"Kουλου-βάχατα"

00:01 - 10/11/23

Στέγαση

Έχοντας πάρα πολλές φορές τους τελευταίους μήνες ασχοληθεί με το ζήτημα του σοβαρού κόστους στέγασης  …. Θα ξεκινήσουμε τα όσα αναφέρει η ΤτΕ στην τελευταία της έκθεση. Νούμερα καθόλου ευχάριστα που αναδεικνύουνε για ακόμη μια φορά τα προβλήματα που αντιμετωπίσουνε τα ελληνικά νοικοκυριά.

Έτσι λοιπόν:

«Πρωταθλητές» της Ε.Ε στο κόστος στέγασης οι Έλληνες, σύμφωνα με τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος.

Όπως προκύπτει από την Έκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, το ποσοστό του εισοδήματος που ξοδεύουν οι Έλληνες για στέγαση είναι το υψηλότερο στην Ε.Ε και έφτασε το 2022 στο 34,2% (ακολουθεί η Ολλανδία, η Δανία και η Γερμανία), όταν οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι ξοδεύουν κατά μέσο όρο το 19,9%.

Ακόμη μία αρνητική πρωτιά είναι αυτή της υπερβολικής επιβάρυνσης λόγω κόστους στέγασης. Το 2022 το 27% του πληθυσμού της χώρας επωμίστηκε κόστος στέγασης που αναλογούσε σε ποσοστό άνω του 40% του διαθέσιμου εισοδήματός του, όταν το αντίστοιχο ποσοστό πληθυσμού στην ευρωζώνη διαμορφώθηκε σε 9,4%.

Τιμές ακινήτων

Συνεχίζοντας με την αγορά και τις τιμές των ακινήτων. Η Τράπεζα της Ελλάδος εκτιμά ότι υπάρχουν περιθώρια περαιτέρω ανόδου παρά τη σημαντική αύξηση τους τα τελευταία χρόνια. Και τούτο διότι οι τιμές των κατοικιών στην Ελλάδα απέχουν ακόμη από το ιστορικό υψηλό που είχε καταγραφεί πριν τη δημοσιονομική κρίση του 2008. Η υψηλότερη τιμή του δείκτη παρατηρήθηκε το έτος 2008 (101,7) και στη συνέχεια ακολούθησε σταθερά καθοδική πορεία, για να καταγραφεί η χαμηλότερη τιμή το 2017 (59).

Αντίστοιχη είναι και η εξέλιξη του επιπέδου των ενοικίων, με το σχετικό δείκτη να διαμορφώνεται σε 98,5 με βάση τα στοιχεία του γ΄ τριμήνου του 2023, έναντι 94,8 το δ΄ τρίμηνο του 2022. Ο δείκτης ενοικίων, σε αντίθεση με τον δείκτη τιμών κατοικιών, παραμένει σημαντικά χαμηλότερα από την υψηλότερη τιμή που έχει λάβει ιστορικά (124,3 το γ΄ τρίμηνο του 2011).

Το β΄ τρίμηνο του 2023 οι τιμές των νέων διαμερισμάτων (ηλικίας έως 5 ετών) αυξήθηκαν με μέσο ετήσιο ρυθμό 13,8%, ενώ οι τιμές των παλαιών διαμερισμάτων κατά 14,1%. Οι αυξήσεις στα αστικά κέντρα είναι βέβαια μεγαλύτερες, αφού στη Θεσσαλονίκη (16,4%) και σε άλλες μεγάλες πόλεις (14,6%) ο ετήσιος ρυθμός αύξησης των τιμών διαμερισμάτων ξεπέρασε τον αντίστοιχο μέσο ρυθμό αύξησης για το σύνολο της χώρας.}#

Στεγαστικά δάνεια

Παρά τη συνεχιζόμενη αύξηση των τιμών συγκρατημένη παραμένει η αύξηση της ζήτησης για στεγαστικά δάνεια. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ οι εκταμιεύσεις δανείων με εξασφάλιση οικιστικά ακίνητα διαμορφώθηκαν το πρώτο εξάμηνο του 2023 σε 507,8 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 1,8% σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο και παραμένουν χαμηλές τόσο ως απόλυτο μέγεθος όσο και σε σύγκριση με τo επίπεδο προ της παγκόσμιας κρίσης.

Οι εκταμιεύσεις δανείων με εξασφάλιση οικιστικά ακίνητα ανήλθαν σε 241,5 εκατ. ευρώ, μειωμένες κατά 10,7% σε σχέση με το β΄ τρίμηνο του 2022, και υπεγράφησαν 3.097 νέες δανειακές συμβάσεις. Το φετινό β΄ τρίμηνο η μέση εκταμίευση δανείου ανήλθε σε 78 χιλιάδες ευρώ. ευρώ. Σημειωτέον ότι το μερίδιο αγοράς των τεσσάρων σημαντικών πιστωτικών ιδρυμάτων όσον αφορά τις εκταμιεύσεις δανείων με εξασφάλιση οικιστικά ακίνητα ανήλθε σε 91,5%.

Δάνεια & Νοικοκυριά

Συνεχίζοντας με τα όσα αναφέρει η ΤτΕ στην τελευταία της έκθεση και όσον αφορά τις αναφορές της στα δάνεια γενικά, αλλά και τα δάνεια των νοικοκυριών. H ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας αμβλύνει τους κινδύνους για το χρηματοπιστωτικό σύστημα και οι οποίοι σχετίζονται με την κλιμάκωση των γεωπολιτικών κινδύνων, τις επίμονες πληθωριστικές πιέσεις, την επιβράδυνση του ρυθμού οικονομικής ανάπτυξης ενώ υπάρχει και ο κίνδυνος απότομης ανατιμολόγησης των περιουσιακών στοιχείων στις αγορές χρήματος και κεφαλαίων, σημειώνει η Τράπεζα της Ελλάδος στην Εκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Και τονίζει ότι ο τραπεζικός τομέας, του οποίου οι προοπτικές διαγράφονται θετικές, είναι σε πολύ καλύτερη θέση σε σχέση με το παρελθόν για να αντιμετωπίσει θετικές αναταράξεις, όμως την ίδια στιγμή δεν υπάρχουν περιθώρια εφησυχασμού.

Και λόγω του υψηλού πληθωρισμού, των αυξημένων βασικών επιτοκίων και την επιβράδυνση του ρυθμού οικονομικής ανάπτυξης η ανθεκτικότητα των νοικοκυριών δοκιμάζεται και ενδέχεται να δημιουργηθούν νέα «κόκκινα» δάνεια ενώ καθίσταται δυσχερέστερη η προσπάθεια για υγιή πιστωτική επέκταση και διατήρηση της υφιστάμενης κερδοφορίας.

«Κόκκινα» δάνεια

Σε ό,τι αφορά τα αφορά τα «κόκκινα» δάνεια το πρώτο 9μηνο του 2023, σύμφωνα με τα οικονομικά αποτελέσματα που ανακοίνωσαν οι συστημικές τράπεζες η εισροή νέων «κόκκινων» δανείων ήταν περιορισμένη και ελεγχόμενη  και το συνολικό απόθεμα των τεσσάρων διαμορφώνεται στα 7,9 δισ. ευρώ ενώ οι δύο έχουν ήδη πετύχει στόχο για δείκτη Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων κάτω από 5%, με την Εθνική να είναι στο 3,6% και τη Εurobank στο 4,9% και ακολουθούν η Πειραιώς με 5,5% και Αlpha Bank με 7,2%.  Η ΤτΕ συστήνει τη  συνέχιση της στρατηγικής για οριστική απαλλαγή των τραπεζών από τα «κόκκινα» δάνεια ώστε να συγκλίνουν με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (Ιούνιος 2023: 1,8%). Η ΤτΕ επαναλαμβάνει εμφατικά ότι η μεταφορά των ΜΕΔ εκτός τραπεζικού τομέα δεν σημαίνει αυτόματα και την οριστική εξάλειψη του χρέους από την οικονομία.

Επισημαίνεται, ότι στις λιγότερο σημαντικές τράπεζες ο δείκτης των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων παραμένει ιδιαίτερα υψηλός και διαμορφώθηκε σε 44% τον Ιούνιο του 2023 και σχετίζεται εν μέρει με την αδυναμία ένταξης των μικρότερων τραπεζών να ενταχθούν στον «Ηρακλή».

Νέα δάνεια

Στο «μέτωπο» της πιστωτικής επέκτασης, το «φρένο» στη ζήτηση νέων δανείων λόγω αυξημένων επιτοκίων αποτυπώνεται και στο ειδικό κεφάλαιο της έκθεσης της ΤτΕ «Δάνεια που εξασφαλίζονται με οικιστικά ακίνητα  - επισκόπηση εκταμιεύσεων». Στο α’ 6μηνο του 2023 οι εκταμιεύσεις της συγκεκριμένης κατηγορίας δανείων  - με σαφή προτίμηση στα σταθερού επιτοκίου - διαμορφώθηκαν σε 507,8 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 1,8% σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Ωστόσο, παραμένουν χαμηλές τόσο ως απόλυτο μέγεθος όσο και σε σύγκριση με τo επίπεδο προ της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης. Σημειώνεται ότι για την περίοδο 2005-2007, η ετήσια ροή στεγαστικών δανείων ανερχόταν ετησίως σε 12 δισεκ. ευρώ κατά μέσο όρο.

Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά το β’ τρίμηνο της χρονιάς οι συνολικές εκταμιεύσεις δανείων με εξασφάλιση οικιστικά ακίνητα ανήλθαν σε 241,5 εκατ. ευρώ, μειωμένες κατά 10,7% σε σχέση με το β΄ τρίμηνο 2022, και υπεγράφησαν 3.097 νέες δανειακές συμβάσεις. Το β΄ τρίμηνο 2023 η μέση εκταμίευση δανείου ανήλθε σε 78,0 χιλ. ευρώ. Επίσης, τα στοιχεία δείχνουν ότι τα πιστωτικά ιδρύματα εφαρμόζουν ως τώρα συνετές πρακτικές δανεισμού και το 73,4% των εκταμιεύσεων κατατάσσονται στην κατηγορία χαμηλού κινδύνου, επομένως σε δανειολήπτες με επαρκές εισόδημα και ικανοποιητική ικανότητα εξυπηρέτησης δανείου. Το 25,6% είναι μεσαίου κινδύνου και μόλις 1,1% υψηλού κινδύνου.

Το μερίδιο αγοράς των τεσσάρων σημαντικών πιστωτικών ιδρυμάτων ανήλθε σε 91,5% , των λιγότερο σημαντικών εμπορικών  τραπεζών σε 7,6% και των συνεταιριστικών σε 0,9%

Τα χαρακτηριστικά των νέων εκταμιεύσεων

Οι περισσότερες εκταμιεύσεις (96,8%) προορίζονται για αγορά οικιστικών ακινήτων για ιδιοκατοίκηση, ενώ μόλις το 3,2% αφορά δάνεια για αγορά οικιστικών ακινήτων προς εκμίσθωση.

Σχεδόν το σύνολο των νέων εκταμιεύσεων αφορά δάνεια πλήρως χρεολυτικά.

Οι εκταμιεύσεις δανείων με αρχική περίοδο σταθερού επιτοκίου άνω των δέκα ετών αντιπροσωπεύει το 59% του συνόλου των νέων δανείων, και οι εκταμιεύσεις δανείων με αρχική περίοδο σταθερού επιτοκίου μεταξύ 5 και 10 ετών αντιπροσωπεύει το 19% του συνόλου. Κατά συνέπεια το μεγαλύτερο μέρος των νέων εκταμιεύσεων έχει μακρά περίοδο σταθερού επιτοκίου, η οποία προστατεύει τους δανειολήπτες από περαιτέρω αυξήσεις των βασικών επιτοκίων. Οι εκταμιεύσεις δανείων με αρχική περίοδο σταθερού επιτοκίου μικρότερη ή ίση του ενός έτους αντιπροσωπεύει μόλις το 7,4% του συνόλου των νέων δανείων.

Η μέση διάρκεια δανείου κατά την έκδοση είναι 24 έτη. Το 21,9% των νέων δανειακών συμβάσεων έχουν διάρκεια έως 15 έτη, το 37,5% έχουν διάρκεια από 15 έως 25 έτη, ενώ το 34,6% έχουν διάρκεια από 25 έως 30 έτη και το υπόλοιπο 5,9% πάνω από 30 έτη

Αναφορικά με τον κίνδυνο επιτοκίου για τα νοικοκυριά, το μέσο επιτόκιο στα υφιστάμενα υπόλοιπα των δανείων προς τα νοικοκυριά αυξήθηκε κατά 207 μονάδες βάσης (Σεπτέμβριος 2023: 6,1%, Ιούλιος 2022: 4,0%), αντανακλώντας τη σύσφιγξη της νομισματικής πολιτικής στη ζώνη του ευρώ. Η αύξηση αυτή ήταν πιο αισθητή στα μακροπρόθεσμα στεγαστικά δάνεια. Ειδικότερα, το μέσο επιτόκιο στα υφιστάμενα υπόλοιπα στεγαστικών δανείων με διάρκεια άνω των πέντε ετών αυξήθηκε κατά 226 μονάδες βάσης (Σεπτέμβριος 2023: 4,4%, Ιούλιος 2022: 2,2%), ενώ στα στεγαστικά δάνεια με διάρκεια από ένα έως πέντε έτη αυξήθηκε μόνο κατά 127 μονάδες βάσης (Σεπτέμβριος 2023: 5,2%, Ιούλιος 2022: 3,9%).

Οι δαπάνες για τόκους ως ποσοστό του μέσου ακαθάριστου διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών παρουσίασαν για τα στεγαστικά δάνεια σημαντική αύξηση το 2023 εξαιτίας της αύξησης των επιτοκίων των υφιστάμενων δανείων, ενώ έμειναν σχεδόν αμετάβλητες για τα καταναλωτικά και λοιπά δάνεια.  Ωστόσο, το μέσο ετήσιο υπόλοιπο των δανείων προς τα νοικοκυριά ως ποσοστό του μέσου ακαθάριστου διαθέσιμου εισοδήματός τους μειώθηκε περαιτέρω χάρη στη μείωση του μέσου υπολοίπου των δανείων προς τα νοικοκυριά και στην αύξηση του μέσου ακαθάριστου διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών.

Σοβαρό θέμα

Σε ένα αρκετό σοβαρό θέμα τώρα, που προσωπικά τουλάχιστον τη θεωρούμε αρνητική εξέλιξη. Όχι γιατί συμπαθούμε τον Μπαίντεν, αλλά γιατί η επανεκλογή Trump μας φοβίζει. Στις αρχές της εβδομάδας είχε βγει μια δημοσκόπηση των New York Times και του Siena College, σύμφωνα με την οποία ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν υστερεί έναντι του Ντόναλντ Τραμπ σε πέντε από τις έξι πιο σημαντικές πολιτείες, έναν χρόνο πριν από τις εκλογές του 2024.

Η δημοσκόπηση πραγματοποιήθηκε από τις 22 Οκτωβρίου έως τις 3 Νοεμβρίου, σε δείγμα 3.662 εγγεγραμμένων ψηφοφόρων.

Εκτός από την ηλικία του Μπάιντεν, εξαιτίας της οποίας πολλοί αμφισβητούν την ικανότητά του να διεκδικήσει εκ νέου την προεδρία, τα δημοσκοπικά αποτελέσματα αποτυπώνουν «βαθιά δυσαρέσκεια για τους χειρισμούς του στην οικονομία και σε πολλά άλλα ζητήματα».

Ο Τζο Μπάιντεν εμφανίζεται να χάνει από τον Ντόναλντ Τραμπ, τον πιθανότερο Ρεπουμπλικανό αντίπαλό του, με διαφορά από 3 έως 10 ποσοστιαίες μονάδες στην Αριζόνα, την Τζόρτζια, το Μίσιγκαν, τη Νεβάδα και την Πενσιλβάνια.

Προηγείται μόνο στο Ουισκόνσιν με δύο ποσοστιαίες μονάδες, όπως προκύπτει από τις δημοσκοπήσεις.

Σημειώνεται ότι πρόκειται για έξι πεδία εκλογικής μάχης όπου ο Μπάιντεν είχε επικρατήσει το 2020. Ακόμη πιο ανησυχητικό για το προεδρικό «στρατόπεδο» είναι το γεγονός ότι οι περισσότεροι από τους ερωτηθέντες δηλώνουν πως οι πολιτικές του τούς έχουν βλάψει προσωπικά.

Η αγωνία του πλαστικού χειρουργού Αλέξανδρου Ελζανλίν από τη Γάζα

Θα κλείσουμε με μια ενδιαφέρουσα ιστορία που διαβάσαμε στον Βηματοδότη. Η ειδικότητα του πλαστικού χειρουργού σε εμπόλεμη περιοχή είναι απόλυτα χρήσιμη για επούλωση τραυμάτων. Ασκούσε το επάγγελμά του σε ένα από τα 32 νοσοκομεία της Γάζας, ήσυχος οικογενειάρχης, αφοσιωμένος στα δύο παιδιά του και στη σύζυγό του. Στην Γάζα μιλούσε καθημερινά για την Ελλάδα, τις ομορφιές της, τον πολιτισμό της. Ήταν έλεγε, στους γιατρούς συναδέλφους του η Ελλάδα ένα κομμάτι από τη ζωή του, το άλλο κομμάτι ήταν η οικογένειά του.

Η 7η Οκτωβρίου με την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς του άλλαξε την ζωή. Οι Ισραηλινοί άρχισαν τους βομβαρδισμούς. Το σπίτι του ήταν από τα πρώτα που βομβαρδίστηκαν. Ήταν φαίνεται κοντά σε κάποιο από τα στρατηγεία της Χαμάς. Ευτυχώς δεν τραυματίστηκε κανείς, από καθαρή τύχη, αφού εκείνη την ώρα κανείς από την οικογένειά του δεν βρισκόταν στο σπίτι. Εγκατέλειψαν την περιοχή όπου ζούσαν άρον- άρον με το ρούχα που φορούσαν. Τίποτα άλλο, ούτε καν μια αλλαξιά μπόρεσαν να πάρουν μαζί τους, που λέει ο λόγος.

Ήταν από τους πρώτους που δήλωσαν να φύγουν, να διασχίσουν δηλαδή ην Γάζα και να πάνε στο πέρασμα της Ράφας και από εκεί με ασφάλεια και με την επίβλεψη των ελληνικών αρχών να φθάσουν στην Αίγυπτο. Στη διαδρομή από την Γάζα στην Ράφα, είδε πολλά, κανείς δεν είναι βέβαιος εάν θα μπορέσει ποτέ να τα ξεχάσει. Και εάν αυτός άντεξε στο τραγικό θέαμα των νεκρών παιδιών που αντίκρυσε, σίγουρα τα δυο παιδιά του δεν θα τα ξεχάσουν ποτέ.

Ο Αλέξανδρος Ελζανλίν και η οικογένειά του, ήταν από τους 16 Έλληνες που έφθασαν ήδη στην Ελλάδα. Με τα ίδια ρούχα που φορούσε όταν βομβαρδίστηκε το σπίτι του, χωρίς δουλειά, χωρίς στέγη, χωρίς συγγενείς, παρά μόνον ένα φιλικό της οικογένειας σπίτι που βρέθηκε στην Σαλαμίνα τους φιλοξενεί προσωρινά. Το υπουργείο Εξωτερικών βεβαίως στέκεται αρωγός δίπλα στον πλαστικό χειρουργό από την Γάζα, αλλά εκείνο που ίσως του λείπει από εμάς είναι η ηθική συμπαράσταση όλων μας.