Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας, η οποία όπως και πολλοί ακόμη διεθνείς φορείς έχει σημάνει επανειλημμένως τον κώδωνα του κινδύνου για το παγκόσμιο χρέος, οι αναδυόμενες χώρες δαπάνησαν το ποσό-ρεκόρ του 1,4 τρισ. δολαρίων για την αποπληρωμή του χρέους τους το 2023. Πρόκειται για αποτέλεσμα των υψηλών αναγκών και των χρεών, που συσσωρεύθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας, ενώ έκτοτε το κόστος της εξυπηρέτησης του χρέους έχει αυξηθεί σημαντικά λόγω πληθωρισμού, με τα επιτόκια να σκαρφαλώνουν σε υψηλό 20 ετών.

Οι χώρες με νομίσματα που υποτιμήθηκαν επιβαρύνθηκαν περαιτέρω από το υψηλό χρέος, ενώ οι παγκόσμιες ανησυχίες που επικράτησαν σχετικά με το μέλλον της παγκόσμιας ανάπτυξης ενέτειναν τις πιέσεις. 

Ενδεικτικά, οι χώρες οι οποίες λαμβάνουν στήριξη από τον Διεθνή Οργανισμό Ανάπτυξης (IDA) της Παγκόσμιας Τράπεζας, πλήρωσαν 91,2 δισ. δολάρια προς εξυπηρέτηση του χρέους τους το 2023. Από το σύνολο αυτό, οι τόκοι ήταν 34,6 δισ., που είναι ιστορικά υψηλό επίπεδο.

«Οι πολυμερείς θεσμοί έχουν γίνει η τελευταία γραμμή ζωής για τις φτωχές οικονομίες, οι οποίες δυσκολεύονται να ισορροπήσουν τις πληρωμές για το χρέος με τις δαπάνες στην υγεία, την εκπαίδευση και άλλες βασικές αναπτυξιακές προτεραιότητες», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Indermit Gill, επικεφαλής οικονομολόγος της Παγκόσμιας Τράπεζας. Απεναντίας, σύμφωνα με τη σχετική έκθεση, οι ιδιώτες επενδυτές απομακρύνθηκαν από τις αναδυόμενες οικονομίες κατά τη διάρκεια της έντονης αβεβαιότητας πέρυσι.

Κίνδυνος χρεοκοπίας

Η έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας διαπίστωσε ότι οι περισσότερες χώρες που αντιμετώπισαν δυσκολίες με το χρέος τους το 2023, προτίμησαν να αποφύγουν τη χρεοκοπία, προσπαθώντας παράλληλα να διατηρήσουν την πιστοληπτική τους αξιολόγηση. Σε αυτό το περιβάλλον, όμως, προκειμένου να αποπληρώσουν τους πιστωτές τους χρειάστηκε σε πολλές περιπτώσεις να κάνουν περικοπές σε κρίσιμους τομείς. Επίσης, όπως σημειώνει η Παγκόσμια Τράπεζα, μέρος των κονδυλίων που διοχετεύει στις αναδυόμενες οικονομίες δόθηκαν σαν επιχορηγήσεις αντί για δάνεια πέρυσι.

Συνολικά, οι αναδυόμενες χώρες επιβαρύνθηκαν ιδιαίτερα μετά την πανδημία, καθώς έχουν μικρα δημοσιονομικά περιθώρια και ασθενέστερα συστήματα υγείας. Από εδώ και στο εξής, οι γεωπολιτικές εντάσεις αποτελούν νέα απειλή για την οικονομική τους πορεία. Πρέπει πάντως να σημειωθεί ότι η ανάπτυξη των χωρών με μεσαία και χαμηλά εισοδήματα έδειξε καποια ανθεκτικότητα το 2023, το οποίο είναι θετική ένδειξη.