Το πρόγραμμα ReArm Europe, σε κάθε περίπτωση, έχει μια πολύ σημαντική ασφαλιστική δικλίδα για χώρες υψηλού χρέους, όπως η Ελλάδα. Όπως έχει ανακοινώσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι πρόσθετες δημόσιες δαπάνες που θα εγγράψουν στα προγράμματά τους, ακόμη και αν δεν θα ελέγχονται με βάση τους κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας για το έλλειμμα, δεν θα πρέπει ωστόσο να ανατρέπουν τη βιωσιμότητα του δημοσίου χρέους.

Οι υπολογισμοί για το χρέος

Έτσι, σύμφωνα με τους πρώτους υπολογισμούς που γίνονται για την επιβάρυνση του χρέους τα επόμενα χρόνια από τις αυξημένες εξοπλιστικές δαπάνες:

Η Ελλάδα βρίσκεται ήδη ψηλά σε αμυντικές δαπάνες ως ποσοστό του ΑΕΠ (ξεπερνούν το 3%) και δεν θα χρειασθεί να αξιοποιήσει ολόκληρο τον πρόσθετο δημοσιονομικό χώρο που θα ανοίξει (έως 1,5% του ΑΕΠ). Υπολογίζεται ότι οι πρόσθετες δαπάνες, που θα «φουσκώσουν» το χρέος, θα είναι της τάξεως των 1 - 2 δισ. ευρώ ετησίως για μια τετραετία. Οι δαπάνες αυτές θα κατευθυνθούν σε κάποια νέα, μεγάλα εξοπλιστικά προγράμματα, όπως ο θόλος για την αεράμυνα, αλλά και σε αύξηση των δαπανών μισθοδοσίας στις Ένοπλες Δυνάμεις.

Η πίεση στο χρέος θα είναι ελεγχόμενη, αφού η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια -κάτι που θα συμβεί τουλάχιστον και το 2025- καταφέρνει να μειώνει το χρέος της ακόμη και ως απόλυτο ποσό και όχι μόνο ως ποσοστό του ΑΕΠ. Αυτή η μείωση του καθαρού χρέους (με συνυπολογισμό του «μαξιλαριού» ρευστότητας, αλλά και των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου) ανήλθε σε ποσό ρεκόρ το 2024, ξεπερνώντας τα 6 δισ. ευρώ. Το 2025, σύμφωνα με εκτιμήσεις του οικονομικού επιτελείου, θα έλθει νέα μείωση τουλάχιστον κατά 3 δισ. ευρώ, ποσό που θα είναι αρκετό -και με το παραπάνω- για να καλύψει όποια αύξηση χρέους προκαλέσουν οι πρόσθετες αμυντικές δαπάνες.

Η αύξηση των αμυντικών δαπανών θα βοηθήσει, παράλληλα, στην αύξηση του παρονομαστή του κλάσματος χρέος / ΑΕΠ. Ένα σημαντικό τμήμα των πρόσθετων αμυντικών δαπανών θα μείνουν στην Ελλάδα, στην εγχώρια αμυντική βιομηχανία που θα αναλάβει νέα προγράμματα, ενώ ένα μέρος θα αφορά αυξήσεις μισθών στις Ένοπλες Δυνάμεις, που επίσης θα βοηθήσουν την οικονομική δραστηριότητα. Ενδεχομένως, μάλιστα, τα οφέλη για την οικονομία να διατηρηθούν σε κάποιο βαθμό στο μέλλον, αν επιτευχθεί μια μόνιμη ενίσχυση της παραγωγικής βάσης της αμυντικής βιομηχανίας και τεχνολογική αναβάθμισή της.

Σε ό,τι αφορά τη βιωσιμότητα του χρέους, που θα εξετασθεί με μεγάλη προσοχή από την Κομισιόν, αυτό που τελικά μετράει, όπως τονίζουν αρμόδια στελέχη, είναι αν η Ελλάδα θα συνεχίσει σταθερά -όπως αναμένεται- να καλύπτει κάθε χρόνο με το πρωτογενές πλεόνασμα τις δαπάνες για τόκους -πρόκειται για τη γνωστή υποχρέωση για πρωτογενές πλεόνασμα που θα ξεπερνά το 2% του ΑΕΠ ετησίως. Δεν υπάρχει αμφιβολία, τονίζεται από αρμόδιες πηγές, ότι αυτός ο στόχος θα συνεχίσει να επιτυγχάνεται με σχετική ευκολία τα επόμενα χρόνια, κυρίως χάρη στα υψηλά φορολογικά έσοδα.

Το spread παραμένει σταθερό

Αυτές τις παραμέτρους έχουν υπόψη τους και οι αγορές και αυτό εξηγεί το γεγονός ότι τα ελληνικά ομόλογα, σε μια περίοδο αύξησης των αποδόσεων σε όλη την ευρωζώνη, παραμένουν ελκυστικά για τους επενδυτές, με το spread έναντι των γερμανικών τίτλων να μην έχει αυξηθεί το τελευταίο διάστημα. Είναι χαρακτηριστικό ότι μέσα στον τελευταίο μήνα η απόδοσή του 10ετούς ομολόγου της Ελλάδας έχει αυξηθεί κατά 34 μονάδες βάσης και κατά 37 μ.β. από την αρχή της χρονιάς, αλλά η διαφορά από τους αντίστοιχους γερμανικούς τίτλους δεν έχει αυξηθεί και παραμένει στα επίπεδα των 80 μ.β. 

Για τα ιταλικά ομόλογα, το spread έχει φθάσει, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, στις 111 μονάδες βάσης, ενώ και για τα γαλλικά το spread είναι 69 μονάδες, ευθέως συγκρίσιμη με το ελληνικό spread.

Moody's: Σε καλύτερη θέση η Ελλάδα από άλλες χώρες

Η πολύ καλή θέση της Ελλάδας αναγνωρίζεται πλέον και από τους οίκους αξιολόγησης. Όπως σημείωσε η Moody's στην πρόσφατη ανακοίνωση για την αναβάθμιση της χώρας,

Όσον αφορά το μέλλον, η Ελλάδα αναμένεται να συνεχίσει να έχει μεγάλα πρωτογενή πλεονάσματα και αναμένουμε ότι θα παραμείνουν στο 2 έως 2,5% του ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα. Αυτό θα επιτευχθεί μέσω ενός συνδυασμού περιορισμού των δαπανών και σταθερής δημιουργίας εσόδων. Η τρέχουσα κατάσταση αυξημένου γεωπολιτικού κινδύνου στην Ευρώπη έχει μικρότερο αντίκτυπο στην Ελλάδα από ό,τι σε άλλες χώρες της νότιας Ευρώπης. Η Ελλάδα έχει επιτύχει ή υπερβεί τον στόχο του 2% του ΑΕΠ του ΝΑΤΟ για αμυντικές δαπάνες εδώ και πολλά χρόνια και η χώρα δεν έχει ανεκτέλεστες υποεπενδύσεις στην άμυνα με τον ίδιο τρόπο που βλέπουμε σε άλλες χώρες της ΕΕ.

Συνολικά, ο λόγος χρέους προς το ΑΕΠ της Ελλάδας έχει μειωθεί κατά περίπου 50 ποσοστιαίες μονάδες από την κορύφωσή του το 2020 και έχει μειωθεί κατά περίπου 27 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με τα προ Covid επίπεδα. Εκτιμούμε ότι διαμορφώθηκε στο 156,1% του ΑΕΠ στο τέλος του 2024 και προβλέπουμε ότι θα μειωθεί στο 148,3% και 140,6%, το 2025 και το 2026 αντίστοιχα. (...) Με την προπληρωμή του 2024, η Ελλάδα θα έχει αποπληρώσει περίπου το 61% των ανεξόφλητων δανείων στο πλαίσιο του GLF και τα επόμενα χρόνια στοχεύει να προπληρώσει το χρέος που λήγει το 2033-41.

Πηγή: Business Daily