"Kουλου-βάχατα"

00:01 - 08/07/24

Αγορές Εργασίας

Θα ξεκινήσουμε με τα όσα αναφέρει η Eurobank σε ανάλυση της για την αγορά εργασίας. Την επιβράδυνση του ρυθμού μείωσης του ποσοστού ανεργίας στο 5μηνο σημειώνει η Eurobank Research επισημαίνοντας ταυτόχρονα ότι "αυτό το στοιχείο αποτελεί μια ένδειξη ότι το ποσοστό ανεργίας το 2024 ίσως μειωθεί βραδύτερα σε ετήσια βάση σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη", κάτι το οποίο προσωπικά θεωρούμε δεδομένο αφού πλέον μπαίνουμε στον στενό πυρήνα της ανεργίας, με ένα μεγάλο μέρος των εργαζομένων επί της ουσίας και για μια σειρά λόγων, να μην επιζητά την επιστροφή στην αγορά εργασίας…

Όπως έγραψε το τμήμα ερευνών της τράπεζας, σύμφωνα με τη μηνιαία έρευνα εργατικού δυναμικού της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ), το εποχικά διορθωμένο ποσοστό ανεργίας διαμορφώθηκε στο 10,6% του εργατικού δυναμικού τον Μαϊ-24 από 10,7% τον Απρ-24 και 11,2% τον Μαϊ-23. Δηλαδή, η "φωτογραφική" απεικόνιση της ελληνικής αγοράς εργασίας τον Μαϊ-24 δείχνει ότι για κάθε 100 άτομα που ανήκουν στο εργατικό δυναμικό (= απασχολούμενοι + άνεργοι) περίπου 10 με 11 δεν εργάζονται αλλά αναζητούν εργασία.

Ανάμεσα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης των 27 κρατών μελών (ΕΕ-27) η Ισπανία εμφάνισε το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας με 11,7% και ακολούθησαν (εξαιρουμένων των οικονομιών της Ιρλανδίας και του Λουξεμβούργου): Ελλάδα (10,6%), Φινλανδία (8,2%), Σουηδία (8,2%), Λιθουανία (7,7%), Εσθονία (7,4%), Γαλλία (7,4%), Ιταλία (6,8%), Λετονία (6,7%), Πορτογαλία (6,5%), Ευρωζώνη (6,4%), ΕΕ-27 (6,0%), Βέλγιο (5,9%), Δανία (5,8%), Σλοβακία (5,5%), Ρουμανία (5,4%), Κροατία (5,3%), Αυ-στρία (5,0%), Βουλγαρία (4,4%), Ουγγαρία (4,3%), Κύπρος (4,1%), Ολλανδία (3,6%), Γερμανία (3,3%), Μάλτα (3,2%), Σλοβενία (3,2%), Πολωνία (3,0%) και Τσεχία (2,7%).

Όπως παρουσιάζεται στο Σχήμα 1, η μεγάλη απόκλιση σε όρους ποσοστού ανεργίας ανάμεσα στην ελληνική οικονομία και τους μέσους όρους της ΕΕ-27 και της Ευρωζώνης μειώθηκε σημαντικά τα 10 τελευταία χρόνια, εντούτοις, εξακολουθεί να είναι υψηλή αναδεικνύοντας την ύπαρξη δομικών προβλημάτων στην ελληνική α-γορά εργασίας (π.χ. αναντιστοιχίες ανάμεσα στη ζήτηση εργασίας εκ μέρους των επιχειρήσεων και την προσφορά εργασίας εκ μέρους των νοικοκυριών).

Στο 5μηνο Ιαν-Μαϊ-24 το μέσο ποσοστό ανεργίας στην Ελλάδα διαμορφώθηκε στο 11,0% του εργατικού δυναμικού παρουσιάζοντας ελαφρά πτώση κατά 0,2 ποσοστιαίες μονάδες σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα πέρυσι. Όπως παρουσιάζεται στο Σχήμα 2.1, ο ετήσιος ρυθμός πτώσης του μέσου ποσοστού ανεργίας στο 5μηνο Ιαν-Μαϊ-24 ήταν ο μικρότερος από όλα τα αντίστοιχα 5μηνα των τελευταίων 10 ετών.

Επιπρόσθετα, με εξαίρεση το 2014 -έτος στο οποίο ξεκίνησε η μείωση του ποσοστού ανεργίας- και την 3ετία 2020-2022 (ισχυρές επιδράσεις από την πανδημία), σε όλα τα υπόλοιπα έτη, ήτοι το 2015, το 2016, το 2017, το 2018, το 2019 και το 2023, η μέση ετήσια πτώση του ποσοστού ανεργίας στο 5μηνο Ιαν-Μαϊ ήταν πολύ κοντά στο τελικό μέγεθος για το σύνολο του έτους. Αυτό το στοιχείο αποτελεί μια ένδειξη ότι το ποσοστό ανεργίας το 2024 ίσως μειωθεί βραδύτερα σε ετήσια βάση σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη, κάτι που αποτυπώνεται και στις τρέχουσες εκτιμήσεις επίσημων οργανισμών.

Σε ό,τι αφορά την πορεία της απασχόλησης, ήτοι του παραγωγικού συντελεστή της εργασίας, αποδεικνύεται ότι η οριακή μέση ετήσια μείωση του αριθμού των ανέργων στο 5μηνο Ιαν-Maϊ-24 κατά 2,3 χιλ. άτομα ή 0,4% (βλέπε Σχήμα 2.2) δεν συνοδεύτηκε από αντίστοιχη οριακή αύξηση του αριθ-μού των απασχολούμενων.

Τουναντίον, η μέση ετήσια αύξηση της απασχόλησης επιταχύνθηκε στο 1,9% (79,9 χιλ. άτομα) από 1,5% (60,9 χιλ. άτομα) το 5μηνο Ιαν-Μαϊ-23 (βλέπε Σχήμα 3). Η δεξαμενή άντλησης αυτών των πόρων ήταν ο μη ενεργός πληθυσμός. Σε αυτό το υποσύνολο ανήκουν τα άτομα που δεν εργάζονται και δεν αναζητούν εργασία.

Αναλυτικά, ο μη ενεργός πληθυσμός κατέγραψε ισχυρή συρρίκνωση κατά 3,3% (101,0 χιλ. άτομα) στο 5μηνο Ιαν-Μαϊ-24 από μείωση κατά 0,4% (11,1 χιλ. άτομα) το αντίστοιχο διάστημα του προηγούμενου έτους. Η εν λόγω μεταβολή είχε ως αποτέλεσμα την ενίσχυση του μέσου ποσοστού συμμετοχής (εργατικό δυναμικό / πληθυσμός) στο 61,4% από 60,3% το 5μηνο Ιαν-Μαϊ-23. Η περαιτέρω αύξηση του ποσοστού συμμετοχής δύναται να συμβάλλει θετικά στην ενίσχυση της απασχόλησης και του παραγόμενου προϊόντος της οικονομίας μεσομακροπρόθεσμα.

Εν κατακλείδι, σύμφωνα με τη μηνιαία έρευνα εργατικού δυναμικού της ΕΛΣΤΑΤ, η ετήσια μείωση του μέσου ποσοστού ανεργίας επιβραδύνθηκε στις 0,2 ποσοστιαίες μονάδες το 5μηνο Ιαν-Μαϊ-24 από 1,7 ποσοστιαίες μονάδες το 5μηνο Ιαν-Μαϊ-23.

Αυτό το στοιχείο αποτελεί μια ένδειξη ότι το ποσοστό ανεργίας το 2024 ίσως μειωθεί βραδύτερα σε ετήσια βάση σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη, κάτι που αποτυπώνεται και στις τρέχουσες εκτιμήσεις επίσημων οργανισμών.

Παρά ταύτα, η απασχόληση, αντλώντας πόρους από τη δεξαμενή του μη ενεργού πληθυσμού (3.002,2 χιλ. άτομα κατά μέσο όρο το 5μηνο Ιαν-Μαϊ-24) και όχι από τη δεξαμενή των ανέργων (524,2 χιλ. άτομα κατά μέσο όρο το 5μηνο Ιαν-Μαϊ-24), συνέχισε να αναπτύσσεται με ικανοποιητικό ρυθμό (1,9% από 1,5% το αντίστοιχο διάστημα πέρυσι).

Βάσει της πρόσφατης έκθεσης της Τραπέζης της Ελλάδος (ΤτΕ) για τη Νομισματική Πολιτική 2023-2024 (26 Ιουνίου 2024), το ποσοστό ανεργίας στην Ελλάδα προβλέπεται να μειωθεί στο 10,5%, 9,6% και 8,7% του εργατικού δυναμικού το 2024, το 2025 και το 2026 αντίστοιχα (11,1% το 2023).

Ελληνικές επιχειρήσεις

Πάμε τώρα σε μερικά ενδιαφέροντα στατιστικά για τις ελληνικές επιχειρήσεις …. Στατιστικά στα οποία και άλλες φορές έχουμε αναφερθεί, έχοντας πει τον προβληματισμό μας, δεδομένου ότι το μικρό μέγεθος της συντριπτικής πλειοψηφίας των ελληνικών επιχειρήσεων κάνει εξαιρετικά δύσκολες τις ουσιαστικές αυξήσεις μισθών, που τόσο πολύ χρειάζεται η ελληνική οικονομία ….

Παρά το Ταμείο Ανάκαμψης και τα κίνητρα της κυβέρνησης για συγκέντρωση των επιχειρήσεων της ελληνικής οικονομίας, το «κάρο» της ανάπτυξης συνεχίζει να τραβά η μικρή και μικρομεσαία επιχειρηματικότητα στη χώρα μας. Μάλιστα, ο κινητήριος μοχλός, όπως δείχνουν τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δεν είναι οι Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις (ΜμΕ) στο σύνολό τους, αλλά κυρίως οι πολύ μικρές, που απασχολούν έως 10 άτομα.

Όπως αναφέρονταν στο δημοσίευμα του The Power Game που παρουσίασε τα στοιχεία. Έτσι, οι πολύ μικρές επιχειρήσεις στην Ελλάδα πέρυσι αύξησαν τους απασχολούμενούς τους κατά 3,4%, την ονομαστική ακαθάριστη προστιθέμενη αξία (ΑΠΑ) κατά 20,8% και τη πραγματική ΑΠΑ κατά 13,2%. Για φέτος, οι πολύ μικρές επιχειρήσεις -micro τις ονομάζει η Κομισιόν- εκτιμάται ότι θα αυξήσουν την απασχολούμενούς τους κατά 11,3%, την ονομαστική ΑΠΑ κατά 18,2% και την πραγματική ΑΠΑ κατά 14%.

Τα εντυπωσιακά αυτά μεγέθη θα μετριαστούν από τις αυξομειώσεις που θα σημειωθούν τόσο στην απασχόληση, όσο και στην Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία των μικρών (small), των μεσαίων (medium), αλλά και των μεγάλων (large) επιχειρήσεων. Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Annual Report on European SMEs 2023/2024), τόσο οι μικρές, όσο οι μεσαίες και οι μεγάλες επιχειρήσεις εμφανίζουν κάμψη του αριθμού των απασχολουμένων τους, τόσο μέσα στο 2023, όσο και μέσα στο 2024.

Επίσης, η προκαλούμενη ΑΠΑ σε πραγματικούς όρους θα μειωθεί μέσα στη διετία, τόσο για τις μικρές (10-49 εργαζόμενους), όσο και για τις μεσαίες (50-249 εργαζόμενοι), αλλά και τις μεγάλες επιχειρήσεις (άνω των 250 εργαζομένων). Επίσης, στην έκθεση της Κομισιόν καταγράφεται μια μεγάλη αύξηση στην Ελλάδα των πολύ μικρών και των μικρών επιχειρήσεων και μείωση του αριθμού των μεσαίων και μεγάλων επιχειρήσεων.

Ειδικότερα, το 2023 οι πολύ μικρές επιχειρήσεις αυξήθηκαν κατά 2,4% και οι μικρές κατά 2,8%. Αντίθετα, μειώθηκαν οριακά οι μεσαίες επιχειρήσεις (-0,8%) και οι μεγάλες (-4,2%). Για φέτος αναμένεται αύξηση του αριθμού των πολύ μικρών επιχειρήσεων (+4,2%) και μεγάλη μείωση του αριθμού των υπόλοιπων επιχειρήσεων. Συγκεκριμένα, ο αριθμός των μικρών επιχειρήσεων θα υποχωρήσει κατά 8,5%, των μεσαίων 11,2% και των μεγάλων κατά 10,5%.

Πρέπει να σημειωθεί, ωστόσο, ότι τόσο οι πολύ μικρές επιχειρήσεις, όσο και οι ΜμΕ συνολικά, είδαν τον αριθμό τους να υποχωρεί πολύ τα χρόνια της μεγάλης οικονομικής κρίσης στη χώρα μας -ειδικά την περίοδο 2010-2013. Ακόμη και σήμερα, ο αριθμός τους δεν έχει επανέλθει στα επίπεδα του 2008.

Τα μεγέθη αυτά δείχνουν ότι παρά τα κίνητρα της κυβέρνησης για «συγκέντρωση» στην αγορά (ν. 4935/2022), αλλά και τις μεγάλες επιχορηγήσεις και δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης, που κατά κανόνα κατευθύνονται σε λίγους και «μεγάλους» της αγοράς, τη διαφορά φαίνεται να κάνουν οι «μικροί» και μάλιστα οι πολύ μικρές επιχειρήσεις. Σύμφωνα με την Κομισιόν, στη χώρα μας το 2023 λειτουργούσαν:

739.378 πολύ μικρές επιχειρήσεις (94,7%),

37.561 μικρές επιχειρήσεις (4,8%),

3.691 μεσαίες επιχειρήσεις (0,5%) και

476 μεγάλες επιχειρήσεις (0,1%).

Αντίστοιχα είναι τα ποσοστά και στην ΕΕ. Μάλιστα, ο αριθμός των ΜμΕ που αντιστοιχούν στον πληθυσμό δεν είναι ο μεγαλύτερος για την Ελλάδα, αν και είναι άνω του μέσου όρου της ΕΕ. Στην ΕΕ αντιστοιχούν 57 ΜμΕ σε κάθε 1.000 κατοίκους της, ενώ στην Ελλάδα έχουμε 75 επιχειρήσεις ανά 1.000 κατοίκους. Στην Τσεχία λειτουργούν 102 επιχειρήσεις ανά 1.000 κατοίκους.

Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι στη χώρα μας δημιουργείται η χαμηλότερη ΑΠΑ ανά απασχολούμενο στην ΕΕ, πλην της Βουλγαρίας. Κάθε Έλληνας απασχολούμενος σε ΜμΕ συμβάλλει ετησίως με ΑΠΑ ύψους 22,4 χιλ. ευρώ, όταν ο μέσος όρος στην ΕΕ είναι 54,5 χιλ. ευρώ. Ακόμη και στη Ρουμανία η συμβολή των απασχολουμένων στις ΜμΕ ανέρχεται σε 26,6 χιλ. ευρώ, ενώ στη Βουλγαρία η αντίστοιχη συμβολή ανέρχεται σε 21,6 χιλ. ευρώ.

Με άλλα λόγια, η προστιθέμενη αξία που δημιουργούν οι ΜμΕ στην Ελλάδα είναι πολύ μικρή και οι θέσεις τους είναι χαμηλής εντάσεως γνώσης και τεχνολογίας.

Ντροπή για τη χώρα

Την παρακάτω είδηση τώρα. Για την ακρίβεια τα παρακάτω στατιστικά, προσωπικά τα θεωρούμε ντροπή για τη χώρα μας … Γιατί τέτοια είναι μόνο ένας στους δέκα Έλληνες να δηλώνει ότι ζει ευτυχισμένος τη ζωή που θα ήθελε, σύμφωνα με δημοσκόπηση του διεθνούς δικτύου ανεξάρτητων εταιρειών ερευνών IRIS, η οποία στην Ελλάδα διενεργήθηκε από τη Focus Bari. 

Ειδικότερα, προκύπτει ότι μόλις το 9% των ερωτηθέντων στην Ελλάδα δήλωσε πως η καθημερινή του ζωή είναι πολύ κοντά στις επιδιώξεις του. Ένα 40% δήλωσε ότι δεν είναι και τόσο κοντά, ενώ το υπολειπόμενο 42% είπε ότι είναι πολύ μακριά από τις επιδιώξεις του. 

Όπως προκύπτει από τη διεθνή έρευνα, που πραγματοποιήθηκε συνολικά σε 17 χώρες, τα ποσοστά της ικανοποίησης από τη ζωή είναι παντού χαμηλά, όμως η Ελλάδα είναι στην προτελευταία θέση πριν την Τουρκία και τη Βουλγαρία (αμφότερες 8%). Στον αντίποδα βρίσκονται η Μαλαισία (29% ευχαριστημένο από την καθημερινότητα), το Μεξικό, το Περού και η Κολομβία (28%) και ο Καναδάς (25%). Σε κάθε περίπτωση, η αναλογία των «ευτυχισμένων» πολιτών ποικίλει από χώρα σε χώρα, χωρίς αυτό να συνδέεται απαραίτητα με το βιοτικό / οικονομικό της επίπεδο.

Πάντως, κοινή επιδίωξη των λαών όλων των χωρών είναι μια καλύτερη καθημερινότητα κι ένα ανεβασμένο βιοτικό επίπεδο. Στην Ελλάδα μάλιστα η βελτίωση της ποιότητας ζωής είναι με διαφορά (62%) η νούμερο 1 επιδίωξη, ενώ ακολουθούν οι προσωπικοί στόχοι/αυτοβελτίωση και η αποτελεσματικότερη διοίκηση/κεντρική εξουσία (31% αμφότερα).

Σύμφωνα με την έρευνα της Focus Bari, τρεις στους πέντε Έλληνες πιστεύουν ότι η χώρα πρέπει να δώσει προτεραιότητα στους πολίτες της παρά στη διεθνή της επιρροή, το οποίο φαίνεται να ισχύει συνολικά σε όλες τις χώρες που εξετάστηκαν.

Επτά στους δέκα Έλληνες αισθάνονται ότι σαν λαός δεν έχουμε κοινό όνειρο, ενώ ένας στους τέσσερις (25%) έχει μια έντονη επιθυμία είναι να νιώσει «ξανά περήφανος για την χώρα του». Από τις υπόλοιπες χώρες προκύπτει ότι κατά μέσον όρο πάνω από ένας στους δύο δηλώνει ότι έχει «κοινό όνειρο». Ωστόσο, εμφανίζονται σημαντικές διαφορές ανάλογα με την κουλτούρα της κάθε χώρας.

Σημειώνεται πως μόλις το 4% των Ελλήνων δηλώνει ότι η Ελλάδα σήμερα είναι πολύ κοντά στη χώρα των ονείρων του. Απεναντίας η πλειονότητα, ένα 56%, δηλώνει ότι απέχει πολύ, ενώ το 40% τα βλέπει πιο «χλιαρά» τα πράγματα. Πρόκειται επίσης για μια διεθνή τάση με λίγες εξαιρέσεις.

Ως αποτέλεσμα, κατά μέσον όρο, σχεδόν ένας στους δύο πολίτες του κόσμου θα μετακόμιζε σε μια άλλη χώρα, αλλά στην Ελλάδα η αναλογία φτάνει υψηλότερα. Ειδικότερα έξι στους δέκα Έλληνες θα ήθελαν, αν μπορούσαν, να ζουν σε μια άλλη χώρα, κατά προτίμηση στην Ελβετία (10%), στις ΗΠΑ (8%), στην Ιταλία (7%) και άλλες.

Με τη νίκη των Εργατικών θα υπάρξει αλλαγή στάσης για τα γλυπτά του Παρθενώνα;

Όπως τώρα σχολίαζε ο Βηματοδότης. Με τη νίκη των Εργατικών στην Βρετανία, δεν είναι λίγοι εδώ στην Αθήνα που πιστεύουν πως θα δοθεί μια νέα ώθηση στην επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα (ένα δίκαιο αίτημα που η κυβέρνηση Σούνακ, απέρριπτε χωρίς καν να το συζητήσει). Υπενθυμίζεται ότι η πλειοψηφία της βρετανικής και της διεθνούς κοινής γνώμης να υποστηρίζει το δίκαιο αίτημα της χώρας μας, την επιστροφή όλων των τμημάτων του μοναδικού αυτού μνημείου στην Αθήνα.

Απλώς υπενθυμίζω ότι κατά τη διάρκεια του προεκλογικού αγώνα η Βρετανική Επιτροπή για την Επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα (BCRPM) προχώρησε σε μία παρέμβαση ενόψει των εκλογών, ώστε οι υποψήφιοι να εντάξουν στο πρόγραμμά τους το δίκαιο αίτημα για τον επαναπατρισμό των Γλυπτών στον φυσικό τους χώρο, δηλαδή στην Αθήνα και στο μουσείο της Ακρόπολης. Η επιστολή, ζητούσε από τους υποψηφίους βουλευτές να υποστηρίξουν την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα, έχει αποσταλεί σε περισσότερους από 600 μέλη και φίλους της BCRPM, ώστε και αυτοί με τη σειρά τους να τη στείλουν στους πολιτικούς της περιφέρειάς τους.