρόγραμμα, αξίζουν σήμερα πολύ περισσότερο.

Η σύζυγός του, Κρίστι Σόαφ, είναι εργοθεραπεύτρια. Μαζί βγάζουν περίπου 500.000 δολάρια τον χρόνο. Πρόσφατα ξεκίνησαν να κάνουν σε καθέναν από τους δύο ενήλικους γιους τους μια ετήσια δωρεά, κάτω από το όριο του φόρου δωρεάς, που είναι τα 19.000 δολάρια. «Είχα αρκετούς συγγενείς που πέθαναν κατά τη διάρκεια της πανδημίας, οπότε σκέφτηκα «γιατί να περιμένουμε;»» λέει.

Το ζευγάρι έχει βάλει στην άκρη περισσότερα από ένα εκατομμύριο δολάρια για να αγοράσει καινούργιο σπίτι όταν πάρουν σύνταξη, σε λίγα χρόνια.

Ο Τομ αγόρασε ένα αεροπλάνο πριν από την πανδημία. Η αύξηση της καθαρής αξίας της περιουσίας σου «σίγουρα σου δίνει την αυτοπεποίθηση να κάνεις περισσότερα πράγματα» λέει.

Η Bank of America διαπίστωσε ότι οι δαπάνες μέσω πιστωτικών και χρεωστικών καρτών που πραγματοποιεί το πλουσιότερο 30% των πελατών της αυξάνονται με ταχύτερους ρυθμούς από ό,τι οι δαπάνες του 30% των πελατών της με τα χαμηλότερα εισοδήματα. Συγκεκριμένες κατηγορίες δαπανών κατέγραψαν ιδιαίτερη αύξηση. Οι δαπάνες σε είδη πολυτελείας τις οποίες πραγματοποίησε το πλουσιότερο 5% του συνόλου των νοικοκυριών αυξήθηκαν πάνω από 10% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος.

Ακριβά ψώνια

«Πηγαίνουν στο Παρίσι και επιστρέφουν με τις βαλίτσες τους γεμάτες τσάντες πολυτελείας, παπούτσια και ρούχα» λέει ο Ντέιβιντ Τίνσλεϊ, κύριος οικονομολόγος στο Ινστιτούτο της Bank of America. Ο διευθύνων σύμβουλος της Delta Air Lines, Εντ Μπαστιάν, είπε τον προηγούμενο μήνα ότι ανέμενε πως η ισχυρή τάση για ταξίδια υψηλών προδιαγραφών φέτος θα τροφοδοτήσει τα κέρδη. Τα έσοδα από πωλήσεις premium εισιτηρίων αυξήθηκαν κατά 8%, ενώ τα έσοδα από την οικονομική θέση κατά 2%.

Η Royal Caribbean ανέφερε ότι τους περασμένους μήνες είχε τις καλύτερες πέντε εβδομάδες κρατήσεων στην ιστορία της και ανακοίνωσε ότι θα ξεκινήσει κρουαζιέρες σε ευρωπαϊκά ποτάμια, οι οποίες είναι δημοφιλείς σε ταξιδιώτες υψηλότερου επιπέδου.  Πρόκειται για μια ακραία διχοτόμηση ανάμεσα σε αυτές τις εταιρείες και σε άλλες που απευθύνονται σε φτωχότερους πελάτες, λέει ο αναλυτής της JP Morgan Chase, Μάθιου Μπος.

Στο μεταξύ, η Big Lots υπέβαλε αίτηση για υπαγωγή σε καθεστώς χρεοκοπίας το περασμένο φθινόπωρο, ενώ η Kohl’s και η Family Dollar κλείνουν υποκαταστήματα. «Ανταγωνίζονται όλες μεταξύ τους σε μια μικρότερη αγορά» λέει ο Μπος.

«Ξοδεύουμε»

Η 57χρονη Μπάρμπαρα Πιρς διευθύνει τον σύλλογο «Γυναίκες με Κεφάλαιο» (Woman With Capital), η οποία εστιάζει στις επενδύσεις θετικού αντίκτυπου και στη φιλανθρωπία. Οι αυξανόμενες τιμές του σουπερμάρκετ αποτελούν θέμα συζήτησης ακόμη και μεταξύ των ευπορότερων μελών του συλλόγου. Η Πιρς, η οποία ζει στο Μάριν Κάουντι της Καλιφόρνιας, έχει περιορίσει τις παραγγελίες έτοιμου φαγητού λόγω της αύξησης των τιμών: «Δεν θέλω να δίνω 15 δολάρια για ένα σάντουιτς» λέει.

Η Πιρς και ο σύζυγός της έχουν συνολικό ετήσιο εισόδημα περίπου 300.000 δολ., σε μεγάλο βαθμό από επενδύσεις. Τον Ιούλιο πήγαν μαζί με τον έφηβο γιο τους στην Αφρική για ένα σαφάρι τριών εβδομάδων, το οποίο κόστισε περίπου 35.000 δολάρια.

«Ξοδεύουμε πολλά χρήματα κάνοντας πράγματα που θέλουμε πολύ να μπορέσουμε να κάνουμε όσο ο γιος μας ζει μαζί μας» λέει η Πιρς. «Νιώθουμε ότι τώρα είναι η ώρα».

Σχεδιάζει να κάνει μια ακόμη σημαντική αγορά τις επόμενες εβδομάδες. Σκεπτόμενη ότι μπορεί να επιβληθούν και νέοι δασμοί, θέλει να αντικαταστήσει το αυτοκίνητό της, το οποίο είναι δεκαετίας, με ένα καινούργιο.

Πηγή: - Rachel Louise Ensign – The Wall Street Journal