Η Κίνα έχει προειδοποιήσει τα αεροσκάφη και τα πλοία να αποφεύγουν αυτές τις περιοχές για όσο διαρκέσουν οι εν λόγω επιχειρήσεις, οι οποίες θα ολοκληρωθούν την Κυριακή.

Ο στρατός της Κίνας είναι ο μεγαλύτερος παγκοσμίως και το ναυτικό της διαθέτει πολύ περισσότερα πλοία από τις ένοπλες δυνάμεις της Ταϊβάν, η οποία ωστόσο έχει δεσμευτεί να αντισταθεί σε μια απόπειρα του Κινεζικού Κομουνιστικού Κόμματος να θέσει υπό τον έλεγχό του το νησί.

«Θα χρειαστούν ισχυρές διπλωματικές παρεμβάσεις για την αποκατάσταση της σταθερότητας», αναφέρει ο Κάρις Τέμπλμαν, πολιτικός επιστήμονας από το Πανεπιστήμιο του Stanford. «Δεν ξέρω πώς θα εξελιχθεί αυτή η αντιπαράθεση, αλλά έχουμε μπροστά μας μερικές ταραχώδεις εβδομάδες».

Ποια είναι όμως τα βασικά ζητήματα που σχετίζονται με αυτή την κλιμάκωση των εντάσεων; 

Τι γυρεύει η Κίνα γύρω από την Ταϊβάν; 

Η Κίνα αναφέρει ότι ξεκίνησε ασκήσεις με μαχητικά αεροσκάφη, πολεμικά πλοία και βαλλιστικές δοκιμές σε έξι ζώνες πέριξ της Ταϊβάν. Αυτές βρίσκονται μόλις 20 χιλιόμετρα από τις ακτές του νησιού, πράγμα που σημαίνει ότι πιθανότατα παραβιάζονται τα χωρικά ύδατα της Ταϊβάν. 

Το Πεκίνο έχει δώσει πολύ λίγες λεπτομέρειες αλλά έχει περιγράψει τις ασκήσεις ως τιμωρία για το γεγονός ότι οι ΗΠΑ επέτρεψαν στην Πελόζι να πραγματοποιήσει την επίσκεψή της στο νησί, παρ’ όλο που ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν δεν είχε τη δυνατότητα να την αποτρέψει.

Οι ασκήσεις με πραγματικά πυρά είναι μια δοκιμή της ικανότητας του στρατού να πραγματοποιεί αποστολές σε συνθήκες που προσομοιάζουν εμπόλεμη κατάσταση. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, είναι έτσι σχεδιασμένες ώστε να επιδείξουν το μέγεθος των δυνάμεων που θα μπορούσε να εξαπολύσει η Κίνα ενάντια στην Ταϊβάν, εάν το Πεκίνο αποφάσιζε να τηρήσει τη δέσμευσή του να θέσει υπό τον έλεγχό του το νησί και να τιμωρήσει όσους είναι υπέρ της ανεξαρτησίας του.

Οι εν λόγω ασκήσεις θεωρούνται οι μεγαλύτερες και πιο απειλητικές απέναντι στην Ταϊβάν από τότε που το Πεκίνο εκτόξευσε πυραύλους σε ύδατα βόρεια και νότια του νησιού το 1995 και το 1996 ως απάντηση στην επίσκεψη του τότε προέδρου Λι Τενγκ – Χούι στις ΗΠΑ.

Η Κίνα στέλνει συχνά αεροσκάφη εντός του εναέριου χώρου της Ταϊβάν. Έχουν υπάρξει μάλιστα φορές που παραβίασε τη γραμμή των στενών της Ταϊβάν, μην προχωρώντας όμως σε κάποια επιδρομή ή επίθεση που θα μπορούσε να πυροδοτήσει μια περιφερειακή σύγκρουση. 

Τι προσπαθεί να πετύχει η Κίνα; 

Η Κίνα υποστηρίζει όλο και εντονότερα ότι η Ταϊβάν θα πρέπει να τεθεί υπό τον έλεγχό της ακόμα και δια της βίας, αψηφώντας την Ουάσιγκτον και τους υπόλοιπες υποστηρικτές της ανεξαρτησίας του νησιού.

Η επίσκεψη της Πελόζι έλαβε χώρα σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο, με τον πρόεδρο της Κίνας και επικεφαλής των ενόπλων δυνάμεών της, Σι Τζινπίνγκ, να επιδιώκει μια τρίτη πενταετία ως αρχηγός του κυβερνώντος Κομουνιστικού Κόμματος. Ο Σι δεν έχει ονομάσει κάποιον ως διάδοχό του και έχει συγκεντρώσει τεράστιες εξουσίες παρά τις επικρίσεις εναντίον του για τη διαχείριση της οικονομίας, εν μέρει εξαιτίας της σκληρής γραμμής του σε ό,τι αφορά την Covid-19 και της αισθητής επιδείνωσης των σχέσεων με τη Δύση.

Ο Σι έχει δηλώσει ότι το μέλλον της Ταϊβάν δεν μπορεί να παραμείνει στον «αέρα», ενώ Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν δηλώσει ότι η Κίνα ίσως επιδιώξει μια στρατιωτική επέμβαση εντός των επόμενων ετών.

Το σύνταγμα της Κίνας αναφέρεται στην Ταϊβάν ως κινεζικό έδαφος και ο νόμος του 2005 κατά της απόσχισης του νησιού «προβλέπει» εισβολή εάν «εξανεμισθούν οι πιθανότητες για μια ειρηνική επανένωση»,  κάτι που φαίνεται να αφορά και το σενάριο της επίσημης διακήρυξης της ανεξαρτησίας ή μιας εξωτερικής παρέμβασης.

Η Κίνα επιμένει ότι η Ταϊβάν πρέπει να δεχθεί πως είναι μέρος της Κίνας, της οποίας η μόνη νόμιμη κυβέρνηση βρίσκεται στο Πεκίνο. Αντιμέτωποι με τις στρατιωτικές απειλές της Κίνας και τις ασταμάτητες προσπάθειές της να απομονώσει διπλωματικά την Ταϊβάν, οι κάτοικοι του νησιού υποστηρίζουν κατά συντριπτική πλειοψηφία τη de facto ανεξαρτησία του.

Αυτό το αίσθημα έχει ενισχυθεί ακόμη περισσότερο λόγω της έντονης καταπίεσης από πλευράς του Πεκίνου των πολιτικών δικαιωμάτων και της ελευθερίας του λόγου στο Χονγκ Κονγκ, το οποίο η Κίνα φέρνει εδώ και καιρό ως παράδειγμα για τη μελλοντική διακυβέρνηση της Ταϊβάν.

Ποια ήταν η απάντηση της Ταϊβάν και των ΗΠΑ;

Η Ταϊβάν έχει θέσει σε ετοιμότητα τις ένοπλες δυνάμεις της και έχει πραγματοποιήσει ασκήσεις πολιτικής προστασίας. Παρ’ όλο που οι δυνάμεις της είναι πολύ μικρότερες από της Κίνας, έχουν ενισχυθεί από όπλα υψηλής τεχνολογίας και συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης που έχουν στόχο να καταστήσουν μια κινεζική εισβολή όσο το δυνατόν δυσκολότερη. Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, την οποία η Κίνα έχει υποστηρίξει πλαγίως, λειτούργησε ως αφύπνιση για την Ταϊπέι, η οποία προσπαθεί πλέον να ενισχύσει την εκπαίδευση και την ετοιμότητα του στρατού.

Ένας μεγάλος αριθμός δυνάμεων των ΗΠΑ έχουν πλέον αναπτυχθεί σε περιοχές κοντά στην Ταϊβάν, συμπεριλαμβανομένου του αεροπλανοφόρου USS Ronald Reagan και της ομάδας κρούσης που το συνοδεύει. 

Σημειώνεται ότι η Ουάσιγκτον έχει επανειλημμένα απορρίψει τους ισχυρισμούς της Κίνας ότι τα στενά της Ταϊβάν της ανήκουν.

Πόσο θα διαρκέσουν οι εντάσεις;

Παραμένει ασαφές εάν η Κίνα θα διατηρήσει σε υψηλό επίπεδο την ένταση ακόμα και μετά από την ολοκλήρωση των ασκήσεων που βρίσκονται σε εξέλιξη. Εκπρόσωποι των υπουργείων Εξωτερικών και Άμυνας, του γραφείου Υποθέσεων της Ταϊβάν καθώς και άλλων τμημάτων, έχουν δεσμευτεί ότι τόσο η κυβέρνηση του προέδρου Τσάι Ινγκ – Γουέν  όσο και η κυβέρνηση των ΗΠΑ, θα πληρώσουν το τίμημα της επίσκεψης Πελόζι στο νησί, χωρίς να δώσουν ωστόσο λεπτομέρειες για το πώς και το πότε θα γίνει αυτό.

Μετά την επίσκεψη της Πελόζι, Ο σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας του Λευκού Οίκου, Τζέικ Σάλιβαν, δήλωσε στο Εθνικό Δημόσιο Ραδιόφωνο των ΗΠΑ ότι «το ενδεχόμενο κάποιου είδους επεισοδίου είναι πραγματικό», δεδομένης της κλίμακας των κινεζικών ασκήσεων.

«Και πιστεύουμε πως αυτό που κάνει η Κίνα είναι ανεύθυνο. Θεωρούμε πως κλιμακώνει την ένταση χωρίς λόγο», δήλωσε ο Σάλιβαν.

Το μακροχρόνιο modus vivendi μεταξύ Ουάσιγκτον και Πεκίνου αμφισβητείται «σοβαρά» και από τις δύο πλευρές, δήλωσε ο Τέμπλμαν από το Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ.

Η Ουάσιγκτον έχει αψηφήσει το Πεκίνο με επισκέψεις υψηλού επιπέδου, χαλάρωση των επίσημων περιορισμών σε ό,τι αφορά τις ξένες επαφές καθώς και με πωλήσεις όπλων.

«Η Ουάσιγκτον στο σύνολό της, νοιάζεται πλέον πολύ λιγότερο για το αν θα προσβάλει την Κίνα, ενώ δείχνει πολύ λιγότερο σεβασμό στις απαιτήσεις του Πεκίνου σε ό,τι αφορά την Ταϊβάν», τόνισε ο Τέμπλμαν.

Πηγή: Associated Press. Καθημερινή