Με τις μετοχές να βρίσκονται σε αχαρτογράφητα εδάφη και να τρυπούν διαρκώς το ταβάνι τους, δεν είναι λίγοι οι αναλυτές, οι οποίοι εστιάζουν ολοένα και πιο συχνά, ολοένα και πιο επίμονα στις «τεντωμένες» – «τσιτωμένες» αποτιμήσεις των εισηγμένων, ιδίως όσων «παίζουν» στα Χρηματιστήρια της Νέας Υόρκης, με τις ευρωπαϊκές αγορές να ακολουθούν κατά πόδας αυτό το επικίνδυνο, κατά πολλούς, μονοπάτι.

Οι τιμές των μετοχών, σύμφωνα με αναλύσεις επενδυτικών οίκων από τις δύο πλευρές του Ατλαντικού, θεωρούνται πλέον «αλμυρές», αν όχι ακριβές, κι αυτό εύλογα έχει σημάνει συναγερμό στην επενδυτική κοινότητα. Όλοι, εξάλλου, μπορούν να φανταστούν το εύρος και την έκταση των ρευστοποιήσεων σε περίπτωση ενός αρνητικού σοκ, όπως για παράδειγμα μια δυσάρεστη τροπή στο ζήτημα των επιτοκίων ή της ανάπτυξης, το οποίο θα ανατρέψει τη μέχρι στιγμής παγιωμένη ευφορία στα διεθνή χρηματιστήρια.

Κι αυτό καθίσταται εμφανέστερο αν ρίξουμε μια «ματιά» στον περιβόητο δείκτη P/E (price to earnings), δηλαδή τον δείκτη πολλαπλασιαστή κερδοφορίας, ο οποίος αποτυπώνει την αντιστοιχία μεταξύ της χρηματιστηριακής τιμής μιας εισηγμένης και των ετήσιων κερδών ανά μετοχή. Πρόκειται για έναν αρκετά αξιόπιστο δείκτη μέτρησης, ο οποίος μας επιτρέπει ως έναν βαθμό να αξιολογήσουμε κατά πόσο μια μετοχή διαπραγματεύεται σε υπερ-αγορασμένα επίπεδα.

P/E που ζαλίζει στις ΗΠΑ

Όσο και να μας «θαμπώνουν» οι ομολογουμένως «χρυσές» αποδόσεις των αμερικανικών χρηματιστηρίων από τις αρχές του έτους, δεν πρέπει να παραβλέπουμε το γεγονός ότι ο δείκτης πολλαπλασιαστή κερδοφορίας των αμερικανικών εισηγμένων λέει ορισμένες, πολύ «άβολες» αλήθειες για την τρέχουσα αποτίμηση των εταιρειών της Wall Street.

Είναι χαρακτηριστικό ότι, με βάση τις τιμές στις πρώτες συνεδριάσεις του Δεκεμβρίου, το μέσο P/E του Dow Jones ανέρχεται στο 28,5x. Αυτό σημαίνει ότι η τρέχουσα τιμή στο ταμπλό αντιστοιχεί σε 28,5 φορές τα ετήσια κέρδη ανά μετοχή. Μια εξαιρετικά υψηλή αναλογία, αν λάβουμε υπόψη ότι μια κοινώς αποδεκτή τιμή από την επενδυτική κοινότητα κυμαίνεται έως το εύρος του 10x – 15x, ανάλογα φυσικά με την εκάστοτε εταιρεία και την αγορά δραστηριοποίησης. Όμως, το 28,5x θεωρείται «ακριβό» ακόμη και έναντι του μέσου όρου της τελευταίας 5ετίας, ο οποίος για τον Dow Jones ανέρχεται στο 20,9x.

Παρεμφερής είναι η εικόνα και στον άλλο μεγάλο δείκτη της Νέας Υόρκης, τον S&P 500, ο οποίος «παίζει» με P/E στο 27,7x, την ίδια στιγμή που ο ιστορικός μέσος όρος κυμαίνεται στο 20x. Η απόκλιση είναι ακόμη πιο θεαματική στην περίπτωση του Nasdaq 100, όπου είναι εισηγμένες οι εταιρείες του κλάδου Τεχνολογίας και Πληροφορικής -ένας τομέας με παραδοσιακά υψηλότερες αποτιμήσεις. Συγκεκριμένα, το P/E του Nasdaq 100 ανέρχεται στο 48,4x, μια τιμή αισθητά υψηλότερη του μέσου όρου της πενταετίας (27,3x).

Στο «παιχνίδι» Ευρώπη & Ασία

Όσον αφορά την Ευρώπη, η αλήθεια είναι ότι οι δείκτες P/E των μετοχών εμφανίζονται σαφώς πιο «προσγειωμένοι» σε σχέση με τις ΗΠΑ. Ωστόσο, και πάλι κινούνται σε υψηλότερα επίπεδα σε σχέση με τον μέσο όρο της προηγούμενης πενταετίας.

Ενδεικτικά, ο DAX στη Φρανκφούρτη «παίζει» με P/E στο 16x έναντι μέσου όρου 13,5x. Στο Παρίσι ο CAC 40 έχει δείκτη πολλαπλασιαστή κερδοφορίας 17,3x, ο οποίος είναι μεγαλύτερος σε σχέση με τον μέσο όρο των 15,8x. Στα ίδια περίπου επίπεδα διαπραγματεύονται και οι εισηγμένες του FTSE 100 στο Λονδίνο, οι οποίες αυτήν την στιγμή απολαμβάνουν P/E στο 16,9x έναντι 12,5% του ιστορικού μέσου όρου.

Η Ασία, η οποία δεν θα μπορούσε να απουσιάζει απ’ αυτό το παγκόσμιο αγοραστικό πάρτι, το οποίο έχει τις ρίζες του κυρίως στην προοπτική μείωσης των επιτοκίων των μεγάλων κεντρικών τραπεζών, κινείται επίσης με διψήφιο δείκτη πολλαπλασιαστή κερδοφορίας, αν και απέχει αισθητά από τα επίπεδα των αμερικανικών μετοχών. Στην Ιαπωνία, ενδεικτικά, οι εισηγμένες του Nikkei 225 έχουν μέσο P/E στο 16,2x, ενώ στο Χρηματιστήριο της Σαγκάη οι εταιρείες «παίζουν» στους 14,2x.

Η «προσγειωμένη» Αθήνα

Εξαίρεση στον «κανόνα» των τσιμπημένων αποτιμήσεων, με βάση τον δείκτη P/E, θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι αποτελεί η Ελλάδα, η οποία αυτήν την στιγμή έχει μονοψήφιο πολλαπλασιαστή κερδοφορίας, καθώς, με βάση τα στοιχεία που επεξεργάζεται η Κύκλος Χρηματιστηριακή, απολαμβάνει P/E στο 9,2x έναντι μέσου όρου 5ετίας 10,1x. Μάλιστα, λαμβάνοντας υπόψη τις προοπτικές για τη μελλοντική κερδοφορία των εισηγμένων, το P/E στην Αθήνα ενδέχεται να υποχωρήσει περαιτέρω το επόμενο έτος.

Αυτό το discount σε σχέση με τις υπόλοιπες αγορές αναδεικνύει την ελκυστική αποτίμηση των ελληνικών εταιρειών, η οποία βέβαια, εν πολλοίς εξηγείται από την αξιολόγηση της αναδυόμενης αγοράς που εξακολουθεί να αποδίδεται στο Χ.Α. Δεν είναι τυχαίο ότι οι εταιρείες που εντάσσονται στον δείκτη Αναδυόμενων Αγορών του MSCI «παίζουν» με P/E στο 15,3x, την ίδια στιγμή που οι εταιρείες που εντάσσονται στον κοινό δείκτη Αναδυόμενων και Αναπτυγμένων Αγορών του MSCI «παίζουν» με P/E στο 23x.

Πάντως, οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι το ζήτημα των πιο «φυσιολογικών» αποτιμήσεων δεν συναντάται μόνο στη χώρα μας ή στις υπόλοιπες αναδυόμενες αγορές της Ευρώπης. Το ίδιο φαίνεται να ισχύει σ’ όλο τον ευρωπαϊκό νότο, όπως για παράδειγμα στη γειτονική Ιταλία, όπου οι εισηγμένες του FTSE MIB στο Μιλάνο διαπραγματεύονται με P/E στο 10,8x, δηλαδή αισθητά κάτω του αντίστοιχου δείκτη στη Γερμανία, στη Γαλλία ή στη Βρετανία.

Ο δείκτης P/E σε βασικές χρηματιστηριακές αγορές

Αγορά    –  P/E  –  Iστορικό P/E

DAX           16,0x        13,5x

CAC           17,3x        15,8x

FTSE 100   16,9x        12,5x

FTSE MIB   10,8x        10,6x

Stoxx 600    16,1x        13,6x

Dow             28,5x        20,9x

S&P 500      27,7x        20,9x

Nasdaq        48,4x        27,3x

Γ.Δ.                9,2x        10,1x

Nikkei          16,2x        14,8x

Shanghai     14,2x          -*

Πηγή: Ναυτεμπορική