00:01 - 08/01/25

Μισθοί - Ενοίκια

Πάρα πολύ συχνά ασχολούμαστε με αυτά τα ζητήματα, σχετικά με το ύψος των μισθών, την ακρίβεια, την λεγόμενη δικαιολογημένα στεγαστική κρίση κτλ… Ενδιαφέρον λοιπόν το άρθρο της Αφροδίτης Τζιαντζής στο in.gr με τίτλο: “Πώς ζεις με 800 ευρώ μισθό και 600 ευρώ νοίκι;”

Δεν έπεσε κανένας από τα σύννεφα με την ανάρτηση της Eurostat για τις δαπάνες στέγασης το 2023, που μας χρήζουν πρωταθλητές Ευρώπης, με μεγάλη διαφορά από τους υπόλοιπους. Το γεγονός ότι τα ελληνικά νοικοκυριά δαπανούν κατά μέσο πάνω από το ένα τρίτο του εισοδήματος (35,2%) για να έχουν ένα κεραμίδι πάνω από το κεφάλι τους, έχει πάψει να αποτελεί είδηση και έχει περάσει στη σφαίρα της κοινοτοπίας.

Πίσω από τις στατιστικές της Eurostat

Το κυνικό απόφθεγμα που αποδίδεται (μάλλον λανθασμένα) στον Ιωσήφ Στάλιν υποστηρίζει ότι  «ένας θάνατος είναι τραγωδία, ένα εκατομμύριο θάνατοι είναι στατιστική». Αντιστρόφως, πίσω από τις στατιστικές της Εurostat , κρύβονται μικρά και μεγάλα προσωπικά δράματα, ανθρώπων που αγωνιούν για να εξασφαλίσουν τα προς το ζην, χωρίς πάντα να τα καταφέρνουν.

Θεωρητικά το δικαίωμα στη στέγη αποτελεί ένα από τα συνταγματικά κατοχυρωμένα κοινωνικά δικαιώματα. Στην πράξη οι κοινωνικές πολιτικές για την προστασία του δικαιώματος στη στέγη, είναι όχι μόνο ανεπαρκείς αλλά σχεδόν αόρατες. Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα της Ευρώπης που δεν διαθέτει πρόγραμμα κοινωνικής κατοικίας – αφού το «Σπίτι Μου» είναι απλώς πρόγραμμα επιδοτούμενου δανεισμού.

Το μόνο πρόγραμμα που προσεγγίζει την έννοια της κοινωνικής κατοικίας είναι η κοινωνική αντιπαροχή, που ακόμα δεν έχει καν ξεκινήσει, αν και είχε προκηρυχθεί από το 2022. Εντός του 2025 έχει ανακοινωθεί ότι θα ανεγερθούν και θα παραδοθούν τα πρώτα 150 διαμερίσματα – πιθανότατα στο ακίνητο της ΧΡΩΠΕΙ στην Πειραιώς.7

Συνολικά προβλέπεται ότι σε ακίνητα του δημοσίου, που θα παραχωρηθούν σε εργολάβους, θα ανεγερθούν 2.500 κατοικίες που θα διατεθούν με χαμηλότερο ενοίκιο σε νέα ζευγάρια με κοινωνικά κριτήρια. Πρόκειται για σταγόνα στον ωκεανό σε σχέση με το μέγεθος της στεγαστικής κρίσης στην Ελλάδα, όσο και σε σύγκριση με το τι ισχύει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Ακόμα και όταν πρόγραμμα για την κοινωνική αντιπαροχή υλοποιηθεί στο σύνολό του, θα αφορά λιγότερο από 0,1% του υπάρχοντος στεγαστικού αποθέματος για κατοικίες. Σε χώρες όπως η Δανία, η Αυστρία και η Γερμανία, οι κοινωνικές κατοικίες αποτελούν το 20% ως 29% του συνόλου των κατοικιών

Η γενιά των 800 ευρώ

Έχετε ζήσει ποτέ με 800 ευρώ το μήνα; Το ερώτημα που είχαν υποβάλει στον πρωθυπουργό της χώρας οι πολίτες, όπως είχε δηλώσει ο ίδιος, το μακρινό 2011 ο ίδιος, δεν είναι ρητορικό. «Όχι δεν έχω ζήσει με 800 ευρώ το μήνα και εύχομαι να μη χρειαστεί» ήταν η απάντησή του τότε.

Σήμερα ένας μισθός των 800 ευρώ έχει περίπου 15% μικρότερη αξία, σε αγοραστική δύναμη, από ό,τι το 2011, αφού αυτό είναι το αθροιστικό μέγεθος του πληθωρισμού που έχει μεσολαβήσει έκτοτε. Με άλλα λόγια, τα 800 ευρώ του σήμερα, αντιστοιχούν σε 700 ευρώ του 2011.

Κι όμως με περίπου αυτό το ποσό ή  με ακόμα μικρότερο καλείται να ζήσει  ο ένας στους δύο εργαζόμενους. Με βάση τα στοιχεία του ΕΡΓΑΝΗ για το 2023, σχεδόν το 54% των εργαζομένων αμοιβόταν με λιγότερα από 1000 ευρώ μικτό μισθό (860 καθαρά).

Ο ένας μισθός στο ενοίκιο

Αν θεωρήσουμε ότι σε μια οικογένεια μπαίνουν στο σπίτι δύο τέτοιοι μισθοί, και η οικογένεια αυτή νοικιάζει σπίτι σε αστικό κέντρο, είναι σχεδόν δεδομένο ότι ο μισθός του ενός θα πηγαίνει όχι απλώς για τα στεγαστικά έξοδα – αλλά μόνο για το ενοίκιο.

Με βάση τα στοιχεία του spitogatos, η μέση τιμή ενοικίασης για ένα σπίτι στην Αθήνα το 2023 ήταν τα 10 ευρώ/τμ (τώρα έχει ανέβει στα 10,70 αύξηση πάνω από 7%). Δηλαδή για ένα διαμέρισμα 80 τ.μ.  – που μπορεί να ζήσει μια οικογένεια με παιδί – η μέση τιμή θα ήταν 800 ευρώ το μήνα.

Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ τα νοικοκυριά που διαμένουν σε ενοικιαζόμενη κατοικία, δαπανούν κατά μέσο όρο σχεδόν το 17% του οικογενειακού προϋπολογισμού τους μόνο για το ενοίκιο.

Όμως για την υποθετική οικογένεια του παραδείγματός μας (που δεν ταυτίζεται με τη μέση οικογένεια), το ενοίκιο «ρουφάει» πάνω από το 47% του προϋπολογισμού – αν δεν υπάρχουν άλλα έσοδα πλην του μισθού.

Γιατί ο μήνας δε βγαίνει;

Σύμφωνα πάλι με την ΕΛΣΤΑΤ, οι μέσες δαπάνες για είδη διατροφής αποτελούν περίπου το 21% του οικογενειακού προϋπολογισμού.  Το ποσοστό αυτό αντιστοιχεί περίπου σε 350 ευρώ για μια οικογένεια με μηνιαίο προϋπολογισμό 1685 ευρώ (που είναι και η μέση μηνιαία δαπάνη των νοικοκυριών για αγαθά και υπηρεσίες, με βάση την ΕΛΣΤΑΤ).

Τα μεταφορικά έξοδα αφορούν κατά μέσο όρο το 13% του οικογενειακού προϋπολογισμού – ήτοι  221 ευρώ και τα έξοδα για επικοινωνίες (κινητά, ίντερνετ κλπ) το 4,2% ή 71 ευρώ.

Αν αθροίσουμε αυτά τα ποσά – που ανήκουν στα ανελαστικά έξοδα – φτάνουμε σχεδόν στα 1500 ευρώ. Δεν έχουμε υπολογίσει καν τους πάγιους λογαριασμούς στέγασης (ρεύμα, θέρμανση, νερό, κοινόχρηστα κ.λ.π.).

Η ΕΛΣΤΑΤ βέβαια δίνει ως μηναία έξοδα στέγασης μόλις 14% του προϋπολογισμού ή 237 ευρώ –  ποσοστό που δεν ανταποκρίνεται στα στοιχεία της Εurostat που υπολογίζουν κατά μέσο όρο το στεγαστικό κόστος στο 35,2% του εισοδήματος.

Με βάση τα παραπάνω, γίνεται κατανοητό γιατί ο μισθός τελειώνει πριν τις 20 του μήνα για ένα στα δύο  νοικοκυριά, ενώ επίσης το ένα στα δύο έχει καθυστερημένες οφειλές σε δάνεια, ενοίκια, λογαριασμούς – το υψηλότερο ποσοστο΄στην ΕΕ σύμφωνα πάλι με τη Eurostat.

Αναντιστοιχία δαπανών και εισοδημάτων

Με βάση σχετική έρευνα του ΚΕΠΕ για τις επιπτώσεις του πληθωρισμού στο εισόδημα, τα τέσσερα στα δέκα νοικοκυριά ξοδεύουν περισσότερα από όσα βγάζουν – γεγονός που ερμηνεύεται εν μέρει από την ύπαρξη αδήλωτων εισοδημάτων. Παράλληλα όμως μαρτυρά  την υπαρκτή ένδεια ενός μεγάλου μέρους των νοικοκυριών. Για παράδειγμα, το 80% των φτωχών νοικοκυριών εμφανίζει δαπάνες που υπερβαίνουν το εισόδημα.

Όπως σημειώνει η έρευνα του ΚΕΠΕ, η ανάλυση των χαρακτηριστικών της ομάδας των νοικοκυριών με μη αντικριζόμενες δαπάνες δείχνει ότι η διάσταση της απόκρυψης εισοδημάτων -μολονότι υπάρχει δεν είναι κυρίαρχη. Ακόμα και με την υπόθεση ότι ένα στα πέντε νοικοκυριά που δηλώνει υπερβάλλουσες δαπάνες αποκρύπτει εισοδήματα, το υπολειπόμενο μέγεθος διαμορφώνεται σε 32,7%, δηλαδή περίπου ένα στα τρία νοικοκυριά.

Με άλλα λόγια, τα φτωχά νοικοκυριά, για τα οποία ο πληθωρισμός «τρέχει» πιο γρήγορα από ό,τι για τα πλουσιότερα, αδυνατούν να ζήσουν από το εισόδημά τους και τρώνε κυριολεκτικά «τις σάρκες» τους.

Άλλωστε είναι κοινό μυστικό ότι για τα περισσότερα χαμηλόμισθα νοικοκυριά, το βασικότερο βοήθημα για να βγάλουν το μήνα είναι να «τσοντάρει» η γιαγιά και ο παππούς, από τη σύνταξή του, όσο πενιχρή και να είναι. Το γεγονός αυτό καθιστά με ένα τρόπο τις συντάξεις ίσως το βασικότερο εργαλείο κοινωνικών μεταβιβάσεων και άμβλυνσης των ανισοτήτων, αφού χωρίς αυτές τα ποσοστά της φτώχειας θα ήταν πολύ μεγαλύτερα. Όμως όσο κι αυτές πετσοκόβονται, ενώ οι μισθοί δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες, το φαινόμενο των εργαζόμενων – φτωχών δεν θα μπορεί πλέον να κρυφτεί κάτω από το χαλί.

Επιχειρηματικότητα

Ενδιαφέροντα τώρα βρήκαμε και τα παρακάτω στοιχεία. Έτοιμοι να επιλέξουν τον δύσκολο δρόμο της επιχειρηματικότητας μέσα στα επόμενα 3-5 χρόνια και να αναλάβουν ρίσκα ακόμη και μόνοι τους χωρίς τη στήριξη κάποιου συνιδρυτή, εμφανίζονται 6 στους 10 νέους της γενιάς Gen Z, ηλικίας μεταξύ 17-26 ετών, σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Εάν και η νέα γενιά αντιμετωπίζει σωρεία προκλήσεων, από την έλλειψη προσιτής στέγης μέχρι και γενικώς τη δυσκολία να ανταποκριθεί στο αυξανόμενο κόστος ζωής, η έννοια της επιχειρηματικότητας και της αυτοαπασχόλησης δεν φαίνεται να τους είναι αδιάφορη. Στη χώρα μας, αντίστοιχες φιλοδοξίες φαίνεται πως έχει περίπου 1 στους 2 νέους.

Πέρα από το κέρδος, που ειδικά στην περίπτωση των startups δύσκολα επιτυγχάνεται γρήγορα, κίνητρο για το 58% των νέων είναι και η προσφορά στην κοινωνία καθώς και η ανάγκη τους να έχουν τον έλεγχο της επαγγελματικής τους πορείας (57%). Αυτό αποτυπώνει πανευρωπαϊκή έρευνα του ελληνικού επενδυτικού κεφαλαίου Apeiron Ventures σε συνεργασία με το Z link στην οποία συμμετείχαν σχεδόν 700 νέοι από 14 χώρες, όπως η Ελλάδα, η Βρετανία, η Γαλλία, η Γερμανία, Πολωνία κ.ά. Σύμφωνα με την έρευνα, 62% των νέων απάντησαν πως είναι πιθανό να στήσουν τη δική τους επιχείρηση στα επόμενα 3-5 χρόνια, γεγονός που αποδεικνύει την επιθυμία τους να αυτοαπασχοληθούν και να ακολουθήσουν μια καριέρα που προσφέρει ευελιξία και αυτονομία. Σε ό,τι αφορά ειδικά τους επίδοξους Ελληνες startuppers, εάν και η έρευνα δεν αναφέρει κάποιο συγκεκριμένο ποσοστό, από τις απαντήσεις που συγκεντρώθηκαν, εκτιμάται ότι περίπου 1 στους 2 νέους είναι πιθανό να ιδρύσει τη δική του επιχείρηση τα επόμενα χρόνια.

Οι περισσότεροι από τους συμμετέχοντες, ήτοι σχεδόν 1 στους 2 (47%), επιθυμούν να ξεκινήσουν τη δική τους επιχείρηση ως μέρος μιας ευρύτερης ομάδας, ωστόσο εξίσου ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι σχεδόν 4 στους 10 (37%) θα προχωρούσαν μόνοι τους το εγχείρημά τους, χωρίς δηλαδή την παρουσία κάποιου συνιδρυτή. Αλλωστε, σύμφωνα με την έρευνα, το να βρει ένας επίδοξος επιχειρηματίας κάποιον συνιδρυτή για να προχωρήσει με το εγχείρημά του, συγκαταλέγεται ανάμεσα στους μεγαλύτερους φόβους των νέων ηλικίας 17-26 ετών που συμμετείχαν στην έρευνα (15%).

Η μεγαλύτερη βέβαια πρόκληση για τους ίδιους είναι η πρόσβαση στη χρηματοδότηση (67%), η γνώση πάνω στην αγορά που δραστηριοποιούνται (46%), ενώ το 33% εκτιμά ότι εξίσου απαιτητική είναι και η ανάπτυξη του προϊόντος. Οι ίδιοι εντοπίζουν σημεία στα οποία χρειάζεται να βελτιωθούν προκειμένου να επιτύχουν τους στόχους τους. Ανάμεσα σε αυτά είναι η απόκτηση περισσότερων δεξιοτήτων πάνω στη διαχείριση των οικονομικών (65%), η δικτύωση (60,6%) αλλά και το marketing (60,1%).

Ενδιαφέρον άρθρο

Είχαμε δημοσιεύσει το σχετικό άρθρο της Wall Street Journal στο GFF … Ας δούμε και τα όσα έγραψε το in.gr, σε ένα θέμα που για προφανείς λόγους μας ενδιαφέρει:

Τα παιδικά δωμάτια δεν αδειάζουν, οι γάμοι πλέον αραίωσαν ραγδαία και το χειρότερο ίσως απ΄ όλα, η απόκτηση παιδιών είναι εκτός συζήτησης. Οτιδήποτε χαρακτήριζε τη μετάβαση ενός νέου ανθρώπου στην εποχή των ευθυνών και της ανεξαρτησίας πλέον δεν υπάρχει στις ΗΠΑ. Οι ενήλικες δεν μπορούν είτε δεν θέλουν να «ωριμάσουν».

Η κατάσταση στην αμερικανική κοινωνία έχει αλλάξει με ρυθμούς που αιφνιδιάζουν ακόμα και τους ειδικούς.

Το 1/3 των σημερινών νεαρών ενηλίκων στις ΗΠΑ δεν θα παντρευτεί ποτέ, σύμφωνα με τη δεξαμενή σκέψης του Ινστιτούτου Οικογενειακών Μελετών, σε σύγκριση με λιγότερο από το 1/5 όσων γεννήθηκαν τις προηγούμενες δεκαετίες.

Λίγο περισσότεροι από τους μισούς Αμερικανούς ηλικίας μεταξύ 30 και 40 ετών ήταν παντρεμένοι από πέρυσι, σύμφωνα με μια ανάλυση του Γραφείου Απογραφής των ΗΠΑ.

Αυτό είναι χαμηλότερο από περισσότερα από τα 2/3 το 1990, όταν γεννήθηκαν εκείνοι που βρίσκονταν στη μέση της ομάδας. Το μερίδιο των γυναικών σε αυτό το ηλικιακό εύρος που είχαν γεννήσει μειώθηκε κατά 7% μόνο μεταξύ 2012 και 2022, σύμφωνα με στοιχεία της τρέχουσας έρευνας πληθυσμού, από 78% σε 71%.

«Φαίνεται ότι οι οδηγίες για το πώς να ζεις μια καλή ζωή δεν ισχύουν πλέον»

Το ποσοστό των άτεκνων ενηλίκων κάτω των 50 ετών που λένε ότι είναι απίθανο να κάνουν ποτέ παιδιά, αυξήθηκε στο 47% το 2023 από το 37% που ήταν το 2018, σύμφωνα με το Pew Research Center.

Σχεδόν το 9% των ατόμων ηλικίας 30 έως 40 ετών εξακολουθούν να ζουν με τους γονείς τους, σύμφωνα με την ανάλυση του Pardue για τα δεδομένα της Απογραφής, από σχεδόν 6% το 1990.

«Πάμε από το αργότερα στο ποτέ»

Όπως αναφέρει ρεπορτάζ της The Wall Street Journal που αναδεικνύει το φαινόμενο, ένας συνδυασμός κοινωνικών και οικονομικών παραγόντων συγκρατεί μια ολόκληρη γενιά, και αυτό που οι ερευνητές κάποτε αποκαλούσαν καθυστέρηση αρχίζει να μοιάζει περισσότερο με μια μόνιμη κατάσταση διακοπής της εξέλιξης.

«Προχωράμε από το αργότερα στο ποτέ», λέει ο Ρίτσαρντ Ριβς, πρόεδρος του Αμερικανικού Ινστιτούτου για Αγόρια και Άντρες. Σημειώνει ότι όσο περισσότερο χρόνο χρειάζονται οι άνθρωποι για να ξεκινήσουν μια πιο συμβατική ενηλικίωση, τόσο λιγότερες είναι οι πιθανότητες να το κάνουν.

Τι φταίει;

Σίγουρα, οι οικονομικοί λόγοι είναι σημαντικοί για την παραπάνω κατάσταση, καθώς όπως αναφέρει το αμερικανικό δημοσίευμα, ένα σημαντικό μερίδιο αυτής της γενιάς είναι σε χειρότερη θέση από ό,τι οι γονείς τους.

Ειδικά οι νέοι άνδρες δυσκολεύονται πολύ ενώ ορισμένοι από τους παραδοσιακούς στόχους της ενηλικίωσης έχουν γίνει πραγματικά πιο δύσκολο να επιτευχθούν. Το χρέος των φοιτητών έχει υπερδιπλασιαστεί τις τελευταίες δύο δεκαετίες, και ένα πτυχίο δεν αποτελεί εγγύηση για μια καλά αμειβόμενη εργασία.

Η άνοδος των επιτοκίων και η φθίνουσα προσφορά έχουν επίσης καταστήσει απρόσιτη την ιδιοκτησία σπιτιού για ένα αυξανόμενο μερίδιο Αμερικανών.

Η διάμεση ηλικία των αγοραστών πρώτης κατοικίας έφτασε στο υψηλό ρεκόρ των 38 το 2024, σύμφωνα με την Εθνική Ένωση Μεσιτών, από 35 το 2023 και 29 το 1981.

Δεν μπορούν να φύγουν από το σπίτι

Ακόμη και το να φύγεις από το πατρικό σπίτι -που θεωρείται από καιρό ως προϋπόθεση για την πλήρη ενηλικίωση στις ΗΠΑ- αποδεικνύεται πιο δύσκολο. Η περίπτωση της 31χρονης Ρενάτα Λίο που μένει με τους γονείς της είναι ενδεικτική, εξακολουθώντας να κοιμάται στην παιδική της κρεβατοκάμαρα, με την ίδια ταπετσαρία. Στην ηλικία της οι γονείς της είχαν παντρευτεί και είχαν αγοράσει σπίτι.  την είχαν αποκτήσει.

Η Λίο επέστρεψε σπίτι της μετά το κολέγιο το 2015 έχοντας στην πλάτη ένα φοιτητικό δάνειο 20.000 δολαρίων. Παρα λίγο να φύγει το 2020, αλλά οι αυξανόμενες τιμές των σπιτιών της ακύρωσαν τα σχέδια με τον τότε αρραβωνιαστικό της.

Από τότε που έχασε τη δουλειά της σε μια startup το 2021, εργάζεται με μερική απασχόληση και αισθάνεται κολλημένη, αβέβαιη για το τι θέλει να κάνει στη συνέχεια. «Αισθάνομαι σαν αποτυχημένη», λέει.

«Βαρέθηκα τα πάρτι, θέλω να μεγαλώσω»

Ένα άλλο καλό παράδειγμα είναι εκείνο του Κόντι Χάρντιγκ στη Νέα Υόρκη που αποφοίτησε το 2008 από το Πανεπιστήμιο. Αν και βγάζει τα διπλάσια από τους γονείς του στο απόγειο της καριέρας τους και πάλι δεν «βγαίνει» πέρα. Όταν μετά την αποφοίτησή του δεν μπορούσε να συντηρηθεί από την ειδικότητά του, δάσκαλος αγγλικών και ιστορικός, δούλευε σε εστιατόρια και στην οικοδομή.

Όταν μπήκε στη Νομική για να πάρει ένα πτυχίο που θα τον βοηθήσει, έμπλεξε με ένα δάνειο 200.000 δολαρίων που δεν μπορεί να αποπληρώσει.

Αντί να μπορεί να συντηρεί μια οικογένεια ή τουλάχιστον να ζει μόνος του ως δικηγόρος, πληρώνει ενοίκιο 1.700 δολαρίων μοιράζοντάς το με συγκάτοικο στο Μπρούκλιν. Όταν κατάλαβε ότι δεν πρόκειται να αγοράσει σπίτι στη Νέα Υόρκη, ανακαίνισε μια μικρή γκαρσονιέρα με τη βοήθεια των γονιών του στην γενέτειρά του στην οποία επέστρεψε. Όπως πολλοί από συνομήλικοί του, δουλεύει παράλληλα και σε μαγαζί με έπιπλα για να συμπληρώνει εισόδημα.

Εξακολουθεί να θέλει να παντρευτεί και να κάνει παιδιά, αλλά έχει απογοητευτεί από την κουλτούρα των γνωριμιών που ευνοούν βραχυπρόθεσμες σχέσεις δίχως μακροπρόθεσμη δέσμευση. Θα προτιμούσε επίσης να μείνει ελεύθερος παρά να συμβιβαστεί με το λάθος άτομο.

«Είναι καλό να προσπαθείς να ανακαλύψεις ξανά πώς μοιάζει μια σύγχρονη ζωή, αλλά είμαι λίγο απογοητευμένος από όλα όσα της λείπουν», λέει ο Χάρντινγκ. «Βαρέθηκα τα πάρτι. Το έκανα ήδη. Θέλω να μεγαλώσω».

Η οικονομία δεν συμφωνεί με τους νέους

Η συμβατική εξήγηση για το τι παγώνει τους νέους ενήλικες είναι ότι δεν έχουν την πολυτέλεια να μεγαλώσουν, δεδομένου του αυξανόμενου πληθωρισμού και του αυξημένου κόστους στέγασης. Ωστόσο, αυτό δεν εξηγεί ακριβώς τι συμβαίνει. «Μπορείς να επιρρίψει τις ευθύνες αλλού, αλλά μέχρι εκεί», λέει ο Ριβς.

Είναι αλήθεια ότι οι 30άρηδες είχαν μια δύσκολη οικονομική τύχη. Πολλοί από αυτούς μπήκαν στην αγορά εργασίας κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης, ξεπέρασαν την πανδημία επιστρέφοντας με τους γονείς τους και τώρα αντιμετωπίζουν τη χειρότερη αγορά κατοικίας των τελευταίων 40 ετών.

Αλλά οι αριθμοί δίνουν μια πιο περίπλοκη εικόνα. Οι διάμεσοι μισθοί για τους εργαζόμενους πλήρους απασχόλησης ηλικίας 35 έως 44 ετών αυξήθηκαν κατά 16% μεταξύ 2000 και 2024, από 58.522 σε 67.652 δολάρια προσαρμοσμένες για τον πληθωρισμό, σύμφωνα με το Υπουργείο Εργασίας.

Ο συνολικός πλούτος των 30άρηδων, επίσης, αυξήθηκε κατά 66% μεταξύ 1989 και 2022, σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Τράπεζα του Σεντ Λούις, από 62.000 δολάρια σε 103.000 δολάρια. Από πολλές απόψεις, αυτή η ηλικιακή ομάδα βρίσκεται σε καλύτερη θέση οικονομικά, κατά μέσο όρο, από ό,τι οι γονείς τους σε αυτήν την ηλικία. Το πρόβλημα είναι ότι δεν φαίνεται να το γνωρίζουν, όπως αναφέρει η The Wall Street Journal.

Μόνο το 21% των ενηλίκων στα 30 τους βαθμολόγησε τη συνολική οικονομία ως καλή ή εξαιρετική πέρυσι, σύμφωνα με την Federal Reserve, και οι οικονομολόγοι λένε ότι οι νέοι ενήλικες είναι πολύ πιο απαισιόδοξοι για το μέλλον από ό,τι οι προηγούμενες γενιές.

Δεν θα δουν το αμερικανικό όνειρο

«Βλέπουν τον κόσμο που πρόκειται να ζήσουν σε 20 χρόνια από τώρα ως πραγματικά μπερδεμένο», λέει η οικονομολόγος του Ινστιτούτου Brookings, Κάρολ Γκράχαμ. Επισημαίνει πώς η κλιματική αλλαγή, η πολιτική πόλωση, η τεχνητή νοημοσύνη και η αυξανόμενη δυσαρέσκεια για την εταιρική δύναμη έχουν κάνει το μέλλον να νιώθει πιο αβέβαιο.

Οι νεότεροι ενήλικες είναι πολύ λιγότερο πιθανό από τους Αμερικανούς άνω των 50 ετών να πουν ότι η επίτευξη του αμερικανικού ονείρου της επιτυχίας από τη σκληρή δουλειά εξακολουθεί να είναι μια πιθανότητα, σύμφωνα με δημοσκόπηση της Wall Street Journal/NORC.

Υψηλές προσδοκίες

«Ένα μέρος αυτού είναι οι κοινωνικές προσδοκίες, μέρος αυτού είναι η αλλαγή προτεραιοτήτων και μέρος αυτού είναι η οικονομική πραγματικότητα», λέει η Μελίσα Κέρνεϊ οικονομολόγος στο Πανεπιστήμιο του Μέριλαντ, ο οποίος εξέτασε πώς συμβαίνει η ίδια δυναμική σε χώρες υψηλού εισοδήματος σε όλο τον κόσμο. «Όμως όλοι μαζί φαίνεται να πιέζουν προς την ίδια κατεύθυνση, η οποία είναι τα αυξημένα ποσοστά να μείνουν άγαμοι και να μένουν χωρίς παιδιά».

Αλλά και εδώ η πραγματικότητα είναι πιο περίπλοκη. Τουλάχιστον μέρος αυτού που εμποδίζει την ανάπτυξη μιας γενιάς νέων είναι τα μεγάλα όνειρα για το πώς μοιάζει μια καλή ζωή. «Οι προσδοκίες μας είναι πολύ υψηλότερες σήμερα», λέει η Μελίσα Κέρνεϊ. «Γενιές πριν από εμάς δεν περίμεναν να έχουν μεγάλα σπίτια όπου κάθε παιδί είχε ένα υπνοδωμάτιο και υπήρχαν πολλές διακοπές».

Ωστόσο, το να μεγαλώνουν με λιγότερη πίεση να ακολουθήσουν την ίδια στενή διαδρομή προς την ενηλικίωση που επιβλήθηκε στους γονείς και τους παππούδες τους -μια καριέρα, σύζυγος, σπίτι και παιδιά όλα μέχρι την ηλικία των 35- έχει ανεβάσει τον πήχη για το πώς φαίνονται αυτά τα ορόσημα, αν επιλέξουν να τα επιδιώξουν όλα αυτά.

Εμποδισμένοι από αυτό το μείγμα υψηλών προσδοκιών και δύσκολων οικονομικών συνθηκών, πολλοί 30άρηδες ακούγονται αποπροσανατολισμένοι και αβέβαιοι για το τι σημαίνει να είσαι ένας επιτυχημένος ενήλικας τώρα.