"Kουλου-βάχατα"

00:01 - 09/05/23

“Μπα….. Πολύ δύσκολα” …

Σας έχουμε πει πως αρκετά συχνά μιλάμε με έναν, κατά την άποψη μας, από τα πιο σοβαρούς δημοσκόπους …. Την άποψη του οποίου την εμπιστευόμαστε αρκετά … Του θέσαμε λοιπόν το κλασσικό ερώτημα. Υπάρχει πιθανότητα αυτοδυναμίας της ΝΔ μετά τις δεύτερες εκλογές; ….  “Μπα….. Πολύ δύσκολα” ήτανε η απάντηση που πήραμε … Μάλιστα επιμένοντας να μας δώσει μια εκτίμηση … Αν και δεν ήθελε, τελικά μας είπε πως με βάση την εικόνα που υπάρχει αυτή τη στιγμή, η πιθανότητα αυτοδυναμίας στις δεύτερες εκλογές είναι 5 με 10%.   

40%

Έχουμε πει πως δεν είμαστε εκλογολόγοι …. Δεν ασχολούμαστε και τόσο με τα πολιτικά …. Και πως δεν είμαστε διαχρονικοί οπαδοί κανενός κόμματος (για την ακρίβεια στις περισσότερες εκλογικές αναμετρήσεις δεν έχουμε πάει καν να ψηφίσουμε)…. Επειδή όμως ασχολούμαστε όλη μας τη ζωή …. Με αριθμούς … Διαβάζοντας τι ποσοστό απαιτείται για αυτοδυναμία στις δεύτερες εκλογές. Συνεχίζουμε να πιστεύουμε πως δεν είναι απίθανη μια αυτοδυναμία της ΝΔ μετά τις δεύτερες εκλογές. Δεν είναι το επικρατέστερο σενάριο …. Αλλά θα λέγαμε πως υπάρχουνε πιθανότητες 35 με 40%, αν και ξέρουμε πως οι περισσότεροι θεωρούνε αυτά τα ποσοστά υψηλά.

Ελληνική Οικονομία

Πάμε τώρα σε μερικά στοιχεία από την ελληνική οικονομία και συγκεκριμένα από την πορεία του λιανικού εμπορίου την τελευταία περίπου 10ετία της ελληνικής κρίσης.

Το 25% των λιανεμπορικών επιχειρήσεων της χώρας εξαφανίστηκε συνολικά από τον επιχειρηματικό χάρτη της χώρας τη δεκαετία 2010-2020, στοιχείο ενδεικτικό του βαρύτατου τιμήματος που πλήρωσε το λιανεμπόριο την περίοδο της οικονομικής κρίσης και στη συνέχεια κατά την πανδημική κρίση. Μόνο τα πρώτα χρόνια της οικονομικής κρίσης, την περίοδο 2010-2014, ο κλάδος έχασε το 61% της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας του, για να ανακτήσει λίγο έδαφος στη συνέχεια και τελικά η σωρευτική μείωση να φθάσει στη δεκαετία 2010-2020 το 49%. Την ίδια δεκαετία απώλεσε σωρευτικά το 29% του τζίρου του, κάτι που σχετίζεται με το γεγονός ότι χιλιάδες επιχειρήσεις οδηγήθηκαν στο «λουκέτο», αλλά και ότι συνολικά η κατανάλωση υποχώρησε πλήττοντας και όσες επιχειρήσεις άντεξαν.

Η εξέλιξη αυτή είχε ως αποτέλεσμα να βρεθούν στο φάσμα της ανεργίας χιλιάδες εργαζόμενοι, με τη σωρευτική μείωση των απασχολουμένων στο λιανεμπόριο –όπως αποκαλύπτεται στη μελέτη «Λιανικό εμπόριο, επιχειρηματικές τάσεις και καταναλωτική συμπεριφορά στην Ελλάδα», που εκπόνησε η Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών της Alpha Bank και δημοσιοποιήθηκε χθες– να φθάνει το 13%. Και μπορεί το 13% ως ποσοστό να μη λέει και πολλά, όταν όμως αφορά τον μεγαλύτερο εργοδότη της χώρας –διότι το λιανεμπόριο ήταν και εξακολουθεί να είναι ο μεγαλύτερος εργοδότης της χώρας–, τότε σημαίνει ότι σωρευτικά χάθηκαν περί τις 65.000 θέσεις εργασίας μέσα στη δεκαετία 2010-2020.

Οπως σε κάθε κρίση, βεβαίως, υπάρχουν κερδισμένοι και χαμένοι, είτε αυτό αφορά ολόκληρους υποκλάδους του λιανεμπορίου είτε μεγέθη επιχειρήσεων. Ετσι, αν και κατά την προηγούμενη δεκαετία είχαμε μερικά από τα πιο ηχηρά «λουκέτα» στο λιανεμπόριο, όπως αυτό της «Μαρινόπουλος», της «Βερόπουλος» και της «Ηλεκτρονικής Αθηνών», το μεγάλο πλήγμα υπέστησαν κυρίως μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις, αλλά και συγκεκριμένοι κλάδοι. Αλλωστε το 58% των λιανεμπορικών επιχειρήσεων στην Ελλάδα είναι στην ουσία ατομικές και απασχολείται σε αυτές μόνο ο ιδιοκτήτης τους, ενώ σε ένα 40% απασχολούνται από 2 έως 9 άτομα.

Στους μεγάλους χαμένους της δεκαετούς κρίσης ήταν ο υποκλάδος των επίπλων, υφασμάτων και εν γένει οικιακού εξοπλισμού. Σύμφωνα με τη μελέτη της Alpha Bank, ο εν λόγω υποκλάδος το 2020 αριθμούσε 19.371 επιχειρήσεις έναντι 38.638 το 2010, χάθηκαν δηλαδή σχεδόν οι μισές μέσα στη δεκαετία της οικονομικής κρίσης, ενώ κατά 53% μειώθηκε στον κλάδο η απασχόληση, με τους απασχολουμένους να περιορίζονται σε 46.686 το 2020, από 98.000 το 2010. Μόνο μέσα σε μία χρονιά, το 2014, ο εν λόγω υποκλάδος έχασε το 75% της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας του, την οποία ακόμη δεν έχει ανακτήσει πλήρως.

Στον αντίποδα βρίσκεται ο υποκλάδος της πώλησης ηλεκτρονικών υπολογιστών και εν γένει προϊόντων τεχνολογίας. Αν και η ακαθάριστη προστιθέμενη αξία του υποχώρησε κατά 53% στη δεκαετία 2010-2020, με το 25% μάλιστα της αξίας να χάνεται την πρώτη χρονιά της οικονομικής κρίσης, ο τζίρος του ενισχύθηκε την ίδια δεκαετία, ο αριθμός των επιχειρήσεων αυξήθηκε κατά 14%, ενώ και ο αριθμός των απασχολουμένων αυξήθηκε κατά 10%. Πρόκειται δε για τον κλάδο που ανέκτησε μεγάλο μέρος των απωλειών της δεκαετίας την πρώτη περίοδο της πανδημίας και ειδικά κατά τη διετία 2020-2021.

Μια ιδιαίτερη κατηγορία από μόνη της είναι αυτή των μη εξειδικευμένων καταστημάτων – πρόκειται κυρίως για τα σούπερ μάρκετ. Και είναι ιδιαίτερη όχι μόνο γιατί είναι μεγαλύτερη, αλλά και διότι, παρά τη μείωση των επιχειρήσεων του κλάδου κατά 18% σε σύγκριση με το 2010, η απασχόληση αυξήθηκε κατά 20%.

Ο λόγος είναι κυρίως η μεγάλη συγκέντρωση που υπήρξε στον κλάδο αυτό και κυρίως στην υποκατηγορία των σούπερ μάρκετ: τρεις αλυσίδες σούπερ μάρκετ (Σκλαβενίτης, ΑΒ Βασιλόπουλος και Metro) έκαναν το 2020 το 64% του συνολικού τζίρου της κατηγορίας των μη εξειδικευμένων καταστημάτων. Στα μη εξειδικευμένα καταστήματα πραγματοποιείται το 44% του τζίρου του λιανεμπορίου, με το 87% αυτού να γίνεται από τα σούπερ μάρκετ, και απασχολείται το 31% των συνολικά απασχολουμένων στο λιανεμπόριο, με το 88% αυτών να είναι επίσης στα σούπερ μάρκετ.

Η συγκέντρωση στα σούπερ μάρκετ προέκυψε τόσο από τις εξαγορές – συγχωνεύσεις αλυσίδων όσο και από το γεγονός ότι στη δεκαετία της κρίσης τα ειδικευμένα καταστήματα τροφίμων (αρτοποιεία, κρεοπωλεία, ιχθυοπωλεία, οπωροπωλεία κ.ά.) είδαν τον τζίρο τους να μειώνεται δραματικά –κατά 32% μόνο το 2014–, σε αντίθεση με ό,τι συνέβη με τις αλυσίδες σούπερ μάρκετ. Συνέπεια του παραπάνω ήταν να μειωθεί μέσα στη δεκαετία 2010-2020 ο αριθμός των επιχειρήσεων κατά 31% και η απασχόληση κατά 12%.

Από τα έξυπνα μέτρα

Φοροεκπτώσεις, μεσω της μείωσης του ΕΝΦΙΑ κατά 10% για δαπάνες ασφαλιστικής προστασίας κατοικιών από τις φυσικές καταστροφές ανακοίνωσε  η κυβέρνηση. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό όσοι ιδιοκτήτες ασφαλίσουν τα ακίνητά τους το 2023 θα πληρώσουν μειωμένο ΕΝΦΙΑ το 2024. Πρόκειται για ένα πάγιο αίτημα της ιδιωτικής ασφαλιστικής αγοράς ενώ και η ΠΟΜΙΔΑ έχει ζητήσει επανειλημμένως κίνητρα για ασφάλιση κτιρίων και κατοικιών με στόχο την αύξηση του μέχρι σήμερα χαμηλού ποσοστού ασφαλιστικής διείσδυσης οικιών έναντι κινδύνου φυσικών καταστροφών που χαρακτηρίζει την Ελλάδα σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Το κόστος για τον κρατικό προϋπολογισμό ανέρχεται σε 40 εκατομμύρια ευρώ κατ' ετος.

Αν και θα θέλαμε το μέτρο να ισχύσει από τον φετινό ΕΝΦΙΑ. Αν και θα θέλαμε ένα ελαφρώς υψηλότερο ποσοστό έκπτωσης, για παράδειγμα κοντά στο 20%. Θα λέγαμε πως είναι ένα από τα έξυπνα μέτρα, έχοντας αναφέρει πως με τα χαρακτηριστικά της χώρας μας υπάρχει μεγάλη ανάγκη ασφάλισης των κατοικιών στην Ελλάδα.

Συγκεκριμένα στατιστικά

Πάμε όμως σε μερικά συγκεκριμένα στατιστικά, με τη βοήθεια κάποιων δημοσιευμάτων. Παρά λοιπόν το  υψηλό ποσοστό ιδιοκατοίκησης στην Ελλάδα, μόνο 17% των νοικοκυριών έχουν ασφαλίσει την οικία τους έναντι κινδύνου φυσικών καταστροφών και τα περισσότερα από αυτά υποχρεώνονται να το κάνουν λόγω στεγαστικού δανείου. Σύμφωνα με την ΠΟΜΙΔΑ   στη  χώρα μας υπάρχουν 6.371.901 κατοικίες από τις οποίες ασφαλισμένες είναι μόνον 1.074.053. Όπως αναφέρονταν σε σχετικό δημοσίευμα, την ίδια ώρα ο κρατικός προϋπολογισμός επιβαρύνεται ετησίως με μεγάλα ποσά για να καλύψει τις ζημίες από κάθε είδους φυσικές καταστροφές. Είναι χαρακτηριστικό ότι κονδύλια ύψους 191 εκατ. ευρώ έχουν διατεθεί μέσα σε 1,5 χρόνο για τη στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων που δοκιμάστηκαν από φυσικές καταστροφές ανά την επικράτεια, όπως προκύπτει από τα στοιχεία για την Κρατική Αρωγή που παρουσιάστηκαν από την ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών.