"Kουλου-βάχατα"

00:01 - 03/04/24

Αγοραστική δύναμη

Μετά την πρόσφατη δημοσίευση των σχετικών στοιχείων από την Eurostat είχαμε αναφερθεί εκτενώς την προηγούμενη εβδομάδα στο ζήτημα και θα επιστρέψουμε και πάλι σήμερα, βλέποντας τα όσα έγραψε σε πρόσφατο άρθρο της και η Καθημερινή.

Σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα, παρά την αύξηση στον κατώτατο μισθό το 2023, διαμορφώθηκε πέρυσι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε μονάδες αγοραστικής δύναμης, με την Ελλάδα να ξεπερνάει σε επίδοση μόνον τη Βουλγαρία. Δυστυχώς, η σύγκλιση με την Ευρωπαϊκή Ενωση καταγράφεται μόνο στο επίπεδο των τιμών, το οποίο αν και είναι χαμηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, είναι αρκετά υψηλό. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τη Eurostat, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε μονάδες αγοραστικής δύναμης διαμορφώθηκε το 2023 στο 67% του μέσου όρου της Ε.Ε.27, όσο ήταν δηλαδή και το 2022. Από την άλλη, το επίπεδο τιμών βρίσκεται στο 88,2% του μέσου όρου της Ε.Ε.-27 (σ.σ. πρόκειται για στοιχεία του 2022, καθώς για το συγκεκριμένο μέγεθος δεν είναι ακόμη διαθέσιμα τα στοιχεία από τη Eurostat). Αυτή ακριβώς η διαφορά είναι που κάνει ιδιαιτέρως έντονο το αίσθημα της ακρίβειας στην Ελλάδα, προκαλώντας εκτεταμένη δυσαρέσκεια στον πληθυσμό, όπως έχουν καταδείξει στο σύνολό τους και όλες οι δημοσκοπήσεις των τελευταίων μηνών.

Ειδικότερα, σύμφωνα με όσα ανακοίνωσε χθες η Eurostat, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε μονάδες αγοραστικής δύναμης διαμορφώθηκε στην Ελλάδα το 2023 σε 67% του ευρωπαϊκού μέσου όρου ή 33% κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, με τη χώρα μας να καταλαμβάνει την 26η θέση μεταξύ των «27», με τη Βουλγαρία να βρίσκεται στην 27η θέση, όπου το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε μονάδες αγοραστικής δύναμης διαμορφώθηκε στο 64% του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Οι χώρες του ευρωπαϊκού Νότου που βρέθηκαν επίσης στη δίνη της οικονομικής κρίσης την προηγούμενη δεκαετία, όπως η Πορτογαλία, η Ισπανία και η Ιταλία βρίσκονται σε πολύ υψηλότερη θέση από την Ελλάδα, με το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε μονάδες αγοραστικής δύναμης να διαμορφώνεται το 2023 στο 83%, 89% και 97% του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Σημειώνεται, μάλιστα, ότι τουλάχιστον η Ισπανία και η Ιταλία επλήγησαν σημαντικά και από την πανδημική κρίση. Η Ελλάδα κατατάσσεται κάτω και από πολλές χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ, όπως η Ρουμανία, η Κροατία, η Ουγγαρία, η Σλοβακία, ενώ ακόμη και η Λετονία, που βρίσκεται στην 25η θέση, έχει κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε μονάδες αγοραστικής δύναμης πάνω από το 70% του ευρωπαϊκού μέσου όρου και συγκεκριμένα στο 71% αυτού.

Ακόμη κι αν λάβουμε υπόψη στην Ελλάδα τη μεγάλη έκταση του φαινομένου της φοροδιαφυγής, που έχει ως συνέπεια τη δήλωση χαμηλότερων εισοδημάτων από τα πραγματικά για σημαντικό τμήμα πολιτών, μεγάλο τμήμα του πληθυσμού –κυρίως μισθωτών και συνταξιούχων, μικρών και μεσαίων εισοδημάτων– έχει εξαιρετικά μειωμένη αγοραστική δύναμη. Τόσο διότι οι μισθοί και οι συντάξεις που υποχώρησαν στη διάρκεια της προηγούμενης δεκαετίας δεν έχουν επανέλθει στα προ του 2010 επίπεδα όσο και διότι ο πληθωρισμός «ροκανίζει» το διαθέσιμο εισόδημα. Το επίπεδο τιμών στην Ελλάδα το 2022 βρισκόταν στο 88,2% του ευρωπαϊκού μέσου όρου, με την Ελλάδα να κατατάσσεται στη 18η θέση μεταξύ των «27», πάνω από την Πορτογαλία, για παράδειγμα, και κοντά σε χώρες όπως η Κύπρος και η Ισπανία, όπου το κατά κεφαλήν εισόδημα είναι πολύ υψηλότερο. Στην Κύπρο το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε μονάδες αγοραστικής δύναμης διαμορφώθηκε το 2023 στο 91% του ευρωπαϊκού μέσου όρου, με το επίπεδο τιμών το 2022 να βρίσκεται στο 92% του μέσου όρου της Ε.Ε.

Από την εξέταση των διαχρονικών στοιχείων του κατά κεφαλήν ΑΕΠ και του επιπέδου τιμών, προκύπτει ότι στην Ελλάδα υπήρχε μεγάλη απόκλιση και κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης της προηγούμενης δεκαετίας, γεγονός που επέτεινε τη «φτωχοποίηση» μεγάλου μέρους της ελληνικής κοινωνίας. Για παράδειγμα, το 2013 το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε μονάδες αγοραστικής δύναμης βρισκόταν στο 72% του ευρωπαϊκού μέσου όρου και το επίπεδο τιμών στο 92,4%. Ωστόσο, πριν από την είσοδο σε καθεστώς μνημονίου, το 2009, η απόκλιση ήταν αρκετά μικρότερη, με το κατά κεφαλήν ΑΕΠ να βρίσκεται στο 95% του ευρωπαϊκού μέσου όρου και το επίπεδο τιμών 1% πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Σύμφωνα, πάντως, με πληροφορίες και παρά το γεγονός ότι το θέμα της ακρίβειας αποτελεί το υπ’ αριθμόν 1 πρόβλημα των καταναλωτών και αναμφίβολα «αγκάθι» για την κυβέρνηση, δεν αναμένονται στο άμεσο μέλλον νέες κυβερνητικές παρεμβάσεις για τον έλεγχο των τιμών.

Το υψηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε μονάδες αγοραστικής δύναμης κατέγραψαν το Λουξεμβούργο (140% πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο) και η Ιρλανδία (112%), κάτι που στο μεν Λουξεμβούργο οφείλεται στην απασχόληση πολλών που δεν είναι πολίτες της χώρας, στη δε Ιρλανδία στην ύπαρξη πολλών πολυεθνικών που έχουν διανοητική ιδιοκτησία. Στην τρίτη θέση σε μεγάλη απόσταση κατατάσσεται η Ολλανδία, με το κατά κεφαλήν ΑΕΠ να βρίσκεται 30% πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Ενοίκια

Θα συνεχίσουμε με το ζήτημα των ακραίων τιμών στα ακίνητα και συγκεκριμένα στις τιμές ενοικίασης, έχοντας αναφερθεί και σε αυτό το ζήτημα. Χαρακτηριστικά μάλιστα έχουμε πει πως αυτό που μας εκπλήσσει δεν είναι τόσο οι ζητούμενες τιμές ενοικίασης, αλλά πως καταφέρνει ο κόσμος να βρει αυτά τα χρήματα και να πληρώσει αυτά τα ενοίκια, όχι μόνο συντηρώντας τις τιμές σε τόσο υψηλά επίπεδα, αλλά οδηγώντας και σε νέα άνοδο των τιμών, όπως είδαμε στα τελευταία στοιχεία που δημοσιεύτηκαν χθες.  

«Καλπάζουν» τα ενοίκια στη χώρα και ειδικά στην Αθήνα, που έως και 50% αύξηση έχουν καταγράψει οι μέσες ζητούμενες τιμές ενοικίασης κατοικιών.

Τα πρωτεία της ακρίβειας με διαφορά, τα κατέχουν τα Νότια Προάστια, ο Πειραιάς και τα Δυτικά Προάστια. Εκτός του λεκανοπεδίου, σε υψηλά επίπεδα κινήθηκαν και τα ενοίκια στη Χαλκιδική αλλά και στο κέντρο της Θεσσαλονίκης.

Το μέσο ενοίκιο στη Βουλιαγμένη ανέρχεται στα 18,1€/τ.μ., ενώ στην Γλυφάδα κυμαίνεται στα 15€/τ.μ. Τιμές οι οποίες είναι αυξημένες κατά 10,5% σε σχέση με το 2022.

Στα ύψη βρίσκονται τα ενοίκια στο κέντρο της Αθήνας, με τιμές των 10 ευρώ/τ.μ. Στο Κουκάκι τα ενοίκια κυμαίνονται στα 10 με 12 ευρώ ανά τ.μ., στα Εξάρχεια φτάνουν στα 9 με 10 ευρώ ανά τ.μ.

Πανάκριβα

Με διαφορά, ωστόσο, οι ακριβότερες περιοχές του κέντρου είναι το Κολωνάκι και η Πλάκα, όπου τα ενοίκια σήμερα ανέρχονται πάνω από τα 16 ευρώ ανά τ.μ. Στο Π. Ψυχικό και στη Φιλοθέη, παρά το γεγονός ότι η πλειονότητα των ακινήτων που μισθώνονται πρόκειται για κατασκευές άνω των 40 ετών, οι τιμές των ενοικίων κυμαίνονται μεταξύ 12 με 20 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο.

Τα σπίτια, μάλιστα, χτυπούν τιμές ρεκόρ ακόμα και όταν δεν είναι πλήρως ανακαινισμένα σε κουφώματα, κουζίνες και μπάνια.

Τα υψηλά ενοίκια δε σημαίνουν πάντα κέρδος για τον ιδιοκτήτη. Κάποιοι ενοικιαστές θα πουν το «ναι» ακόμα και σε εξωφρενικές τιμές αλλά δε θα τις πληρώσουν

Πρωταθλητές πάντως είναι πάντα, σε ποσοστό αύξησης, τα δυτικά προάστια. Από τα μόλις 5,3 ευρώ/τ.μ. σε 8,05 ευρώ/τ.μ. Σε ό,τι αφορά τις πιο ακριβές περιοχές του Πειραιά και των προαστίων του, με διαφορά κερδίζει το Μοσχάτο με 9,4 ευρώ/τ.μ. και το κέντρο του Πειραιά με επίσης 9,4 ευρώ/τ.μ.

Αλλάζει τα δεδομένα το μετρό Θεσσαλονίκης

Στη Θεσσαλονίκη, το μετρό αλλάζει τα πάντα. Τα ενοίκια στο κέντρο της πόλης έφτασαν τα 8,5 ευρώ ανά τ.μ. Επίσης, στη Χαλκιδική τα ενοίκια έφτασαν τα 30€/τ.μ.

Από την άλλη, πολλοί ιδιοκτήτες προτιμούν την πώληση από την ενοικίαση.

Αποκαλυπτική της απροθυμίας χιλιάδων ιδιοκτητών να νοικιάσουν το σπίτι τους, έναντι εκείνων που προτιμούν την πώλησή του, είναι η εικόνα που προκύπτει με βάση τον αριθμό των διαθέσιμων αγγελιών.

Συγκεκριμένα, όπως δείχνουν τα νούμερα, ο αριθμός των διαθέσιμων ακινήτων προς πώληση είναι πολλαπλάσιος του αντίστοιχου αριθμού των διαθέσιμων ακινήτων προς ενοικίαση.

Την ίδια ώρα, η εκρηκτική άνοδος του Airbnb δε φαίνεται να αφήνει περιθώρια για να πιστέψει κάποιος πως τα πράγματα θα εξομαλυνθούν.

«Οι τιμές έχουν ανέβει σε όλη την Αττική»

Ο Κοσμάς Θεοδωρίδης, πρόεδρος Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Μεσιτών, μίλησε στο Mega.

«Οι τιμές έχουν ανέβει σε όλη την Αττική αλλά υπάρχουν κάποιες περιοχές που είναι ακόμα πιο χαμηλά. Όπως τα Πατήσια και τα Δυτικά Προάστια».

Βαθαίνει η κρίση

Την ίδια στιγμή που οι τιμές των ακινήτων βρίσκονται μια ανάσα μακριά από το ιστορικό υψηλό που είχαν καταγράψει το μακρινό 2007, τα στοιχεία καταδεικνύουν τον τρόπο με τον οποίον συνετελέσθη η όξυνση του προβλήματος.

Ειδικότερα, ενώ ο μέσος μισθός αυξήθηκε κατά 19% από το 2020 μέχρι σήμερα (1.050 ευρώ ήταν το 2020, 1.250 σήμερα), οι τιμές των ακινήτων αυξήθηκαν από 35% μέχρι και 40%. Έτσι, την τελευταία 4ετία, οι πολίτες στη χώρα μας δεν ήταν δυνατόν να εξοικονομήσουν χρήματα για στέγαση – κάτι που σίγουρα δεν μπορούν και τώρα.

Πέρυσι, όπως αναφέρει σε αυτό, εκδόθηκαν 4.231 άδειες σε επενδυτές, που απέκτησαν ακίνητα στην Ελλάδα, με την μερίδα του λέοντος αυτών των επενδύσεων να κατευθύνεται στην Αττική και την περιοχή της πρωτεύουσας. Συνολικά, το 2023 εκτιμάται ότι 7% των συνολικών συναλλαγών ακινήτων στην Ελλάδα αφορούσε κάποια golden visa.

«Σύμφωνα με υπολογισμούς της Τράπεζας της Ελλάδας, οι τιμές των διαμερισμάτων στην Αττική έχουν αυξηθεί κατά 71% από το 2017. Τα ενοίκια έχουν αυξηθεί έως και 56% τα τελευταία πέντε χρόνια. Σύμφωνα με μελέτη, αυτή τη στιγμή υπάρχει έλλειψη 212.000 διαμερισμάτων στην Ελλάδα».

Το δημοσίευμα «στοχοποιεί» κυρίως τις επενδύσεις από την Κίνα, που αποτελούν το 61% των golden visa στην Ελλάδα, δεκαπλάσιες από την δεύτερη Τουρκία.

Μακάρι & Ένα μεγάλο μπράβο

Τώρα δεν κρύβουμε πως με έκπληξη διαβάσαμε τα όσα έγραφε σε πρόσφατο άρθρο του το Business Daily, σχετικά με την περιβόητη αντιστροφή του Brain Drain, η οποία προσωπικά πιστεύουμε πως δε θα επιτευχθεί. Μας έκαναν λοιπόν εντύπωση τα όσα έγραψε το Business Daily, στοιχεία που θα ψάξουμε, λέγοντας μακάρι να ισχύουνε …. Και ένα μεγάλο μπράβο αν συμβαίνει αυτό..

Με βάση τουλάχιστον τα όσα αναφέρονταν στο δημοσίευμα:

Μια από τις μεγαλύτερες πληγές που άνοιξε στην Ελλάδα της κρίσης έχει αρχίσει να κλείνει, καθώς το brain drain αντιστρέφεται και όλο και περισσότεροι νέοι και μορφωμένοι Έλληνες επιστρέφουν στη χώρα.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, έχουν επιστρέψει στη χώρα περίπου 350.000 από τους 600.000 Έλληνες που μετακόμισαν στο εξωτερικό την περίοδο 2010-2021, αντιστρέφοντας ένα μέρος από την απώλεια ταλέντων που βίωσε η Ελλάδα κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης.

Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, 6 στις 10 νέες θέσεις εργασίας που δημιουργήθηκαν μεταξύ του τρίτου τριμήνου του 2019 και του τρίτου τριμήνου του 2023 ήταν σε τομείς υψηλής εξειδίκευσης. Η τεχνολογία και η πληροφορική αποτελούν τους βασικούς πυλώνες προσέλκυσης νέων εργαζομένων.

Στελέχη της αγοράς υπογραμμίζουν πως οι μεγαλύτερες ανάγκες παρατηρούνται στην αγορά της Πληροφορικής και της Τεχνολογίας, καθώς δεν υπάρχει εταιρεία, μικρή ή μεγάλη που να μην αναζητεί προσωπικό. Ιδιαίτερα αυξημένες είναι οι ανάγκες για ειδικούς στη κυβερνοασφάλεια και την τεχνητή νοημοσύνη. Παράλληλα επισημαίνουν το γεγονός πως η δεξαμενή διαθέσιμων ταλέντων στερεύει σε μια κατάσταση που πρόκειται να γίνει ακόμα πιο έντονη με την πραγματοποίηση των μεγάλων επενδύσεων που έρχονται τα επόμενα χρόνια.

Η κυβέρνηση έχει θέσει σε εφαρμογή σειρά από κίνητρα για την προσέλκυση εξειδικευμένων Ελλήνων και άλλων που ζουν στο εξωτερικό. Σε αυτά περιλαμβάνονται νέοι κανονισμοί σχετικά με το ωράριο εργασίας και τη γονική άδεια, καθώς και χαμηλότεροι φορολογικοί συντελεστές για όσους μετεγκαθίστανται στην Ελλάδα. Επίσης, για τους επιχειρηματίες αναπτύσσει νέα προγράμματα για τη στήριξη της καινοτομίας και της επιχειρηματικής ανάπτυξης μέσω φορολογικών κινήτρων και πρόσβασης σε χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα.

Όπως αναφέρει το Enterprise Greece, η ελληνική οικονομία είναι μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες στην Ευρωπαϊκή Ένωση, επιτυγχάνοντας ρεκόρ αύξησης των εξαγωγών και ρεκόρ άμεσων ξένων επενδύσεων. Πρόσφατα, το περιοδικό The Economist ανακήρυξε την Ελλάδα ως την οικονομία με τις καλύτερες επιδόσεις στον κόσμο για δεύτερη συνεχή χρονιά με βάση μια σειρά από μετρήσεις.

Ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης στο ετήσιο συνέδριο BrainReGain είχε τονίσει πως «η πορεία της οικονομίας αποτελεί τη βάση των προσπαθειών μας να επαναφέρουμε τη γενιά που χάθηκε από το brain drain» υπογραμμίζοντας «δεν υπάρχει καμία απολύτως σύγκριση μεταξύ της σημερινής οικονομίας με την οικονομία του 2019».

Οι κλάδοι που χρειάζονται άμεσα ταλέντα και οι λύσεις

Τα έργα ψηφιακού μετασχηματισμού πρόκειται να ανεβάσουν τον ανταγωνισμό ανάμεσα στις εταιρείες και στην προσέλκυση ταλέντων που βρίσκονται σε έλλειψη στην ελληνική αγορά. Ιδιαίτερα αξιοσημείωτη είναι η εισροή ξένων επενδύσεων από μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες στον τομέα της τεχνολογίας, όπως η Microsoft, η Google, η Cisco, η Pfizer και η Amazon, οι οποίες αναδιαμορφώνουν την οικονομία και δημιουργούν ζήτηση για νέες επαγγελματικές δεξιότητες.

Σύμφωνα με έρευνα της ManpowerGreece, ο κλάδος της Πληροφορικής καταγράφει τη μεγαλύτερη αύξηση των προθέσεων προσλήψεων, έχοντας τις υψηλότερες προοπτικές απασχόλησης που έχουν καταγραφεί από το πρώτο τρίμηνο του 2022, σημειώνοντας άνοδο κατά 32% από το προηγούμενο τρίμηνο και κατά 37% από το 2ο τρίμηνο του 2023. Η Ελλάδα κατέχει την πρώτη θέση παγκοσμίως όσον αφορά στην τριμηνιαία αύξηση του κλάδου της Πληροφορικής, ξεπερνώντας τη μέση τριμηνιαία αύξηση στον τομέα αυτόν κατά 33%.

Οι Υπηρεσίες Επικοινωνίας ακολουθούν με τις προθέσεις προσλήψεων να φτάνουν στο 25%, ο κλάδος της Υγείας και των Βιο-επιστημών στο 17% ενώ Χρηματοοικονομικά & Κτηματομεσιτικά έπονται με 12%. Μηδενικές προοπτικές προσλήψεων αποτυπώνονται στον κλάδο της Ενέργειας και των Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας. 

Οι κλάδοι στους οποίους αποτυπώνεται μεγαλύτερη έλλειψη ταλέντου στην Ελλάδα είναι οι Υπηρεσίες Επικοινωνίας και ο κλάδος της Βιομηχανίας & Κατασκευών, με το 89% των εργοδοτών να αναφέρουν δυσκολία στην εύρεση ταλέντων. Ειδικότερα, στον τομέα της Ενέργειας και των Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας, το 88% των εργοδοτών αναφέρει δυσκολία στην εύρεση ταλέντων. Επιπλέον, το 85% των εργοδοτών αντιμετωπίζει πρόβλημα στην εύρεση ταλέντων στον κλάδο των Καταναλωτικών Αγαθών και Υπηρεσιών.

Στον κλάδο των Μεταφορών και της Εφοδιαστικής Αλυσίδας, το 82% των οργανισμών δεν βρίσκει το απαιτούμενο ταλέντο. Στην Υγεία και τις Βιοεπιστήμες, το ποσοστό των εργοδοτών που αντιμετωπίζει δυσκολίες ανέρχεται στο 81%. Στους τομείς των Χρηματοοικονομικών και των Κτηματομεσιτικών, το αντίστοιχο ποσοστό φτάνει το 79%.

Από την πλευρά τους οι εταιρείες προχωρούν στη δημιουργία νέων τεχνολογικών hubs σε ελληνικές πόλεις όπου υπάρχουν πανεπιστημιακές σχολές σχετικές με το αντικείμενο, με στόχο να καλυφθούν οι ανάγκες για εξειδικευμένο προσωπικό μέσα από τα φυτώρια που δημιουργούνται. Ήδη η Vodafone έχει δημιουργήσει Κέντρο Ανταγωνιστικότητας (Competence Center) στο Ηράκλειο Κρήτης, ενώ η UniSystems σχεδιάζει να αναπτύξει τεχνολογικά hubs σε όλη την Ελλάδα, με πρώτο σταθμό την Πάτρα, ενώ εξετάζει και την ανάπτυξη hubs στο εξωτερικό.

Η Entersoft επίσης έχει δημιουργήσει ένα τεχνολογικό hub στην Πάτρα σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο, επενδύοντας σε ετήσια βάση κεφάλαια της τάξης των 3 εκατ. ευρώ. Από το Κέντρο θα δημιουργηθούν 60 νέες θέσεις εργασίας, με την εταιρεία να φιλοδοξεί την επόμενη πενταετία έως και το 25% των προσλήψεών της να προέρχεται από το hub.

Ένα πολύ – πολύ σοβαρό θέμα

Για μια παγκόσμια «συνταξιοδοτική κρίση» είχε προειδοποιήσει πριν από μερικές ημέρες ο Larry Fink, o CEO της μεγαλύτερης επενδυτικής εταιρείας του κόσμου, της BlackRock. Και θεωρώντας αυτό το ζήτημα εξαιρετικά σοβαρό, ειδικά στη χώρα μας που έχει μιας από τις χειρότερες δημογραφικές καταστάσεις, θα μείνουμε σε αυτές τις δηλώσεις.

Καθώς οι άνθρωποι ζουν περισσότερα χρόνια, δυσκολεύονται να κάνουν τον σωστό οικονομικό προγραμματισμό και να καλύψουν το κόστος αυτό, ενώ την ίδια στιγμή, οι πιέσεις προς τα εθνικά συστήματα συνταξιοδότησης εντείνονται.

«Δεν είναι παράξενο που οι νεότερες γενιές, οι Millennials και η GenZ νιώθουν τέτοιο άγχος για τα οικονομικά τους», αναγνώρισε ο 71χρονος Fink στην ετήσια επιστολή του. «Πιστεύουν ότι η δική μου γενιά –οι  baby boomers- έχει εστιάσει στη δική της οικονομική ευημερία σε βάρος όσων έρχονται μετά. Και στην περίπτωση της συνταξιοδότησης, έχουν δίκιο».

Οι νέοι έχουν χάσει την εμπιστοσύνη τους στις μεγαλύτερες γενιές, πρόσθεσε ο Fink. «Εμείς έχουμε χρέος να την ανακτήσουμε. Και ίσως το να επενδύσουμε για τους μακροπρόθεσμους στόχους τους, συμπεριλαμβανομένης της συνταξιοδότησης, να μην είναι ένα κακό μέρος για να ξεκινήσουμε».

Μάλιστα, όπως τόνισε ο Fink, εάν οι baby boomers βοηθήσουν τις νεότερες γενιές να αποταμιεύσουν αρκετά για το μέλλον τους, ίσως αυτό να τις αποτρέψει από το να νιώσουν απογοήτευση από τον καπιταλισμό και την πολιτική. «Καμία άλλη δύναμη δεν μπορεί να βγάλει περισσότερους ανθρώπους από τη φτώχεια ή να βελτιώσει την ποιότητα ζωής όπως ο καπιταλισμός», εξήγησε.

Σύμφωνα με τον Fink,  οι baby boomers που βρίσκονται σε θέσεις ευθύνης στις επιχειρήσεις και την πολιτική έχουν υποχρέωση να βοηθήσουν να διορθωθεί το σύστημα. Την ίδια στιγμή, όμως, ο CEO της BackRock αμφισβήτησε την ευρέως διαδεδομένη αντίληψη ότι οι άνθρωποι πρέπει να συνταξιοδοτούνται στα 65 τους. «Κανείς δεν θα πρέπει να χρειάζεται να δουλεύει περισσότερο από όσο θέλει. Αλλά πιστεύω ότι είναι λίγο τρελό ότι η βασική μας ιδέα για την σωστή ηλικία συνταξιοδότησης –τα 65 χρόνια- ξεκινά από την εποχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας», είπε.

Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ τα οποία επικαλέστηκε ο Fink, έως τα μέσα αυτού του αιώνα, το ένα έκτο των ανθρώπων σε όλο τον κόσμο θα είναι άνω των 65 ετών. Το 2019, η αντίστοιχη αναλογία ήταν ένας προς 11.

Σχεδόν οι μισοί Αμερικανοί ηλικίας 55-65 ετών δεν έχουν χρήματα στους προσωπικούς συνταξιοδοτικούς τους λογαριασμούς, πρόσθεσε. «Η στροφή από το σύστημα προκαθορισμένων παροχών στο σύστημα προκαθορισμένων εισφορών υπήρξε, για τους περισσότερους, μια στροφή από την οικονομική βεβαιότητα στην οικονομική αβεβαιότητα», σημείωσε.

Σήμερα, η BlackRock διαχειρίζεται 10 τρισ. δολάρια και πάνω από τα μισά  είναι κεφάλαια πελατών της που προορίζονται για τη συνταξιοδότηση.

Ο Fink γράφει την ετήσια επιστολή του προς τα στελέχη και τους μετόχους της BlackRock εδώ και τουλάχιστον μία δεκαετία, πραγματοποιώντας με αυτό τον τρόπο μία παρέμβαση σε κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα, η οποία αποκτά όλο και μεγαλύτερη βαρύτητα, αφότου η εταιρεία του έγινε η μεγαλύτερη στη βιομηχανία των επενδύσεων.

Η ήττα Ερντογάν και οι ελληνοτουρκικές σχέσεις

Όπως τέλος σχολίασε ο Βηματοδότης, Θα είναι η πρώτη συνάντηση Έλληνα υπουργού με Τούρκο υπουργό, μετά την τριπλή βαριά ήττα του Ερντογάν στις δημοτικές εκλογές. Οι κκ. Γεραπετρίτης και Φιντάν θα βρεθούν την Πέμπτη, 4 Απριλίου, αμφότεροι στην εαρινή σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ. Στο περιθώριο της Συνόδου, όπως είθισται μετά τις μηδενικές πτήσεις τουρκικών αεροσκαφών στο Αιγαίο και μετά τις συνομιλίες για πολιτικό διάλογο και μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης, οι υπουργοί Εξωτερικών των δύο χωρών να έχουν μια κατ΄ιδίαν συνάντηση. Θα έχει ενδιαφέρον διότι θα μάθουμε από πρώτο χέρι τις προθέσεις του Ερντογάν στις ελληνοτουρκικές σχέσεις μετά τις εκλογές. Την ώρα μάλιστα που έχουν δρομολογηθεί συναντήσεις για την θετική ατζέντα (στις 15 Απριλίου), για τις 22 Απριλίου στην Αθήνα για τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης και βεβαίως η προετοιμασία της επίσκεψης Μητσοτάκη στην Άγκυρα στα μέσα Μαΐου.

Ο κ. Γεραπετρίτης ωστόσο προτού πάει στο ΝΑΤΟ για να συζητήσει το Ουκρανικό και με μια πιθανή συνάντηση με τον Φιντάν, θα βρεθεί σήμερα στη Λευκωσία για συνομιλίες με τον Κύπριο ομόλογό του κ. Κόμπο και βεβαίως με τον Πρόεδρο Νίκο Χριστοδουλίδη. Και τούτο ενόψει της πρώτης κινητικότητας στο Κυπριακό, μετά από πολλά χρόνια και μετά από τα τετελεσμένα γεγονότα στην Κύπρο, όταν υπήρξε κάποιο φως με την ειδική απεσταλμένη του ΟΗΕ στην Κύπρο. Εκείνο που συχνά λέει η Αθήνα (και σας το μεταφέρω) είναι ότι το καλό κλίμα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις από μόνο του συμβάλει και σε θετικές εξελίξεις στο Κυπριακό.

Την ίδια ημέρα της συνόδου στο ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, δηλαδή στις 4 Απριλίου, στην Ουάσιγκτον θα πραγματοποιηθεί η ειδική εκδήλωση στον Λευκό Οίκο για την εθνική επέτειο. Με τον Μπάιντεν να κάνει δημόσια δήλωση για το πόσο στενές είναι οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις, λίγες μόλις εβδομάδες πριν από τη συνάντησή του με τον Τούρκο Πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν.