"Kουλου-βάχατα"

00:01 - 12/02/24

Ελληνικές Εξαγωγές

Θα ξεκινήσουμε με τις ελληνικές εξαγωγές και τις πολύ εύστοχες επισημάνσεις που έκανε σε ένα άρθρο του στον Οικονομικό Ταχυδρόμο ο Γιάννης Αγουρίδης. Ειδικότερα έγραψε:

Μεγάλη ανησυχία προκαλεί η σημαντική πτώση των ελληνικών εξαγωγών κατά την περυσινή χρονιά, κάτι που γεννά ερωτήματα για την πορεία της ελληνικής οικονομίας. Άλλωστε, η συγκεκριμένη μείωση έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τον στόχο που έχει θέσει η κυβέρνηση της ΝΔ για συνεχή άνοδο μέχρι και το 2027. Υπενθυμίζεται ότι ο στόχος του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης, εκφρασμένος τον Μάρτιο του και από τον τότε υπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων Άδωνι Γεωργιάδη, ήταν να τεθεί ο πήχης στα 70 δισ. ευρώ το 2023, από τα 55,76 δις. ευρώ, που είχε διαμορφωθεί η αξία τους το 2022. Ωστόσο, η κατάσταση χειροτέρεψε…, με αποτέλεσμα να «ραγίζει» ο καθρέφτης της ελληνικής οικονομίας, όπως τον έχει χαρακτηρίσει κατά καιρούς και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, η συνολική αξία των εξαγωγών κατά το 2023 ανήλθε στο ποσό των 50,92 δισ. ευρώ, έναντι 55,76 δισ. ευρώ  το 2022, παρουσιάζοντας μείωση 8,7% ή κατά 5,29 δισ. ευρώ. Μάλιστα, η αξία των εξαγωγών χωρίς τα πετρελαιοειδή, παρουσίασε επίσης μείωση κατά 1,07 δισ. ευρώ ή κατά 3%, ενώ χωρίς τα πετρελαιοειδή και τα πλοία παρουσίασε μείωση κατά 1,17 δισ. ευρώ ή 3,2%, σε σχέση με το 2022.

Ουσιαστικά, η κυβέρνηση πέρασε κάτω από τον πήχη κατά 19 δισ. ευρώ και αυτό δημιουργεί προβληματισμό.

Ιδιαίτερη σημασία έχει η διαπίστωση πως η αξία των ελληνικών εξαγωγών χωρίς να συνυπολογίζονται τα καύσιμα μειώνεται για εφτά διαδοχικούς μήνες, ήτοι από τον Ιούνιο του 2023.

Ο στόχος μέχρι το 2027

Αξίζει να σημειωθεί πως η κυβέρνηση έχει θέσει τον στόχο της αύξησης των εξαγωγών ώστε να αντιστοιχούν στο 60% του ΑΕΠ μέχρι το 2027. Το 2022, οι εξαγωγές (προϊόντων και υπηρεσιών) αντιστοιχούσαν περίπου στο 49% του ΑΕΠ (ως εξαγωγές λογίζονται και τα έσοδα του τουρισμού που από μόνα τους ανέρχονται σε περισσότερα από 18 δισ. ευρώ). Για να φτάσει η αναλογία στο 60% το 2027 , έτος κατά το οποίο το ΑΕΠ θα είναι κοντά στα 260 δισ. ευρώ, οι εξαγωγές θα πρέπει θα αυξηθούν κατά τουλάχιστον 50 δισ. ευρώ ετησίως σε σχέση με τα σημερινά επίπεδα. Συνεπώς, η περυσινή εξέλιξη δημιουργεί αρνητικά δεδομένα

Έλλειμμα πάνω από 31 δισ. ευρώ

Την ίδια στιγμή, το 2023, μειώθηκε και η αξία των εισαγωγών, όπως και το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου.

Συγκεκριμένα, η συνολική αξία των εισαγωγών το 2023 ανήλθε στο ποσό των 81,97 δισ. ευρώ, έναντι 94,55 δισ. ευρώ κατά το 2022, παρουσιάζοντας μείωση 13,3%.

Η αντίστοιχη αξία χωρίς τα πετρελαιοειδή παρουσίασε μείωση κατά 2,56 δισ. ευρώ ή 4,1% και η αντίστοιχη αξία χωρίς τα πετρελαιοειδή και τα πλοία παρουσίασε μείωση κατά 2,46 δισ. ευρώ ή 3,9%, σε σχέση με το 2022.

Το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου κατά το 2023 ανήλθε σε 31,05 δισ. ευρώ έναντι 38,79 δισ. ευρώ κατά το 2022, παρουσιάζοντας μείωση 20,0%.

Πολύ ενδιαφέρον

Έχοντας αναφερθεί πάρα πολλές φορές στο ζήτημα των πραγματικά εισοδημάτων και τη διαφορά ονομαστικών και πραγματικών μισθών. Από την ειδησεογραφία της προηγούμενης εβδομάδας, ξεχωρίσαμε τις αναφορές του ΟΟΣΑ. Yποχώρηση λοιπόν κατά 0,69% σημείωσε το κατά κεφαλήν διαθέσιμο εισόδημα των ελληνικών νοικοκυριών το γ΄ τρίμηνο του 2023, σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο, σύμφωνα με χθεσινά στοιχεία του ΟΟΣΑ, έναντι υποχώρησης κατά 0,2% κατά μέσον όρο στις χώρες του οργανισμού.

Την ίδια ώρα, όπως σημειώνει ρεπορτάζ της Καθημερινής, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σημείωνε ελαφρά αύξηση κατά 0,14% σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο, έναντι αύξησης 0,3% στις χώρες του ΟΟΣΑ.

Μετά τη μεγάλη πτώση του α΄ εξαμήνου 2020, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ στην Ελλάδα αυξάνεται σταθερά, ενώ το κατά κεφαλήν διαθέσιμο εισόδημα είχε διακυμάνσεις, με τα δύο τελευταία τρίμηνα να εμφανίζουν αρνητικό πρόσημο.

Σε κάθε περίπτωση, τα στοιχεία του ΟΟΣΑ δείχνουν ότι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ στην Ελλάδα βρίσκεται μόλις στο 83,12% του επιπέδου όπου βρισκόταν το α΄ τρίμηνο του 2007, αν και ακολουθεί σταθερά ανοδική πορεία από το β΄ τρίμηνο του 2020. Σημειώνεται ότι ο δείκτης είναι προσαρμοσμένος με βάση τον πληθωρισμό.

Αντίθετα, κατά μέσον όρο στις χώρες του ΟΟΣΑ ο δείκτης βρίσκεται στο 117,26% του επιπέδου του 2007.

Αντίστοιχα, το κατά κεφαλήν διαθέσιμο εισόδημα βρίσκεται στο 79,07% του επιπέδου στο οποίο βρισκόταν το α΄ τρίμηνο του 2007, έναντι 121,78% του μέσου όρου των χωρών του ΟΟΣΑ. Ο συγκεκριμένος δείκτης είναι επίσης προσαρμοσμένος με βάση τον πληθωρισμό.

Σύμφωνα με τη χθεσινή ανακοίνωση του ΟΟΣΑ, παρά τη μείωση που σημείωσε ο δείκτης του πραγματικού κατά κεφαλήν διαθέσιμου εισοδήματος το γ΄ τρίμηνο, 11 χώρες-μέλη του (από τις 21 για τις οποίες υπήρχαν διαθέσιμα στοιχεία) κατέγραψαν αυξήσεις.

Η μεγαλύτερη ήταν στην Ουγγαρία, 5,5%, λόγω σημαντικών αυξήσεων μισθών των υπαλλήλων. Αλλες 10 χώρες είδαν μειώσεις του πραγματικού κατά κεφαλήν διαθέσιμου εισοδήματός τους, με τη μεγαλύτερη να καταγράφεται στην Ισπανία, 2,1%, λόγω αύξησης των φόρων εισοδήματος και πλούτου.

Οι αυξήσεις στους μισθούς των υπαλλήλων και το εισόδημα των αυτοαπασχολουμένων οδήγησαν σε αύξηση και του ιταλικού κατά κεφαλήν πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος κατά 1,4%, συνεχίζει η ανακοίνωση του ΟΟΣΑ.

Στις ΗΠΑ, παρά την αύξηση του πραγματικού κατά κεφαλήν ΑΕΠ κατά 1% και των μισθών των υπαλλήλων και αμοιβών των αυτοαπασχολουμένων, το πραγματικό κατά κεφαλήν διαθέσιμο εισόδημα υποχώρησε ελαφρώς λόγω των μειώσεων στις πληρωμές κοινωνικών επιδομάτων, περιλαμβανομένου του Medicaid και των αυξήσεων των πληρωμών φόρων και των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης. Από τα άλλα στοιχεία του ΟΟΣΑ για τα νοικοκυριά, προκύπτει επίσης ότι η Ελλάδα είχε, πάντα κατά το γ΄ τρίμηνο του 2023, αρνητικό ποσοστό αποταμίευσης, -3,87%.

Ο δείκτης κινείται σε αρνητικό έδαφος σταθερά από το γ΄ τρίμηνο του 2021. Αποτυπώνει τι ποσοστό αποταμιεύουν τα νοικοκυριά από το τρέχον εισόδημά τους και υπό αυτή την έννοια φανερώνει ότι τα ελληνικά νοικοκυριά καταναλώνουν από τα έτοιμα τα τελευταία χρόνια. Αλλά οι αποταμιεύσεις έχουν σημασία και για το σύνολο της οικονομίας, καθώς αποτελούν, όπως επισημαίνει ο ΟΟΣΑ, τη βασική εγχώρια πηγή χρηματοδότησης των επενδύσεων. Στη Γερμανία, κατ’ εξοχήν χώρα της αποταμίευσης, το σχετικό ποσοστό είναι 20,58%, στην Ιταλία είναι 8,75% και στην Πορτογαλία 7,07%.

Σε ό,τι αφορά την καθαρή κατά κεφαλήν κατανάλωση, τα στοιχεία δείχνουν ότι μειώθηκε το γ΄ τρίμηνο κατά 0,56%, όσο ακριβώς είχε αυξηθεί το β΄ τρίμηνο, ενώ ελαφρά μείωση κατά 0,14% είχε σημειώσει και το α΄ τρίμηνο. Το γ΄ τρίμηνο του 2023 η καθαρή κατά κεφαλήν κατανάλωση των νοικοκυριών βρισκόταν στο 87,58% του επιπέδου του α΄ τριμήνου 2007.

Μπράβο

Σε αυτό το σημείο θα πούμε ένα μεγάλο μπράβο για τον τουρισμό, αν και θα πρέπει να λάβουμε υπόψη κάποια ζητήματα, κυρίως γύρω από τις ανατιμήσεις που καταγράφονται και τη ζημιά που κάνουνε στο ελληνικό προϊόν, με άλλες ανταγωνίστριες χώρες να τα πηγαίνουνε σημαντικά καλύτερα, με πολύ μεγαλύτερη αύξηση του τουρισμού ….

Ειδικότερα, ικανοποίηση επικρατεί στην τουριστική βιομηχανία από τις επιδόσεις του 2023, ωστόσο σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιοποιήθηκαν πρόσφατα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, δεν κατάφερε να ξεπεράσει σε δυναμική χώρες που θεωρούνται άμεσα ανταγωνιστικές όπως για παράδειγμα η Τουρκία, κάτι που σημαίνει ότι υπάρχει δρόμος μπροστά και πολλά στοιχήματα που πρέπει να κερδίσει να μπει για τα καλά στο club των ισχυρών.

Η Ελλάδα μέσα στο 2023, άφησε ένα ισχυρό αποτύπωμα στον ευρωπαϊκό τουρισμό το 2023, με τις επιδόσεις της τόσο σε επίπεδο τουριστικών εισπράξεων, όσο και αφίξεων να σπάνε κάθε προηγούμενο ρεκόρ.

Ωστόσο παρατηρείται έλλειμμα σε σχέση με τις άμεσα συγκρίσιμες χώρες ή με τις χώρες εκείνες που θεωρούνται ανταγωνιστικές, όπως η Τουρκία. Σε αυτό το περιβάλλον δεν κατάφερε να προηγηθεί, κάτι που σημαίνει ότι οι μεγάλες προκλήσεις για την Ελλάδα είναι μπροστά της και κυρίως είναι διάχυτο ότι υπάρχουν τεράστια περιθώρια ανάπτυξης το 2024 αλλά και για τα επόμενα χρόνια.

Σύμφωνα με στοιχεία από το πρόσφατο report της GBR Consulting, σε όρους διεθνών αφίξεων έως και τον Οκτώβριο, η χώρα μας διεύρυνε το μερίδιο της στην ευρωπαϊκή αγορά κατά 4,1% το 2023, καταλαμβάνοντας μια θέση στη λίστα με τους κερδισμένους του τουρισμού.

Πρωταθλητισμός από την Πορτογαλία 

Όπως έγραφε η Ημερησία σε άρθρο της. Στην κορυφή της σχετικής λίστας βρίσκεται η Πορτογαλία μία χώρα με παρόμοια χαρακτηριστικά με την Ελλάδα. Συγκεκριμένα αύξησε τις επιδόσεις της κατά 11% ενώ αντίστοιχα η γειτονική Τουρκία, η οποία συναγωνίζεται τη χώρα μας με μια πιο ελκυστική για τους τουρίστες, τιμολογιακή πολιτική, αύξησε τις διεθνείς αφίξεις της κατά 6,3%.

Βέβαια υπάρχουν και οι χώρες εκείνες οι οποίες ναι μεν κινήθηκαν ανοδικά αλλά δεν κατάφεραν να επιστρέψουν τα προ πανδημίας επίπεδα. Το πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Ιταλία, με τις διεθνείς αφίξεις να μειώνονται κατά 11,4% σε σχέση με το 2019 ενώ στην Κροατία διατηρήθηκαν κατά 2,6% χαμηλότερες από την περίοδο προ πανδημίας, οδηγώντας σε συρρίκνωση του μεριδίου αγοράς τους.

Από τις υπόλοιπες άμεσα ανταγωνίστριες χώρες, όπως Γαλλία και Ισπανία τα μεγέθη των αφίξεων κινήθηκαν στα ίδια περίπου επίπεδα, παρουσιάζοντας οριακές διαφοροποιήσεις μεταξύ του 2023 με του 2019.

Ενθαρρυντικό στοιχείο των περυσινών στοιχείων που έφεραν τα ρεκόρ αποτελούν και οι επιδόσεις των ξενοδοχειακών μονάδων της χώρας, οι οποίες κατάφεραν να αυξήσουν έσοδα και μέση τιμή δωματίου, παρότι οι πληρότητες δεν κινήθηκαν αισθητά υψηλότερα από το 2019.

Αυξημένες οι μέσες τιμές στην Αθήνα 

Για παράδειγμα στην περίπτωση της Αθήνας και παρότι η πληρότητα των ξενοδοχείων κατέγραψε υστέρηση σε σχέση με το 2019 της τάξης του 1,5% η μέση τιμή διανυκτέρευσης ξεπέρασε τις επιδόσεις της προ πανδημίας χρονιά κατά 29%, φτάνοντας στην κορύφωση της τον Ιούνιο, οπότε και κατέγραψε άνοδο της τάξης του 40%. Βελτίωση της τάξης του 27% παρατηρήθηκε και στο έσοδα ανά διαθέσιμο δωμάτιο, με τον Ιούνιο και τον Οκτώβριο να καταγράφονται οι καλύτερες σχετικές επιδόσεις.

Πανομοιότυπη ήταν η εικόνα και στην περίπτωση της Θεσσαλονίκης. Παρότι οι πληρότητες συνέχισαν να υπολείπονται κατά -4,2% έναντι του 2019, η μέση τιμή δωματίου κινήθηκε ανοδικά κατά 25% ενώ αύξηση 19,7% συγκριτικά με το 2019 καταγράφηκε και σε επίπεδο εσόδων ανά διαθέσιμο δωμάτιο.

Ακόμα μεγαλύτερη ήταν η άνοδος στα resorts οι πωλήσεις ανά κατειλημμένο δωμάτιο των οποίων αυξήθηκαν, σε ετήσια βάση, 45% ενώ κατά 42% αυξήθηκε οι συνολικές πωλήσεις ανά διαθέσιμο δωμάτιο, παρότι η πληρότητα διαμορφώθηκε κατά 1,8 χαμηλότερα από την χρονιά τους 2019, που ήταν και η τελευταία προ της πανδημίας κατάσταση.

Brain gain: Γιατί επέστρεψα στην Ελλάδα να εργαστώ

Έχουμε γράψει πως δεν πιστεύουμε πως θα υπάρξει Brain Gain, αν και ειλικρινά ευχόμαστε να διαψευστούμε. Μια ωραία ιστορία έγραψε ο Βηματοδότης. Συγκεκριμένα, ο αναπληρωτής καθηγητής Χειρουργικής του Imperial College του Λονδίνου Χρήστος Κοντοβουνήσιος, επέστρεψε στην Ελλάδα για να εργαστεί. Ανέλαβε Συντονιστής Διευθυντής της Β’ Χειρουργικής Κλινικής. «Το brain gain έχει ξεκινήσει… Αλλά γιατί εγκατέλειψε την Αγγλία, όπου πήγε για να βρει καλύτερη τύχη (και εργασία) και επέστρεψε στην Ελλάδα, στο νοσοκομείο Ευαγγελισμός; Ιδού τι μου είπε:

«Η επιστροφή στην Ελλάδα μετά από πολλά χρόνια στο εξωτερικό ήταν μια σημαντική απόφαση. Κάθε περίπτωση είναι μοναδική και η απόφαση μου να επιστρέψω στη πατρίδα  βασίστηκε από οικογενειακές συνθήκες και τους επαγγελματικούς στόχους μου. Τα δημόσια νοσοκομεία στην Ελλάδα είναι σε θέση να χειριστούν εξαιρετικά μεγάλης βαρύτητας περιστατικά. Επίσης, το επίπεδο των γιατρών είναι πολύ υψηλό. Ο  Ευαγγελισμός είναι από τα μεγαλύτερα νοσοκομεία της χώρας μας που παρέχει υψηλού επιπέδου υπηρεσίες υγείας, αξιοποιώντας την τεχνογνωσία και την μακρόχρονη επιστημονική και διοικητική εμπειρία των στελεχών του. Μέσα από την πολύχρονη εμπειρία μου στο εξωτερικό επιθυμία μου είναι να μεταφέρω τις καλές πρακτικές που εφαρμόζουν τα συστήματα υγείας άλλων χωρών και να εκπαιδεύσω νέους χειρουργούς στον τομέα της εξειδίκευσής μου».