00:01 - 04/12/24

Μισθοί – Παραγωγικότητα

Συνεχώς αναφερόμαστε στο πρόβλημα των χαμηλών πραγματικών μισθών στη χώρα … Αξίζει να δούμε τα όσα είπε ο πάντα σοβαρός κ. Θεοδωρόπουλος, τονίζοντας σε πρόσφατο Forum πως οι μισθοί πρέπει να αυξάνονται μαζί με την παραγωγικότητα. Κάτι με το οποίο εννοείται πως συμφωνούμε, χωρίς ωστόσο τα πράγματα ειδικά στη χώρα μας να είναι τόσο απλά. Και αυτό γιατί όπως πάρα πολλές φορές έχουμε σχολιάσει και το έχουνε αναδείξει και σχετικές έρευνες. Το μεγάλο πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας είναι το πολύ μικρό μέγεθος των ελληνικών επιχειρήσεων και η φύση των βασικών κλάδων απασχόλησης με χαμηλής εξειδίκευσης εργαζομένους (κλάδος τουρισμού, ).  

Πάμε όμως να δούμε τα όσα είπε ο κ. Θεοδωρόπουλος.

«Καμπανάκι» κινδύνου για τη χαμηλή παραγωγικότητα στην Ελλάδα, η οποία συνδέεται άμεσα με τους μισθούς έκρουσε ο πρόεδρος του ΣΕΒ Σπύρος Θεοδωρόπουλος, μιλώντας στο πλαίσιο του 4ου ΟΤ FORUM «Ένα νέο παραγωγικό πρότυπο – «”Ελλάδα 2030″» που διοργανώνει ο Οικονομικός Ταχυδρόμος στις 2 και 3 Δεκεμβρίου στο Μικρό Χρηματιστήριο Αθηνών.

«Μέσα στους δείκτες που βελτιώνονται δεν είναι η παραγωγικότητα» επισήμανε χαρακτηριστικά ο ίδιος προσθέτοντας με νόημα πως «Η σκληρή αλήθεια ότι τα εισοδήματα βελτιώνονται σε συνδυασμό με την παραγωγικότητα αλλιώς θα καταστούμε μη παραγωγικοί», κάτι το οποίο θα οδηγούσε τη χώρα να κάνει βήματα προς τα πίσω.

Δίνοντας συγκεκριμένα στοιχεία, ο κ. Θεοδωρόπουλος σημείωσε ότι στην Ελλάδα «Έχουμε 38 ευρώ ανά ώρα εργασίας παραγόμενο προϊόν, ενώ στη Γερμανία είναι στα 75 ευρώ και στη Δανία 141 ευρώ». Για αυτό όπως εξήγησε «Δεν είναι εύκολο να αυξηθούν οι μισθοί. Εκτός αν καταστούμε μη ανταγωνιστικοί». Ακόμη, επισήμανε πως «Κατηγορούμεθα ότι δε θέλουμε να δώσουμε αυξήσεις. Είναι μύθος» σημείωσε χαρακτηριστικά καθότι «Οι εργαζόμενοι είναι και πελάτες μας» πρόσθεσε, ενώ κατέληξε ότι «Προσπαθοούμε ό,τι μπορούμε περισσότερο».

Επιπλέον, ο πρόεδρος του σημείωσε ως αρνητικό στοιχείο το γεγονός ότι «Συνεχίζουμε να είμαστε μια κοινωνία κατανάλωση» για να προσθέσει πως δε θα πάνε καλύτερα τα πράγματα «Εάν δε βελτιώσουμε τόσο την παραγωγικότητα όσο και την παραγόμενη ποσότητα», επισημαίνοντας το γεγονός του μεγάλου ελλείμματος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της ελληνικής οικονομίας. 

Δεν υπάρχουν καρτέλ στην ελληνική αγορά – Αιχμές για την κυβέρνηση

Αναφορικά με το ζήτημα των τιμών ο ίδιος απέδωσε σε μεγάλο βαθμό τις αυξήσεις τόσο στην κλιματική κρίση όσο και στις γεωπολιτικές εξελίξεις, οι οποίες έχουν δημιουργήσει προβλήματα στις εφοδιαστικές αλυσίδες. Ωστόσο, μιλώντας για την εγχώρια συνθήκη, ο κ. Θεοδωρόπουλος διατύπωσε την ένστασή του σχετικά με τις αναφορές του Τύπου για «ολιγοπώλια και καρτέλ». «Στις αγορές που ξέρω καλά αυτά δεν υπάρχουν» σημείωσε χαρακτηριστικά για να εξηγήσει ότι σε πολλές περιπτώσεις δε χρειάζονται πάνω από 2 εταιρείες για να υπάρχει ανταγωνισμός στην ελληνική αγορά. «Δε μπορούμε να έχουμε 25 εταιρείες σε κάθε κλάδο», συμπλήρωσε για να τονίσει ότι «αυτά (σ.σ καρτέλ) μπορεί να συνέβαιναν πιο παλιά αλλά όχι τώρα. Θλίβομαι που τα διαβάζω που ο κόσμος είναι καχύποτπος». Μάλιστα άφησε αιχμές για την κυβέρνηση, προσθέτοντας ότι κάτι τέτοιο καλλιεργείται και από εκείνη καθώς «οι υπουργοί διαγωνίζονται για το ποιος έβαλε τα πιο μεγάλα πρόστιμα», ενώ πρόσθεσε με νόημα «Η λύση δεν είναι τα πρόστιμα αλλά η δημιουργία συνθηκών υγιούς ανταγωνισμού». 

Ερωτώμενος για μέτρα που είναι ακόμη σε ισχύ όπως το πλαφόν στο περιθώριο κέρδους στο ύψος του Σεπτεμβρίου του 2021, ο πρόεδρος του ΣΕΒ επισήμανε: «Δε σημαίνει ότι όλες οι κρατικές παρεμβάσεις είναι σωστές», αφήνοντας και πάλι αιχμές για την κυβερνητική πολιτική

Χρειάζονται 11 δισ. περισσότερες επενδύσεις τον χρόνο

Από εκεί και πέρα, αναφερόμενος στην ελληνική βιομηχανία ο κ. Θεοδωρόπουλος σημείωσε : «Χρειαζόμαστε 11 δισ. παραπάνω επενδύσεις τον χρόνο για να πάμε στον μέσο ευρωπαϊκό όρο». 

Ο ίδιος επισήμανε πως έχει κάνει πολλές φορές λόγο «Για περαιτέρω ανάπτυξη της βιομηχανίας» προσθέτοντας ότι οι εξαγωγές βιομηχανικών προϊόντων το 2024 έχουν φτάσει τα 50 δισ. ευρώ και επί 8 συνεχόμενα έτη σημειώνεται αναπτυξιακή πορεία». Αλλά και πάλι τόνισε: «Όσο το έλλειμμα στο ισοζύγιο είναι μεγάλο, αυτό σημαίνει ότι δεν παράγουμε αρκετά», ενώ σε σχέση με την ελληνική βιομηχανία είπε ότι «Αυτό που χρειαζόμαστε είναι να πάμε με ακόμη ταχύτερους ρυθμούς».

Ελληνική Οικονομία – Νοικοκυριά

Ενώ στην ΕΕ και στην Ευρωζώνη ο Δείκτης Οικονομικού Κλίματος διατηρήθηκε σχεδόν αμετάβλητος, στην Ελλάδα σημειώθηκε οριακή επιδείνωση τον  Νοέμβριο, σύμφωνα με το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ). Υποχωρούν έντονα οι επιχειρηματικές προσδοκίες στις κατασκευές, κυρίως στα ιδιωτικά έργα, καθώς ο κλάδος φαίνεται να πιέζεται από τις ελλείψεις εργατικού δυναμικού – κάτι που επισημαίνουν όλο και περισσότερες επιχειρήσεις.

Η περίοδος πριν τις γιορτές και συμβάλλει παραδοσιακά στη βελτίωση των προσδοκιών στο λιανεμπόριο, αν και η ακρίβεια συνεχίζει να προβληματίζει, τόσο  τις επιχειρήσεις όσο και τα νοικοκυριά.

Όσον αφορά το μέτωπο της καταναλωτικής εμπιστοσύνης, οι Έλληνες παραμένουμε σταθερά  οι πιο απαισιόδοξοι καταναλωτές στην Ευρώπη, βλέποντας με τα κυάλια ακόμα και τους Εσθονούς και τους Σλοβένους – που είναι οι αμέσως επόμενοι.  Κι ενώ το τέλος της χρονιάς φέρνει μαζί του αναλαμπές ελπίδας στα νοικοκυριά, για βελτίωση των οικονομικών τους το 2025,  αυξάνεται συνεχώς το ποσοστό όσων μετά βίας τα βγάζουν πέρα.

Το 67% μόλις τα βγάζει πέρα, το 8% χρωστάει

Τον Νοέμβριο το ποσοστό των καταναλωτών που βγαίνουν τσίμα-τσίμα, σκαρφάλωσε το Νοέμβριο στο 67%, από 66% τον Οκτώβριο και 63% τον Σεπτέμβριο.  Αντίστοιχα αυξήθηκαν οριακά στο 8% (από 7%) όσοι αντλούν από τις αποταμιεύσεις τους, ενώ άλλο ένα 7%-8% συσσωρεύει χρέη.

Μολις το 19% καταφέρνει και βάζει κάτι στην άκρη, ενώ μειώνεται εκ νέου η πρόθεση για αποταμίευση. Το 84% των νοικοκυριών δεν θεωρεί πιθανή την αποταμίευση το 2025. Πάνω από τους μισούς καταναλωτές (52%) προβλέπουν ότι θα περιορίσουν σε μέτριο ή μεγάλο βαθμό τις δαπάνες τους, με μόλις 5% να αναμένει το αντίθετο.

Αυξημένη εμφανίζεται -πιθανόν ελέω Black Friday και Χριστουγέννων η διάθεση για μείζονες αγορές το επόμενο δωδεκάμηνο (έπιπλα, ηλεκτρικές συσκευές κ.λπ), με τον δείκτη να βελτιώνεται σχεδόν κατά 9 μονάδες. Ωστόσο εξακολουθεί να παραμένει σε αρνητικό έδαφος, με το 44% να αναφέρει ότι θα κάνει πολύ λιγότερες σημαντικές αγορές και το 9% λίγο λιγότερες.

Κλίμα αβεβαιότητας

Όσο για τη χρονιά που τελειώνει, το 66% νιώθει ότι τον άφησε φτωχότερο, ενώ μόλις το 3% απαντά ότι τα οικονομικά του βελτιώθηκαν. Επιβεβαιώνεται δηλαδή ο δείκτης της υποκειμενικής φτώχειας της Eurostat, που στη χώρα μας επηρεάζει το 67% του πληθυσμού, έναντι 24% στην ΕΕ – υπερδιπλάσιος ακόμα και από τα ποσοστά της Βουλγαρίας (33,2%). Κι αν το νεοφιλελεύθερο επιχείρημα είναι ότι οι Έλληνες είμαστε «μίζεροι» και κλαιγόμαστε, στην πραγματικότητα ο δείκτης υποκειμενικής φτώχειας βασίζεται στις δυσκολίες κάλυψης βασικών αναγκών και λαμβάνει υπόψιν την υλική ευημερία των νοικοκυριών – σε ό,τι αφορά το εισόδημα, τις δαπάνες, τα χρέη και τα περιουσιακά στοιχεία. Όσοι απαντάνε ότι τα βγάζουν πέρα με δυσκολία ή με μεγάλη δυσκολία εμπίπτουν στην κατηγορία της υποκειμενικής φτώχειας.

Τα νοικοκυριά εξακολουθούν να ζουν σε κλίμα έντονης οικονομικής αβεβαιότητας. Το 65,4% απαντά ότι δύσκολα μπορεί να προβλέψει ποια θα είναι η οικονομική του κατάσταση το επόμενο 12μηνο. Οι περισσότεροι θεωρούν ότι οι τιμές θα συνεχίσουν να ανεβαίνουν, με τον ίδιο ή ταχύτερο ρυθμό (64%), ενώ μόνο το 14% προβλέπει σταθερότητα στις τιμές. Στα θετικά υπάρχει.

Οι εξελίξεις στην Ελλάδα

Όπως αναφέρει το ΙΟΒΕ, στη Βιομηχανία ο δείκτης ανέκαμψε από την υποχώρηση του Σεπτεμβρίου και του Οκτωβρίου (+1,3), λόγω των αισιόδοξων εκτιμήσεων-προβλέψεων και στις τρεις συνιστώσες που συνθέτουν τον σχετικό δείκτη (παραγγελίες- ζήτηση, αποθέματα και παραγωγή τους προσεχείς μήνες).

Στις Υπηρεσίες οι προσδοκίες υποχώρησαν (-0,9), ως αποτέλεσμα της επιδείνωσης όλων των παραγόντων που συνθέτουν στον σχετικό δείκτη : των εκτιμήσεων της τρέχουσας ζήτησης, των προβλέψεων της μελλοντικής ζήτησης και των εκτιμήσεων της τρέχουσας κατάστασης.

Το Λιανικό εμπόριο ενισχύθηκε αισθητά (+2,3), ως επακόλουθο των αισιόδοξων εκτιμήσεων της τρέχουσας κατάστασης και της συγκρατημένης ενίσχυσης των αποθεμάτων, με τις προσδοκίες για την μελλοντική κατάσταση να εξασθενούν.

Στις Κατασκευές, ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών υποχώρησε στις 129,9 μονάδες,  στο χαμηλότερο επίπεδο εντός του 2024.  Στα θετικά, οι εκτιμήσεις για την τρέχουσα πορεία των εργασιών ενισχύθηκαν ήπια, στις 24 από 21 mονάδες. Το 25% των κατασκευαστικών επιχειρήσεων αναφέρει απρόσκοπτη επιχειρηματική λειτουργία. Τουλάχιστον το
ένα τρίτο των επιχειρήσεων (34%) επισημαίνουν την έλλειψη εργατικού δυναμικού ως το βασικότερο εμπόδιο στη λειτουργία τους, ένα 10% την ανεπαρκή χρηματοδότηση, αλλά και ένα
15% τη χαμηλή ζήτηση.

Οι εξελίξεις στις μεγαλύτερες οικονομίες στην Ευρώπη

Σε ότι αφορά τις τάσεις στις έξι μεγαλύτερες οικονομίες, ο δείκτης βελτιώθηκε αισθητά στην Γαλλία (+3,0), στην Ισπανία (+2,1), στην Ολλανδία( +1,5) και ηπιότερα στην Πολωνία (+0,7), ενώ εξασθένισε στην Γερμανία (-1,3) και σε μικρότερο βαθμό στην Ιταλία (-0.3).

Αναλυτικότερα:

• Στη Βιομηχανία, ο δείκτης προσδοκιών στην ΕΕ διαμορφώθηκε στις -10,4 μονάδες και στις -11,1 μονάδες στην Ευρωζώνη. Οι προσδοκίες για την παραγωγή τους επόμενους τρεις μήνες ενισχύθηκαν τόσο στην ΕΕ όσο και στην Ευρωζώνη, τα αποθέματα αποκλιμακώνονται ήπια, με τις προβλέψεις παραγγελιών και ζήτησης να βελτιώνονται και στις δύο περιοχές.

• Στις Υπηρεσίες, οι δείκτες προσδοκιών διαμορφώθηκαν στις +5,7 μονάδες στην ΕΕ και στις +5,3 μονάδες στην Ευρωζώνη. Οι εκτιμήσεις των επιχειρήσεων για την τρέχουσα δραστηριότητά τους υποχώρησαν ελαφρά τόσο στην ΕΕ όσο και στην Ευρωζώνη, όπως και οι εκτιμήσεις για την τρέχουσα ζήτηση που εξασθένισαν και στις δύο περιοχές, με τις προβλέψεις για τη βραχυπρόθεσμη εξέλιξή της να περιορίζονται σε αμφότερες τις ζώνες.

• Στο Λιανικό Εμπόριο, οι δείκτες διαμορφώθηκαν στις -3,0 μονάδες στην ΕΕ και στις -4,4 στην Ευρωζώνη. Οι εκτιμήσεις για την τρέχουσα επιχειρηματική δραστηριότητα
βελτιώνονται σε αμφότερες τις ζώνες, σε αντίθεση με τις προβλέψεις για τις πωλήσεις σε ΕΕ και Ευρωζώνη, με τα αποθέματα να αποκλιμακώνονται ήπια και στις δύο περιοχές.

• Στις Κατασκευές, οι δείκτες επιχειρηματικών προσδοκιών διαμορφώθηκαν στις -6,7 μονάδες στην ΕΕ και στις -4,8 μονάδες στην Ευρωζώνη. Οι θετικές προβλέψεις για την απασχόληση εξασθενούν ελαφρά σε αμφότερες τις ζώνες, ενώ αντίθετα οι αρνητικές προβλέψεις για το επίπεδο εργασιών αμβλύνονται τόσο στην ΕΕ όσο στην Ευρωζώνη.

Δείτε ΕΔΩ τα Αποτελέσματα Ερευνών Οικονομικής Συγκυρίας

Αρκετά σοβαρό θέμα

Επειδή είναι πολύ σοβαρό ζήτημα για μια οικονομία πως μαθαίνει να συμπεριφέρεται οικονομικά μια ολόκληρη “γενιά”. Θεωρούμε σημαντικά τα όσα αναφέρονται παρακάτω. Συγκεκριμένα, περισσότεροι καταναλωτές από ποτέ αναμένεται να χρησιμοποιήσουν τη μέθοδο «Αγόρασε τώρα, Πλήρωσε αργότερα» αυτή την εορταστική περίοδο, καθώς η δυνατότητα διαίρεσης των πληρωμών φαίνεται ελκυστική σε μια περίοδο κατά την οποία οι καταναλωτές εξακολουθούν να νιώθουν τις επιπτώσεις του πληθωρισμού και ήδη έχουν χρέη ρεκόρ στις πιστωτικές τους κάρτες.

Η εταιρεία δεδομένων Adobe Analytics προβλέπει ότι οι καταναλωτές θα δαπανήσουν 11,4% περισσότερο αυτή την εορταστική περίοδο χρησιμοποιώντας το «Αγόρασε τώρα, Πλήρωσε αργότερα», σε σχέση με πέρυσι. Η εταιρεία εκτιμά ότι οι καταναλωτές θα αγοράσουν αγαθά αξίας 18,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων χρησιμοποιώντας τις υπηρεσίες τρίτων για την περίοδο από 1 Νοεμβρίου έως 31 Δεκεμβρίου, με 993 εκατομμύρια δολάρια μόνο για τις αγορές της Cyber Monday, σύμφωνα με τον Fortune.

Η μέθοδος «Αγόρασε τώρα, Πλήρωσε αργότερα» μπορεί να είναι ιδιαίτερα ελκυστική για καταναλωτές με χαμηλές βαθμολογίες πιστωτικής ικανότητας ή χωρίς πιστωτικό ιστορικό, όπως οι νεότεροι αγοραστές, καθώς οι περισσότερες από τις εταιρείες που παρέχουν αυτή την υπηρεσία πραγματοποιούν μόνο επιφανειακούς ελέγχους πιστοληπτικής ικανότητας και δεν αναφέρουν τα δάνεια και τα ιστορικά πληρωμών στους πιστωτικούς οργανισμούς, σε αντίθεση με τις πιστωτικές κάρτες.

Τι πρέπει να ξέρουν οι καταναλωτές

Αυτή την εορταστική περίοδο, οι χρήστες του προγράμματος «Αγόρασε τώρα, Πλήρωσε αργότερα» μπορεί να αισθάνονται πιο σίγουροι αν μια συναλλαγή δεν πάει όπως αναμενόταν. Τον Μάιο, η CFPB ανακοίνωσε ότι οι εταιρείες του «Αγόρασε τώρα, Πλήρωσε αργότερα» πρέπει να τηρούν κανονισμούς που διέπουν την παραδοσιακή πίστωση, όπως η παροχή τρόπων για να απαιτούν επιστροφές χρημάτων και να αμφισβητούν συναλλαγές.

Για να χρησιμοποιήσουν ένα πρόγραμμα «Αγόρασε τώρα, Πλήρωσε αργότερα», οι καταναλωτές συνήθως εγγράφονται με στοιχεία τραπεζικού λογαριασμού ή πιστωτικής/χρεωστικής κάρτας και συμφωνούν να πληρώσουν για τις αγορές τους σε μηνιαίες δόσεις, συνήθως σε διάστημα οκτώ εβδομάδων ή περισσότερων. Τα δάνεια προωθούνται ως χωρίς ή με χαμηλό επιτόκιο, ή με μόνα τα έξοδα για καθυστερημένη πληρωμή.

Ωστόσο, οι υπέρμαχοι των καταναλωτών προειδοποιούν ότι οι αγοραστές που εγγράφονται για τα σχέδια πληρωμής χρησιμοποιώντας πιστωτική κάρτα ενδέχεται να επιβαρυνθούν με περισσότερους τόκους και έξοδα. Αυτό συμβαίνει επειδή ο αγοραστής μπορεί να αντιμετωπίσει τόκους για την πληρωμή με πιστωτική κάρτα, αν η πληρωμή μεταφέρεται από μήνα σε μήνα, εκτός από τα τυχόν τέλη καθυστέρησης, τόκους ή ποινές από το ίδιο το δάνειο «Αγόρασε τώρα, Πλήρωσε αργότερα». Οι ειδικοί προτείνουν να αποφεύγεται η χρήση πιστωτικής κάρτας για την πληρωμή αυτών των σχεδίων, για αυτόν τον λόγο.

Ζητούνται εργαζόμενοι από τη Γερμανία για να εργαστούν στην Ελλάδα

Τώρα όπως τουλάχιστον έγραφε ο Βηματοδότης, καμιά φορά η ιστορία γράφεται με τους δικούς της κανόνες. Το αντίστροφο του brain drain σε όλη του μεγαλοπρέπεια και μάλιστα… χριστουγεννιάτικα, επιχειρείται τώρα από την κυβέρνηση. Και εξηγούμαι.

Έφυγαν, όπως θυμάστε, από την Ελλάδα τα «καλύτερα μυαλά» την περίοδο της κρίσης αναζητώντας καλύτερες προοπτικές. Σήμερα μεγάλο μέρος αυτού του υψηλής ειδίκευσης ανθρώπινου δυναμικού έχει επιστρέψει ή σκέφτεται να επιστρέψει στην Ελλάδα, καθώς οι ευκαιρίες ποιοτικής απασχόλησης αυξάνονται μέρα με τη μέρα. Αυτή την τάση αναστροφής του brain drain επιχειρεί να ενισχύσει και το Υπουργείο Εξωτερικών, το οποίο, κατόπιν σχετικού Μνημονίου Συνεργασίας, συνδιοργανώνει με τη Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (ΔΥΠΑ) την πρώτη «Ημέρα Καριέρας» στο εξωτερικό και συγκεκριμένα στο Ντίσελντορφ της Γερμανίας στις 14 Δεκεμβρίου. Εκεί θα βρεθούν ο Υφυπουργός Εξωτερικών Γιώργος Κώτσηρας, ο διοικητής της ΔΥΠΑ Σπύρος Πρωτοψάλτης και η Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης Νίκη Κεραμέως, καθώς και πάνω από 40 ελληνικές επιχειρήσεις που αναζητούν εργαζόμενους σε ειδικότητες αιχμής.

Η προσέγγιση της γενιάς του brain drain συγκαταλέγεται στις προτεραιότητες του Στρατηγικού Σχεδίου του Υπουργείου Εξωτερικών για τον Απόδημο Ελληνισμό. Μέσω συνεργειών, με αξιοποίηση του δικτύου των πρεσβειών και προξενείων της χώρας μας στο εξωτερικό, επιδιώκεται η αξιόπιστη, στοχευμένη ενημέρωση των Ελλήνων του εξωτερικού για τα κίνητρα και τις ευκαιρίες επαναπατρισμού τους. Η επιστροφή τους είναι κρίσιμης σημασίας για την περαιτέρω οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της Ελλάδας.