"Kουλου-βάχατα"

00:01 - 06/08/24

Δεν πάμε πουθενά έτσι

Σε σχέση με τα πρόσφατα στοιχεία και κυρίως σε σχέση με αυτά που συνεχώς γράφουμε τονίζοντας την ανάγκη, ουσιαστικής αύξησης των μισθών στην Ελλάδα, έχοντας χαρακτηριστικά γράψει πως βιώσιμη ανάπτυξη με τέτοιους μέσους μισθούς δε γίνεται. Σε χαμηλά επίπεδα εξακολουθούν να κινούνται μισθοί και συντάξεις στην Ελλάδα, με την ακρίβεια να πιέζει τα εισοδήματα των νοικοκυριών.

Τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Εργασίας αλλά και της Ευρωπαϊκής Ενωσης δείχνουν τα εξής:

Πάνω από το 50% των μισθωτών στον ιδιωτικό τομέα αμείβονται με 800 ή λιγότερα ευρώ καθαρά τον μήνα. Δηλαδή οι μισοί μισθωτοί του ιδιωτικού τομέα ζουν σε κατάσταση φτώχειας.

Όπως έγραφαν τα Νέα σε πρόσφατο άρθρο τους, το 70% των μισθωτών αμείβεται μέχρι 950 ευρώ καθαρά τον μήνα. Δηλαδή στην κατάσταση του χαμηλόμισθου βρίσκονται 7 στους 10 εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα.

Μόνο το 10% αμείβεται με πάνω από 1.450 ευρώ. Δηλαδή αυτοί που παίρνουν έναν καλό μισθό για τα δεδομένα της εποχής αποτελούν έναν πολύ μικρό μέρος του συνόλου των εργαζομένων, μόλις 1 στους 10.

Μόλις το 3,63% των μισθωτών αμείβεται πολύ καλά, δηλαδή παίρνει πάνω από 2.025 ευρώ καθαρά.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, η Ελλάδα βρίσκεται στην προτελευταία θέση (-33%) αγοραστικής δύναμης ανάμεσα στις χώρες της ΕΕ, ενώ τελευταία είναι η Βουλγαρία.

Την ίδια ώρα, έρευνα του ΟΟΣΑ δείχνει ότι σε ό,τι αφορά τους μισθούς η Ελλάδα είναι ουραγός και όχι πρωταγωνίστρια.

Την περίοδο 2012-22 η Ελλάδα είχε τον χαμηλότερο ρυθμό ανόδου των μισθών μεταξύ των κρατών – μελών του Οργανισμού. Οι αυξήσεις έφτασαν μόλις το 1,5%.

Το 2022, οι μέσες ετήσιες αποδοχές ενός μισθωτού στην Ελλάδα ανήλθαν στα 24.709 ευρώ, έναντι 24.330 ευρώ το 2012, δηλαδή ο μέσος ετήσιος ονομαστικός μισθός αυξήθηκε μόλις κατά 370 ευρώ μέσα σε μία δεκαετία.

Αν όμως συμπεριλάβουμε στην εξίσωση και τον πληθωρισμό, τότε μιλάμε για μείωση 5,9% των πραγματικών μισθών.

Στην περίοδο που εξετάζει ο ΟΟΣΑ αποτυπώνεται η καταστροφική επίδραση των Μνημονίων. Ωστόσο, δεν περιλαμβάνεται το τσουνάμι των περικοπών των ετών 2010-2011. Επιπλέον, η έρευνα δεν καταγράφει τις επιπτώσεις της πληθωριστικής κρίσης.

Σημειώνεται ότι με βάση τα στοιχεία του ΟΟΣΑ η Ελλάδα έχει ακόμη από τις υψηλότερες ασφαλιστικές εισφορές ανάμεσα στις χώρες – μέλη του Οργανισμού.

Συγκεκριμένα, ενώ οι κρατήσεις για φόρο εισοδήματος είναι σε μέσα επίπεδα λίγο πάνω από το 10%, μαζί με τις ασφαλιστικές εισφορές εργοδότη και εργαζομένου φτάνουν τη φορολογία στην εργασία πάνω από το 45%. Οι υψηλές εισφορές, εκτός από τη μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος, αποτελούν ακόμα και σήμερα αντικίνητρο προσλήψεων. Στην κατεύθυνση αυτή, η κυβέρνηση σχεδιάζει να μειώσει περαιτέρω τις ασφαλιστικές εισφορές κατά 1% σε δύο ισόποσες δόσεις. Η πρώτη μείωση, κατά 0,5%, θα γίνει το 2025 και η δεύτερη, επίσης κατά 0,5%, θα γίνει το 2027.

Συνταξιούχοι

Οσον αφορά την οικονομική κατάσταση των συνταξιούχων, τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Εργασίας (ΗΛΙΟΣ – ΗΔΙΚΑ) δείχνουν ότι σήμερα:

Το 57,4% των συνταξιούχων (1.430.378 άνθρωποι) λαμβάνει σύνταξη έως 1.000 ευρώ μεικτά (940 ευρώ καθαρά).

Το 38,5% (958.188 συνταξιούχοι) λαμβάνει σύνταξη έως 700 ευρώ μεικτά (658 ευρώ καθαρά).

Το 30,5% (758.974 συνταξιούχοι) λαμβάνει σύνταξη έως 600 ευρώ μεικτά (564 ευρώ καθαρά).

Το 19,9% (496.392 συνταξιούχοι) λαμβάνει σύνταξη έως 500 ευρώ μεικτά (470 ευρώ καθαρά).

Μισθοί

Και σε σχέση με τους μισθούς, περιθώριο για αυξήσεις μισθών στην Ελλάδα, χωρίς σημαντικές πληθωριστικές πιέσεις, διαπιστώνει πρόσφατη μελέτη της Τράπεζας της Ελλάδος στο οικονομικό δελτίο της. Σύμφωνα με τις συντάκτριες της μελέτης για τη στενότητα στην αγορά εργασίας κατά τη μεταπανδημική εποχή, Αναστασία Θεοφιλάκου και Μελίνα Βασαρδάνη, οι πραγματικές αμοιβές εργασίας ανά εργαζόμενο υστερούν του επιπέδου παραγωγικότητας της εργασίας, ενώ παραμένουν κάτω από τα προπανδημικά επίπεδά τους, γεγονός που υποδηλώνει ότι θα μπορούσε να γίνει ανεκτή κάποια περαιτέρω αναπροσαρμογή των πραγματικών μισθών βραχυπρόθεσμα χωρίς πληθωριστικές επιπτώσεις.

Ειδικότερα, όπως σημειώνει ρεπορτάζ της Καθημερινής, η μελέτη αναλύει τον βαθμό στενότητας της αγοράς εργασίας και τις επιπτώσεις του στους μισθούς, τον πληθωρισμό και τη νομισματική πολιτική σε δύο μεγάλες ανοιχτές οικονομίες, των ΗΠΑ και της Ευρωζώνης, και σε μια μικρή ανοιχτή οικονομία, της Ελλάδας, όπου έχουν γίνει σημαντικές μεταρρυθμίσεις της αγοράς εργασίας, για να διερευνηθεί αν οι εξελίξεις στην αγορά εργασίας μετά την πανδημία έχουν κοινά ή ιδιοσυγκρασιακά χαρακτηριστικά.

Μισθοί (2)

Τα αποτελέσματα της ανάλυσης δείχνουν ότι τα μέτρα στήριξης για την αντιμετώπιση της πανδημίας και της ενεργειακής κρίσης έχουν συμβάλει στην αποσύνδεση της ανεργίας από τις κυκλικές διακυμάνσεις, με τη μεταξύ τους απόκλιση να μειώνεται το 2023. Η στενότητα της αγοράς εργασίας στη μεταπανδημική εποχή οφείλεται κυρίως στη σταθερή αύξηση της ζήτησης εργασίας, ενώ η προσφορά εργασίας έχει επανέλθει στα προπανδημικά επίπεδα ή τα έχει υπερβεί στις ΗΠΑ, στην Ευρωζώνη και στην Ελλάδα.

Οι πραγματικές αμοιβές εργασίας ανά εργαζόμενο υστερούν του επιπέδου παραγωγικότητας της εργασίας και στις τρεις οικονομίες, ενώ παραμένουν κάτω από τα προπανδημικά επίπεδά τους στην Ευρωζώνη και στην Ελλάδα. Συνεπώς εκτιμάται ότι στις οικονομίες αυτές θα μπορούσε να γίνει ανεκτή κάποια περαιτέρω αναπροσαρμογή των πραγματικών μισθών βραχυπρόθεσμα χωρίς πληθωριστικές επιπτώσεις.

Ελληνική Οικονομία

Και σε σχέση με την ελληνική οικονομία…  Επιδείνωση των μεσοπρόθεσμων προσδοκιών για την ελληνική οικονομία τους επόμενους 12 μήνες καταγράφει το δεύτερο τρίμηνο του 2024 ο Δείκτης Εμπιστοσύνης των Συμβούλων Μάνατζμεντ που δημιούργησε ο ΣΕΣΜΑ και λειτουργεί σαν παλμογράφος της πραγματικής οικονομίας (δημοσιεύτηκε στα τέλη της προηγούμενης εβδομάδας), αφού αποτυπώνει τις εκτιμήσεις για την πορεία της οικονομίας των διευθυντών και στελεχών των επιχειρήσεων συμβούλων μάνατζμεντ που έχουν καλή γνώση της αγοράς και η άποψή τους έχει ειδικό βάρος.

Ο Γενικός Δείκτης GRe+1, ο οποίος είναι ο μέσος των δεικτών Οικονομικής Συγκυρίας και Παραγωγικών Συντελεστών, διαμορφώθηκε σε 22,3% το δεύτερο τρίμηνο 2024, έναντι 29,9% το προηγούμενο. Η ετήσια κάμψη είναι πολύ μεγαλύτερη. Το δεύτερο τρίμηνο του 2023 ο σχετικός δείκτης είχε τιμή 42,6%. Η επιδείνωση των προσδοκιών οφείλεται σχεδόν εξ ίσου και στις δύο συνιστώσες του GRe+1, δηλαδή, τόσο στις εκτιμήσεις για τα θεμελιώδη οικονομικά μεγέθη, όσο και σε αυτές για τους παραγωγικούς συντελεστές.

Ειδικότερα, το πρώτο τρίμηνο του έτους η μέση διαφορά μεταξύ των ποσοστών «θετικών» και «αρνητικών» απαντήσεων για τις πέντε μεταβλητές του Δείκτη Οικονομικής Συγκυρίας (ρυθμός οικονομικής μεγέθυνσης, ανεργία, ιδιωτικές επενδύσεις παγίου κεφαλαίου, εξαγωγές και ποσοστό μεταβολής του γενικού επιπέδου των τιμών) μειώθηκε σε 35,9%, από 50,9% στο τέλος του 2023. Το δε δεύτερο τρίμηνο υπήρξε νέα μεγάλη κάμψη του δείκτη στο 28,2%. Η επιδείνωση του τρίτου τριμήνου προέρχεται από όλες τις συνιστώσες του Δείκτη Οικονομικής Συγκυρίας, εκτός από την ανεργία, όπου επικράτησε μεγαλύτερη αισιοδοξία. 

Μεγαλύτερη ήταν η κάμψη της αισιοδοξίας στις προσδοκίες των συμβούλων μάνατζμεντ για την εξέλιξη των συντελεστών της παραγωγής κατά τους επόμενους 12 μήνες, δηλαδή των παραγόντων που εν τέλει προσδιορίζουν τον μακροχρόνιο ρυθμό οικονομικής μεγέθυνσης. Ο μέσος όρος της διαφοράς «αισιοδοξίας» και «απαισιοδοξίας» για τις μεταβλητές του Δείκτη Παραγωγικών Συντελεστών (ανθρώπινο δυναμικό, συνθήκες χρηματοδότησης, δημόσιες υποδομές, επιχειρηματικότητα και θεσμικό πλαίσιο) μειώθηκε σε 16,4% το δεύτερο τρίμηνο, από 23,9% στο τέλος Μαρτίου. Ακόμα εντονότερη ήταν η κάμψη έναντι του δευτέρου τριμήνου του 2023 όταν η εν λόγω διαφορά ήταν 33,1%.

Η επιδείνωση των προσδοκιών αφορά όλες τις μεταβλητές εκτός από τις δημόσιες υποδομές όπου σημειώθηκε μικρή βελτίωση. Στην αποτελεσματικότητα του ανθρώπινου δυναμικού καταγράφηκε η μεγαλύτερη μείωση της διαφοράς «θετικών» - «αρνητικών» απαντήσεων.

Οι ανασχετικοί παράγοντες στην επιχειρηματική δράση

Οι τρεις κυριότεροι ανασχετικοί παράγοντες στην επιχειρηματική δράση σχετίζονται με τις αδυναμίες του δημόσιου τομέα. Η λειτουργία της δικαιοσύνης εξακολούθησε να είναι ο πρώτος ανασχετικός παράγοντας και ακολουθεί η αναποτελεσματική δημόσια διοίκηση. Στην τρίτη θέση βρίσκεται η παραγωγικότητα του δημοσίου στην παροχή βασικών υπηρεσιών. Ακολουθούν οι ελλείψεις σε προσωπικό και οι ασυνέχειες που παρατηρούνται στην κρατική λειτουργία.

Μετά το 2021 η ανησυχία για τις αδυναμίες που παρατηρούνται στο σύστημα απονομής δικαιοσύνης έχει αυξηθεί σημαντικά και αποτελεί τον κυριότερο ανασχετικό παράγοντα. Ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης η αύξηση της σημασίας των ελλείψεων σε ανθρώπινο δυναμικό που καταγράφεται από το 2022 και εντεύθεν.

Η λειτουργία της δικαιοσύνης εξακολούθησε να είναι ο πρώτος ανασχετικός παράγοντας και ακολουθεί η αναποτελεσματική δημόσια διοίκηση. Στην τρίτη θέση βρίσκεται η παραγωγικότητα του δημοσίου στην παροχή βασικών υπηρεσιών. Ακολουθούν οι ελλείψεις σε προσωπικό και οι ασυνέχειες που παρατηρούνται στην κρατική λειτουργία.

Σε συνέχεια του πρόσφατου κυβερνητικού ανασχηματισμού, η έρευνα κατέγραψε επίσης και τις απόψεις των συμβούλων μάνατζμεντ για τις προτεραιότητες που τέθηκαν από την κυβέρνηση για το επόμενο χρονικό διάστημα. Οι σύμβουλοι μάνατζμεντ θεωρούν ότι η πιο σημαντική προτεραιότητα είναι η αποτελεσματικότητα του κράτους με σκορ 4,54 σε κλίμακα Likert 1-5. Ακολουθεί η καλύτερη παιδεία με σκορ 4,43 και η καλύτερη υγεία με 4,26. Στην τέταρτη θέση βρίσκεται η καταπολέμηση της ακρίβειας, ενώ τέλος στην πέμπτη θέση βρίσκεται η αναδιάρθρωση του αγροτικού τομέα.

Η έρευνα για το β’ τρίμηνο 2024 πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη των μελών του ΣΕΣΜΑ: ACCENTURE, BPM, BPN και LDK. Ο Σύνδεσμος Εταιρειών Συμβούλων Μάνατζμεντ Ελλάδος (ΣΕΣΜΑ) αποτελεί τον επαγγελματικό συλλογικό φορέα των οργανωμένων εταιρειών συμβούλων επιχειρήσεων στην Ελλάδα, με 54 εταιρείες –μέλη.