"Kουλου-βάχατα"

00:01 - 05/02/24

Πληθωρισμός: Ας ξεκινήσουμε με τις θετικές ειδήσεις

Με τον πληθωρισμό, όπως συνεχώς γράφουμε να είναι το πιο σοβαρό πρόβλημα της χώρας, πάμε να ξεκινήσουμε με θετικές ειδήσεις, που αν και θα σχολιάσετε πως δεν το βλέπουμε, είναι τέτοιες. Όχι γιατί περιμένουμε μειώσεις τιμών, ωστόσο περιορίζουνε τον κίνδυνο περαιτέρω, μεγάλο ανατιμήσεων, αρκετά πιθανό σενάριο μέχρι νεοτέρας.

Σε χαμηλό λοιπόν τριών ετών υποχώρησε τον Ιανουάριο ο παγκόσμιος δείκτης τιμών του Οργανισμού Τροφίμων των Ηνωμένων Εθνών, λόγω της μείωσης των τιμών σε δημητριακά και κρέας.

Ο δείκτης τιμών του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας (FAO), ο οποίος παρακολουθεί τα πιο εμπορεύσιμα σε παγκόσμιο επίπεδο είδη διατροφής, διαμορφώθηκε κατά μέσο όρο σε 118,0 μονάδες τον Ιανουάριο, από 119,1 μονάδες τον προηγούμενο μήνα, ανακοίνωσε ο Οργανισμός σήμερα Παρασκευή.

Η μέτρηση του Ιανουαρίου ήταν η χαμηλότερη από τον Φεβρουάριο του 2021.

«Οι παγκόσμιες τιμές εξαγωγής σιταριού μειώθηκαν τον Ιανουάριο λόγω του ισχυρού ανταγωνισμού μεταξύ των εξαγωγέων και της άφιξης των πρόσφατων συγκομιδών στις χώρες του νότιου ημισφαιρίου», ανέφερε ο FAO στη μηνιαία ενημέρωση.

Ο FAO επισημαίνει επίσης ότι οι τιμές του καλαμποκιού μειώθηκαν απότομα, αντανακλώντας τις βελτιωμένες συνθήκες καλλιέργειας, την έναρξη της συγκομιδής στην Αργεντινή και τις μεγαλύτερες προμήθειες στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ο δείκτης τιμών του κρέατος μειώθηκε για έβδομο συνεχόμενο μήνα, καθώς οι άφθονες προμήθειες από τις κορυφαίες εξαγωγικές χώρες οδήγησαν σε πτώση τις διεθνείς τιμές των πουλερικών, των βοοειδών και των χοιρινών κρεάτων, δήλωσε ο FAO.

Σε ξεχωριστή έκθεση, ο FAO ανέφερε ότι η παγκόσμια παραγωγή δημητριακών το 2023 ήταν σε καλό δρόμο, φθάνοντας στο ιστορικό ρεκόρ των 2,836 δισεκατομμυρίων μετρικών τόνων - αύξηση 1,2% από το 2022.

«Το μεγαλύτερο μέρος της αναθεώρησης αντανακλά νέα επίσημα στοιχεία από τον Καναδά, την Κίνα, την Τουρκία και τις ΗΠΑ, όπου ένας συνδυασμός υψηλότερων αποδόσεων και μεγαλύτερων καλλιεργούμενων εκτάσεων από ό,τι αναμενόταν προηγουμένως οδήγησε σε υψηλότερες εκτιμήσεις για την παραγωγή καλαμποκιού», δήλωσε ο FAO.

Επενδύσεις

Την ώρα που σχεδόν το 20% του ελληνικού ΑΕΠ προσφέρθηκε στις δύο μεγάλες εκδόσεις που πραγματοποιήθηκαν την εβδομάδα που μας πέρασε, η μία από το ελληνικό δημόσιο μέσω της έκδοσης του 10ετούς ομολόγου και η άλλη στην IPO του «Ελευθέριος Βενιζέλος».

Πάμε να δούμε τα όσα έγραφε ο Οικονομικός Ταχυδρόμος για το πρόγραμμα της Golden Visa. Συγκεκριμένα, σπάει όλα τα κοντέρ το ελληνικό πρόγραμμα επενδυτικής μετανάστευσης Χρυσή Βίζα (Golden Visa) σημειώνοντας νέο ρεκόρ το 2023 παρά τον διπλασιασμό του ελάχιστου ορίου επένδυσης σε ακίνητη περιουσία που τέθηκε σε ισχύ από τον περασμένο Αύγουστο για δημοφιλείς περιοχές, όπως το κέντρο τα βόρεια και νότια προάστια της Αθήνας, ο δήμος Θεσσαλονίκης και τα νησιά Μύκονος και Σαντορίνη.

Με τους ξένους επενδυτές να στρέφονται σε «φθηνές» περιοχές, όπου δηλαδή το όριο για τη χορήγηση της άδειας παραμονής μέσω της Golden Visa διατηρήθηκε στις 250.000 ευρώ, για παράδειγμα ο Πειραιάς, η Πελοπόννησος, η Ρόδος, η Χαλκιδική και η Κρήτη, ο αριθμός των αιτήσεων εκτινάχθηκε, καθιστώντας την ελληνική Χρυσή Βίζα ως τη δημοφιλέστερη στον κόσμο για το 2023.

Επενδύσεις ενός δισ. ευρώ

Με βάση τα στοιχεία του υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής, κατά το διάστημα Ιανουάριος – Δεκέμβριος 2023 η ζήτηση χτύπησε κόκκινο, αφού τα αιτήματα (αρχικής χορήγησης και ανανέωσης) έφτασαν τα 10.214, σημειώνοντας υψηλό 5ετίας.

Το ίδιο διάστημα εκδόθηκαν 5.701 άδειες μόνιμου επενδυτή (4.231 αρχικές και 1.470 ανανεώσεις) με βάση την ημερομηνία έκδοσης απόφασης για αιτήματα που κατατέθηκαν από το 2018 μέχρι τον Δεκέμβριο του 2023.

Αποτέλεσμα της ζήτησης ήταν να πραγματοποιηθούν επενδύσεις τουλάχιστον  1 δισ. ευρώ σε έναν χρόνο, με δεδομένο ότι εκδόθηκαν 4.231 άδειες μόνιμου επενδυτή που αντιστοιχούν σε ισάριθμες αγοραπωλησίες ακινήτων, με κατώτατο ποσό ανά συναλλαγή τα 250.000 ευρώ. Επιπλέον, οι 8.800 εκκρεμείς αιτήσεις φανερώνουν πως ποσό που ξεπερνάει τα 2 δισ. περιμένει να εισρεύσει στην κτηματαγορά.

Οι περισσότερες εκκρεμότητες ως προς την άδεια μόνιμου επενδυτή, οι οποίες εντοπίζονται στην περιοχή της Αττικής, αφορούν Κινέζους πολίτες (68,4%), ενώ ακολουθούν οι επενδυτές από την Τουρκία (9,9%) και Λίβανο (3,1%).

Συνολικά, πάντως, ο αριθμός των αδειών που έχουν εκδοθεί από τα μέσα του 2014 μέχρι σήμερα ανέρχεται σε 12.126, με το 60,9% να ανήκει σε Κινέζους, ενώ παρατηρείται μικρός «συνωστισμός» στους Ισραηλινούς, καθώς μέσα σε ένα έτος οι ισχύουσες αρχικές άδειες διαμονής μόνιμου επενδυτή πολιτών από την εν λόγω χώρα καταγράφουν αύξηση 86,1%!

Κατακόρυφη άνοδος για Αμερικανούς και Βρετανούς

Εκτός από τους κυρίαρχους Κινέζους και τη σημαντική αύξηση των Τούρκων και των Λιβανέζων, αξιοσημείωτη είναι η αύξηση των Βρετανών και των Αμερικανών, οι οποίοι πλέον επιδιώκουν την εξασφάλιση της Golden Visa μέσω της αγοράς και εξοχικών κατοικιών, κάτι που δεν συνέβαινε μέχρι πριν από ένα χρόνο.

«Η αύξηση του κατώτατου ορίου αγοράς στις 500.000 ευρώ στις μεγάλες πόλεις της Αθήνας (κέντρο, βόρεια και νότια προάστια) και της Θεσσαλονίκης (Κέντρο), έχει στρέψει όσους επιθυμούν να αποκτήσουν άδεια παραμονής Golden Visa, σε προορισμούς εκτός των δύο μεγαλουπόλεων. Κερδισμένες είναι οι περιοχές γύρω από τα αστικά κέντρα της Ρόδου, της Κρήτης και της Χαλκιδικής», αναφέρει ο κ. Γιώργος Γαβριηλίδης, διευθύνων σύμβουλος της Elxis, η οποία ειδικεύεται σε πωλήσεις εξοχικών κατοικιών σε ξένους αγοραστές στην Ελλάδα.

Η τάση αυτή αναμένεται να γίνει πιο εμφανής τους επόμενους μήνες, όταν θα ολοκληρωθεί ένας σημαντικός αριθμός αγοραπωλησιών.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, ο αριθμός των αδειών που έχουν χορηγηθεί σε επενδυτές από το Ηνωμένο Βασίλειο, αυξήθηκαν κατά 83,7% σε 382  έως το τέλος Δεκεμβρίου του 2023, από 208 που ήταν τον Ιανουάριο του ίδιου χρόνου.

Αντίστοιχα, οι άδειες προς πολίτες από τις ΗΠΑ (μεταξύ αυτών και αρκετοί ομογενείς δεύτερης και τρίτης γενιάς), έχουν αυξηθεί κατά 49,2%, από 183 στις αρχές του 2023, σε 276 έως το τέλος του Δεκεμβρίου.

Σύμφωνα με επαγγελματίες της κτηματομεσιτικής αγοράς, εάν δεν υπήρχαν οι μεγάλες καθυστερήσεις που σημειώνονται στη διαδικασία εγκρίσεων υφιστάμενων αιτημάτων χορήγησης αδειών, τα νούμερα αυτά θα ήταν υψηλότερα, ενώ δεδομένο θεωρείται πως θα κινηθούν σημαντικά προς τα πάνω τους επόμενους μήνες.

Ελλαδάρα

Είχαμε διαβάσει την προηγούμενη εβδομάδα ένα άρθρο στο The Power Game, για μια αγορά που ασχολούμαστε αρκετά (μετά φυσικά από το χρηματιστήριο), αυτή των ακινήτων. Ένα αρκετά ενδιαφέρον άρθρο που μας έκανε να πούμε Ελλαδάρα, με την ευχή όλων μας να είναι η κυβέρνηση να καταφέρει να απλοποιήσει τις διαδικασίες.

Έξι μήνες κατά μέσο όρο απαιτούνται σήμερα για να ολοκληρωθεί η διαδικασία της μεταβίβασης ενός ακινήτου στην Ελλάδα. Την ώρα που στην Κύπρο οι μεταβιβάσεις των ακινήτων ολοκληρώνονται μέσα σε τρεις με τέσσερις ημέρες, δεν υπάρχουν επίσης συμβολαιογράφοι και η χώρα διαθέτει σύγχρονο κτηματολόγιο που διευκολύνει τις διαδικασίες, σε αντίθεση με την Ελλάδα, η οποία παρά τις προσπάθειες που έχουν γίνει εξακολουθεί να είναι η μόνη χώρα στην Ευρώπη που ακόμη δεν έχει πλήρη αρχεία ιδιοκτησίας της γης. Παρολ΄αυτά,  γίνονται σημαντικά βήματα από την ελληνική κυβέρνηση, ώστε η αγορά ακινήτων να περάσει στην ψηφιακή εποχή και έτσι οι μεταβιβάσεις να γίνουν υπόθεση 24 ωρών με τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης, γλιτώνοντας τους πολίτες από ουρές, γραφειοκρατία και ταλαιπωρία μηνών.

Σε μερικές περιπτώσεις ωστόσο μέχρι και σήμερα η μεταβίβαση ακινήτου στην Ελλάδα, μπορεί να ξεπερνάει ακόμα και τους 6 μήνες, αν λάβει κανείς υπόψιν του, ότι για την ολοκλήρωση της εν λόγω διαδικασίας χρειάζεται να προσκομιστούν στον συμβολαιογράφο και να προσαρτηθούν στο συμβόλαιο κατά μέσο όρο δεκαπέντε δικαιολογητικά τα οποία εκδίδονται από διάφορες δημόσιες ή και δημοτικές αρχές (ΑΑΔΕ, ΕΦΚΑ, Κτηματολόγιο, Τεχνικό Επιμελητήριο, Δήμους, Δασαρχείο) και όλα αυτά σε συνδυασμό με τις ιδιαιτερότητες κάθε ακινήτου. Σύμφωνα μάλιστα με όσα υποστηρίζει η Αλίκη Ζούκα, head of Legal του Delfi Partners Group, στο powergame.gr: «Προσφάτως, υπήρξε μία υπόθεση μεταβίβασης ενός βιομηχανικού κτιρίου, για το οποίο απαιτείτο η πραγματοποίηση χωρικής μεταβολής, κάτι που οδήγησε σε σημαντική καθυστέρηση των διαδικασιών με αποτέλεσμα η ολοκλήρωση της μεταβίβασης να ολοκληρωθεί τελικά σε 14 μήνες». Φυσικά, όπως υποστηρίζει η ίδια, υπάρχουν και περιπτώσεις όπου ακίνητα μπορούν να μεταβιβαστούν και εντός ενός μήνα, εφόσον βέβαια αυτά βρίσκονται  στον αστικό ιστό, όπου λειτουργεί το Κτηματολόγιο και σε περίπτωση που οι συμβολαιογράφοι είναι άμεσα διαθέσιμοι.

Ο κύριος λόγος βέβαια που οι μεταβιβάσεις ακινήτων στην Ελλάδα είναι «πολύμηνες» είναι η γραφειοκρατία, συγκεκριμένα σύμφωνα με όσα τονίζει η κ. Ζούκα : «Η ακίνητη περιουσία ήταν πάντα η κορωνίδα της ελληνικής οικονομίας, καθώς η περιουσία σημαντικού ποσοστού Ελλήνων βασιζόταν σ’ αυτήν. Για να διασφαλιστεί λοιπόν η μεταβίβαση της ακίνητης περιουσίας με τα χρόνια προστίθετο όλο και περισσότερη γραφειοκρατία, με αποτέλεσμα σήμερα να αποτελεί σημαντικό εμπόδιο για την ολοκλήρωση των διαδικασιών».

Ένας ακόμη καθοριστικός παράγοντας που προκαλεί μεγάλες καθυστερήσεις είναι και οι διαφορετικές μετρήσεις των ακινήτων από τους μηχανικούς, που πρέπει να συμπίπτουν με τα υφιστάμενα τεχνικά έγγραφα (ενδεικτικά πράξης σύστασης, οικοδομική άδεια). Συγκεκριμένα, ο ρόλος του μηχανικού είναι εξίσου σημαντικός, διότι είναι εκείνος που θα βοηθήσει τον ενδιαφερόμενο να συλλέξει τα δικαιολογητικά τα οποία σχετίζονται με τον τεχνικό έλεγχο του ακινήτου και να βεβαιώσει στη συνέχεια τη νομιμότητα του ακινήτου με την έκδοση της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτιρίου. Ωστόσο, απαιτείται να ταυτιστούν οι μετρήσεις για τον τίτλο ιδιοκτησίας/κτήσης, την οικοδομική άδεια ή την άδεια οικοδομής σε περίπτωση που το ακίνητο έχει κτίσμα/διαμέρισμα κ.λπ., κάτι που απαιτεί χρόνο, καθώς σχεδόν πάντα υπάρχουν ασυμφωνίες και εύλογες αποκλίσεις, «παραβάσεις» ή αυθαιρεσίες στο ακίνητο που πρέπει να τροποποιηθούν ή να νομιμοποιηθούν προτού εκδοθεί η ηλεκτρονική ταυτότητα.

Την ίδια ώρα, σημαντικές καθυστερήσεις υπάρχουν στην έκδοση φορολογικής ενημερότητας, καθώς για να εκδοθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα απαιτείται ο πολίτης να μην έχει οφειλές προς το Δημόσιο, καθώς ακόμα και ένα μικρό χρέος μπορεί να μπλοκάρει τη διαδικασία και να την καθυστερήσει περαιτέρω, πόσω μάλλον αν πρέπει να ρυθμιστεί η οφειλή και να ενημερωθούν γι’ αυτό οι αρμόδιες υπηρεσίες.

Όπως υποστηρίζει κ. Ζούκα, καθοριστικό ρόλο έχουν φυσικά οι συμβολαιογράφοι που προετοιμάζουν τα νέα συμβόλαια. Μάλιστα, η πρόσφατη αποχή τους από τα καθήκοντά τους, που έφτασε σχεδόν τον 1,5 μήνα, εκτός του ότι προκάλεσε αναστάτωση στο επενδυτικό κοινό, μπλόκαρε και σημαντικό αριθμό μεταβιβάσεων, οι οποίες θα ολοκληρώνονταν εντός του 2023. Σύμφωνα με την ίδια: «Οι συμβολαιογράφοι είναι απαραίτητοι, αποτελούν καίρια δικλίδα ασφαλείας, ωστόσο θα πρέπει να προσαρμοστούν με τα νέα δεδομένα της ψηφιοποίησης και της απλοποίησης των διαδικασιών».

Η Ελλάδα επίσης έχει το θλιβερό προνόμιο να είναι η μόνη χώρα στην Ευρώπη που δεν έχει πλήρη αρχεία ιδιοκτησίας της γης, δηλαδή έχει ένα ελλιπές κτηματολόγιο. Οι αδυναμίες του μάλιστα καθιστούν δύσκολη ή αδύνατη τη διασταύρωση των στοιχείων των ακινήτων, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση της μεταβίβασης. Όπως σχολιάζει ωστόσο η κ. Ζούκα, το κτηματολόγιο, δηλαδή η αποτύπωση της ακίνητης περιουσίας, είναι ένα πάρα πολύ δύσκολο έργο και μια μακροχρόνια μεταρρύθμιση, εφόσον ολοκληρωθεί, θα εξασφαλίσει την άνεση στις μεταβιβάσεις, ενώ παράλληλα θα δημιουργήσει ασφάλεια τόσο στους ξένους όσο και στους Έλληνες επενδυτές.

Ακόμη, σύμφωνα με την πρόσφατη νομοθετική παρέμβαση με τον ηλεκτρονικό φάκελο μεταβίβασης, έχει γίνει ένα εξαιρετικά θετικό βήμα, που θα διευκολύνει ακόμη περισσότερο τις διαδικασίες μειώνοντας τις καθυστερήσεις, εξασφαλίζοντας την ασφάλεια των συναλλαγών αλλά και τη διαφάνεια. Επιπλέον, σημαντικό βήμα για την κατάργηση της γραφειοκρατίας είναι το γεγονός ότι σταμάτησε να απαιτείται στις μεταβιβάσεις το Τέλος Ακίνητης Περιουσίας (ΤΑΠ).

Οι καθυστερημένες μεταβιβάσεις, ωστόσο, φαίνεται ότι είναι ένα ελληνικό φαινόμενο, καθώς, όπως υποστηρίζει η κ. Ζούκα, στην Κύπρο οι μεταβιβάσεις ολοκληρώνονται μέσα σε τρεις με τέσσερις ημέρες. Μάλιστα, δεν υπάρχουν συμβολαιογράφοι, αλλά οι ενδιαφερόμενοι κλείνουν ένα ραντεβού στο αρμόδιο κτηματολόγιο, προσκομίζουν τα έγγραφα τα οποία τους έχουν ζητηθεί και έτσι προχωράει η διαδικασία. Επίσης, σύμφωνα με την ίδια, στα συμβόλαια μεταβίβασης της Κύπρου δεν αναγράφονται η εμπορική και η αντικειμενική αξία, όπως γίνεται στην Ελλάδα. Αντίθετα, υπάρχουν εκτιμήσεις όπως του υπουργείου Οικονομικών ή αντίστοιχα του κτηματολογίου, το οποίο είναι πολύ σύγχρονο και βοηθάει σημαντικά τις συναλλαγές.

Για την πορεία της ελληνικής αγοράς ακινήτων η ίδια σχολίασε το εξής: «Η αναβάθμιση της Ελλάδος από τους σημαντικούς διεθνείς οίκους αξιολόγησης ως προς την πιστοληπτική της ικανότητα, δίνοντάς της την επενδυτική βαθμίδα, ήταν κάτι που πρόσφερε άλλη πνοή κι άλλη προοπτική  στον τομέα των ακινήτων. Γενικά το 2023 έκλεισε με ένα θετικό πρόσημο και δημιούργησε υψηλές προσδοκίες για το 2024. Ευχής έργον θα είναι όλες οι μεταβιβάσεις στο μέλλον να διεξάγονται ηλεκτρονικά».

Τουρκική λίρα

Με την παραίτηση της επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας της Τουρκίας να είναι ένα ζήτημα που σηκώνει μεγάλη συζήτηση, με τον προβληματισμό των αναλυτών για την τουρκική οικονομία να αυξάνεται και πάλι. Να σταθούμε σε ένα ενδιαφέρον στατιστικό. Πως επί της ουσίας η τουρκική λίρα βρίσκεται σε νέα ιστορικά χαμηλά έναντι του δολαρίου. Το ακόμη πιο εντυπωσιακό είναι πως το τουρκικό νόμισμα έχει χάσει τα τελευταία 10 χρόνια το 92% της αξίας του έναντι του δολαρίου.