00:01 - 08/11/24

Εργαζόμενοι - Εισοδήματα

Με βάση τα στοιχεία που ανακοινώθηκαν χθες από την Eurostat, οι αποδοχές των Ελλήνων είναι οι τρίτες χαμηλότερες μετά των Βουλγάρων και των Ούγγρων.

 Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, οι μέσες ετήσιες αποδοχές για μισθωτούς πλήρους απασχόλησης στην Ελλάδα αυξήθηκαν κατά 3,7% πέρυσι και διαμορφώθηκαν σε 17.013 ευρώ, ενώ στην ΕΕ αυξήθηκαν κατά 6,5% στα 37.863 ευρώ, αντίστοιχα.

Οι αποδοχές στην Ελλάδα είναι, δηλαδή, χαμηλότερες από το 50% των μέσων αποδοχών στην ΕΕ και υψηλότερες μόνο από τη Βουλγαρία (13.503 ευρώ) και την Ουγγαρία (16.895 ευρώ).

Ο δείκτης για τις αποδοχές, όπως σημειώνει η Eurostat, βασίζεται σε στοιχεία από τους εθνικούς λογαριασμούς και τις έρευνες εργατικού δυναμικού και έχει προσαρμοστεί, ώστε να εκφράζει τους μισθούς μερικής απασχόλησης σε ισοδύναμους πλήρους απασχόλησης.

Ελληνική Οικονομία

Πάρα πολύ συχνά στεκόμαστε στο ζήτημα της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας, τονίζοντας πως βλέποντας κανείς την πορεία του εμπορικού ισοζυγίου μόνο αισιόδοξος δε μπορεί να είναι κανείς. Πάμε τώρα να δούμε μερικά νούμερα, με τα οποία μπορεί ελάχιστα να ασχολούνται. Αλλά το νούμερο για το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου την περίοδο Ιανουάριος – Σεπτέμβριος μόνο προβληματισμό μπορεί να προκαλέσει.

Όπως λοιπόν ανακοινώθηκε χθες. Διευρύνθηκε τον Σεπτέμβριο το έλλειμμα εμπορικού ισοζυγίου, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ. Η συνολική αξία των εισαγωγών τον Σεπτέμβριο ανήλθε στο ποσό των 7.173,3 εκατ. ευρώ (7.943,0 εκατ. δολάρια) έναντι 7.024,4 εκατ. ευρώ (7.482,4 εκατ. δολάρια) κατά τον ίδιο μήνα του έτους 2023 παρουσιάζοντας αύξηση, σε ευρώ, 2,1%. Η αντίστοιχη αξία χωρίς τα πετρελαιοειδή κατά τον μήνα Σεπτέμβριο 2024 παρουσίασε αύξηση κατά 182,5 εκατ. ευρώ, δηλαδή 3,5%, ενώ η αντίστοιχη αξία χωρίς τα πετρελαιοειδή και τα πλοία κατά τον μήνα Σεπτέμβριο 2024 παρουσίασε αύξηση κατά 167,5 εκατ. ευρώ, δηλαδή 3,3%, σε σχέση με τον μήνα Σεπτέμβριο 2023.

Η συνολική αξία των εξαγωγών, κατά το μήνα Σεπτέμβριο 2024 ανήλθε στο ποσό των 4.115,6 εκατ. ευρώ (4.584,6 εκατ. δολάρια) έναντι 4.315,5 εκατ. ευρώ (4.624,4 εκατ. δολάρια) κατά τον ίδιο μήνα του έτους 2023 παρουσιάζοντας μείωση, σε ευρώ, 4,6%. Η αντίστοιχη αξία χωρίς τα πετρελαιοειδή κατά τον μήνα Σεπτέμβριο 2024 παρουσίασε αύξηση κατά 369,9 εκατ. ευρώ δηλαδή 13,3% και η αντίστοιχη αξία χωρίς τα πετρελαιοειδή και τα πλοία κατά τον μήνα Σεπτέμβριο 2024 παρουσίασε αύξηση κατά 366,7 εκατ. ευρώ, δηλαδή 13,2%, σε σχέση με τον μήνα Σεπτέμβριο 2023.

Το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου κατά τον μήνα Σεπτέμβριο 2024 ανήλθε σε 3.057,7 εκατ. ευρώ (3.358,4 εκατ. δολάρια) έναντι 2.708,9 εκατ. ευρώ (2.858,0 εκατ. δολάρια) κατά τον ίδιο μήνα του έτους 2023, παρουσιάζοντας αύξηση, σε ευρώ, 12,9%. Η αντίστοιχη αξία χωρίς τα πετρελαιοειδή κατά τον μήνα Σεπτέμβριο 2024 παρουσίασε μείωση του ελλείμματος κατά 187,4 εκατ. ευρώ, δηλαδή 7,9%, ενώ η αντίστοιχη αξία χωρίς τα πετρελαιοειδή και τα πλοία κατά τον μήνα Σεπτέμβριο 2024 παρουσίασε μείωση κατά 199,2 εκατ. ευρώ, δηλαδή 8,4% σε σχέση με τον μήνα Σεπτέμβριο 2023.

Η συνολική αξία των εισαγωγών κατά το χρονικό διάστημα Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2024 ανήλθε στο ποσό των 62.965,1 εκατ. ευρώ (68.211,1 εκατ. δολάρια) έναντι 61.691,5 εκατ. ευρώ (66.624,0 εκατ. δολάρια) κατά το ίδιο διάστημα του έτους 2023, παρουσιάζοντας αύξηση, σε ευρώ 2,1%. Η αντίστοιχη αξία χωρίς τα πετρελαιοειδή παρουσίασε αύξηση κατά 1.284,1 εκατ. ευρώ, δηλαδή 2,8% και η αντίστοιχη αξία χωρίς τα πετρελαιοειδή και τα πλοία παρουσίασε αύξηση κατά 1.248,3 εκατ. ευρώ, δηλαδή 2,7%, σε σχέση με το χρονικό διάστημα Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2023.

Η συνολική αξία των εξαγωγών κατά το χρονικό διάστημα Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2024 ανήλθε στο ποσό των 37.834,9 εκατ. ευρώ (41.229,2 εκατ. δολάρια) έναντι 38.537,9 εκατ. ευρώ (41.863,0 εκατ. δολάρια) κατά το ίδιο διάστημα του έτους 2023, παρουσιάζοντας μείωση, σε ευρώ 1,8%. Η αντίστοιχη αξία χωρίς τα πετρελαιοειδή παρουσίασε αύξηση κατά 85,0 εκατ. ευρώ, δηλαδή 0,3% και η αντίστοιχη αξία χωρίς τα πετρελαιοειδή και τα πλοία παρουσίασε αύξηση κατά 98,2 εκατ. ευρώ, δηλαδή 0,4%, σε σχέση με το χρονικό διάστημα Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2023.

Το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου κατά το χρονικό διάστημα Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2024 ανήλθε σε 25.130,2 εκατ. ευρώ (26.981,9 εκατ. δολάρια) έναντι 23.153,6 εκατ. ευρώ (24.761,0 εκατ. δολάρια) κατά το ίδιο διάστημα του έτους 2023, παρουσιάζοντας αύξηση, σε ευρώ, 8,5%. Το αντίστοιχο μέγεθος χωρίς τα πετρελαιοειδή παρουσίασε αύξηση κατά 1.199,1 εκατ. ευρώ, δηλαδή 6,3% και το αντίστοιχο μέγεθος χωρίς τα πετρελαιοειδή και τα πλοία παρουσίασε αύξηση κατά 1.150,1 εκατ. ευρώ, δηλαδή 6,1%.

Αγορά Ακινήτων

Παρακολουθώντας με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον τις εξελίξεις στην αγορά ακινήτων, ας συνεχίσουμε με μια ενδιαφέρουσα ανάλυση. Την ώρα που στην ελληνική αγορά βρίσκονται υπό κατασκευή περισσότερα από 230.000 τ.μ. γραφείων στην Αθήνα (μόνο στα βόρεια προάστια θα προστεθούν 90.000 τ.μ.), οι 1.143 διεθνείς επενδυτές ακινήτων, οι οποίοι ερωτήθηκαν από την PwC για λογαριασμό του Urban Land Institute στην ετήσια έρευνα «Emerging Trends in Real Estate Europe 2025», κατατάσσουν την εν λόγω κατηγορία στις τελευταίες θέσεις από άποψη ελκυστικότητας!

Πάμε όμως να τα δούμε με τη σειρά. Με βάση τα συμπεράσματα που προκύπτουν από την τελευταία ετήσια έρευνα για τις επενδυτικές προοπτικές του τομέα των ακινήτων το 2025, Emerging Trends in Real Estate, στην οποία περιλαμβάνονται 30 ευρωπαϊκές πόλεις (και η Αθήνα στη λίστα), τα κέντρα δεδομένων (data centers), οι νέες ενεργειακές υποδομές και οι φοιτητικές κατοικίες είναι οι τρεις πιο ελκυστικοί τομείς στα μάτια των επαγγελματιών

Ας σημειωθεί ότι οι φοιτητικές κατοικίες ανέβηκαν στην κορυφή της κατάταξης τα τελευταία χρόνια – από τη 15η θέση το 2022 στην τρίτη θέση για το 2025.

Επίσης ψηλά στη λίστα κατατάσσονται τα logistics, οι κατοικίες προς εκμίσθωση, τα διαμερίσματα για συγκατοίκηση (co-living) και τα εξυπηρετούμενα διαμερίσματα (serviced apartments).

Αντίθετα, η ελκυστικότητα των ακινήτων γραφείων και λιανικής αμφισβητείται, όπως και των ξενοδοχείων.

Τα εμπορικά κέντρα εκτός πόλης είναι ο τομέας των περιουσιακών στοιχείων που οι επαγγελματίες ακινήτων εντελώς (βρίσκονται στην τελευταία θέση από άποψη ελκυστικότητας), ενώ στην προτελευταία κατατάσσονται τα εμπορικά κέντρα στο κέντρο της πόλης.

Επίσης χαμηλά βρίσκονται τα retail parks, τα κεντρικά εμπορικά καταστήματα, καθώς και τα επιχειρηματικά πάρκα.

Περίπου στη μέση βρίσκονται και τα ξενοδοχεία και οι κατοικίες προς πώληση.

Κέρδισε μια θέση η Αθήνα

Πάντως στην πανευρωπαϊκή κατάταξη η Αθήνα κερδίζει μια θέση και βρίσκεται πλέον στην 22η θέση, επί συνόλου 30 πόλεων.

Λαμβάνοντας υπόψη ότι τα τελευταία χρόνια η βαθμολογία κάθε αγοράς στην τελική κατάταξη καθορίζεται και με βάση το μέγεθός της, η θέση της Αθήνας κρίνεται ικανοποιητική.

Επενδύσεις σε logistics και data centers

Αν και η ελληνική αγορά ακόμα υστερεί συγκριτικά με άλλες ευρωπαϊκές χώρες με παρόμοια χαρακτηριστικά, δηλαδή με σημαντικά λιμάνια και πύλες εισόδου παγκόσμιων εφοδιαστικών αλυσίδων, η Εφοδιαστική αλυσίδα συμμετέχει αυξανόμενα στο ΑΕΠ της χώρας, σχεδόν 12%.

Με βάση πρόσφατη ανάλυση της επιτροπής logistics του Ελληνογερμανικού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου, κατά τη διάρκεια του φετινού 10μηνου, ισχυροί πολυεθνικοί οργανισμοί διαχείρισης αποθηκευτικών χώρων, αλλά και μεγάλες πολυεθνικές εμπορικές επιχειρήσεις, ανακοίνωσαν την ανάπτυξη νέων αποθηκών, κυρίως στη Δυτική Αττική, δυναμικότητας άνω των 200.000 στεγασμένων τ.μ..

Επίσης, στην τελική ευθεία βρίσκεται η ανάπτυξη οργανωμένων υποδοχέων όπως το Θριάσιο με δυναμική 250.000 τ.μ. στεγασμένων αποθηκών, ενώ στη φάση του διαγωνισμού ανάδειξης επενδυτή βρίσκονται στην Αθήνα το επιχειρηματικό πάρκο Φυλής που θα φιλοξενήσει τα πρακτορεία εσωτερικών μεταφορών και στη Θεσσαλονίκη το Επιχειρηματικό Πάρκο Γκόνου. Σε ότι αφορά το ύψος των επενδύσεων, αναμένεται να ξεπεράσουν σε σύνολο το 1 δισ. ευρώ.

Την ίδια ώρα, αρκετές και σημαντικές οι επενδύσεις που έχουν γίνει μέχρι σήμερα στον τομέα των data centers και όπως όλα δείχνουν, έπεται συνέχεια, ακριβώς επειδή η χώρα μας βρίσκεται σε ένα σταυροδρόμι: αυτό που ενώνει σε επίπεδο δεδομένων την Ασία με την Ευρώπη.

Ωστόσο δεν πρόκειται για εύκολες επενδύσεις λόγω του μεγάλου ενεργειακού φορτίου που απαιτείται.

Μέχρι το 2030, ο αριθμός των data centers στην Ευρώπη αναμένεται να αυξηθεί κατά 2,5 φορές, φτάνοντας περίπου τα 23 GW εγκατεστημένης ισχύος. Σχεδόν το ήμισυ αυτής της ισχύος (11 GW) θα πρέπει να αφιερωθεί στην τεχνητή νοημοσύνη, σύμφωνα με μελέτες της Data4, μιας από τις εταιρείες που αποφάσισαν να επενδύσουν στο ελληνικό σταυροδρόμι των data centers.

Μία από τις τελευταίες επενδύσεις στον εν λόγω τομέα είναι η ανάπτυξη και λειτουργία ενός υπερσύγχρονου data center στην περιοχή των Σπάτων που ετοιμάζεται να πραγματοποιήσει η Dromeus Capital σε συνεργασία με την Αpto, η οποία αποτελεί το «όχημα» της Pimco στον τομέα των κέντρων επεξεργασίας μεγάλου όγκου δεδομένων. Πρόκειται για μια επένδυση που θα φτάσει το 1 δισ. ευρώ.

Το έργο βρίσκεται σε βιομηχανική ζώνη 15 λεπτά από το Διεθνές Αεροδρόμιο της Αθήνας, μόλις λίγα μέτρα από την αντίστοιχη επένδυση που προωθεί η Microsoft, έχει ήδη λάβει προέγκριση και έχει εξασφαλίσει μέσω σύμβασης με τον ΑΔΜΗΕ ρεύμα υψηλής τάσης.

Γερμανική Οικονομία

Όσον αφορά τώρα τις τελευταίες εξελίξεις στις ΗΠΑ αλλά και τη Γερμανία, που βρίσκεται πολύ κοντά σε πρόωρες εκλογές. Πάμε να δούμε τα όσα έγραφε το CNBC.

Ενα ακόμα χτύπημα στη γερμανική οικονομία αποτελεί η ανάδειξη του Donald Trump στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ.

Η Γερμανία απέφυγε οριακά -και αναπάντεχα- μια τεχνική ύφεση το τρίτο τρίμηνο, με τα προκαταρκτικά στοιχεία να δείχνουν ότι το ΑΕΠ αναπτύχθηκε 0,2% έπειτα από επιβράδυνση 0,3% το προηγούμενο τρίμηνο. Ωστόσο, για ολόκληρο το έτος αναμένεται συρρίκνωση του ΑΕΠ. Στο μεταξύ πληθαίνουν οι δείκτες που σημαίνουν κίνδυνο. Μεταξύ άλλων και ο σύνθετος δείκτης υπευθύνων προμηθειών (PMI), που εκτιμά ότι η μεταποίηση βρισκόταν σε ύφεση και τον Οκτώβριο και ότι ο τομέας των υπηρεσιών συνεχίζει να δέχεται ισχυρές πιέσεις.

Η νίκη του Trump ενδέχεται να επιδεινώσει την κατάσταση. «Εκτός της εγχώριας δομικής κρίσης, η χώρα τώρα αντιμετωπίζει τεράστιες προκλήσεις στο εμπόριο στο εξωτερικό και στην πολιτική ασφαλείας, για τις οποίες δεν είμαστε προετοιμασμένοι», σχολίασε ο Moritz Schularick, πρόεδρος του Ινστιτούτου του Κιέλου. Ο ίδιος πρόσθεσε ότι οι οικονομικές πολιτικές για τις οποίες έχει δεσμευτεί ο Trump θα ασκήσουν επιπλέον πίεση στην ανάπτυξη ολόκληρης της Ευρώπης.

Πλήγμα για τις εξαγωγές

Η γερμανική οικονομία εξαρτάται σημαντικά από τις εξαγωγές και οι Trump ετοιμάζεται να φέρει δασμούς και άλλου είδους περιορισμούς σε όλες τις εισαγωγές προς τις ΗΠΑ. Στο μεταξύ, όπως υποστήριξε τον περασμένο μήνα η γερμανική στατιστική υπηρεσία, η σημασία των ΗΠΑ ως εμπορικού εταίρου της Γερμανίας αυξάνεται. Συγκεκριμένα, οι ΗΠΑ ήταν από το 2021 ο δεύτερος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της χώρας μετά την Κίνα, ομως το δεύτερο εξάμηνο του 2024 ξεπέρασαν και την Κίνα. Συγκεκριμένα, περίπου το 9,9% των γερμανικών εξαγωγών σε όρους αξίας κατέληξε στις ΗΠΑ το 2023.

O Trump, όμως, έχει δηλώσει ότι ενδέχεται να εφαρμόσει δασμούς 10 έως και 20% σε σχεδόν όλες τις εισαγωγές προς τις ΗΠΑ ανεξαρτήτως της χώρας προέλευσης. «Αυτά τα μέτρα από τον επανεκλεγέντα πρόεδρο των ΗΠΑ σημαίνουν αξιοσημείωτη οικονομική ζημία 33 δισ. ευρώ μόνο για τη Γερμανία», ανέφερε πρόσφατα το γερμανικό ινστιτούτο ifo, εκτιμώντας ότι οι απώλειες από τις γερμανικές εξαγωγές στις ΗΠΑ μπορεί να ανέλθουν σε 15%.

Ο οίκος DBRS εκτιμά ότι ο κλάδος των αυτοκινήτων και των χημικών, που ανέκαθεν αποτελούσαν πυλώνες της γερμανικής βιομηχανία, θα επιβαρυνθούν περισσότερο από τέτοιους δασμούς. «Η Γερμανία και η Ε.Ε. οφείλουν τώρα να ενισχύσουν τη θέση τους μέσω δικών τους μέτρων. Αυτά περιλαμβάνουν βαθύτερη ενσωμάτωση της αγοράς υπηρεσιών της Ε.Ε. και αξιόπιστα μέτρα αντιποίνων εναντίον των ΗΠΑ», σχολίασε η Lisandra Flach, διευθύντρια του οικονομικού ινστιτούτου ifo.

Πολιτικός «σεισμός»

Οι αμερικανικές εκλογές διενεργήθηκαν σε μια περίοδο που επικρατεί μεγάλη αναστάτωση στη γερμανική κυβέρνηση. Την Τετάρτη, ο Γερμανός Καγκελάριος Olaf Scholz απέπεμψε από υπουργό Οικονομικών τον αρχηγό του Κόμματος των Ελεύθερων Δημοκρατών (FDP) Christian Lindner, με αποτέλεσμα ουσιαστικά τη διάσπαση του κυβερνητικού συνασπισμού. Μιλώντας σε δημοσιογράφους, ο Scholz είχε δηλώσει ότι η Γερμανία θα παραμείνει «αξιόπιστος» εταίρος των ΗΠΑ.

Πριν την αποπομπή του, πάντως, ο Lindner έδειχνε διατεθειμένος να συζητήσει με τον Trump, λέγοντας ότι η Ευρώπη πρέπει να τείνει χείρα φιλίας προς τον νέο πρόεδρο. «Στην Ε.Ε., το ΝΑΤΟ και το Βερολίνο πρέπει τώρα είναι πιο επείγον από ποτέ να κάνουμε την προετοιμασία μας στην οικονομική πολιτική και την πολιτική ασφαλείας», δήλωσε μέσω Χ λίγες ώρες πριν την αποπομπή του.

Τι λένε στο Μαξίμου για τη νίκη Τραμπ

Όπως τώρα έγραφε ο Βηματοδότης. Πέραν των συγχαρητηρίων του Πρωθυπουργού προς τον Ντόναλντ Τραμπ για την εκλογή του, θα σας περιγράψω πώς αντιμετωπίζουν στην κυβέρνηση μια νέα τετραετία του Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Πρώτα απ’ όλα (και αυτό είναι φυσικό) τηρούν μια στάση αναμονής, παραμένουν ψύχραιμοι, δεν εκδηλώνονται καθώς οι σχέσεις του Πρωθυπουργού Μητσοτάκη με το «σύστημα Τραμπ» είναι εξαιρετικές.

Αυτό που πρέπει να ξέρετε είναι ότι λόγω του ενδιαφέροντος των Αμερικανικών για τη Μέση Ανατολή, αναμένεται να υπάρξει περαιτέρω αξιοποίηση της βάσης της Σούδας (οι Αμερικανοί την θεωρούν ως την ασφαλέστερη βάση που έχουν στη Μεσόγειο).  Περαιτέρω αναβάθμιση αναμένεται και για τον λιμένα της Αλεξανδρούπολης αλλά και της Κύπρου, που αναλαμβάνει πλέον κομβικό ρόλο στην περιοχή της Μέσης Ανατολής για την Ουάσιγκτον, με αποτέλεσμα να υποβαθμίζεται το Ινσιρλίκ και να εκνευρίζει την Άγκυρα.