"Kουλου-βάχατα"

00:01 - 04/11/22

Να τα λάβουμε σοβαρά υπόψη

Συνεχίζοντας και σήμερα με την ελληνική οικονομία, έχοντας γράψει χαρακτηριστικά πως συνολικά μιλάμε για μια μεγάλη μιζέρια της ελληνικής οικονομίας. Θα πούμε πως τα παρακάτω ευρήματα της έκθεσης είναι καλό να τα λάβουμε σοβαρά υπόψη.

Συγκεκριμένα:

Απαισιόδοξοι για την οικονομία της χώρας και του νοικοκυριού τους, ανασφαλείς σχετικά με τη διατήρηση της θέσης εργασίας τους, ανήσυχοι σχετικά με την τηλεργασία και φοβισμένοι για την έκβαση και την αντιμετώπιση της πανδημίας εμφανίζονται οι εργαζόμενοι σε μελέτη για τις κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας COVID-19 στους εργαζομένους του ιδιωτικού τομέα, που διεξήγαν το Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ) σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ (ΙΝΕ/ΓΣΕΕ).

Η έρευνα βασίστηκε σε μεγάλο δείγμα 2.812 εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα από το σύνολο της ελληνικής επικράτειας, οι οποίοι κλήθηκαν να απαντήσουν σε 85 ερωτήσεις. Σκοπός της εν λόγω μελέτης αποτέλεσε η διερεύνηση του βαθμού επίδρασης της πανδημίας COVID-19 σε τέσσερις τομείς: στον οικονομικό, στον ψηφιακό, στον ψυχολογικό και στον κοινωνικό, προκειμένου να κατατεθούν τεκμηριωμένες προτάσεις πολιτικής για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής και εργασίας των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα.

«Η μελέτη καταδεικνύει ότι οι συνέπειες της πανδημίας ήταν -και εξακολουθούν να είναι- πολύπλευρες και επηρέασαν κάθε έκφανση της σύγχρονης κοινωνικοοικονομικής ζωής», αναφέρει το ΚΕΠΕ.

«Ταυτόχρονα αναδεικνύει την ανάγκη για τη δημιουργία κατάλληλων δομών παρακολούθησης τόσο των επιπτώσεων της πανδημίας COVID-19 όσο και συγκλονιστικών γεγονότων, όπως αυτό του πολέμου στην Ουκρανία, που επηρεάζει εξίσου σημαντικά με την πανδημία COVID-19 τη ζωή των πολιτών όχι μόνο της Ελλάδας αλλά και ολόκληρου του πλανήτη». 

Προβληματισμό γεννούν τα ευρήματα

Τα κυριότερα ευρήματα είναι τα εξής:

Οι εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα είναι:

(1) Ιδιαίτερα απαισιόδοξοι για τις επιπτώσεις της πανδημίας στην αντιμετώπιση των οικονομικών τους υποχρεώσεων. Διακατέχονται από την αγωνία περί ενδεχόμενης ανεργίας και απώλειας θέσεων εργασίας.

(2) Απαισιόδοξοι αναφορικά με την αποτελεσματικότητα των μέτρων της πολιτείας στην αντιμετώπιση των προβλημάτων.

(3) Απαισιόδοξοι σχετικά με την αναμενόμενη πορεία της οικονομίας βραχυπρόθεσμα, αλλά και μακροπρόθεσμα.

(4) Σχετικά ικανοποιημένοι από τις συνθήκες και την ασφάλεια που τους παρέχει η εργασία τους.

(5) Ανήσυχοι αναφορικά με την ψηφιοποίηση της εργασίας· εκφράζονται φόβοι ότι η ψηφιοποίηση μπορεί να επιφέρει μείωση μισθών, αύξηση του φόρτου εργασίας και νέες ευέλικτες μορφές εργασίας.

(6) Προβληματισμένοι ως προς την ομαλότητα της μετάβασης στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση, όμως φαίνεται να αναγνωρίζεται η πρόοδος που έχει σημειωθεί στην εκπαίδευση λόγω της ψηφιοποίησης.

(7) Εξοικειωμένοι με τα ψηφιακά εργαλεία που χρησιμοποιούν στην εργασία τους, ενώ αναγνωρίζουν τις θετικές προεκτάσεις της ψηφιοποίησης στη διαχείριση ομάδων και εργασιών, όπως και τον ψηφιακό εγγραμματισμό.

Έντονες και οι ψυχολογικές επιπτώσεις

Επίσης για μεγάλο μέρος των εργαζομένων:

(1) Υπάρχει διαταραχή στη συναισθηματική τους κατάσταση και συναισθηματική εξάντληση.

(2) Υπάρχει μεγαλύτερη εξάπλωση της πανδημίας COVID-19 από αυτή που επισήμως καταγράφεται.

(3) Δεν θα υπάρξει σύντομα κάποιο αποτελεσματικό φάρμακο για τον ιό.

(4) Υπάρχει ο φόβος θανάτου ή το ενδεχόμενο σοβαρής νόσησης από τον κορονοϊό.

(5) Η πανδημία οδήγησε σε έλλειψη επικοινωνίας και μοναξιά.

(6) Το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό καταβάλλει υπεράνθρωπες προσπάθειες για την περίθαλψη των ασθενών. Εντούτοις, το σύστημα υγείας δεν έχει τη δυναμικότητα να ανταποκριθεί σε ενδεχόμενη έξαρση της πανδημίας.

(7) Δεν έχουν λάβει απαραίτητη εκπαίδευση για την αντιμετώπιση καταστάσεων πανδημίας, ενώ η πληροφόρηση από τα μέσα ενημέρωσης είναι αναποτελεσματική και δεν συνέβαλε στην πειθάρχηση των πολιτών κατά την περίοδο της καραντίνας.

Ασυμμετρία απόψεων ανάμεσα στις δημογραφικές ομάδες

Τέλος, τα αποτελέσματα της μελέτης παρουσιάζουν σημαντική ασυμμετρία απόψεων ανάμεσα στις δημογραφικές ομάδες, ενώ οι απόψεις κάθε ομάδας μπορεί να είναι διαφορετικές στους διάφορους άξονες ανάλυσης, ακόμα και στις υποκατηγορίες εντός του κάθε άξονα.

Οι άντρες έχουν δώσει συνολικά περισσότερο θετικές απαντήσεις σε σχέση με τις γυναίκες, με εξαίρεση τις ερωτήσεις που αφορούν ενημέρωση και διαχείριση από την κυβέρνηση, όπου παρατηρείται το αντίθετο.

Αναφορικά με την ηλικία, παρατηρείται ότι σε νεαρότερες ηλικίες η θετικότητα και η πόλωση υπερισχύουν, ενώ σε μεγαλύτερες ηλικίες οι αρνητικές απαντήσεις πληθαίνουν.

Ο μεγαλύτερος προβληματισμός παρατηρείται στους εργαζομένους ηλικίας 30 έως 40 ετών, που θα μπορούσε να θεωρηθεί η πιο παραγωγική φάση της ζωής ενός ατόμου και συνήθως σημείο καμπής για την καριέρα του. Άτομα που είναι μόνα τους τείνουν να έχουν πιο θετική στάση σε σχέση με οικογένειες με ένα ή δύο παιδιά.

Η περιοχή διαμονής δεν παρουσιάζει σαφή συνολικά αποτελέσματα, με εξαίρεση την πόλωση απόψεων που παρατηρείται στην Κεντρική Ελλάδα και κυρίως τις αρνητικές απόψεις των κατοίκων των Νησιών του Αιγαίου και Κρήτης.

Η εκπαίδευση παίζει σημαντικό ρόλο, καθώς άτομα που έχουν υψηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης τείνουν να έχουν εμφανώς πιο θετική στάση σε σχέση με άτομα χαμηλότερου εκπαιδευτικού επιπέδου. Αυτό αντικατοπτρίζεται και σε ζητήματα εργασίας, καθώς εργαζόμενοι σε τομείς υψηλής εξειδίκευσης, και ιδιαίτερα στον τραπεζικό και χρηματοοικονομικό κλάδο, εκφράζονται θετικά, ενώ σε λιγότερο εξειδικευμένους τομείς (όπως ο πρωτογενής και τα ξενοδοχεία εστιατόρια) οι απαντήσεις χαρακτηρίζονται από αρνητισμό.

Θα μείνουμε σε αυτό

Και εμείς θα επιμείνουμε σε κάτι. Σε κάτι που θεωρούμε πολύ σοβαρό. Ίσως το πιο σοβαρό σε μια εποχή ενός ιστορικά υψηλού πληθωρισμού. Πως με βάση όλα τα δεδομένα, όπως τα χαρακτηριστικά παραπάνω ευρήματα της ψυχολογίας του μέσου εργαζόμενου. Θα πρέπει σχεδόν να αποκλείονται ουσιαστικές αυξήσεις μισθών. Και επιμένουμε πως χωρίς ουσιαστικές αυξήσεις μισθών, τα προβλήματα στην οικονομία είναι μπροστά μας (μαζί με τα πιθανά προβλήματα εξυπηρέτησης του ιδιωτικού χρέους), με το νευραλγικό ζήτημα της κατανάλωσης, να κινδυνεύει να δεχθεί πολύ μεγάλο πλήγμα τα επόμενα τρίμηνα, με ότι αυτό σημαίνει για την πορεία της οικονομίας. Επαναλαμβάνοντας, με μια εντυπωσιακή μείωση της πραγματικής αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών κατά τα τελευταία χρόνια!!

Πως μετά να μην ανεβάζει τους τόνους

Να σχολιάσουμε σε αυτό το σημείο και κάτι για την Τουρκία. Όπως λοιπόν ανακοινώθηκε, ο πληθωρισμός συνεχίζει την κούρσα του στην Τουρκία, όπου τον Οκτώβριο έφθασε το 85,51% σε διάστημα έτους, το υψηλότερο ποσοστό του από το 1997, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία που δόθηκαν σήμερα στη δημοσιότητα.

Το προηγούμενο ρεκόρ πληθωρισμού σε ετήσια βάση ανάγεται στο 1997, όταν είχε φθάσει το 85,67% σε διάστημα έτους.

Τα επίσημα στοιχεία αμφισβητούνται ωστόσο από τους ανεξάρτητους οικονομολόγους της Ομάδας Έρευνας για τον Πληθωρισμό (Nage), οι οποίοι υποστηρίζουν πως η άνοδος των τιμών αγγίζει το 185% σε διάστημα έτους - 115% από την 1η Ιανουαρίου.

Η αύξηση των τιμών καταναλωτή είναι συνεχής από την αρχή του 21ου αιώνα και ενθαρρύνεται κυρίως από τις τακτικές μειώσεις του βασικού επιτοκίου, στις οποίες προβαίνει η κεντρική τράπεζα. Το επιτόκιο αυτό μειώθηκε και πάλι για τρίτο διαδοχικό μήνα τον Οκτώβριο, από 12% σε 10,5%.

Βλέποντας τώρα κανείς αυτά τα στοιχεία και μπαίνοντας σιγά – σιγά στην αντίστροφη μέτρηση για εκλογές στις γειτονική χώρα, αναρωτιέται για ο Ερντογάν ανεβάζει τόσο πολύ τους τόνους με τη χώρα μας…. Και όπως συνηθίζουμε να σχολιάζουμε. Με την τουρκική λίρα εκεί που βρίσκεται ….. Και με πραγματικό πληθωρισμό άνω του 100%, προσωπικά μας φαίνεται αδιανόητο πως θα έμπαινε σ πραγματική σύγκρουση με τη χώρα μας, έχοντας σε μεγάλο βαθμό απέναντι την Ε.Ε. – ευρωζώνη.

Είναι οι ίδιοι στρατηγοί;

Κλείνοντας τώρα. Στην αποκάλυψη ότι ανώτεροι Ρώσοι στρατιωτικοί αξιωματούχοι, είχαν πρόσφατα συνομιλίες για το πώς η Μόσχα θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τακτικά  πυρηνικά όπλα στην Ουκρανία, προχώρησαν οι New York Times, εντείνοντας την ανησυχία στην Ουάσιγκτον και τις συμμαχικές πρωτεύουσες, σύμφωνα με   ανώτερους Αμερικανούς αξιωματούχους. Φυσικά με φανερή διάθεση ειρωνείας, εμείς θα ευχηθούμε να μην είναι οι ίδιοι στρατηγοί που περίπου 8 μήνες πιο πριν, όταν ξεκινούσε ο πόλεμος, διαβεβαίωναν τον Πούτιν πως ο πόλεμος θα είχε ολοκληρωθεί μέσα σε μερικές εβδομάδες (3 με 4). Αλλά ξεχάσαμε, ο κ. Βλαντιμίρ Πούτιν έχει αλλάξει 3-4 φορές την ηγεσία των ενόπλων δυνάμεων του, σε έναν αδιέξοδο πόλεμο, χωρίς αρχή και τέλος.

Σκεφτείτε 3 πράγματα

Ξέρουμε, τουλάχιστον κατά την άποψη μας για έναν ακατανόητο λόγο, πως μεγάλο μέρος της ελληνικής κοινωνίας συμπαθεί τον Πούτιν. Εμείς θα επιμείνουμε πως αυτός ο πόλεμος είναι το μεγαλύτερο φιάσκο στην ιστορία της Ρωσίας.

Σκεφτείτε μόνο 3 πράγματα:

Πως ο πόλεμος ξεκίνησε για να μην μπει η Ουκρανία στο ΝΑΤΟ. Και τελικά ο Πούτιν κατάφερε να μπουν στον ΝΑΤΟ δύο χώρες με μεγάλη σημασία για το δυτικό κόσμο. Δύο χώρες διαχρονικά εναντίον του ΝΑΤΟ. Και επί της ουσίας κοντά στη Ρωσία, ειδικά η μια. Ο Πούτιν λοιπόν κατάφερε να μπουν στο ΝΑΤΟ,  Σουηδία – Φιλανδία.

Η Ρωσία είχε υπολογίσει πως ο πόλεμος θα κρατήσει μερικές εβδομάδες και έχουμε οδηγηθεί κοντά στον έναν χρόνο, χωρίς φαίνεται πότε αυτό το πράγματα θα τελειώσει.

Τρίτον, πως επίσημα το Κρεμλίνο έχει πει πως δεν περίμενε οικονομικές κυρώσεις από τη Δύση. Και όχι μόνο έχουμε κυρώσεις, αλλά η Ευρώπη οδηγείται στην ενεργειακή απεξάρτηση από τη Ρωσία. Και ναι μεν η Ευρώπη και οι πολίτες της (όπως και οι επιχειρήσεις) το πληρώνουν αυτό βραχυπρόθεσμα. Ωστόσο η Ρωσία κινδυνεύει να βρεθεί τα επόμενα χρόνια σε οικονομικό αδιέξοδο, χάνοντας τον καλύτερο της πελάτη την Ευρώπη και μένοντας να εξαρτάται από σκληρές στις οικονομικές διαπραγματεύσεις χώρες (ήδη το είδαμε), όπως η Κίνα και η Ινδία.

Τα συγχαρητήρια μας λοιπόν στη Ρωσία και τον Πούτιν για αυτόν τον πόλεμο, ο οποίος, όπως τουλάχιστον πιστεύουμε, θα μείνει στην ιστορία ως ένα τεράστιο φιάσκο.