"Kουλου-βάχατα"

00:01 - 12/04/24

Τουρισμός

Θα ξεκινήσουμε με μερικά ενδιαφέροντα νούμερα σχετικά με τις αποδόσεις του ελληνικού τουρισμού.

Στα 28,5 δισ. ευρώ ανήλθε το 2023 η άμεση συνεισφορά του τουρισμού στην ελληνική οικονομία, ποσό που αντιστοιχεί στο 13% του ΑΕΠ της χώρας και είναι το υψηλότερο, ιστορικά, για τον τομέα μέχρι σήμερα. Το 2022 τα αντίστοιχα μεγέθη ήταν 23,9 δισ. ευρώ και 11,6% του ΑΕΠ και το 2019 23,1 δισ. ευρώ και 12,6% του ΑΕΠ.

Τα στοιχεία προέρχονται από την τελευταία μελέτη του Ινστιτούτου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΙΝΣΕΤΕ) με θέμα «Η συμβολή του τουρισμού στην ελληνική οικονομία το 2023», σύμφωνα με την οποία αν συνυπολογιστεί και η έμμεση συνεισφορά του τομέα μέσω πολλαπλασιαστών, το αντίστοιχο ποσοστό ανεβαίνει περίπου στο 30%. Η τουριστική δραστηριότητα παραμένει κατά κύριο λόγο εξαγωγική, αφού το 82,7% των εισπράξεων προέρχονται από τον εισερχόμενο τουρισμό. Περαιτέρω, ο τομέας συνέβαλε άμεσα στην αιχμή, στο γ’ τρίμηνο του 2023, στο 16,4% της απασχόλησης και συνολικά (άμεσα και έμμεσα) σε ποσοστό περίπου 40%, συντείνοντας στη μείωση της ανεργίας.

Η άμεση συμβολή

Όσον αφορά στην άμεση συμβολή του τομέα για την προηγούμενη χρονιά, αυτή ανήλθε σε ευρώ 28,5 δισ. και επιμερίζεται στα μεγέθη από τη δαπάνη του εισερχόμενου τουρισμού (20,7 δισ. ευρώ περιλαμβανομένης και της δαπάνης των επιβατών κρουαζιέρας), τις αερομεταφορές (2,5 δισ. ευρώ), τις θαλάσσιες μεταφορές (144 εκατ. ευρώ), τη δαπάνη των εταιρειών κρουαζιέρας (235 εκατ.), τον εγχώριο τουρισμό (2,5 δισ. ευρώ) και την εγχώρια προστιθέμενη αξία από επενδύσεις (2,5 δισ. ευρώ). Υπενθυμίζεται εδώ, ότι σύμφωνα με την πρώτη εκτίμηση της ΕΛΣΤΑΤ, το ΑΕΠ της χώρας, σε τρέχουσες τιμές, το 2023 διαμορφώθηκε στα 220,3 δισ. ευρώ αυξημένο κατά 6,6% σε σύγκριση με το 2022.

Η άμεση επίδραση του τουρισμού σημείωσε αύξηση κατά 23,5% σε σχέση με τα 23,1 δισ. ευρώ του 2019 με σημαντικές αυξήσεις σε όλες τις επιμέρους δαπάνες (εισερχόμενος τουρισμός, κρουαζιέρα, μεταφορές, εγχώριος τουρισμός, επενδύσεις). Σε σύγκριση με το 2022, όπου η άμεση επίδραση ήταν 23,9 δισ. ευρώ, η αύξηση το 2023 ανήλθε σε 19,5% επίσης, με σημαντικές αυξήσεις σε όλες τις επιμέρους δαπάνες. Αξιοσημείωτη το 2023 είναι η αύξηση των επενδύσεων στα 5,1 δισ. ευρώ, εκ των οποίων περί τα 2,5 δισ. ευρώ αντιστοιχούν στην εγχώρια προστιθέμενη αξία, έναντι 2,7 δισ. και 1,2 δισ. ευρώ αντίστοιχα το 2019 και 3,7 δισ. ευρώ και 1,7 δισ. ευρώ το 2022. Μία ακόμη θετική επίδοση, με υπερδιπλασιασμό εισπράξεων το 2023 συνδέεται με τον κλάδο της κρουαζιέρας. Με 3,3 εκατ. αφίξεις και 847 εκατ. ευρώ εισπράξεις την περασμένη χρονιά, η κρουαζιέρα είχε άνοδο κατά 64% και 102% αντίστοιχα έναντι του 2022 και 26% και 70% έναντι του 2019.

Έμμεση συμβολή

Πέραν όμως της άμεσης συμβολής, πραγματικά πολύ ενδιαφέρον έχει η άμεση συμβολή του τουρισμού. Με βάση λοιπόν τον πολλαπλασιαστή για τον τομέα που χρησιμοποιεί το ΙΟΒΕ σε συνδυασμό με τους πολλαπλασιαστές των επιμέρους κλάδων της ελληνικής οικονομίας του ΚΕΠΕ (καταλύματα, εστίαση, θαλάσσιες- οδικές- εναέριες μεταφορές, εμπόριο, ψυχαγωγία, ταξιδιωτικά γραφεία, ενοικίαση αυτοκινήτων, συνέδρια), ο προκύπτων πολλαπλασιαστής του τουρισμού ανέρχεται σε 2,65 που σημαίνει πως για κάθε 1 ευρώ από την τουριστική δραστηριότητα, δημιουργείται έμμεση και προκαλούμενη πρόσθετη οικονομική δραστηριότητα 1,65 ευρώ και άρα, συνολικά, το ΑΕΠ αυξάνει κατά 2,65 ευρώ. Συνεπώς, ο πολλαπλασιαστής της τουριστικής δραστηριότητας κυμαίνεται μεταξύ 2,2 και 2,65. Συνυπολογίζοντας τα πολλαπλασιαστικά οφέλη, η συνολική συνεισφορά του τουρισμού στην οικονομία της χώρας το 2023 εκτιμάται μεταξύ 62,8 δισ. ευρώ και 75,6 δισ. ευρώ, μεγέθη που αντιστοιχούν μεταξύ 28,5% έως 34,3% του ΑΕΠ. Τα αντίστοιχα μεγέθη για το 2022 ήταν μεταξύ 52,6 δισ.- 63,3 δισ. ευρώ που αντιστοιχούν με το 25,4% έως 30,6% του ΑΕΠ, ενώ για το 2019 ήταν 50,8- 61,2 δισ. ευρώ που αντιστοιχούν στο 27,7% έως 33,4% του ΑΕΠ.

Μέση δαπάνη και διάρκεια παραμονής

Επιμέρους, ενδιαφέροντα συμπεράσματα προκύπτουν από τον υπολογισμό της Μέσης κατά Κεφαλήν Δαπάνης (ΜΚΔ), η οποία συναρτάται άμεσα με τη Μέση Διάρκεια Παραμονής (ΜΔΠ) στον προορισμό. Ειδικότερα, η ΜΚΔ, στα 605,8 ευρώ το 2023 κατέγραψε μικρή πτώση (-2,3%) έναντι του 2022, ενώ μείωση από τις 7,8 στις 7 διανυκτερεύσεις σημείωσε πέρυσι και η ΜΔΠ.

Παρατηρείται δηλαδή ότι η αύξηση της ημερήσιας δαπάνης των τουριστών συνοδεύεται από αναλογικά μεγαλύτερη μείωση της διάρκειας των ταξιδιών τους, κάτι που αποτελεί ένδειξη είτε ότι η αύξηση του κόστους των διακοπών ανά ημέρα οδηγεί σε περιορισμό της διάρκειας των διακοπών με αποτέλεσμα να περιοριστεί αντίστοιχα και το συνολικό κόστος είτε ότι οι διακοπές σύντομης διάρκειας (city break) κερδίζουν μερίδιο αγοράς έναντι των διακοπών παραθερισμού που έχουν μεγαλύτερη δαπάνη λόγω μεγαλύτερης διάρκειας. Αντίστοιχα συμβαίνει και σε σχέση με το 2019, αν και η μείωση της ΜΔΠ- από 7,4 διανυκτερεύσεις το 2019 σε 7 διανυκτερεύσεις το 2023- είναι αναλογικά μικρότερη από την αύξηση της ΜΔΔ (από 76,1 ευρώ το 2019 σε 87 ευρώ το 2023). Το γεγονός αυτό πιθανόν οφείλεται στον πληθωρισμό των ετών 2022 και 2023, αλλά και στην αυξημένη τάση που έχει καταγραφεί για ταξίδια και διακοπές μετά την πανδημία του κορωνοϊού.

Ο κ. Ηλίας Κικίλιας, Γενικός Διευθυντής του ΙΝΣΕΤΕ με αφορμή τη δημοσίευση της μελέτης δήλωσε σχετικά: «Η ανθεκτικότητα, ο δυναμισμός και η ζωτικής σημασίας συμβολή του τουρισμού στην ελληνική οικονομία είναι αδιαμφισβήτητα. Η συνολική συνεισφορά του άλλωστε αγγίζει πλήθος κλάδων, επηρεάζοντας θετικά το βιοτικό επίπεδο των πολιτών. Στο σημερινό -γεμάτο προκλήσεις- περιβάλλον όμως, η ανάγκη για στοχευμένες στρατηγικές με γνώμονα τη βιώσιμη ανάπτυξη, είναι πιο επιτακτική από ποτέ. Η αποτελεσματική διαχείριση και διακυβέρνηση των προορισμών και οι επενδύσεις σε υποδομές αποτελούν τις ελάχιστες προϋποθέσεις για να διατηρήσει ο τομέας την ανταγωνιστικότητά του προσφέροντας τη μέγιστη δυνατή ώθηση στην ελληνική οικονομία και κοινωνία.»

Αγορά ακινήτων

Θα ξεκινήσουμε με την αγορά ακινήτων και την τελευταία έρευνα της Spitogatos για την πορεία των τιμών ακινήτων, με βάση τον SPI, τον δείκτη τιμών του Spitogatos.

Η μέση ζητούμενη τιμή ενοικίασης κατοικιών στην Ελλάδα αυξήθηκε κατά 8,0% σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο του 2023 και κατά 2,9% σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο. Σε ό,τι αφορά την πώληση κατοικιών, η μέση ζητούμενη τιμή πώλησης αυξήθηκε κατά 11,4% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο το προηγούμενο έτος και κατά 2,3% σε σχέση με το τέταρτο τρίμηνο του 2023.

Στις πρώτες θέσεις της λίστας των περιοχών με τις υψηλότερες αυξήσεις της μέσης ζητούμενης τιμής πώλησης κατοικίας στην Αττική εμφανίζονται οι περιοχές του Πειραιά όπως η Καλλίπολη- Φρεαττύδα, η Δραπετσώνα και το κέντρο του Πειραιά. Ακολουθεί το Νέο Ψυχικό, όπου σημειώθηκε αύξηση 34,9% στη μέση ζητούμενη τιμή πώλησης κατοικίας, και τέλος η Παλλήνη οπού σημειώθηκε αύξηση 34,4%. Στη Θεσσαλονίκη, η περιοχή Χαριλάου (2.538 ευρώ/τ.μ.), η Άνω Πόλη (1.849 €/τ.μ.) και η περιοχή Πεύκα (1.714 €/τ.μ.) βρέθηκαν στις top περιοχές με τις μεγαλύτερες αυξήσεις μέσης ζητούμενης τιμή πώλησης κατοικίας το πρώτο τρίμηνο του 2024.

Ελαφρώς διαφορετική είναι η εικόνα σε ό,τι αφορά την ενοικίαση καθώς οι μεγαλύτερες αυξήσεις της μέσης ζητούμενης τιμής ενοικίασης κατοικιών στην Αττική καταγράφονται στα Βόρεια Προάστια της Αθήνας, στον Πειραιά, στην Ανατολική Αττική και στα Νότια Προάστια της Αθήνας. Ειδικότερα, οι μεγαλύτερες αυξήσεις σημειώθηκαν στην Νέα Πεντέλη, στην Καλλίπολη-Φρεαττύδα, στο Κορωπί, στον Υμηττό και στα Καμίνια-Παλαιά Κοκκινιά. Στη Θεσσαλονίκη, οι περιοχές όπου σημειώθηκαν οι μεγαλύτερες αυξήσεις μέσης ζητούμενη τιμής ενοικίασης κατοικίας είναι η περιοχή Βαρδάρης – Λαχανόκηποι (9,7 €/τ.μ), Μηχανιώνα (6,0 €/τ.μ.) και η περιοχή Ξηροκρήνη – Παναγιά Φανερωμένη (7,4 €/τ.μ.).

Αγορά ακινήτων 2

Συνεχίζοντας με την αγορά ακινήτων και πάντα με βάση την έρευνα της Spitogatos. Οι πιο ακριβές περιοχές της Ελλάδα για αγορά κατοικίας, κατά το πρώτο τρίμηνο του 2024, εντοπίζονται στα νησιά του Αιγαίου αλλά και στα Νότια Προάστια της Αθήνας. Συγκεκριμένα, οι ακριβότερες περιοχές είναι: η Μύκονος, η Βουλιαγμένη, η Βούλα και η Ύδρα, ενώ ενδιαφέρον προκαλεί η εμφάνιση της Πάτμου στις πρώτες θέσεις της κατάταξης.

Παράλληλα, οι 5 πιο ακριβές περιοχές της Αττικής για αγορά κατοικίας κατά το πρώτο τρίμηνο του 2024 είναι η Βουλιαγμένη , η Βούλα , η περιοχή Κολωνάκι-Λυκαβηττός, η Γλυφάδα  και ο Άλιμος. Αντίθετα, οι πιο οικονομικές περιοχές για αγορά κατοικίας στην Αττική είναι η Αγία Βαρβάρα (1.269€/τ.μ.), το Πέραμα (1.343 €/τ.μ.), η Πατησίων – Αχαρνών (1.424 €/τ.μ.), ο Άγιος Ιωάννης Ρέντης (1.429 €/τ.μ.) και τα Πατήσια (1.439 €/τ.μ.).

Ενοικίαση κατοικίας

Σε ό,τι αφορά την ενοικίαση στο σύνολο της επικράτειας, οι περιοχές με τις υψηλότερες μέσες ζητούμενες τιμές ενοικίασης αποτελούν μέρη με έντονο τουριστικό ενδιαφέρον και σημαντική ενίσχυση της βραχυχρόνιας μίσθωσης. Οι πέντε πιο ακριβές περιοχές για ενοικίαση κατοικίας είναι η Παλλήνη στη Χαλκιδική, η Σιθωνία  και η Κασσάνδρα, η Μύκονος, η Καλλικράτεια στη Χαλκιδική και η Πάρος.

Στην Αττική, τα Νότια Προάστια πρωταγωνιστούν και πάλι σε ό,τι αφορά τις πιο ακριβές περιοχές της Αττικής για ενοικίαση κατοικίας με τη Βουλιαγμένη να έρχεται πρώτη με μέση ζητούμενη τιμή 18,1€/τ.μ. Ακολουθεί η περιοχή Κολωνάκι – Λυκαβηττός, το Παλαιό Ψυχικό, η Γλυφάδα και το Ελληνικό. Στον αντίποδα, οι πέντε πιο οικονομικές περιοχές της Αττικής για ενοικίαση κατοικίας είναι οι Άγιοι Ανάργυροι (7,0 €/τ.μ.), η περιοχή Άγιος Ιωάννης Ρέντης (7,1 €/τ.μ.), το Πέραμα (7,3 €/τ.μ.), το Κρυονέρι (7,3€/τ.μ.) και ο Διόνυσος (7,6 €/τ.μ.).

Διεθνής και εγχώρια ζήτηση για αγορά και ενοικίαση κατοικιών στην Ελλάδα

Σύμφωνα με τα στοιχεία των online αναζητήσεων από χώρες του εξωτερικού, για αγορά κατοικιών στην Ελλάδα η διεθνής ζήτηση είναι αυξημένη κατά 11,8% σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο του 2023. Οι 5 χώρες με το μεγαλύτερο ενδιαφέρον για αγορά κατοικίας στην Ελλάδα για το πρώτο τρίμηνο του 2024 είναι: η Γερμανία, οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Αυστραλία και η Βουλγαρία. Οι περιοχές της χώρας που συγκεντρώνουν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον από το εξωτερικό για αγορά κατοικίας είναι το κέντρο της Αθήνας, η Χαλκιδική, τα Νότια Προάστια, τα Προάστια της Θεσσαλονίκης αλλά και οι Κυκλάδες. Οι πιο περιζήτητες κατηγορίες κατοικίας για αυτούς που αναζητούν κατοικία από το εξωτερικό είναι τα διαμερίσματα, οι μονοκατοικίες και οι βίλες.

Σχετικά με την εγχώρια ζήτηση, σύμφωνα με τα στοιχεία των online αναζητήσεων, τα Προάστια της Θεσσαλονίκης, το κέντρο της Αθήνας, τα Νότια και τα Βόρεια Προάστιά της καθώς και το κέντρο της Θεσσαλονίκης αποτελούν τις πιο περιζήτητες περιοχές για αναζήτηση κατοικίας προς πώληση. Οι πιο περιζήτητες κατηγορίες κατοικίας είναι οι μονοκατοικίες, τα διαμερίσματα αλλά και τα στούντιο. Οι περιοχές της χώρας με τη μεγαλύτερη εγχώρια ζήτηση για ενοικίαση κατοικίας είναι το κέντρο της Αθήνας, τα Νότια Προάστια, τα Προάστια Θεσσαλονίκης, τα Βόρεια Προάστια της Αθήνας και ο Δήμος Θεσσαλονίκης. Σε ό,τι αφορά την κατηγορία κατοικίας προς ενοικίαση, οι πιο δημοφιλείς κατηγορίες για τους κατοίκους της Ελλάδας είναι τα διαμερίσματα, τα στούντιο και οι μονοκατοικίες.

Γιατί η Ελλάδα ζητεί εκσυγχρονισμένα F-35 τετάρτης γενιάς

Το γράμμα που περιμέναμε έφθασε χθες συστημένο από την Ουάσιγκτον στην Αθήνα και αφορά τα F-35. Πρόκειται για το τελικό κείμενο της Επιστολής Προσφοράς και Αποδοχής (Letter of Offer and Acceptance) των ΗΠΑ που αφορά την πώληση στην Ελλάδα των μαχητικών F-35A Lightning II. Το ενδιαφέρον είναι ότι η ελληνική πλευρά θα διαπραγματευθεί τον τελευταίο τύπο του F-35 (Version 4) που θεωρείται το πιο εξελιγμένο μαχητικό πέμπτης γενιάς. Και όπως έλεγε ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Δένδιας, η νέα γενιά F-35 «θεραπεύει» κάποια ελαττώματα που εντοπίστηκαν έως τώρα». Η επιστολή – κατά το σύνηθες – απεστάλη κατ΄ αρχήν στο Γραφείο Αμυντικής Συνεργασίας (ODC: Office of Defense Cooperation) στην πρεσβεία των ΗΠΑ στην Αθήνα για να προωθηθεί εν συνεχεία στην Γενική Διεύθυνση Αμυντικών Επενδύσεων και Εξοπλισμών του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας. Το LOA είναι το αντικείμενο διαπραγμάτευσης ανάμεσα στην Αθήνα και την Ουάσιγκτον, ενώ αμερικανικές διπλωματικές πηγές σημείωναν ότι η διαδικασία προχωρά εξαιρετικά, χωρίς ωστόσο να δίνουν λεπτομέρειες για την LOA. Να υπενθυμίσω ότι η γραμμή παραγωγής για τα πρώτα 20 ελληνικά F-35 είναι η 8η και ότι η πρώτη παράδοση θα γίνει το 2028 που θα έχουν τη βάση τους στην Ανδραβίδα και την Κρλητη. Η διακρατική συμφωνία θα ολοκληρωθεί λίγο πριν από τις ευρωεκλογές.