"Kουλου-βάχατα"

00:01 - 02/10/23

Φοροδιαφυγή

Έχοντας αρκετές φορές από αυτή τη στήλη ασχοληθεί με το ζήτημα της εκτεταμένης φοροδιαφυγής που υπάρχει στη χώρα, παρουσιάζοντας αντίστοιχα στοιχεία με τα παρακάτω. Βρήκαμε εξόχως ενδιαφέροντα τα όσα έγραψε η Καθημερινή σε ένα τελευταίο της άρθρο:

Ένα εξόχως λοιπόν ενδιαφέρον στοιχείο προκύπτει από την έρευνα της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής για τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς, το οποίο εάν συνδυαστεί με τα στατιστικά της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων προκαλεί ερωτήματα, ενώ ενδεχομένως να αποκαλύπτει το μέγεθος της φοροδιαφυγής.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της στατιστικής αρχής, η μέση ετήσια δαπάνη των νοικοκυριών για αγορές, κατά το έτος 2022, ανήλθε σε 19.204 ευρώ ή διαφορετικά σε 1.600 ευρώ τον μήνα, καταγράφοντας αύξηση 12,7% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Συγκεκριμένα, το 2021 η μέση ετήσια δαπάνη των νοικοκυριών είχε διαμορφωθεί σε 17.038 ευρώ.

Σύμφωνα με τα τελευταία δημοσιευμένα στοιχεία της ΑΑΔΕ, το μέσο δηλωθέν οικογενειακό εισόδημα ανήλθε το 2021 σε 12.750 ευρώ. Δηλαδή, το μέσο δηλωθέν εισόδημα είναι χαμηλότερο περίπου κατά 25% από τις δαπάνες που πραγματοποίησαν το 2021 (17.038 ευρώ) τα νοικοκυριά ή κατά 4.288 ευρώ. Επί της ουσίας, η μέση μηνιαία δαπάνη διαμορφώθηκε το 2021 στα 1.419 ευρώ, ενώ το μέσο μηνιαίο οικογενειακό εισόδημα στα 1.062 ευρώ.

Δηλαδή, τα νοικοκυριά ξόδεψαν περισσότερα από όσα δήλωσαν ότι έχουν αποκτήσει από τους μισθούς τους, τα κέρδη και τις διάφορες αποδοχές που λαμβάνουν. Μία εξήγηση που θα μπορούσε να δώσει κάποιος είναι ότι πρόκειται για ανάλωση κεφαλαίου δηλαδή έκαναν χρήση των αποταμιεύσεων τους. Ωστόσο, από τα στοιχεία της ΤτΕ προκύπτει ότι το 2021 οι καταθέσεις των νοικοκυριών αυξήθηκαν κατά 8,5 δισ. ευρώ (ή 7%) σε σύγκριση με το 2020. Όπως, όμως, φαίνεται τμήμα της διαφοράς που διαπιστώνεται προέρχεται από φοροδιαφυγή, δηλαδή, από την απόκρυψη φορολογητέου εισοδήματος.

Από τα στατιστικά δεδομένα της ΑΑΔΕ προκύπτουν τα εξής ενδιαφέροντα:

• Εξι στα δέκα νοικοκυριά δηλώνουν στην εφορία ετήσια εισοδήματα που δεν υπερβαίνουν τις 10.000 ευρώ.

Ισχυρές ενδείξεις φοροδιαφυγής από την αντιπαραβολή των στοιχείων της ΕΛΣΤΑΤ με αυτά της ΑΑΔΕ.

• Εισοδήματα στα όρια της φτώχειας και συγκεκριμένα έως 5.000 ευρώ εμφανίζει το 37% των φυσικών προσώπων.

• 659.258 φορολογούμενοι δηλώνουν μηδενικό εισόδημα, μεταξύ των οποίων βρίσκονται και πολλοί φοιτητές που υποχρεούνται να υποβάλλουν φορολογική δήλωση.

• Εισοδήματα από 20.000- 50.000 ευρώ δηλώνουν 1 εκατ. νοικοκυριά.

• Οι πλούσιοι Ελληνες με εισοδήματα άνω των 900.000 ευρώ ανέρχονται σε 1.004 άτομα.

Οι φορολογικές δηλώσεις του προηγούμενου έτους, οι οποίες χρησιμοποιούνται από την ΑΑΔΕ στις σύνθετες διασταυρώσεις όσων έχουν δηλώσει εισοδήματα κάτω των 10.000 ευρώ, κινούν υποψίες για φοροδιαφυγή, κάτι που φαίνεται και από τα στοιχεία των δαπανών των νοικοκυριών.

Ιδια εικόνα καταγράφεται και στους εταίρους των προσωπικών εταιρειών. Συγκεκριμένα, από το σύνολο των 101.437 ομόρρυθμων και ετερόρρυθμων εταιρειών (κατά κανόνα είναι μικρομεσαίες οικογενειακές επιχειρήσεις), οι 47.222 είναι ζημιογόνες. Και για τις υπόλοιπες που έχουν κέρδη, ενώ ο συνολικός τους τζίρος ανέρχεται σε 28,7 δισ. ευρώ, το καθαρό αποτέλεσμα μετά βίας ανέρχεται σε 2 δισ. ευρώ.

Η απόκρυψη εισοδημάτων είναι κάτι παραπάνω από εμφανής, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων. Κυρίως από τους ελεύθερους επαγγελματίες και τους αυτοαπασχολουμένους, όπου το 67,2% αυτών ή περίπου επτά στους δέκα δηλώνουν εισοδήματα που δεν ξεπερνούν τις 10.000 ευρώ. Το συνολικό φορολογητέο εισόδημα που δήλωσαν στην εφορία το προηγούμενο έτος ανήλθε σε 4,3 δισ. ευρώ, όταν ο τζίρος τους είναι σχεδόν δεκαπλάσιος.

Χρέη

Σε σχέση με τα παραπάνω, όσο και αν η ελληνική οικονομία τα πηγαίνει κατά μέσο όρο καλά, κάτι το οποίο πραγματικά πιστεύουμε! Βλέποντας την ακτινογραφία των οφειλών μέχρι και τον Ιούλιο του 2023, προβληματιστήκαμε για ακόμη μια φορά, αφού για μια χώρα με μόλις 10εκ πολίτες (βγάλτε τα παιδιά κτλ), τα νούμερα είναι εντυπωσιακά, για να μη τα χαρακτηρίσουμε σοκαριστικά, όπως το έχουμε κάνει σε παλαιότερα σχόλια μας:

Έχουμε λοιπόν και λέμε:

–        Χρέη στην Εφορία έως 50 ευρώ έχουν 848.584 φορολογούμενοι με τον αριθμό τους να εμφανίζεται μειωμένος κατά 28.589 άτομα σε σύγκριση με τον Ιούλιο του 2022.

–        Με οφειλές από 50 έως 500 ευρώ εμφανίζονται 1.381.230 φορολογούμενοι οι οποίοι είναι λιγότεροι κατά 169.232 σε σύγκριση με τον ίδιο μήνα του 2022.

–        Απλήρωτους φόρους 500 έως 10.000 ευρώ έχουν 1.412.643, λιγότεροι κατά 63.872 σε σύγκριση με τον Ιούλιο του 2022.

–        Χρέη πάνω από 10.000 έως 100.000 ευρώ έχουν 291.043 φυσικά και νομικά πρόσωπα, αριθμός αυξημένος κατά 13.632 σε σύγκριση με τον Ιούλιο του 2022.

–        Με οφειλές από 100.000 – 1.000.000 εμφανίζονται 42.039 φορολογούμενοι, αριθμός που είναι αυξημένος κατά 1.992 σε σχέση με τον Ιούλιο του 2022.

–        Πάνω από 1.000.000 ευρώ χρωστούν στην Εφορία 9.095 φυσικά και νομικά πρόσωπα κατά 233 περισσότερα σε σύγκριση με τον Ιούλιο του 2022.

–        Στη ζώνη των οφειλών μεταξύ 1 έως 100 εκατ. ευρώ καταγράφεται αύξηση του ληξιπρόθεσμου υπολοίπου κατά 799,4 εκατ. ευρώ, ενώ οι οφειλές άνω των 100 εκατ. ευρώ παρουσιάζουν σημαντική μείωση κατά 9,3 δισ. ευρώ, η οποία πηγάζει από τη διαγραφή οφειλών της ΟΣΕ ΑΕ ύψους 10,4 δισ. ευρώ.

–        Στο εύρος οφειλής άνω του 1 εκατ. ευρώ συγκεντρώνεται το 77,7% του συνολικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου και μόλις το 0,2% των οφειλετών. Σημαντικός εξακολουθεί να είναι ο ρόλος των νομικών προσώπων στη συγκεκριμένη κατηγορία οφειλής, καθώς συμμετέχουν στις οφειλές κατά 68,8%, με το ληξιπρόθεσμο υπόλοιπό τους να αγγίζει στο τέλος του Ιουλίου του 2023 τα 56,1 δισ. ευρώ.

–        Το πλήθος των νομικών προσώπων που οφείλουν πάνω από 1 εκατ. ευρώ διαμορφώθηκε στα 5.552, καθώς αυξήθηκε σε ετήσια βάση κατά 145 νομικά πρόσωπα.

–        Οι οφειλές κάτω του 1 εκατ. ευρώ προέρχονται σε μεγάλο βαθμό (κατά 64,3%) από φυσικά πρόσωπα, ενώ η συμμετοχή των φυσικών προσώπων στο ληξιπρόθεσμο υπόλοιπο είναι ακόμα υψηλότερη σε χαμηλότερες κατηγορίες οφειλής (ενδεικτικά αγγίζει το 88,5% για οφειλές μικρότερες των 10.000 ευρώ).

–        Τα φυσικά πρόσωπα που οφείλουν λιγότερα από 1 εκατ. ευρώ ήταν 3.509.966 αποτελώντας το 88% του συνόλου των οφειλετών αυτής της κατηγορίας οφειλής

–        Το 59% των ληξιπρόθεσμων οφειλών που αντιστοιχεί σε 46,5 δις ευρώ, πηγάζει από φορολογικές οφειλές (άμεσοι και έμμεσοι φόροι, φόροι στην περιουσία, ΦΠΑ, ειδικοί φόροι κατανάλωσης κ.τ.λ.). Το υπόλοιπο των πραγματικών ληξιπρόθεσμων οφειλών προέρχεται από άλλες κατηγορίες οφειλής, οι οποίες παρουσιάζουν χαμηλό ποσοστό είσπραξης. Σύμφωνα με στοιχεία της ΑΑΔΕ, σε αυτές περιλαμβάνονται τα πρόστιμα (φορολογικά και μη φορολογικά) τα οποία αποτελούν το 30,8% του πραγματικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου, καθώς αγγίζουν τα 24,2 δισ. ευρώ και οι μη φορολογικές οφειλές (δάνεια, δικαστικά έξοδα, καταλογισμοί κτλ.), οι οποίες αποτελούν το 10,3% του πραγματικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου, ποσοστό που αντιστοιχεί σε 8,1 δισ. ευρώ.

–        Οφειλές ύψους 8,8 δισ. ευρώ από τις φορολογικές οφειλές πηγάζουν από αφερέγγυους οφειλέτες και 10,9 δισ. ευρώ αφορούν σε οφειλές με λήξη δόσεων πέραν της τελευταίας δεκαετίας, απομένουν 26,7 δισ. ευρώ οφειλών από τις οποίες, πηγάζει άνω του 90% των εισπράξεων, πράγμα που σημαίνει ότι σχεδόν των εισπράξεων προέρχεται από μόλις το 34% του πραγματικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου που ισοδυναμεί με το 25% του συνολικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου.

Διεθνής κρίση

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία πως ο πληθωρισμός στοιχειώνει και δημιουργεί όλο και μεγαλύτερα προβλήματα στα ελληνικά νοικοκυριά, αλλά και διεθνώς, με χαρακτηριστικά τα όσα αναφέρονταν σε μια τελευταία ανάλυση της Intrum.

Χωρίς να τους περισσεύει τίποτα στο τέλος του μήνα, καθώς ξοδεύουν όλα τα έσοδά τους, ή ξοδεύουν περισσότερο και από αυτά, τελεί το 87% των καταναλωτών στην Ελλάδα, ποσοστό που είναι μάλιστα το υψηλότερο σε 24 ευρωπαϊκές χώρες. Τούτο συγκαταλέγεται στα πρώτα ευρήματα της Ευρωπαϊκής Ερευνας Πληρωμών των Καταναλωτών που διενεργεί η εταιρεία διαχείρισης απαιτήσεων Intrum, έρευνα που στην τελική της μορφή θα δημοσιευθεί τον ερχόμενο Νοέμβριο. Το παραπάνω αν μη τι άλλο σημαίνει ότι μεγάλο μέρος των καταναλωτών ξοδεύει από τα έτοιμα –αποταμιεύσεις– είτε ακόμη χειρότερα υπερχρεώνει τις πιστωτικές κάρτες με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το μέλλον.

Στην Ελλάδα, εξάλλου, συναντάται το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό μεταξύ των 24 χωρών στις οποίες διενεργήθηκε η έρευνα της Intrum, των καταναλωτών που τους τελευταίους 12 μήνες δεν έχουν πληρώσει εγκαίρως τους λογαριασμούς. Θετικά απάντησε το 54% με το υψηλότερο ποσοστό, 57%, να συναντάται στη Νορβηγία. Το μέσο ευρωπαϊκό ποσοστό είναι 35% και είναι το υψηλότερο που έχει καταγραφεί στις σχετικές έρευνες της Intrum από το 2019.

Το ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι σε πανευρωπαϊκό επίπεδο το 31% όσων δεν πληρώνουν εγκαίρως τους λογαριασμούς δηλώνει ότι αισθάνεται λιγότερες ενοχές για αυτή την καθυστέρηση σε σύγκριση με το παρελθόν, κάτι που ίσως διαμορφώσει ότι βρισκόμαστε στην αρχή μιας νέας κουλτούρας πληρωμών, αρκετά επικίνδυνης. Το 43%, πάντως, δεν πλήρωσε έγκαιρα τους λογαριασμούς, διότι δεν είχε χρήματα.

Το 49% των καταναλωτών στην Ευρώπη δηλώνει ότι έχει σημαντικά λιγότερο διαθέσιμο εισόδημα σε σχέση με ένα χρόνο πριν, μετά τις δαπάνες για τα βασικά για τη διαβίωση είδη και την πληρωμή των λογαριασμών. Οι μισοί δηλώνουν ότι λόγω του πληθωρισμού και των υψηλών επιτοκίων δανεισμού τα πραγματικά εισοδήματά τους είναι στην καλύτερη περίπτωση στάσιμα. Ενας στους πέντε δεν έχει καθόλου αποταμιεύσεις, ενώ ένα 17% έχει αποταμιεύσεις που αντιστοιχούν σε λιγότερο από το εισόδημα ενός μηνός.

Στο ναδίρ βρίσκονται όχι μόνο τα εισοδήματα αλλά και η ψυχολογία των καταναλωτών, με την πλειονότητα να πιστεύει ότι θα έχουμε υψηλό πληθωρισμό μέχρι το 2025.

Τέλος, το 50% των καταναλωτών δηλώνει ότι θα προτιμήσει εταιρείες που παρέχουν ευέλικτους τρόπους πληρωμής, ενώ από την άλλη σε ποσοστό 71% θα αποφύγουν εταιρείες που θεωρούνται ένοχες για «πληθωρισμό της απληστίας».

Αθάνατη Ελλάδα

"Αθάνατη Ελλάδα" θα πούμε σε αυτό το σημείο για τα όσα έγραψε ο Οικονομικός Ταχυδρόμος, ένα άρθρο που αφιερώνουμε στην ελληνική πολιτεία και κυρίως την ελληνική κυβέρνηση:

Έκλεισαν δύο χρόνια από την καταστροφική πυρκαγιά στη Βόρεια Εύβοια που «μαύρισε» 520.000 στρέμματα γης και σημάδεψε τις ζωές των κατοίκων οι οποίοι ακόμη παλεύουν με τα …φαντάσματα, όπως με τον καμένο αμίαντο, ο οποίος παραμένει εκτεθειμένος σε ιδιωτικές εκτάσεις. Αναζητώντας την ενδεδειγμένη λύση, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» παράγοντας του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), πέρασε η διετία και μόλις πριν από λίγες ημέρες προκηρύχθηκε ο ανοιχτός διεθνής ανοιχτός διαγωνισμός για την επιλογή του αναδόχου που θα αναλάβει την αποξήλωση και απομάκρυνση του αμιάντου από τις περιοχές που επλήγησαν από τις καταστροφικές πυρκαγιές τον Αύγουστο 2021.

Ο προϋπολογισμός του έργου

Ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου φτάνει στα 682.000 ευρώ (με ΦΠΑ) και οι ενδιαφερόμενοι έχουν περιθώριο να καταθέσουν τις οικονομικές τους προσφορές έως τις 23 Οκτωβρίου. Στον ανάδοχο θα δοθεί περιθώριο ενός έτους από την ημερομηνία ανάρτησης της σύμβασης στο Κεντρικό Ηλεκτρονικό Μητρώο Δημοσίων Συμβάσεων (ΚΗΜΔΗΣ) για τη συλλογή του επικίνδυνου υλικού από κατοικίες και ιδιωτικά κτίσματα του Δήμου Μαντουδίου – Λίμνης – Αγίας Άννας.

Πριν από περίπου έναν χρόνο είχε ολοκληρωθεί από ιδιωτική εταιρεία η αποκομιδή 13 τόνων αμιάντου που βρίσκονταν εκτεθειμένες σε δρόμους και δημόσιες εκτάσεις στη ευρύτερη περιοχή της Αγίας Άννας. Σε σπίτια και αγροτικές εκμεταλλεύσεις όμως, οι πλάκες αμιαντοτσιμέντου παραμένουν πάνω σε καμένους τοίχους που χάσκουν, ή στο έδαφος «κρυμμένες» ανάμεσα σε εγκαταστάσεις που κατέρρευσαν, με τους κατοίκους να αγωνιούν για τις επιπτώσεις στην υγεία τους, αλλά και στο περιβάλλον.

Tο μπαλάκι ευθυνών

Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία (άρθρο 48 του ν. 4819/2021) εντός τριών μηνών από μια καταστροφή, οι ιδιοκτήτες ακινήτων πρέπει να υποβάλλουν αίτημα στην αρμόδια υπηρεσία της Αποκεντρωμένης Διοίκησης για την απομάκρυνση των επικινδύνων υλικών από την ιδιοκτησία τους, όπως και έκαναν οι πληγέντες της Βόρειας Εύβοιας. Η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Θεσσαλίας – Στερεάς Ελλάδας διαβίβασε τα αιτήματα που της υποβλήθηκαν στο Σώμα Επιθεώρησης Νοτίου Ελλάδας του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), το οποίο προχώρησε και στους ελέγχους (στις 2 – 3 Δεκεμβρίου 2021 και στις 7 – 8 Φεβρουαρίου 2022) στις πληγείσες περιοχές του Δήμου Μαντουδίου – Λίμνης – Αγίας Άννας.

Ειδικότερα, οι επιθεωρητές εντόπισαν απόβλητα αμιάντου σε 40 κτίσματα και οικίες που επλήγησαν από τις πυρκαγιές του 2021, τα οποία πρέπει να απομακρυνθούν καθώς δεν επηρεάζονται μόνο τα συγκεκριμένα σημεία, αλλά και οι γειτονικές ιδιοκτησίες, αφού ο αέρας και οι βροχές μπορεί να παρασύρουν τις καρκινογόνες ίνες του αμιάντου πολύ μακριά. Έκτοτε όμως, οι αρμοδιότητες για την υλοποίηση του έργου έγιναν «μπαλάκι» από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση, στις υπηρεσίες του ΥΠΕΝ, από εκεί στο γραφείο του πρωθυπουργού και πίσω στην Αποκεντρωμένη.

Οι εταιρείες

Τελικά, στα τέλη του 2022, η Γενική Γραμματεία Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων του ΥΠΕΝ πήρε την πρωτοβουλία να προχωρήσει σε διαγωνισμό για το έργο, ενώ τον έλεγχο υλοποίησής του θα έχει από κοινού με την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Θεσσαλίας Στερεάς Ελλάδας. Τότε κλήθηκαν τέσσερις εξειδικευμένες εταιρείες, οι οποίες είχαν εκτελέσει αντίστοιχες εργασίες στο Μάτι Αττικής από τις οποίες ζητήθηκε να εκτιμήσουν το σχετικό κόστος διαχείρισης.

Στα τέλη του 2022, οι τέσσερις εταιρείες σχημάτισαν κοινοπραξία και υπέβαλλαν από κοινού οικονομική προσφορά ανά υπηρεσία που θα παρέχουν (π.χ. αποξήλωση αμιάντου, συλλογή, συσκευασία, σήμανση, μεταφορά). Μετά την αυτοψία που πραγματοποίησαν στις πληγείσες περιοχές, ενημέρωσαν στα τέλη Μαρτίου 2023 το ΥΠΕΝ ότι, εκτός από τα 40 σημεία που είχαν εντοπίσει οι Επιθεωρητές Περιβάλλοντος, υπάρχουν και επιπλέον περιπτώσεις και εκτίμησαν το συνολικό κόστος εργασιών σε 550.000 ευρώ.

Ο ανάδοχος που θα αναλάβει το έργο, εκτός από την αποκομιδή θα πρέπει να τα διαθέσει σε κατάλληλα αδειοδοτημένους χώρους υγειονομικής ταφής επικίνδυνων αποβλήτων σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (κυρίως στη Γερμανία), καθώς στην Ελλάδα ακόμη δεν υφίστανται αντίστοιχες υποδομές.

«Δεν ξεκινήσαμε καλά», λέει η κυβέρνηση για Κασσελάκη

Όπως τώρα έγραψε ο Βηματοδότης, η πρώτη κόντρα Μαξίμου- Κασσελάκη ξέσπασε με αφορμή το βίντεο που ανάρτησε από το γραφείο του στη Βουλή με το οποίο υπόσχεται να βάλει… φωτιά στο σύστημα, ένα σύστημα που, όπως είπε, παράγει νόμους με «χειροκροτητές τους βουλευτές». Υποσχέθηκε μάλιστα, παραγωγή πολιτικής με ψηφιακά μέσα. . Η απάντηση του κυβερνητικού εκπροσώπου Παύλου  Μαρινάκη ήταν άμεση: «Ας μάθει πρώτα τους βασικούς κανόνες της Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας» και συνέχισε: «Δεν καταλαβαίνω τι θέλει να μας πει; Αμφισβητεί την Κοινοβουλευτική Δημοκρατία; Την αρχή της πλειοψηφίας; Νομίζω ότι δεν ξεκινάμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο».  Πληροφορούμαι ότι αυτού του είδους άμεσες απαντήσεις στον Κασσελάκη θα συνεχιστούν από το κυβερνητικό επιτελείο σε κάθε παρέμβασή του που θα έχει πολιτικό χαρακτήρα και θα ξεφεύγει από τα όρια, όπως είπε ο πρωθυπουργός, του προσωπικού life style.