"Kουλου-βάχατα"

00:01 - 10/10/22

Ελληνικό Χρέος

Θα ξεκινήσουμε με κάτι το οποίο κρατήσαμε από μια τελευταία έκθεση της HSBC για την ελληνική οικονομία. Χαρακτηριστικά αναφέρονταν:

“Τα καλά νέα είναι ότι η Ελλάδα εξακολουθεί να έχει μεγάλα αποθέματα μετρητών (περίπου 40 δισ. ευρώ), έχει αποπληρώσει πλήρως 28 δισ. δάνεια του ΔΝΤ και πρόσφατα ξεκίνησε τη διαδικασία πρόωρης αποπληρωμής 52 δισ. ευρώ δανείων από άλλες χώρες της ευρωζώνης, που εκταμιεύθηκαν στο πλαίσιο του λεγόμενου προγράμματος «Ελληνικός Δανεισμός» το 2010-2012. Αυτό θα βοηθήσει στη μείωση του χρέους, αλλά και στην εξομάλυνση του προφίλ του”. 

Και το ότι η χώρα μας έχει ένα μαξιλάρι 40δις ευρώ και ένα αρκετά ρυθμισμένο χρέος (αν και σίγουρα τεράστιο) είναι κάτι που δε θα παραβλέπουμε, ειδικά με τα επόμενα περίπου 2 χρόνια να αναμένονται αρκετά δύσκολα.

Κρατάμε όμως και αυτό

Αρκετά συχνά πάντως σχολιάζουμε και κάτι άλλο. Πως παρά την +10ετή κρίση που έχουμε περάσει, λίγα πράγματα άλλαξαν στη χώρα, με μια μη – ανταγωνιστική οικονομία, η οποία επί της ουσίας εισάγει τα πάντα. Αναφορικά λοιπόν με την έκθεση της HSBC, ενδιαφέροντα ήτανε και τα όσα αναφέρονταν για το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών:

«Από την άλλη, αν και ο Τουρισμός έχει αυξήσει το πλεόνασμα των εξωτερικών υπηρεσιών της Ελλάδας (πάνω από 5 δισ. ευρώ το έτος έως τον Ιούλιο), το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών της Ελλάδας συνεχίζει να διευρύνεται, λόγω της επιδείνωσης κατά παρόμοιο ποσό (4 δισ. ευρώ) του ισοζυγίου καυσίμων και των υποκείμενων (πρώην καύσιμα και πλοία) ισοζύγιο αγαθών.

Ως εκ τούτου, αναμένεται ότι η Ελλάδα θα παρουσιάσει φέτος το υψηλότερο έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών της από το 2010 (περίπου 9% του ΑΕΠ), κάτι που θα μπορούσε να εγείρει προκλήσεις στο μέλλον».

Τουρισμός – Κινέζοι

Έχουμε γράψει πως αν και πολύ νωρίς, γενικά υπάρχουνε ανησυχίες για την επόμενη τουριστική χρονιά, αφού όλο και περισσότεροι λένε πως θα έχει φύγει από τον κόσμο η επιθυμία να κάνει διακοπές μετά την πανδημία και τα lockdown. Και εν μέσω μεγάλων οικονομικών δυσκολιών, οι τουρίστες θα μειωθούνε. Όπως είχαμε γράψει, παραδεχόμαστε πως σε αυτό υπάρχει κάποια βάση. Ωστόσο πιστεύουμε πως υπάρχει κάτι που δεν έχει σταθμίσει η αγορά. Πως του χρόνου το καλοκαίρι και γενικά από εδώ και πέρα, θα είναι ανοιχτή η κινεζική αγορά, που τόσο έλλειψε τη φετινή σεζόν, λόγω των lockdown και των αυστηρών περιορισμών στην Κίνα. Μην το παραβλέπουμε, αφού μιλάμε για μια πραγματικά τεράστια αγορά, στην οποία θα πρέπει να ποντάρουμε πολλά τα επόμενα χρόνια.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα

Θέλετε χαρακτηριστικό παράδειγμα για τους κινέζους τουρίστες. Μας είπανε τι γίνεται στην Σαντορίνη, με φουλ κρατήσεις από τον Δεκέμβριο. Επαναλαμβάνουμε τον Δεκέμβριο. Επαναλαμβάνουμε λοιπόν πως η κινεζική αγορά θα μπορούσε να είναι αυτή που του χρόνου θα κάνει την διαφορά. Μάλιστα πιστεύουμε πως το αρμόδιο υπουργείο θα πρέπει να στοχεύσει τη συγκεκριμένη αγορά, αφού χωρίς υπερβολή θα μπορούσε να οδηγήσει μέχρι και σε νέα ρεκόρ.

Τουρκική Οικονομία – Ερντογάν

Θα επιμείνουμε πως τα πράγματα στην Τουρκία και την Τουρκική Οικονομία είναι αρκετά πιο δύσκολα ακόμη και από αυτό που φαίνεται με τον Ερντογάν να βρίσκεται κοντά στο πολιτικό του τέλους, τουλάχιστον κατά την άποψη μας. Αυτός πιστεύουμε πως είναι και ο βασικός λόγος του εκνευρισμού του με την Ελλάδα, με χαρακτηριστικά τα όσα έγιναν τελευταία. Όσον αφορά τώρα την Τουρκική οικονομία, αξίζει κανείς να διαβάσει την τελευταία ανάλυση του ιστοχώρου Gzero:

Οι εξελίξεις, εάν ιδωθούν συνδυαστικά, προσομοιάζουν σε συνταγή οικονομικής καταστροφής ή σε μια τέλεια οικονομική καταιγίδα.

Ο πληθωρισμός δεν σταματά να καλπάζει, κινούμενος ανοδικά. Η λίρα δεν σταματά να ασθμαίνει, κινούμενη καθοδικά. Και ο Ερντογάν δεν σταματά να υπερασπίζεται τα χαμηλά επιτόκια, κινούμενος ενάντια στο ρεύμα της καλούμενης οικονομικής ορθοδοξίας.

Αυτήν την εβδομάδα, ο ετήσιος πληθωρισμός στην Τουρκία διαμορφώθηκε στο 84,45% αγγίζοντας υψηλό 24ετίας. Κι αυτό, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία. Διότι σύμφωνα με τα ανεπίσημα (τις εκτιμήσεις ανεξάρτητων αναλυτών), ο πραγματικός πληθωρισμός είναι κοντά στο 186%. Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Ότι οι τιμές στην Τουρκία έχουν πολλαπλασιαστεί το τελευταίο διάστημα.

Ωστόσο, ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δεν φαίνεται να ενοχλείται από τον υψηλό πληθωρισμό και συνεχίζει να αψηφά την οικονομική ορθοδοξία διατηρώντας τα επιτόκια (που τώρα είναι στο 12% χαμηλά) χαμηλά, όπως σημειώνει σε ανάλυσή του ο ιστοχώρος Gzero. 

«Τώρα τα επιτόκια είναι στο 12%, αλλά εάν ληφθεί υπόψη ο πληθωρισμός, τότε το πραγματικό ποσοστό είναι -68%, που σημαίνει ότι τα μετρητά ανοίγουν μια τρύπα στα πορτοφόλια των τουρκικών τραπεζών», συνεχίζει στην ανάλυσή του το Gzero σύμφωνα με το οποίο ο Ερντογάν αυτό που κάνει είναι να βάζει την ανάπτυξη ως στόχο πάνω από την σταθερότητα.

Εάν η Τουρκία διευκολύνει τον δανεισμό χρημάτων για επενδύσεις, επιχειρηματικές δραστηριότητες και δημιουργία θέσεων εργασίας, τότε το ΑΕΠ θα αυξηθεί με ταχύτερο ρυθμό από τον ρυθμό αύξησης των τιμών. Η τουρκική οικονομία όντως αναπτύσσεται, με ρυθμό 7,6% το δεύτερο τρίμηνο του 2022 σε ετήσια βάση. Πλην όμως δεν αναπτύσσεται αρκετά εάν λάβει κανείς υπόψη και όλα τα άλλα (αρνητικά) στοιχεία.

Η τουρκική λίρα έχει καταρρεύσει έναντι του δολαρίου με την ισοτιμία της να διαμορφώνεται περίπου στις 18,5 λίρες προς 1 δολάριο. Ενώ η λίρα πέφτει ωστόσο, οι τουρκικές εξαγωγές δεν ανεβαίνουν, ή μάλλον ανεβαίνουν αλλά παράλληλα ανεβαίνουν και οι τουρκικές εισαγωγές.

Ως εκ τούτου, το έλλειμμα εμπορικού ισοζυγίου της χώρας δεν μειώνεται αλλά αντιθέτως πολλαπλασιάζεται.

Η Τουρκία έχει όμως παράλληλα και ένα χρέος ύψους 182 δισεκατομμυρίων δολαρίων που πρέπει να έχει αποπληρώσει ως τον Απρίλιο του 2023 («External debt maturing over the 12 months to end-April 2023 is USD182 billion», σημειώνει η Fitch).

Κι όλα αυτά, χωρίς να συνυπολογίσει κανείς και όλες τις άλλες επιπτώσεις από τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Ο Ερντογάν ωστόσο επιμένει στα Erdonomics καθώς έρχονται και εκλογές στην Τουρκία (βουλευτικές και προεδρικές πριν από το καλοκαίρι του 2023).

Ο Τούρκος πρόεδρος ελπίζει ότι εάν η οικονομία συνεχίσει να αναπτύσσεται και ο πληθωρισμός μειωθεί κάπως, τότε η επανεκλογή του θα είναι εξασφαλισμένη. Όπως σημειώνει ωστόσο το Gzero, στην εν λόγω εκτίμηση υπάρχει ένα μεγάλο «εάν» και συνάμα ένα μεγάλο στοίχημα για τον Τούρκο ηγέτη.