Ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ έχει ξεκαθαρίσει ότι ο στόχος του είναι να κλείσει ή να περιορίσει το έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο της χώρας του. Πρόκειται για ένα ποσό της τάξεως των 820 δισ. δολαρίων σύμφωνα με τα ετήσια στοιχεία του 2023, καθώς οι εξαγωγές κατά τη συγκεκριμένη χρονιά ανήλθαν στα 3 τρισ. δολάρια και οι εισαγωγές στα 3,8 τρισ. δολάρια. Η Ευρώπη εμφανίζει πλεόνασμα στις εμπορικές της συναλλαγές με τις ΗΠΑ και αυτός είναι ο βασικός λόγος για τον οποίο η απειλή επιβολής δασμών από τις ΗΠΑ αφορά και τη γηραιά ήπειρο, όπως και την Κίνα, τον Καναδά και το Μεξικό.

Αποτυπώνεται έντονα ο λόγος στα ακόλουθα στοιχεία: Για το 2023, οι ΗΠΑ είχαν έλλειμμα ισοζυγίου αγαθών με την Κίνα (279,4 δισ. δολ.), με την Ε.Ε. (208 δισ. δολ.) και με το Μεξικό (152,4 δισ. δολάρια). Ακολουθούν Βιετνάμ (104 δισ. δολ.), Γερμανία (83 δισ. δολ.), Ιαπωνία (71,2 δισ. δολ.) και Καναδάς (67,9 δισ. δολ.), αλλά και η Ιρλανδία (65 δισ. δολάρια).

Ειδικά σε ό,τι αφορά την Ε.Ε., οι σχέσεις με τις ΗΠΑ συνοψίζονται στην ακόλουθη πρόταση που συμπεριελήφθη στην ετήσια έκθεση των Γραφείων Οικονομικών Εμπορικών Υποθέσεων της Ελλάδας στις ΗΠΑ: «Η Ε.Ε. είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος των ΗΠΑ και αντίστροφα. Το 2023 το εμπόριο αγαθών Ευρώπης-ΗΠΑ άγγιξε το 1,22 τρισ. δολάρια (ιστορικά υψηλότερη επίδοση, και διπλάσιο μέγεθος του αντίστοιχου ΗΠΑ-Κίνας τάξης 575 δισ. δολαρίων), ενώ οι εξαγωγές αγαθών στην Ευρώπη ανήλθαν σε 498 δισ. δολάρια. Το 2023 το εμπόριο αγαθών Ευρώπης-ΗΠΑ υπερέβη κατά 39% το αντίστοιχο ΗΠΑ-Κίνας και κατά 16% το εμπόριο αγαθών Ευρώπης-Κίνας».

Η Ναυτεμπορική

Οι σχέσεις ΗΠΑ – Ελλάδας

Μια κρύο μια ζέστη στο διμερές εμπόριο Ελλάδας – ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια, με τη χώρα μας να είναι κατά κανόνα πλεονασματική, εκτός από το 2022, έτος κατά το οποίο η παγκόσμια αναταραχή στις αγορές ενέργειας έφερε αθρόες εισαγωγές αμερικανικού υγροποιημένου αερίου και έλλειμμα άνω του 1,2 δισ. ευρώ στο ισοζύγιο εις βάρος της Ελλάδας. Η «στροφή» -από την άλλη- στο ρωσικό αέριο το 2023 λόγω της αποκλιμάκωσης της τιμής, δημιούργησε και πάλι πλεόνασμα (και μάλιστα 610 εκατ. ευρώ) στο ισοζύγιο Ελλάδας – ΗΠΑ. Με πλεόνασμα υπέρ της χώρας μας φαίνεται να κλείνει και το 2024, όπως προκύπτει από τα στοιχεία 11μήνου που είναι διαθέσιμα μέχρι στιγμής. Ενδεικτικά είναι τα στοιχεία για το ισοζύγιο εξαγωγών – εισαγωγών Ελλάδας – ΗΠΑ κατά τα τελευταία χρόνια:

1. Το μεγαλύτερο πλεόνασμα υπέρ των ελληνικών εξαγωγών κατα γράφηκε το 2018, με το ποσό να φτάνει στα 681 εκατ. ευρώ. Δεύτερη καλύτερη επίδοση αυτή του 2015 με τα 613 εκατ. ευρώ και 3η, η πρόσφατη, του 2023 με τα 610 εκατ. ευρώ.

2. Έλλειμμα η Ελλάδα στις εμπορικές της σχέσεις με τις ΗΠΑ είχε μόνο το 2022, με το ποσό ρεκόρ του 1,227 δισ. ευρώ. Η δεύτερη χειρότερη επίδοση ήταν του 2019, με το ποσό να διαμορφώνεται στα 81 εκατ. ευρώ.

3. Τα στοιχεία 11μήνου του 2024 δείχνουν ότι η χρονιά θα κλείσει και πάλι με πλεόνασμα για την Ελλάδα. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία εμπορευματικών συναλλαγών της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας (Eurostat), η αξία των ελληνικών εξαγωγών εμπορευμάτων προς τις ΗΠΑ το 11μηνο Ιαν-Νοε-24 διαμορφώθηκε στα 2,193 δισ. ευρώ. Την ίδια περίοδο, η αξία των ελληνικών εισαγωγών εμπορευμάτων από τις ΗΠΑ ανήλθε σε 1,99 δισ. ευρώ. Ως εκ τούτου, το ισοζύγιο εμπορευμάτων ανάμεσα στην Ελλάδα και τις ΗΠΑ ήταν πλεονασματικό στα 203,5 εκατ. ευρώ στο 11μηνο.

Τα στοιχεία για το 2024

Σύμφωνα με ανάλυση της Eurobank, το μερίδιο των ΗΠΑ στις συνολικές εξαγωγές εμπορευμάτων της Ελλάδας διαμορφώθηκε στο 4,8% το 11μηνο Ιαν-Νοε 2024, ελαφρώς υψηλότερα σε σύγκριση με τον μακροχρόνιο μέσο όρο (4,5%). Για το σύνολο του έτους 2024 οι εξαγωγές εμπορευμάτων της Ελλάδας προς τις ΗΠΑ αναμένεται να διαμορφωθούν στο 1,0% του ΑΕΠ.

Σε ό,τι αφορά τις επιμέρους κατηγορίες εμπορευμάτων, το μερίδιο των ΗΠΑ στις ελληνικές εξαγωγές των τροφίμων και ζώων ζωντανών ήταν 7,7% το 11μηνο Ιαν-Νοε-24 και ακολούθησαν: λάδια και λίπη ζωικής ή φυτικής προέλευσης (7,2%), μηχανήματα και υλικό μεταφορών (6,5%), βιομηχανικά είδη ταξινομημένα κυρίως κατά πρώτη ύλη (5,1%), διάφορα βιομηχανικά είδη (3,9%), ορυκτά καύσιμα, λιπαντικά κ.λπ. (3,8%), ποτά και καπνός (2,6%), χημικά προϊόντα και συναφή (2,1%), πρώτες ύλες μη εδώδιμες, εκτός από καύσιμα (1,5%) και είδη και συναλλαγές μη ταξινομημένα κατά κατηγορίες (0,5%). Συνεπώς, μια πιθανή αύξηση των δασμών στα προϊόντα που εισάγουν οι ΗΠΑ από την Ε.Ε. δύναται να επηρεάσει αρνητικά ένα μέρος των ελληνικών εξαγωγών εμπορευμάτων προς τις ΗΠΑ. Για το 2024 οι ελληνικές εξαγωγές εμπορευμάτων προς τις ΗΠΑ εκτιμώνται στο 1% του ΑΕΠ της Ελλάδας ή στα 2,4 δισ. ευρώ. Το πόσο τελικά θα επηρεαστούν οι εξαγωγές εμπορευμάτων της Ελλάδας προς τις ΗΠΑ θα εξαρτηθεί από το ύψος της πιθανής ανόδου των δασμών και από τον βαθμό ευαισθησίας των ελληνικών εξαγωγών εμπορευμάτων προς τις ΗΠΑ στην άνοδο των δασμών.