"Kουλου-βάχατα"

00:01 - 06/12/23

Brain Drain

Σε μια περίοδο γεμάτη σύννεφα και αβεβαιότητες, παρά τα βήματα αποκλιμάκωσης στο ευρύτερο εργασιακό οικοσύστημα, οι μεταναστευτικές ροές προς το εξωτερικό καταγράφουν και πάλι άνοδο, επαναφέροντας στη δημόσια συζήτηση το brain drain.

Τη δαμόκλειο σπάθη που γεννήθηκε και γιγαντώθηκε κατά τη διάρκεια των διαδοχικών κρίσεων που έπληξαν την οικονομία και ουδείς γνωρίζει για πόσο ακόμα θα επικρέμαται πάνω από την ελληνική κοινωνία.

Όπως έγραψε σε πρόσφατο άρθρο του στα Νέα ο Γιώργος Φωκιανός, υπολογίζεται ότι πάνω από 500.000 Έλληνες, στην πλειονότητά τους υψηλού μορφωτικού επιπέδου, μετανάστευσαν το διάστημα 2008-2017, αναζητώντας εργασία με καλύτερη αμοιβή και καλύτερες προοπτικές κοινωνικής και οικονομικής προόδου, ενώ και την επόμενη πενταετία συνεχίστηκε αυτό το κύμα, αν και με χαμηλότερους ρυθμούς.

H ηλικιακή κατανομή στην αγορά εργασίας, καθώς και νεότερες μελέτες, δείχνουν ότι η φυγή στο εξωτερικό παραμένει σε σημαντικά επίπεδα.

«Σίγουρα ναι»

Την ίδια ώρα, ακόμη και σήμερα το 57,9% των Ελλήνων (και το 77,1% των νέων ηλικίας 17-24 και το 71,9% των 25-39) δηλώνει ότι «θα μετανάστευε στο εξωτερικό αν έβρισκε δουλειά με καλύτερες αποδοχές και καλύτερες συνθήκες», όπως καταγράφει πρόσφατη έρευνα της διαΝΕΟσις. Μάλιστα, το 38,1% του γενικού πληθυσμού επιλέγει την απάντηση «σίγουρα ναι».

Ιδιαίτερα αποκαλυπτικά είναι και τα στοιχεία της Alpha Bank αναφορικά με το ηλικιακό προφίλ, σύμφωνα με τα οποία τονίζεται πως σε ποσοστό περίπου 40% το ανθρώπινο κεφάλαιο που έφυγε ήταν νέοι έως 29 ετών.

Ταυτόχρονα, και με τον ερχομό της νέας δεκαετίας, ο αριθμός των εξερχόμενων μεταναστών σημείωσε μικρή άνοδο και πιο συγκεκριμένα το 2021, όσο η πανδημική κρίση ήταν σε εξέλιξη, με το 50% αυτών να είναι επίσης νέοι έως 29 ετών.

Επίσης, από τα στοιχεία που παρουσιάζει γίνεται έκδηλο ότι έχει μειωθεί σημαντικά το κύμα φυγής που είχε κορυφωθεί το 2012 και το 2013.

Brain Drain (2)

Συνεχίζοντας …. Είναι χαρακτηριστικό ότι όπως αναφέρονταν στο δημοσίευμα …. Ωστόσο, η καμπύλη, με δεδομένα μέχρι το 2021, δείχνει ότι η φυγή συνεχίζεται, αν και με τα μισά περίπου μεγέθη. Νεότερες εκτιμήσεις δείχνουν περαιτέρω βελτίωση και επιβράδυνση του brain drain, αλλά όχι σε σημείο πλήρους αντιστροφής και επιστροφής των νέων που φεύγουν ή που έχουν ήδη φύγει. Το ισοζύγιο παραμένει σημαντικά αρνητικό.

Ανεργία

Ένα σημαντικό κομμάτι του εργασιακού παζλ, το οποίο απασχολεί το τελευταίο διάστημα την αγορά, είναι ο αριθμός των απασχολουμένων.

Με ανεργία στο 10,6% τον Μάιο του 2004, η χώρα μετρούσε 4,37 εκατ. απασχολουμένους. Σήμερα, με μικρότερο ποσοστό ανεργίας (9,6%), μετράει 4,25 εκατ. Άρα, από την αγορά εργασίας απουσιάζουν πάνω από 100.000 εργαζόμενοι. Το «φαινόμενο» αποδίδεται στη μείωση του πληθυσμού, αλλά και στο brain drain.

Υπολογίζεται ότι πάνω από 500.000 Έλληνες, στην πλειονότητά τους υψηλού μορφωτικού επιπέδου, μετανάστευσαν το διάστημα 2008-2017, αναζητώντας εργασία με καλύτερη αμοιβή και καλύτερες προοπτικές κοινωνικής και οικονομικής προόδου

«ΤΑ ΝΕΑ» απευθύνθηκαν στον καθηγητή και πρέσβη στον ΟΟΣΑ Γιώργο Παγουλάτο, ο οποίος κάνει λόγο για σταδιακή αντιστροφή του κλίματος με φόντο το θετικό πρόσημο στην ελληνική οικονομία.

«Η Ελλάδα ως χώρα εκπέμπει πλέον σταθερότητα. Μετά μια μακρά περίοδο κρίσης, η οικονομία μεγεθύνεται με ταχείς ρυθμούς, με ταχεία μείωση της ανεργίας και σημαντικές επιδόσεις στην προσέλκυση επενδύσεων και στην προσέλκυση στελεχών. Ξένων επενδύσεων με ιδιαίτερη έμφαση στην τεχνολογία, την έρευνα και την καινοτομία. Επομένως, για πολλούς Έλληνες που αναζήτησαν την επαγγελματική τους προοπτική στο εξωτερικό κατά την περίοδο της κρίσης, η Ελλάδα πλέον είναι μια ελκυστική επιλογή και εμφανίζει προοπτικές εφάμιλλες του επαγγελματικού περιβάλλοντός τους, που είχαν στο εξωτερικό».

Ακίνητα

Με γνωστό πως παρακολουθούμε στενά τις εξελίξεις στην αγορά ακινήτων, έχοντας σχολιάσει, ανάμεσα σε άλλα, πως το ενδιαφέρον κατά τους τελευταίους ειδικά μήνες, έχει στραφεί στα βόρεια προάστια. Πάμε να δούμε τα όσα είπε στο The Power Game ο κ. Ρεβύθης.

----------------------

Μπορεί σήμερα το βραβείο της δημοφιλίας και της ακρίβειας στα ακίνητα να το κερδίζει με διαφορά η αγορά των Νοτίων Προαστίων, λόγω των μεγάλων επενδύσεων ύψους εκατοντάδων εκατομμυρίων που υλοποιούνται αυτό το διάστημα στην Αθηναϊκή Ριβιέρα, ωστόσο η ζήτηση έχει επιστρέψει δυναμικά και στα Βόρεια Προάστια, τα οποία έχουν μπει με τη σειρά τους στο στόχαστρο τόσο των Ελλήνων όσο και των ξένων επενδυτών.

Την ώρα που, όπως υποστηρίζει στο powergame.gr ο διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου Revithis & Partners και επίτιμος πρόεδρος του Συλλόγου Κτηματομεσιτών Αττικής, Γιάννης Ρεβύθης, στο κέντρο της Αθήνας πλέον υπάρχει παντελής έλλειψη οικοπέδων και αυξανόμενη ζήτηση, που εκτοξεύει τις τιμές.

Η αγορά ακινήτων στην Ελλάδα, σύμφωνα με τον κ. Ρεβύθη, έχει ιδιαίτερα θετική πορεία, καθώς, παρά την αύξηση των επιτοκίων και τον πληθωρισμό, το επενδυτικό ενδιαφέρον εξακολουθεί να είναι ισχυρό, σε σχέση με το τι συμβαίνει στην υπόλοιπη Ευρώπη, όπου υπάρχει ένα «μαύρο» σύννεφο στον τομέα των ακινήτων. Όπως υποστηρίζει ο ίδιος, θα συνεχίσουν οι μεγάλες επενδύσεις σε ξενοδοχεία και εξοχικές κατοικίες σε όλη την ελληνική επικράτεια, με επίκεντρο ωστόσο την Αθηναϊκή Ριβιέρα και τα νησιά. Παρ’ όλα αυτά, τα αυξανόμενα επιτόκια και το υψηλό κατασκευαστικό κόστος ενδέχεται να επηρεάσουν τους μικρότερους παίκτες, με αποτέλεσμα να υπάρχει μέσα στα επόμενα χρόνια μια μικρή στασιμότητα στις επενδύσεις τους.

Το 2023, σύμφωνα με τον κ. Ρεβύθη, ήταν μια χρονιά που σηματοδότησε τη δυναμική επιστροφή των Βορείων Προαστίων στην ελληνική αγορά ακινήτων, καλύπτοντας το μεγάλο χάσμα που είχε δημιουργηθεί την τελευταία πενταετία με τα Νότια, καθώς φέτος έγιναν σημαντικές αγοραπωλησίες. Παρά την αυξημένη ζήτηση ωστόσο που έφερε και άνοδο των τιμών, τα οικόπεδα στα Βόρεια εξακολουθούν να προσελκύουν πλέον όχι μόνο το ενδιαφέρον των Ελλήνων, αλλά και των ξένων, καθώς οι τιμές είναι χαμηλότερες και πιο δελεαστικές σε σχέση με την Αθηναϊκή Ριβιέρα.

Οι υψηλές τιμές, ωστόσο, δεν φαίνεται να πτοούν τη μεγάλη ζήτηση που έχουν τα Νότια Προάστια, τα οποία αναμένεται σε βάθος δεκαετίας να μετατραπούν σε πεντάστερο προορισμό. Αυτό δεν συμβαίνει μόνο λόγω του ότι θα ολοκληρωθεί η πρώτη φάση του Ελληνικού το 2026, αλλά και λόγω του ότι ήδη βρίσκονται στα σκαριά μεγάλα έργα, όπως το Project Voula, το υπερπολυτελές Glamping της Grivalia, οι επενδύσεις της ΤΕΜΕΣ. Μάλιστα, όπως επισημαίνει ο κ. Ρεβύθης, το επόμενο διάστημα θα κατασκευαστούν στις περιοχές του Ελληνικού, της Γλυφάδας και της Βουλιαγμένης ακόμη 400 καινούριες οικοδομές.

Το κέντρο της Αθήνας, επίσης, συνεχίζει να αποτελεί το επίκεντρο του ενδιαφέροντος, τόσο για τους ξένους όσο και για τους Έλληνες επενδυτές, ωστόσο πλέον το οικιστικό απόθεμά έχει σχεδόν εξαλειφθεί. Συγκεκριμένα, όπως σχολιάζει ο ίδιος, πλέον τα διαθέσιμα οικόπεδα είναι δυσεύρετα και τα αυτοτελή κτίρια αποτελούν είδος προς εξαφάνιση. Ωστόσο, η Αθήνα έχει αλλάξει όψη, καθώς παλαιά κτίρια έχουν αναβαθμιστεί λόγω των νέων ξενοδοχείων, που ανοίγουν το ένα μετά το άλλο.

Το μεγάλο στοίχημα, ωστόσο, στις επενδύσεις το έχουν κερδίσει τα νησιά του Αιγαίου και συγκεκριμένα η Μύκονος και η Σαντορίνη, που πλέον, σύμφωνα με τον κ. Ρεβύθη, πρέπει να παρομοιάζονται με την ιταλική και την γαλλική Ριβιέρα. Η ζήτηση για τα εν λόγω νησιά είναι κατά 80% από ξένους, οι οποίοι επενδύουν κυρίως σε μεγάλα ξενοδοχειακά συγκροτήματα και πολυτελείς κατοικίες. Παρά το γεγονός μάλιστα ότι η μεγάλη κατασκευαστική δραστηριότητα οδήγησε την ελληνική κυβέρνηση σε προσωρινή αναστολή των οικοδομικών αδειών στα εν λόγω νησιά, η ζήτηση για τα οικόπεδά τους εξακολουθεί να βρίσκεται στα ύψη. Στο προσκήνιο ωστόσο έχει βγει και η Τζια, καθώς λόγω της επένδυσης του One & Only Kéa Island, πλέον αποτελεί μια πιθανή επιλογή για τους ξένους επενδυτές.

Γιατί ο Ερντογάν θέλει ταξίδι εξπρές στην Αθήνα

Όπως τώρα σχολίαζε ο Βηματοδότης. Ούτε έξι ώρες δεν πρόκειται να μείνει στην Αθήνα ο Τούρκος Πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν. Ισως οι περισσότεροι να μην γνωρίζουν ότι τώρα τελευταίως τα ταξίδια του Ερντογάν στο εξωτερικό είναι σύντομα. Επισκέψεις αστραπή, θα έλεγε κανείς.

Τούτο κατά τους διπλωματικούς παρατηρητές οφείλεται κυρίως στον φόρτο εργασίας που έχει στην Τουρκία, αλλά ίσως και στην φυσική του κατάσταση.

Να ξέρετε ότι από το Προεδρικό Μέγαρο όπου θα συναντηθεί με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας (και πιθανότητα να υπάρξει και ανταλλαγή δώρων) θα μεταβεί κατευθείαν στο Μαξίμου, όπου στο γεύμα που θα παραταθεί (κέτερινγκ από γνωστό εστιατόριο της Αθήνας) θα συνεδριάζει και το Ανώτατο Συμβούλιο των δύο χωρών.

Αμέσως μετά το γεύμα στο Μαξίμου θα κατευθυνθεί προς το αεροδρόμιο και αναχωρεί.

***

Όταν ο Ερντογάν φθάσει στο Προεδρικό

Στην Προεδρία της Δημοκρατίας ετοιμάζονται για την επίσκεψη. Όχι δεν θα είναι όπως την προηγούμενη φορά (δηλαδή το 2017 επί Παυλόπουλου) με παράτες, τουρκικές σημαίες δίπλα σε τσολιάδες κτλ. καθότι δεν θα είναι επίσημη επίσκεψη αλλά επίσκεψη εργασίας.

Μένει ακόμα αδιευκρίνιστο εάν ο Ερντογάν συνομιλήσει με την Πρόεδρο στον ίδια αίθουσα όπου είχε βρεθεί το 2017, τότε που ξαφνικά ο Τσαβούσογλου του έδωσε (σε απευθείας τηλεοπτική μετάδοση) ένα… ραβασάκι και άρχισε να ομιλεί για αναθεώρηση της συνθήκης της Λωζάνης, για Θράκη, για μουφτήδες, για νησιά και για… τουρκική μειονότητα.

Ενδέχεται η συνάντηση να γίνει στο γραφείο της Προέδρου ή το πολύ στην αίθουσα δεξιώσεων, εκεί όπου έχει στηθεί και το Χριστουγεννιάτικο δένδρο. Σε αυτή τη συνάντηση θα υπάρχει και η τουρκική σημαία (όπως προβλέπεται από το πρωτόκολλο).

Κλιματική αλλαγή

Να κλείσουμε με το καυτό ζήτημα της κλιματικής αλλαγής και την τελευταία ειδησεογραφία, με αφορμή τη διάσκεψη στο Dubai. Συγκεκριμένα, στη διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα COP28 στο Ντουμπάϊ , οι παγκόσμιοι ηγέτες ήταν αντιμέτωποι με ένα αίνιγμα: πώς να σώσουν έναν πλανήτη που ήδη καίγεται, υπογραμμίζει το POLITICO.

Τα προκαταρκτικά στοιχεία δείχνουν ότι το 2023 θα κερδίσει την «τιμή» να γίνει η θερμότερη χρονιά που έχει καταγραφεί ποτέ, σύμφωνα με τη Σαμάνθα Μπέρτζες, διευθύντρια της υπηρεσίας κλιματικής αλλαγής της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η ίδια πρόσθεσε ότι «η αίσθηση του επείγοντος για φιλόδοξη δράση για το κλίμα δεν ήταν ποτέ πιο κρίσιμη».

Ωστόσο, οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου αυξάνονται, γεγονός που υποδηλώνει ότι είναι πιθανό να καταρριφθούν περισσότερα κλιματικά ρεκόρ τα επόμενα χρόνια.

Ολόκληρες κοινότητες στην Ευρώπη και πέραν αυτής βίωσαν από πρώτο χέρι τις τραγικές συνέπειες των ακραίων καιρικών φαινομένων που γίνονται όλο και πιο πιθανά λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη.

Όλο και περισσότερες μελέτες προσπαθούν να αποτιμήσουν αυτές τις επιπτώσεις – ένα ευαίσθητο θέμα για τις κυβερνήσεις που παζαρεύουν για πιθανές οικονομικές αποζημιώσεις στις φτωχότερες χώρες που πλήττονται σκληρά από την κλιματική αλλαγή.  Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό , 2,1 εκατ. θάνατοι -μεταξύ 1970 -2021 – σχετίζονται με τις ακραίες καιρικές συνθήκες.

Κατά την ίδια περίοδο το κόστος απο τις καταστροφές που συνδέονται με τις ίδιες αιτίες ( κλιματικά φαινόμενα και πλημμύρες ) ανήλθαν στα 4,3 τρισ. δολάρια.

Με φόντο τις θερμοκρασίες ρεκόρ που καταγράφονται, οι προσπάθειες των χωρών να μειώσουν τις εκπομπές ρύπων φαίνονται εντελώς ανεπαρκείς, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του ΟΗΕ,  για το χάσμα εκπομπών. Η μελέτη διαπίστωσε ότι οι χώρες θα πρέπει να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά 42% για να περιορίσουν την υπερθέρμανση του πλανήτη στον 1,5C μέχρι το τέλος του αιώνα !

Η ΕΕ, μαζί με λίγους μεγάλους ιστορικούς ρυπαντές, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο, αντιστρατεύεται την παγκόσμια τάση έχοντας μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά περίπου το ένα τρίτο από το 1990. Ωστόσο, η ΕΕ απέχει ακόμη πολύ από την επίτευξη του στόχου της να καταστεί κλιματικά ουδέτερη έως το 2050.

Ενώ αναγνωρίζεται η πρόοδος που έχει σημειωθεί στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, η έκθεση του Προγράμματος Περιβάλλοντος του ΟΗΕ για το Χάσμα Εκπομπών, που δημοσιεύθηκε νωρίτερα αυτό το μήνα, επισημαίνει ότι οι τρέχουσες δεσμεύσεις των χωρών είναι (για άλλη μια φορά) ανεπαρκείς.

Παρόλα αυτά, ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτιέρες έδωσε έναν αισιόδοξο τόνο, υποστηρίζοντας ότι «είναι ακόμη δυνατό να γίνει πραγματικότητα το όριο του 1,5 βαθμού (Κελσίου). Απαιτείται να ξεριζωθεί η δηλητηριασμένη ρίζα της κλιματικής κρίσης: τα ορυκτά καύσιμα. Και απαιτεί μια δίκαιη, ισότιμη μετάβαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας».