"Kουλου-βάχατα"

00:01 - 05/09/23

Παιδικό δωμάτιο

Θα ξεκινήσουμε με μια διαφορετική ενδιαφέρουσα είδηση – στατιστικά. Όπως και να το δει κανείς, είναι εντυπωσιακό πως μεγάλο ποσοστό των 30αντάρηδων Ελλήνων αναγκάζεται στο πατρικό του σπίτι και στο παιδικό του δωμάτιο, φυσικά λόγω του κόστους διαβίωσης και ενοικίων σε συνδυασμό με τους χαμηλούς μισθούς (όταν εργάζονται).

Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η Eurostat, η Ελλάδα φιγουράρει στις τρεις χώρες της ΕΕ όπου οι νέοι εγκαταλείπουν το πατρικό τους σπίτι σε όλο και μεγαλύτερη ηλικία.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, το 2022, οι νέοι σε ολόκληρη την ΕΕ εγκατέλειψαν το πατρικό τους σπίτι κατά μέσο όρο σε ηλικία 26,4 ετών.  Ο  υψηλότερος μέσος όρος ηλικιών, 30 ετών και άνω, καταγράφηκε στην Κροατία (33,4 έτη), τη Σλοβακία (30,8), την Ελλάδα (30,7), τη Βουλγαρία και την Ισπανία (και οι δύο 30,3), τη Μάλτα (30,1) και την Ιταλία (30,0). Αντίθετα, οι χαμηλότερες μέσες ηλικίες, όλες κάτω των 23 ετών, καταγράφηκαν στη Φινλανδία (21,3 έτη), τη Σουηδία (21,4), τη Δανία (21,7) και την Εσθονία (22,7).

Από τα πιο ενδιαφέροντα

Από τα πιο ενδιαφέροντα είναι πως σε διάστημα 10 ετών, η μέση ηλικία των νέων που εγκαταλείπουν το πατρικό τους σπίτι αυξήθηκε σε 14 χώρες της ΕΕ, κυρίως στην Κροατία (+1,8 έτη), την Ελλάδα (+1,7) και την Ισπανία (+1,6).

Το 2012, ο χαμηλότερος μέσος όρος στην ΕΕ ήταν στη Σουηδία, όπου οι νέοι εγκατέλειπαν το πατρικό τους σπίτι σε ηλικία 19,9 ετών, ωστόσο μέσα σε 10 χρόνια ο μέσος αυτός όρος αυξήθηκε κατά 1,5 έτη.

Σε επίπεδο ΕΕ, μεταξύ 2012 και 2022, ο μέσος όρος ηλικίας διέφερε ελαφρώς, με το χαμηλότερο να είναι 26,2 έτη (2019) και το υψηλότερο 26,5 έτη (2012, 2014, 2020 και 2021).

Το ότι οι νέοι εγκαταλείπουν όλο και πιο αργά το πατρικό τους, είναι περισσότερο ανάγκη, παρά επιλογή. Στην Ελλάδα- και όχι μόνο- η απόκτηση στέγης, για τους νέους, σήμερα θεωρείται όνειρο θερινής νυχτός Σε σύγκριση με πριν από μία 20ετία, ο βαθμός δυσκολίας εύρεσης κατοικίας έχει αυξηθεί ραγδαία, με τα ποσοστά ιδιοκατοίκησης στην Ελλάδα να έχουν μειωθεί κατακόρυφα από το 2005. Χαμηλοί μισθοί, ανασφάλεια, κρίσεις και ανατιμήσεις είναι από τους βασικούς παράγοντες που μετατράπηκε σε αστικό μύθο το ότι οι Ελληνες κυνηγούν το όνειρο της ιδιοκατοίκησης. Από την κρίση του 2009 ξεκίνησε μια στροφή προς το ενοίκιο, ενώ οι νέοι επιλέγουν να φιλοξενούνται στους γονείς τους εξαιτίας της εκτόξευσης των τιμών των ενοικίων.

Υπενθυμίζεται ότι τα υψηλότερα ποσοστά, σύμφωνα με τη μελέτη της Eurostat, κόστους στέγασης παρατηρήθηκαν στην Ελλάδα (32,4%), τη Δανία (21,9%) και την Ολλανδία (15,3%), ενώ στις αγροτικές περιοχές ήταν τα υψηλότερα στην Ελλάδα (22%), τη Βουλγαρία (13,3%) και τη Ρουμανία (10,8%). Οι καθυστερήσεις σε λογαριασμούς στεγαστικών δανείων, ενοικίων ή υπηρεσιών κοινής ωφέλειας είναι μια άλλη ένδειξη ότι το κόστος στέγασης μπορεί να είναι πολύ υψηλό.

Ας μην ξεχνάμε και την ανεργία, σύμφωνα και πάλι με στοιχεία της Eurostat, η Ελλάδα ήταν και τον Φεβρουάριο, πρωταθλήτρια στην ανεργία των νέων κάτω των 25 ετών καταγράφοντας ποσοστό της τάξης του 29,7%, ενώ ακολουθεί η Ισπανία με ποσοστό 29,3% και τρίτη η Ιταλία με ποσοστό 22,4%.

Ακόμη και οι υπόλοιποι νέοι που εργάζονται, αυτοί συνήθως απασχολούνται σε θέσεις αναντίστοιχες με τα προσόντα τους, συχνά κακοπληρωμένες  ενώ πολλές φορές περιορίζονται σε καθεστώτα ειδικής απασχόλησης με τη μερική απασχόληση (ημιαπασχόληση) να κυριαρχεί, εξού και το brain drain, για τους «τυχερούς».

Πιο γρήγορα φεύγουν οι γυναίκες

Στην ΕΕ, κατά μέσο όρο, οι άνδρες εγκαταλείπουν τη γονική εστία κατά δύο χρόνια αργότερα από τις γυναίκες: οι άνδρες σε ηλικία 27,3 ετών και οι γυναίκες σε ηλικία 25,4 ετών το 2022. Η διαφορά αυτή παρατηρήθηκε σε όλες τις χώρες, δηλαδή οι νεαρές γυναίκες μετακόμισαν από το γονεϊκό σπίτι κατά μέσο όρο νωρίτερα από τους νεαρούς άνδρες.

Οι άνδρες εγκατέλειψαν το πατρικό τους σπίτι, κατά μέσο όρο, μετά την ηλικία των 30 ετών σε 9 χώρες της ΕΕ (Κροατία, Βουλγαρία, Ελλάδα, Σλοβακία, Ισπανία, Ιταλία, Μάλτα, Σλοβενία και Πορτογαλία), ενώ αυτό ισχύει για τις γυναίκες μόνο σε μία χώρα: Κροατία.

Το μεγαλύτερο χάσμα μεταξύ των φύλων καταγράφεται στη Ρουμανία, όπου οι νέοι άνδρες έφυγαν στα 29,9 έτη και οι γυναίκες στα 25,4 έτη (4,5 έτη διαφορά μεταξύ των φύλων), ακολουθούμενη από τη Βουλγαρία (4,1 έτη διαφορά), με τους άνδρες να απομακρύνονται στα 32,3 έτη και τις γυναίκες στα 28,2 έτη. χρόνια. Αντίθετα, το Λουξεμβούργο (0,5 έτη διαφορά), η Σουηδία (0,6), η Δανία και η Μάλτα (και οι δύο 0,7) κατέγραψαν τις μικρότερες διαφορές μεταξύ νεαρών ανδρών και γυναικών που εγκαταλείπουν το πατρικό τους.

Ελληνική Οικονομία

Αν και στην έκθεση υπήρχαν αρκετά θετικά σχόλια, από αυτά που προβληματίζουνε χθες ήτανε η υποβάθμιση των εκτιμήσεών της για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας από την Wood, εκτιμώντας πλέον πως η αύξηση του ΑΕΠ θα κινηθεί στο 2,8% από 3,5% που προέβλεπε πριν, λόγω των επιπτώσεων από τις φωτιές και την επιβράδυνση των καταναλωτικών δαπανών, καθώς και των κινδύνων από τη σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ, αν και επισημαίνει πως η χώρα εξακολουθεί να βρίσκεται σε μια πολλά υποσχόμενη αναπτυξιακή τροχιά.

Όπως ανέφερε στην ανάλυση της η Wood, τα τελευταία στοιχεία υποδηλώνουν ότι η οικονομική δραστηριότητα πιθανότατα έχει αποδυναμωθεί περαιτέρω το β’ τρίμηνο, μετά από την επιβράδυνση του α΄ τριμήνου, ωστόσο, η δραστηριότητα ενισχύεται ξανά στο τρέχον γ’ τρίμηνο, λόγω της αυξανόμενης αύξησης των πραγματικών μισθών, που επιβεβαιώνεται από τις θετικές έρευνες για τις επιχειρήσεις. Όπως τονίζει, λόγω της βραδύτερης αύξησης των δαπανών και των κινδύνων από τη νομισματική σύσφιξη, αναθεωρεί την πρόβλεψή της για την αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ φέτος σε 2,8% (από 3,5% πριν) και σε 3,5% για το 2024 (από 4,2%), αλλά αναμένει ότι η ανάπτυξη θα επιταχυνθεί στο 4% το 2025. 

Όπως εξηγεί, υπάρχουν αρκετοί ασυνήθιστοι παράγοντες που θέτουν κινδύνους στις προβλέψεις αυτές και προς τις δύο κατευθύνσεις: Η περαιτέρω όξυνση του πολέμου Ρωσίας-Ουκρανίας, τα υψηλότερα επιτόκια από την ΕΚΤ και τη Fed και οι πυρκαγιές στην κορύφωση της τουριστικής περιόδου παρουσιάζουν ορατούς κινδύνους για την ανάπτυξη. Αντίθετα, η ανθεκτικότητα των αγορών εργασίας στην περιοχή και η ανάκαμψη των πραγματικών μισθών αποτελούν θετικούς παράγοντες. Πάντως, παρά την αναθεώρηση αυτή, η Wood υπογραμμίζει πως παραμένει πιο εποικοδομητική από τις συγκλίνουσες εκτιμήσεις, οι οποίες τοποθετούν την ανάπτυξη της Ελλάδας φέτος στο 1,8% και το 2024 στο 1,6%.

Πληθωρισμός

Αναφορικά με τις αναφορές του οίκου στον πληθωρισμό. Ο πληθωρισμός βάσει του ΔΤΚ του Ιουλίου αυξήθηκε στο 2,5% σε ετήσια βάση, από 1,8% σε ετήσια βάση τον Ιούνιο, κυρίως λόγω των τιμών των τροφίμων και των καυσίμων. Οι πρώτες αυξήθηκαν ελαφρώς, στο 12,3% σε ετήσια βάση, από 12,2% σε ετήσια βάση τον Ιούνιο, ενώ οι δεύτερες αντανακλούσαν την αύξηση των τιμών του brent και μειώθηκαν λιγότερο από ό,τι τον Ιούνιο (-3,7% σε ετήσια βάση έναντι -7,6% σε ετήσια βάση).

Οι πιέσεις στις τιμές, όπως φαίνεται στις έρευνες, αποδείχθηκαν πιο επίμονες από ό,τι στις υπόλοιπες (αντίστοιχες) οικονομίες και, εκτός από τη βιομηχανία, όλοι οι άλλοι τομείς και η αντίληψη των καταναλωτών παρέμειναν υψηλότερα από τα επίπεδα πριν από το COVID-19.

Σε αυτό το πλαίσιο, η Wood έχει αναθεωρήσει τις προβλέψεις της για τον πληθωρισμό με βάση τα συνήθη τρία σενάρια: το πρώτο υποθέτει επίμονα υψηλές τιμές τροφίμων- το δεύτερο αναμένει ότι οι τιμές των τροφίμων να μειωθούν μάλλον γρήγορα στον ιστορικό μέσο όρο- και το τρίτο υποθέτει ότι οι τιμές των τροφίμων βρίσκονται στο μέσο των δύο πρώτων σεναρίων και προσομοιώνει ισχυρότερες πιέσεις λόγω της ζήτησης.

Το σενάριο 1 θέλει ο πληθωρισμός να διαμορφώνεται κατά μέσο όρο σε 3,4%, 3,8% και 0,9% το 2023, 2024 και 2025, αντίστοιχα. Το σενάριο 2 προβλέπει ότι ο γενικός πληθωρισμός θα διαμορφωθεί κατά μέσο όρο στο 3% τόσο φέτος όσο και το επόμενο έτος και στο 0,3% το 2025. Το τρίτο σενάριο (το βασικό σενάριο της Wood) αναμένει ότι ο πληθωρισμός θα διαμορφωθεί κατά μέσο όρο στο 3,4-3,5% φέτος και το επόμενο έτος, πριν πέσει στο 1% το 2025.