"Kουλου-βάχατα"

00:01 - 09/02/23

Θετικό αλλά ….

Με τα της οικονομίας θα ξεκινήσουμε και την είδηση πως σημαντικά χαμηλότερο από τις προβλέψεις του προϋπολογισμού του 2023 εκτιμάται ότι θα είναι τελικώς το δημοσιονομικό έλλειμμα του 2022, με βάση τα πρόσφατα ταμειακά στοιχεία, τα οποία επιβεβαιώνουν την τάση που είχε διαφανεί τον περασμένο μήνα από τα στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού. Τα στοιχεία αυτά, σημειώνουν οικονομικοί παράγοντες, μπορούν να στείλουν ένα θετικό μήνυμα στις αγορές ενόψει της αναβάθμισης της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας.

Συγκεκριμένα, όπως αναφέρει ρεπορτάζ της Καθημερινής, στην κεντρική τράπεζα εκτιμούν ότι, βάσει των ταμειακών στοιχείων, που δημοσιεύθηκαν στο Δελτίο Μηνιαίων Στοιχείων Γενικής Κυβέρνησης, το πρωτογενές έλλειμμα του 2022 θα υποχωρήσει –πλην απροόπτου– στην περιοχή του 1% του ΑΕΠ, δηλαδή περίπου 1,2 δισ. ευρώ χαμηλότερα από την εκτίμηση που περιείχε η εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού του 2023 για πρωτογενές έλλειμμα 1,6%. Κάποιες διαφοροποιήσεις ενδέχεται να υπάρξουν, σύμφωνα με τις πηγές, αν καταγραφούν π.χ. καταπτώσεις εγγυήσεων στο έλλειμμα, αλλά μέχρι στιγμής εκτιμούν ότι η τάση δεν θα αλλάξει.

Και εννοείται πως όλα τα παραπάνω είναι θετικά, βέβαια πάντα σε σχέση με τον στόχο τον οποίο είχε θέσει το ΥΠΟΙΚ …. Αλλά με τους μήνες να περνάνε σε σχέση με την πρώτη φορά που είχαμε αναφερθεί στο ζήτημα. Συνεχίζει να υπάρχει κάτι που μας κάνει μεγάλη εντύπωση. Πως ουδείς αναφέρεται στην ανάγκη, σταδιακά, από το 2024 να επιστρέψουμε σε υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα. Θα το επαναλάβουμε λοιπόν. Από έλλειμμα περίπου 1% να πας σε πλεόνασμα 2 και 2,5% δεν το λες και το ευκολότερο πράγματα στη γη. Και τα πράγματα δεν είναι έτσι απλά, αφού το ζήτημα αυτό μπορεί να οδηγήσει σε σειρά εξελίξεων, μέχρι και πολιτικών.

Μισθοί

Δεν κρύβουμε πως πολύ ενδιαφέρουσες βρήκαμε και τις επισημάνσεις του ΚΕΠΕ για τους μισθούς. Ειδικότερα, το ΚΕΠΕ αναφέρεται στην αύξηση που καταγράφει ο μέσος μικτός μισθός ο οποίος διαμορφώνεται για το 2022 σε 1.062,34€ από 996,12€ το 2021 αυξημένος κατά 6,65%.

Η αύξηση αυτή δεν είναι ίδια για όλους αλλά φαίνεται να είναι μεταξύ άλλων συνάρτηση του μεγέθους της επιχείρησης. Ειδικότερα, στις επιχειρήσεις με προσωπικό έως 10 άτομα οι μέσοι μισθοί από 663€ το 2021 αυξήθηκαν σε 731€ το 2022, ενώ σε επιχειρήσεις με προσωπικό άνω των δέκα ατόμων ο μέσος μηνιαίος μισθός το 2022 διαμορφώνεται σε 1.201€ έναντι 1.142€ το 2021.

Προκύπτει λοιπόν ότι οι μικρές επιχειρήσεις, οι οποίες διαχρονικά κατά μέσο όρο δίδουν χαμηλότερους μισθούς, αύξησαν περισσότερο τις αμοιβές τους ως αποτέλεσμα της αύξησης του κατώτατου μισθού.

Οι πιο μεγάλες επιχειρήσεις, οι οποίες ανέκαθεν έδιναν μέσες αμοιβές υψηλότερες από τον κατώτατο μισθό, περιορίστηκαν σε μια μέση αύξηση αισθητά χαμηλότερη από την αντίστοιχη του κατώτατου μισθού.

Μεγάλη πρόκληση….

Με τον δυτικό κόσμο και ειδικά την Ευρώπη να έχει σοβαρό δημογραφικό πρόβλημα, με το προσδόκιμο ζωής να αυξάνεται και την υπογεννητικότητα να χτυπάει κόκκινο. Ίσως μια από τις επόμενες μεγάλες προκλήσεις αρκετών χωρών τα επόμενα χρόνια, θα είναι η δύσκολη οικονομική κατάσταση των συνταξιούχων και γενικά πολιτών μεγάλης ηλικίας, κάτι το οποίο ήδη συμβαίνει, ένα πρόβλημα που όλα δείχνουνε πως θα οξυνθεί και άλλο.

Πάμε λοιπόν να δούμε μερικά στοιχεία από τη Γερμανία, που αν εκεί υπάρχει πρόβλημα, καταλαβαίνουμε τι γίνεται και τι θα γίνει σε πολλές άλλες χώρες, ανάμεσα στις οποίες και η χώρα μας.

Συγκεκριμένα, ένας στους πέντε συνταξιούχους 65 χρονών και άνω στη Γερμανία απειλείται από τη φτώχεια, σύμφωνα με νέα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα το γερμανικό υπ. Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, μετά από σχετική ερώτηση του Die Linke.

Συγκεκριμένα, ο ένας στους πέντε συνταξιούχους στη Γερμανία ζει με μηνιαία εισοδήματα κάτω των 1135 ευρώ και επομένως βρίσκεται κάτω από το όριο της φτώχειας, όπως αυτό προσδιορίζεται βάσει μιας σειράς παραγόντων που σχετίζονται, μεταξύ άλλων, με το καθεστώς μισθών και εισφορών, το κόστος διαβίωσης, αλλά και την γενικότερη πορεία του πληθωρισμού.

Φτωχός, έτσι, θεωρείται κάποιος στη Γερμανία, εάν οι πόροι που διαθέτει είναι λιγότεροι από το 60% του μέσου μηνιαίου εισοδήματος. Την ίδια προσέγγιση υιοθετεί και η ΕΕ για τον προσδιορισμό του ορίου της φτώχειας.

Αυξάνεται ο αριθμός των συνταξιούχων με πενιχρές συντάξεις

Όπως επισημαίνει το Γερμανικό Δίκτυο Συντακτών RND τον Ιούλιο του 2021 σχεδόν το 18% των συνολικά 19,6 συνταξιούχων στη Γερμανία έπρεπε να αρκεστεί σε μηνιαίες αποδοχές κάτω του ορίου της φτώχειας. Ταυτόχρονα έντονη ανησυχία προκαλεί το γεγονός ότι το ποσοστό των συνταξιούχων με ισχνές -για τα γερμανικά δεδομένα- συντάξεις διαρκώς αυξάνεται. Μάλιστα ενδιαφέρον έχει ότι το 2010 το ίδιο ποσοστό ανερχόταν στο 12,6%.

Όπως αναφέρει η Χάιντι Ράιχινεκ, εκπρόσωπος του Die Linke για ζητήματα τρίτης ηλικίας, «ο πληθωρισμός και οι αυξανόμενες τιμές της ενέργειας ροκανίζουν ολοένα περισσότερο τις ήδη πενιχρές συντάξεις».

Ένα δείπνο στην Ουάσιγκτον με εθνική σημασία

Όπως τώρα έγραψε ο “Βηματοδότης”. Θα σας ταξιδεύσω σήμερα στην Ουάσιγκτον και συγκεκριμένα στο ιστορικό πανεπιστήμιο Georgetown όπου πραγματοποιήθηκε χθες το βράδυ ένα δείπνο, προς τιμή του Ελληνο-Αμερικάνου επιχειρηματία και φιλάνθρωπου Άγγελου Τσακόπουλου από τις Ρίζες της Αρκαδίας και το Σακραμέντο της Καλιφόρνιας. Τι το ξεχωριστό θα πείτε ότι είχε αυτό το δείπνο;

Πρώτα από όλα η συμμετοχή: Παραβρέθηκαν η επίτιμη Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ, Nancy Pelosi, ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Αθήνα, George Tsounis, ο Γερουσιαστής των Δημοκρατικών από το Maryland, Chris Van Hollen,, ο Ανώτατος Δικαστής, Anthony Kennedy, η Αναπληρώτρια Κυβερνήτης της Καλιφόρνιας, Ελένη Κουναλάκη-Τσακοπούλου και ο Τάσος Ζαμπάς, ο Έλληνας πρόσφυγας από τη Μόρφου που μεγάλωσε δίπλα στον Γερουσιαστή Bob Menendez στο Union City του New Jersey, και τον γνώρισε στο πρόβλημα της τουρκικής κατοχής και της τουρκικής επιθετικότητας, ο Έντυ Ζεμενίδης και η υπερ-δραστήρια και πολύ αποτελεσματική Ελληνίδα πρέσβης στην Ουάσιγκτον, Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου καθώς και πολλοί Αμερικανοί βουλευτές.

Δεύτερον ποιοι απηύθυναν χαιρετισμό: Διαβάστηκε χαιρετισμός της Αντιπρόεδρου των ΗΠΑ, Kamalla Harris, και προβλήθηκε βίντο-μήνυμα του πρ. Προέδρου Bill Clinton και της συζύγου του Hillary Clinton. Χαιρετισμό απεύθυνε και ολόκληρη πολιτική ηγεσία της χώρας μας.

Τρίτον: Αυτή η υπερ-εκπροσώπηση της αμερικανικής ηγεσίας σε μια ελληνική εκδήλωση, στην καρδιά της αμερικανικής πρωτεύουσας, αντανακλά, όπως ειπώθηκε από τον βουλευτή της ΝΔ Δημήτρη Καιρίδη το κύρος, τον σεβασμό και την ακτινοβολία όλων των Ελλήνων της Αμερικής, που αποτελούν και το μεγάλο εθνικό κεφάλαιο.

Σεισμός

Είχαμε αναφερθεί και χθες σε μερικά στοιχεία για τον τρομερό σεισμό της Τουρκίας, στοιχεία που δεν γνωρίζαμε. Με ενδιαφέρον λοιπόν διαβάσαμε και άλλα πράγματα, που μας έκαναν εντύπωση:

Οι μεγάλες τουρκικές πόλεις είναι γεμάτες με ολόκληρες γειτονιές που «χτίστηκαν νύχτα». Πολυώροφες πολυκατοικίες, που κατοικούνται σήμερα, έχουν χτιστεί με εξαιρετικά κακής ποιότητας σκυρόδεμα και λιγοστό οπλισμό, μέσα σε ελάχιστο χρόνο. Η πρακτική αυτή δημιουργεί τεράστιο κίνδυνο σε περίπτωση ισχυρών σεισμών, όπως έδειξε, όχι μόνο η χθεσινή εμπειρία, αλλά και άλλοι μεγάλοι σεισμοί των τελευταίων ετών στη γείτονα.

«Το πρόβλημα δεν είναι οι αντισεισμικοί κανονισμοί στην Τουρκία. Το πρόβλημα είναι κατά πόσο εφαρμόζονταν τα προηγούμενα χρόνια», εξηγεί ο Γιώργος Γκαζέτας, ομότιμος καθηγητής στο τμήμα Πολιτικών Μηχανικών του ΕΜΠ, έχοντας ασχοληθεί εκτενώς με τις συνέπειες των σεισμών του ’99 στη γειτονική χώρα. «Οι τουρκικές πόλεις είναι γεμάτες με πολυώροφες πολυκατοικίες του ’70 και ’80 που ήταν πρόχειρες, πολύ κακές κατασκευές. Ενα από τα ζητήματα που συναντήσαμε επίσης είναι ότι τα κτίρια είναι κατά κανόνα υπερφορτωμένα. Στην Ελλάδα, επειδή οι οικονομικές συνθήκες είναι καλύτερες, συνήθως δεν στοιβάζονται πάρα πολλά άτομα σε ένα διαμέρισμα. Αντίθετα, στην Τουρκία μέσα στα κτίρια αυτά, που είναι κατά κανόνα σε εργατικές γειτονιές, ζουν πολλοί άνθρωποι. Το φορτίο επιταχυνόμενο δίνει την οριζόντια δράση, η οποία λειτουργεί αρνητικά στην ικανότητα του κτιρίου να αντεπεξέλθει. Φυσικά δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε τη σφοδρότητα με την οποία έχουν χτυπήσει σεισμοί τη γειτονική χώρα – τα εδαφικά φαινόμενα είναι πρωτόγνωρα. Ολα αυτά συνηγορούν σε μια καταστροφή».

Ο Μιχάλης Φαρδής είναι ομότιμος καθηγητής στο τμήμα Πολιτικών Μηχανικών του Πανεπιστημίου Πατρών και επίτιμος πρόεδρος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Σκυροδέματος. «Στις μεγάλες πόλεις της Τουρκίας, όπως η Κωνσταντινούπολη και η Αγκυρα, υπάρχουν δύο ειδών κατασκευές», εξηγεί. «Από τη μια πλευρά είναι οι ιδιωτικές κατοικίες, που είναι συνήθως χαμηλής ποιότητας και ως προς την κατασκευή και ως προς την ποιότητα των υλικών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το σκυρόδεμα: είναι πολύ αραιό, με λιγότερο τσιμέντο και πολύ πορώδες, με αποτέλεσμα και να μην έχει την ίδια αντοχή και να διαβρώνεται ο οπλισμός στο εσωτερικό του. Συχνά συναντούμε και άλλα σημάδια κακοκατασκευής, λ.χ. να έχουν μπει στο κτίριο λιγότερα σίδερα από ό,τι θα έπρεπε, είτε λόγω κόστους είτε λόγω άγνοιας των εργολάβων. Η δεύτερη κατηγορία είναι οι κατασκευές που έχουν επαγγελματική χρήση, για παράδειγμα τα ξενοδοχεία, τα νοσοκομεία, ορισμένα δημόσια κτίρια. Εκεί η ποιότητα κατασκευής είναι εφάμιλλη, αν όχι καλύτερη από τη δική μας».

Πρόβλημα τα αυθαίρετα

Σοβαρό ζήτημα στην Τουρκία είναι η αυθαίρετη δόμηση, η οποία έχει –ποσοτικά– πολύ διαφορετικά χαρακτηριστικά από τη δική μας. «Στις μεγάλες πόλεις υπάρχουν ολόκληρες συνοικίες που έχουν “χτιστεί νύχτα”. Εκατοντάδες πολυκατοικίες, που επειδή κατασκευάζονταν με την καταπάτηση δημοσίων εκτάσεων έπρεπε να ολοκληρωθούν πολύ γρήγορα. Οταν χτίζεις υπό τέτοιες συνθήκες, η ποιότητα είναι δευτερεύον ζήτημα», λέει ο κ. Φαρδής. «Δυστυχώς, το ερώτημα τίθεται ως εξής: προτιμάς στέγη ή ασφάλεια; Η πλειονότητα του κόσμου προτιμούσε το πρώτο, επειδή αγνοούσε τον κίνδυνο. Τα κτίρια αυτά έχουν σήμερα ζημιές εμφανείς ακόμη και εξωτερικά και αν “επιζούν” είναι επειδή δεν τα έχει χτυπήσει ένας ισχυρός σεισμός. Πολύ φοβάμαι ότι αν σεισμός χτυπήσει μια μεγάλη πόλη στην Τουρκία, η καταστροφή θα είναι τεράστια. Οι καλοί Τούρκοι μηχανικοί και οι καθηγητές των πολυτεχνείων γνωρίζουν το πρόβλημα, οι διαστάσεις του όμως είναι τέτοιες που δεν μπορεί να γίνει τίποτα. Πρακτικά θα έπρεπε να γκρεμιστούν και να ξαναχτιστούν ολόκληρες γειτονιές».

Τα τελευταία χρόνια, πάντως, η ποιότητα των κατασκευών έχει βελτιωθεί. «Ευτυχώς η αυθαίρετη δόμηση στην Τουρκία έχει περιοριστεί τα τελευταία χρόνια, ενώ κατασκευάζονται πολλά ακριβά κτίρια, κυρίως κτίρια γραφείων, ξενοδοχεία και εμπορικά κέντρα, αλλά και κτίρια κατοικιών. Το κακό είναι ότι τα κτίρια αυτά αποτελούν μικρό ποσοστό της δόμησης στις τουρκικές πόλεις, όπου η πλειονότητα έχει χτιστεί το ’60-’80».