"Kουλου-βάχατα"

00:01 - 07/08/23

Δεν το λες και επιτυχία

Στο top 10 των κρατών με τον υψηλότερο πληθωρισμό στα τρόφιμα παγκοσμίως συνεχίζει να βρίσκεται η χώρα μας σύμφωνα με επικαιροποιημένη έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας. Για όποιον δεν την διάβασε, θα ξεκινήσουμε με τη συγκεκριμένη έκθεση, οφείλοντας να παραδεχθούμε πως δεν είναι και τόσο μεγάλη επιτυχία για τη χώρα μας, όταν μάλιστα είμαστε μια χώρα που σε μεγάλο αριθμό τροφίμων (φρούτα, λαχανικά, γαλακτοκομικά, κρέατα κ.α.) είμαστε οι ίδιοι παραγωγοί.

Ειδικότερα, στα στοιχεία που δημοσιεύει η έκθεση «Food Security Update – World Bank Response to Food Insecurity» για την τροφική ασφάλεια του πλανήτη τοποθετεί τη χώρα μας –με υψηλό εισόδημα- στη δέκατη θέση διεθνώς με «πραγματικό πληθωρισμό» στα τρόφιμα 11%.

Δεν είναι μυστικό βέβαια, ότι ο πληθωρισμός των εγχώριων τιμών των τροφίμων παραμένει υψηλός σε όλο τον κόσμο.

Τη περίοδο Φεβρουάριος 2023 και Μάιος 2023 παρατηρήθηκε υψηλός πληθωρισμός στις περισσότερες χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, σε ποσοστό πάνω από 5% στο 63,2% των χωρών χαμηλού εισοδήματος, 79,5% των χωρών χαμηλότερου μεσαίου εισοδήματος και 67% των χωρών ανώτερου μεσαίου εισοδήματος, με πολλές να αντιμετωπίζουν διψήφιο πληθωρισμό, όπως είναι και η χώρα μας.

Επιπλέον, το 78,9% των χωρών υψηλού εισοδήματος αντιμετωπίζουν υψηλό πληθωρισμό των τιμών των τροφίμων.

Οι χώρες που έχουν πληγεί περισσότερο είναι στην Αφρική, τη Βόρεια Αμερική, τη Λατινική Αμερική, τη Νότια Ασία, την Ευρώπη και την Κεντρική Ασία. Σε πραγματικούς όρους, ο πληθωρισμός των τιμών των τροφίμων υπερέβη το συνολικό πληθωρισμό στο 80,1% των 166 χωρών όπου υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία.

Οι δείκτες τιμών γεωργικών προϊόντων, εξαγωγών και σιτηρών έκλεισαν 6%, 4% και 10% υψηλότερα, αντίστοιχα. Η αύξηση των τιμών του καλαμποκιού και του σιταριού, που έκλεισαν 12% και 14% υψηλότερα, αντίστοιχα, μετά την πτώση το πρώτο εξάμηνο του Ιουλίου, οδήγησε στην αύξηση του δείκτη τιμών των σιτηρών, ενώ οι τιμές του ρυζιού παρέμειναν σταθερές.

Σε ετήσια βάση, οι τιμές του καλαμποκιού και του σιταριού είναι 15% και 17% χαμηλότερες, ενώ οι τιμές του ρυζιού είναι υψηλότερες κατά 16%. Οι τιμές του καλαμποκιού, του σιταριού και του ρυζιού είναι 8%, 11% και 3% υψηλότερες, αντίστοιχα, σε σχέση με τον Ιανουάριο του 2021. (Βλέπε στοιχεία «ροζ φύλλου» για τους δείκτες τιμών των γεωργικών προϊόντων και των βασικών προϊόντων διατροφής, που ενημερώνονται μηνιαίως.

Πληθωρισμός και συμφωνία για σιτηρά

Καθώς οι αγορές είχαν προβλέψει ότι η Ρωσία δεν θα ανανέωνε τη Συμφωνία για τα Σιτάρια, παρουσίασαν ελάχιστη άμεση ανταπόκριση στην απόσυρση της Ρωσίας, με τις μελλοντικές τιμές για βασικά σιτηρά και ελαιούχους πόρους να αυξάνονται ελαφρά. Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης σιταριού αυξήθηκαν κατά 3% στις 17 Ιουλίου, αλλά παρέμειναν πολύ κάτω από τα υψηλότερα επίπεδα  του προηγούμενου έτους.

Ομοίως, τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης του καλαμποκιού και της σόγιας αυξήθηκαν πριν επιστρέψουν στα επίπεδα προαναγγελίας.

Παρά την απόφαση της Ρωσίας, οι παγκόσμιες αγορές εμπορευμάτων εξακολουθούσαν να είναι σχετικά ευνοϊκές. Η έκδοση Ιουλίου 2023 του Agricultural Market Information System Market Monitor αποκάλυψε βελτιωμένες προοπτικές παραγωγής σιταριού σε πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένου του Καναδά, του Καζακστάν και της Τουρκίας.

Οι προβλέψεις για την παραγωγή καλαμποκιού για το 2023 παρέμειναν σχεδόν αμετάβλητες και οι προβλέψεις για την παραγωγή ρυζιού και σόγιας παρουσίασαν οριακές προσαρμογές.

Στις 19 Ιουλίου, για να διασφαλίσει τη διαθεσιμότητα λευκού ρυζιού -όχι μπασμάτι- και να περιορίσει τις αυξήσεις των τιμών στην εγχώρια αγορά, η κυβέρνηση της Ινδίας τροποποίησε την εξαγωγική της πολιτική για το λευκό ρύζι από το «δωρεάν με εξαγωγικό δασμό 20%» που είχε επιβληθεί τον Σεπτέμβριο του 2022, σε «Απαγορευμένο», με άμεση ισχύ.

Αν και η απαγόρευση εξαγωγών είναι πιθανό να μειώσει τις εγχώριες τιμές για τους καταναλωτές (και τους παραγωγούς) επειδή η Ινδία είναι ο κυρίαρχος εξαγωγέας ρυζιού παγκοσμίως (που αντιπροσωπεύει σχεδόν το 40% της παγκόσμιας αγοράς ρυζιού), θα μπορούσε να προκαλέσει σημαντικές αυξήσεις στις παγκόσμιες τιμές και να προκαλέσει αστάθεια των τιμών.

Η απαγόρευση των εξαγωγών έρχεται σε μια περίοδο αυξημένων παγκόσμιων ανησυχιών για τις διεθνείς τιμές των τροφίμων μετά την έξοδο της Ρωσίας από το BSGI.

Τρόφιμα & Πληθωρισμός

Με το πρόβλημα του πληθωρισμού κυρίως στα τρόφιμα να συνεχίζει να “στοιχειώνει”  τα νοικοκυριά, έχοντας αναφερθεί το τελευταίο διάστημα στις νέες ανατιμήσεις που έρχονται, με βάση και τα όσα λένε άνθρωποι της αγοράς. Ήρθε να προστεθεί τις τελευταίες ημέρες και το πρόβλημα με τα σιτηρά, με χαρακτηριστικά τα όσα έγραφε σε άρθρο του την Παρασκευή ο Οικονομικός Ταχυδρόμος:

------------------------------------------------

Αλεύρι όπως βενζίνη; Η απάντηση είναι ναι! Όπως στα καύσιμα η τιμή στην αντλία εκτινάσσεται σχεδόν αμέσως μετά την αύξηση των διεθνών τιμών πετρελαίου, το ίδιο φαίνεται να συμβαίνει και με τα άλευρα.

«Ενημερωθήκαμε από τους προμηθευτές μας ότι οι τιμές των αλεύρων από την εβδομάδα που έρχεται θα είναι αυξημένη 7-10% λόγω της εκτίναξης της τιμής του σιταριού στα διεθνή χρηματιστήρια» λέει στον ΟΤ ο κος Μιχάλης Μούσιος, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Αρτοποιών Ελλάδος, καλώντας την πολιτεία και τους ελεγκτικούς μηχανισμούς να παρέμβουν.

«Δεν μπορεί από τη μια στιγμή στην άλλη να υπάρχει αύξηση στην τιμή των αλεύρων στην Ελλάδα γιατί αυξήθηκε την προηγούμενη εβδομάδα η τιμή του σιταριού στο Σικάγο. Την ώρα μάλιστα που οι αλευροβιομηχανίες και οι κυλινδρόμυλοι έχουν αποθέματα μαλακού και σκληρού σιταριού που τα αγοράσανε σε τιμές 50% χαμηλότερες σε σχέση με τον Μάρτιο του ’22, όταν ξέσπασε ο πόλεμος στην Ουκρανία», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Η αύξηση του 7-10% σημαίνει ότι οι αρτοποιοί θα προμηθεύονται άλευρα στα 19-20 ευρώ το σακί, από 17-18 ευρώ που είναι η μέση τιμή τώρα.

Η εξέλιξη αυτή προμηνύει νέες ανατιμήσεις στο ψωμί;

Ο κος Μούσιος λέει ότι προς το παρόν οι φούρνοι θα κρατήσουν στάση αναμονής και δεν θα υπάρξουν άμεσα αυξήσεις στην τιμή του ψωμιού. Ωστόσο επισημαίνει ότι δεν αποκλείεται να δούμε αυξήσεις στο συσκευασμένο ψωμί που πωλείται στα σούπερ μάρκετ.

Ότι ανεβαίνει (δεν) κατεβαίνει

Η τελευταία φορά που τα αρτοποιεία έκαναν αύξηση στο ψωμί ήταν τον Μάρτιο του 2022, όπως αναφέρει ο ίδιος, ενώ οι φούρνοι πληρώνουν το αλεύρι 80% ακριβότερα σε σχέση με τις αρχές του 2022 πριν ξεκινήσει ο ρωσοουκρανικός πόλεμος.

Κι αυτό γιατί παρά την πτώση των διεθνών τιμών στο σιτάρι το 2022 και το 2023 (σ.σ. μέχρι την ανατροπή της συμφωνίας της Μαύρης Θάλασσας στις 17 Ιουλίου εφέτος), οι τιμές των αλεύρων έχουν μειωθεί μόλις κατά 10% σε σύγκριση με πέρυσι τον Μάρτιο, επισημαίνει.

Υπενθυμίζεται ότι αμέσως μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η τιμή του μαλακού σιταριού στο Χρηματιστήριο Εμπορευμάτων στο Παρίσι ξεπέρασε τα 400 ευρώ/τόνο, ενώ μέσα στους επόμενους μήνες υποχώρησε σημαντικά, φθάνοντας ακόμη και στο επίπεδο των 220 ευρώ/τόνο.

«Δεν είναι μόνο το αλεύρι, που η τιμή του έχει σταθεροποιηθεί σε υψηλά επίπεδα από τον περασμένο Μάρτιο. Είναι ζάχαρη, οι αυξημένες τιμές στα βούτυρα, η άνοδος στα τυροκομικά και στα κρέατα και τόσα άλλα», τονίζει ο κος Μούσιος.

Την ίδια ώρα τα ενεργειακά κόστη παραμένουν υψηλά για τις επιχειρήσεις, καθώς πληρώνουν διπλάσιες τιμές συγκριτικά με την περίοδο προ ενεργειακής κρίσης, με αποτέλεσμα η βιωσιμότητα αρκετών δεκάδων να βρίσκεται σε κίνδυνο.

Ok !!!

Ειλικρινά, όταν είδαμε τον παρακάτω πίνακα, για μερικά λεπτά νιώσαμε μπερδεμένοι, αδυνατώντας να δεχθούμε πως στην Ελλάδα υπάρχουνε περιοχές με τιμή βενζίνης άνω των 2,5 ευρώ, πόσο μάλλον 3 ευρώ στη Κω!! Μας φαίνεται αδιανόητο ….  Φυσικά οι παρακάτω είναι οι υψηλότερες τιμές … Αλλά και το ακραίο παράδειγμα των 3,00 ευρώ να αφήσουμε, τα 2,5 και τα 2,40 ευρώ πάλι το ίδιο σοκ προκαλούνε.

Ελληνική Οικονομία

Να κλείσουμε με μια τελευταία ενδιαφέρουσα έκθεση της Eurobank για την ελληνική οικονομία. Η βελτίωση του οικονομικού κλίματος και της μεταποίησης, αλλά και επιβράδυνση της απασχόλησης και πτώση του όγκου λιανικού εμπορίου είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της ελληνικής οικονομίας στο β’  τρίμηνο 2023 όπως σημειώνεται μεταξύ άλλων στο σημερινό 7 Ημέρες Οικονομία της Eurobank.

Σε αυτό επισημαίνεται ότι το 2021 και το 2022 η ελληνική οικονομία κατέγραψε ισχυρούς ρυθμούς μεγέθυνσης, 8,4% και 5,9% αντίστοιχα, υπερκαλύπτοντας τις απώλειες της πανδημίας σε όρους παραγωγής, εισοδήματος και απασχόλησης. Συγκεκριμένα, το πραγματικό ΑΕΠ και η απασχόληση του 2022 υπερέβησαν τα επίπεδα του 2019 κατά 4,5% και 5,9% αντίστοιχα. Αυτή ήταν η φάση της μεταπανδημικής ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας, φάση η οποία συνδέθηκε με αμιγώς τεχνικούς παράγοντες λόγω του κλεισίματος και του ανοίγματος της οικονομίας, αλλά και με τα εκτεταμένα μέτρα στήριξης και τη διαμόρφωση προσδοκιών για την είσοδο της Ελλάδας σε ένα μονοπάτι μεγέθυνσης υψηλότερο από αυτό που ακολουθούσε πριν ξεσπάσει η υγειονομική κρίση (την τριετία 2017-2019 ο μέσος ετήσιος πραγματικός ρυθμός μεγέθυνσης ήταν 1,5%). Στη βελτίωση των προσδοκιών για τη μεσοπρόθεσμη πορεία της οικονομίας συνέβαλε σε σημαντικό βαθμό η δημιουργία του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) και των δεσμεύσεων -σε επίπεδο μεταρρυθμίσεων- που το συνοδεύουν.

 Όπως ήταν αναμενόμενο, την ισχυρή μεταπανδημική ανάκαμψη τη διαδέχτηκαν ηπιότεροι ρυθμοί μεγέθυνσης. Σύμφωνα με τα στοιχεία των τριμηνιαίων εθνικών λογαριασμών της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ), το πραγματικό ΑΕΠ στην Ελλάδα το πρώτο τρίμηνο 2023 ενισχύθηκε σε ετήσια βάση κατά 2,1%, ενώ σε τριμηνιαία βάση μειώθηκε οριακά κατά 0,1%. Τα στοιχεία των εθνικών λογαριασμών του δευτέρου τρίμηνου 2023 αναμένεται να δημοσιευτούν από την ΕΛΣΤΑΤ στις 6 Σεπτεμβρίου 2023. Οι δείκτες οικονομικής συγκυρίας, απασχόλησης, παραγωγής και πωλήσεων που έχουν δημοσιευτεί μέχρι σήμερα εκπέμπουν θετικά και αρνητικά μηνύματα για την επίδοση της οικονομίας το δεύτερο τρίμηνο 2023. Το οικονομικό κλίμα βελτιώνεται και η μεταποίηση παρουσιάζει ανθεκτικότητα, ωστόσο ο ρυθμός αύξησης της απασχόλησης επιβραδύνεται και ο όγκος των πωλήσεων στο λιανικό εμπόριο μειώνεται.

Δείκτης Οικονομικού Κλίματος (πηγή: IOBE, Ευρωπαϊκή Επιτροπή)

Ο δείκτης οικονομικού κλίματος βελτιώθηκε περαιτέρω το δεύτερο τρίμηνο 2023, εξέλιξη που συνεχίστηκε τον Ιουλ-23 (βλέπε Σχήμα 1.1). Ο μέσος όρος του δείκτη την περίοδο Απρ-Ιουν-23 διαμορφώθηκε στις 109,0 μονάδες, τιμή που αντιστοιχεί σε υψηλό 5 τριμήνων και βρίσκεται πάνω από τον μακροχρόνιο μέσο όρο (=100). Ο αντίστοιχος δείκτης στην Ευρωζώνη κινήθηκε αρκετά χαμηλότερα, στις 96,9 μονάδες, τιμή που είναι η δεύτερη μικρότερη τα τελευταία 10 τρίμηνα και βρίσκεται κάτω από τον μακροχρόνιο μέσο όρο (=100). Η εξάλειψη του πολιτικού ρίσκου με το πέρας των εκλογών της 25ης Ιουνίου 2023, οι προοπτικές ανάκτησης της επενδυτικής βαθμίδας τους επόμενους μήνες, οι πόροι του ΤΑΑ και η αποκλιμάκωση του πληθωρισμού αποτελούν πιθανούς ερμηνευτικούς παράγοντες για την ενίσχυση του δείκτη οικονομικού κλίματος στην Ελλάδα. Στην περίπτωση της Ευρωζώνης, η χειροτέρευση του οικονομικού κλίματος, σε συνδυασμό με την επιδείνωση άλλων δεικτών οικονομικής συγκυρίας, εγείρει ανησυχίες για την ανάπτυξη το 2023, με τον ετήσιο πραγματικό ρυθμό μεγέθυνσης να επιβραδύνεται το δεύτερο τρίμηνο του 2023 -αν και λιγότερο από το αναμενόμενο- στο 0,6% (προκαταρτικές εκτιμήσεις της Eurostat) από 1,1% το πρώτο τρίμηνο 2023. Μια μεγαλύτερη του αναμενομένου επιβράδυνση του ρυθμού μεγέθυνσης της Ευρωζώνης το 2023 συνιστά καθοδικό κίνδυνο για τις ελληνικές εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών.

Δείκτης PMI Μεταποίησης (πηγή: S&P Global)

 Οι λειτουργικές συνθήκες στον τομέα της μεταποίησης παρέμειναν σε φάση βελτίωσης το δεύτερο τρίμηνο 2023 (βλέπε Σχήμα 1.2). Ο δείκτης PMI μεταποίησης ενισχύθηκε οριακά στις 51,9 από 51,2 μονάδες το πρώτο τρίμηνο 2023 (PMI > 50 βελτίωση των λειτουργικών συνθηκών, PMI < 50 χειροτέρευση των λειτουργικών συνθηκών), ενώ τον Ιουλ-23 καταγράφηκε περαιτέρω άνοδος στις 53,5 μονάδες, τιμή που αντιστοιχεί σε υψηλό 14 μηνών. Στην έρευνα του Ιουλ-23 τα μέλη του πάνελ ανέφεραν αυξήσεις στις νέες παραγγελίες, στην παραγωγή και την απασχόληση, ενώ παράλληλα εξέφρασαν προβληματισμό για πιθανές αυξήσεις των επιτοκίων και του πληθωρισμού, αλλά και για τη διατηρησιμότητα της ισχυρής ζήτησης. Όπως και στην περίπτωση του δείκτη οικονομικού κλίματος, η επίδοση της Ευρωζώνης ήταν εμφανώς χειρότερη από την αντίστοιχη της Ελλάδας, με τον δείκτη PMI μεταποίησης να λαμβάνει τιμή κάτω του ορίου των 50 μονάδων για 13ο συνεχή μήνα τον Ιουλ-23 (44,7 μονάδες το δεύτερο τρίμηνο 2023 και 42,7 μονάδες τον Ιουλ-23).

Δείκτες Παραγωγής Βιομηχανίας και Μεταποίησης (πηγή: ΕΛΣΤΑΤ)

Οι δείκτες παραγωγής στη βιομηχανία και τη μεταποίηση κινήθηκαν ανοδικά σε ετήσια βάση κατά 2,9% και 3,2% αντίστοιχα το δίμηνο Απρ-Μαϊ-23 (βλέπε Σχήματα 2.1 και 2.2), παρά ταύτα σε σύγκριση με το δίμηνο Ιαν-Φεβ-23 κατέγραψαν πτώση της τάξης του 0,4 και 1,9% αντίστοιχα. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο κλάδος της βιομηχανίας στην Ελλάδα στήριξε την οικονομία κατά της διάρκεια της πανδημίας, ενώ εξακολουθεί να παρουσιάζει ανθεκτικότητα στα αυξημένα κόστη παραγωγής.

Απασχόληση (πηγή: ΕΛΣΤΑΤ)

Σύμφωνα με τη μηνιαία έρευνα εργατικού δυναμικού της ΕΛΣΤΑΤ, η απασχόληση παρέμεινε σε ανοδική τροχιά το δεύτερο τρίμηνο 2023, ωστόσο με επιβραδυνόμενο ρυθμό (0,9% vs. 1,4% το πρώτο τρίμηνο 2023, βλέπε Σχήμα 2.3).

Δείκτης Όγκου Λιανικού Εμπορίου (πηγή: ΕΛΣΤΑΤ)

Ο δείκτης όγκου λιανικού εμπορίου, δηλαδή οι πωλήσεις του εν λόγω κλάδου σε σταθερές τιμές, σημείωσε ετήσια μείωση 2,5% το δίμηνο Απρ-Μαϊ-23 (βλέπε Σχήμα 2.4). Οι κατηγορίες καταστημάτων που οδήγησαν σε αυτό το αποτέλεσμα ήταν τα μεγάλα καταστήματα τροφίμων (super markets), τα πολυκαταστήματα, τα τρόφιμα-ποτά-καπνός, τα φαρμακευτικά-καλλυντικά και η ένδυση-υπόδηση. Η μείωση του δείκτη όγκου λιανικού εμπορίου συνδέεται με υστερόχρονες επιδράσεις του πληθωρισμού στην καταναλωτική συμπεριφορά των νοικοκυριών. Το εν λόγω αποτέλεσμα θα έχει επιπτώσεις στον ρυθμό μεταβολής της ιδιωτικής κατανάλωσης σε επίπεδο εθνικών λογαριασμών, ωστόσο δύναται να αντισταθμιστεί από μια πιθανή αύξηση της κατανάλωσης υπηρεσιών.