00:01 - 12/11/24

Δείκτες ευημερίας

Πάμε να ξεκινήσουμε με τα της ελληνικής οικονομίας και τους δείκτες ευημερίας, με τα συμπεράσματα για τη χώρα μας και τους Έλληνες πολίτες, για ακόμη μια φορά. Σε ακόμη μια έρευνα μόνο ευχάριστα να μην είναι.

Συγκεκριμένα στο ερώτημα «πώς είναι η ζωή στην Ελλάδα;» επιχειρεί να απαντήσει ο ΟΟΣΑ, δίνοντας μια ακτινογραφία της καθημερινότητας, με βάση 80 δείκτες ευημερίας. Το προφίλ της Ελλάδας αποτυπώνεται στη φετινή ετήσια έκθεση του ΟΟΣΑ για την παγκόσμια ευημερία, με συγκριτικά αποτελέσματα σε σχέση με τα προηγούμενα έτη αλλά και τις  υπόλοιπες 34 χώρες μέλη του Οργανισμού που συμμετείχαν στην έρευνα

πηγή ΟΟΣΑ: Με αστερίσκο οι τομείς με αρνητικές επιδόσεις

Μια πρώτη γεύση προσφέρει ο «τροχός της ευημερίας», που δείχνει τα δυνατά και τα αδύναμα σημεία της χώρας μας με βάση 11 συνιστώσες: Εισόδημα και πλούτος, στέγαση, εργασία και ποιότητα απασχόλησης, υγεία, γνώση και δεξιότητες, ποιότητα περιβάλλοντος, υποκειμενική ευημερία, ασφάλεια, ισορροπία επαγγελματικής και προσωπικής ζωής,  κοινωνικές σχέσεις και συμμετοχή στα κοινά.

Το απογοητευτικό είναι ότι η Ελλάδα έχει αρνητικές επιδόσεις, δηλαδή κάτω από το μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ, σε τουλάχιστον έναν υποδείκτη από κάθε συνιστώσα: Στις εισοδηματικές ανισότητες, τα νοικοκυριά με υπερβολική στενότητα χώρου, τη μισθολογική ψαλίδα ανδρών-γυναικών, τις υπερωρίες, την έκθεση σε ακραίες θερμοκρασίες, τη συμμετοχή στις εκλογές.

Ο μόνος τομέας στον οποίο διαπρέπουμε, από την «πίτα» του ΟΟΣΑ είναι οι κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, δείχνοντας αν μη τι άλλο ότι παραμένουμε ένας εξωστρεφής λαός.

Περιβάλλον

Η ανάλυση του ΟΟΣΑ για την Ελλάδα ξεκινάει με την αξιολόγηση των επιδόσεων της χώρας σε ό,τι αφορά τους διαθέσιμους πόρους που είναι αναγκαίοι για τη μελλοντική ευημερία της χώρας, όπως το φυσικό, οικονομικό και κοινωνικό κεφάλαιο. Ο ΟΟΣΑ συγκρίνει το σήμερα, με τους δείκτες του 2010, και καταγράφει σε ποιους τομείς υπήρξε βελτίωση και πού επιδείνωση

Σε ό,τι αφορά το φυσικό κεφάλαιο, η Ελλάδα εμφανίζει βελτίωση σε δύο από τους τρεις υποδείκτες: Μειώθηκαν οι κατά κεφαλήν εκπομπές ρύπων, από τους 10.700 τόνους στους 7.300 τόνους διοξειδίου του άνθρακα ανά κάτοικο. Επίσης αυξήθηκε θεαματικά η χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στο ενεργειακό μείγμα της χώρας. Από 8,6% το 2010 υπερδιπλασιάστηκε στο 16,6%. Εκεί που υπήρξε επιδείνωση, ήταν στα είδη ζώων που κινδυνεύουν με εξαφάνιση, τα οποία αυξήθηκαν. Το ενθαρρυντικό είναι ότι και στους τρεις δείκτες φυσικού κεφαλαίου, η Ελλάδα βαθμολογείται με κίτρινο χρώμα – βρίσκεται δηλαδή στη μεσαία κατηγορία των χωρών του ΟΟΣΑ.

Οικονομική επιδείνωση

Αρνητικές όμως ήταν οι επιδόσεις της Ελλάδας σε σύγκριση με το 2010 στους δείκτες του οικονομικού κεφαλαίου, με το δημόσιο χρέος να αυξάνεται από το 94% στο 134% του ΑΕΠ, ενώ ο σχηματισμός παγίου κεφαλαίου, δηλαδή οι επενδύσεις, μειώθηκαν σημαντικά από 97.000 δολάρια κατά κεφαλήν, σε όρους Ισοδυναμίας Αγοραστικής Δύναμης (PPP) στις 78.000 δολάρια.

Ο μόνος δείκτης οικονομικού κεφαλαίου που βελτιώθηκε αφορά το χρέος των νοικοκυριών, που μειώθηκε στο 86% του καθαρού διαθέσιμου εισοδήματος – όταν το 2010 υπερέβαινε το διαθέσιμο εισόδημα (107%).

Στην τελευταία ταχύτητα των χωρών του ΟΟΣΑ κατατάσσεται η Ελλάδα στο κοινωνικό κεφάλαιο. Η χώρα μας έχει σταθερά απογοητευτικές  επιδόσεις στην ισότητα εκπροσώπησης των δύο φύλων στην πολιτική, καθώς μόλις το 21% των νομοθετών και των αιρετών είναι γυναίκες, όσο και το 2010. Σε χαμηλά ποσοστά είναι η εμπιστοσύνη στις κυβερνήσεις, τους 7 στους 10 να μην την εμπιστεύονται – ποσοστό σχεδόν ίδιο με τη χρονιά του «Καστελόριζου» όταν η χώρα τέθηκε υπό μνημονιακή εποπτεία.

Επιδείνωση σημείωσε ο δείκτης εμπιστοσύνης στους άλλους ανθρώπους, με την πλειονότητα των πολιτών να δηλώνουν καχύποπτοι.

πηγή: ΟΟΣΑ – Η Ελλάδα βρίσκεται στο μισθολογικό πάτο του ΟΟΣΑ, μετά το Μεξικό

Εισόδημα –  Μισθός

Η Ελλάδα έχει από τις χειρότερες επιδόσεις σε μισθολογικά θέματα, με τον τρίτο χειρότερο  μισθό ανάμεσα στις 35 χώρες, μετά το Μεξικό και την Κολομβία – πολύ κοντά στη Σλοβακία και την Ουγγαρία.

Σε σύγκριση με το 2019, ο ΟΟΣΑ καταγράφει ότι οι πραγματικοί μισθοί μειώθηκαν το 2023 στις 20 από τις 35 χώρες του δείγματος – αποτέλεσμα της κρίσης της πανδημίας και του πληθωρισμού.

Στην Ελλάδα πάντως οι πραγματικοί καταγράφουν τη μεγαλύτερη επιδείνωση μεταξύ 2010-2019, αλλά και χειροτέρευση μεταξύ 2019-2022 (4η χαμηλότερη θέση μετά την Τσεχία, την Ολλανδία και τη Γερμανία).

Η Ελλάδα έχει επίσης μακράν το υψηλότερο ποσοστό πολιτών που δυσκολεύονται να τα βγάλουν πέρα, πίσω από το Μεξικό, τη Σλοβακία και την Τουρκία. Πάνω από το 65% των πολιτών βιώνουν οικονομικές δυσχέρειες, ποσοστό μεγαλύτερο από το 2010, αλλά ελαφρώς βελτιωμένο σε σύγκριση με το 2019.

Οι Ελληνες όμως καταγράφουν ένα από τα χαμηλότερα στον ΟΟΣΑ ποσοστά ικανοποίησης από τη ζωή τους. Το 2023 η Ελλάδα παραμένει 4η από το τέλος στον δείκτη ικανοποίησης μεταξύ 35 χωρών του ΟΟΣΑ. Ομως μεταξύ 2019 και 2023, ο δείκτης ικανοποίησης από τη ζωή στην Ελλάδα καταγράφει την 4η μεγαλύτερη βελτίωση μεταξύ όλων των χωρών του δείγματος.

Κλιματική αλλαγή

Πιστεύοντας πως το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής είναι από τα σοβαρότερα προβλήματα της χώρας που ήδη πλήττει και μάλιστα πολύ την ελληνική οικονομία … Πάμε σε μια ακόμη ενδιαφέρουσα έκθεση σε σχέση και με τα όσα έγραφε ο Οικονομικός Ταχυδρόμος.

Τη σημασία που δίνουν οι Έλληνες στην κλιματική αλλαγή δείχνει ετήσια έρευνα της ΕΤΕπ, σύμφωνα με τα στοιχεία της οποίας σχεδόν εννιά στους δέκα Έλληνες αναγνωρίζουν την ανάγκη να αλλάξουν και να προσαρμόσουν τον τρόπο ζωής τους στις επιπτώσεις της.

Ειδικότερα, το 98% των Ελλήνων ερωτηθέντων δηλώνει ότι είναι σημαντικό να προσαρμοστεί η χώρα στην κλιματική αλλαγή. Από αυτούς, το 60% δηλώνει ότι θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα σε αυτή την προσαρμογή.

Παράλληλα, το 90% συμφωνεί ότι θα πρέπει να πραγματοποιηθούν σήμερα επενδύσεις για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή ώστε να αποφευχθεί το ακόμα υψηλότερο κόστος στο μέλλον.

Όπως σημειώνει η ΕΤΕπ, οι ερωτηθέντες κατέταξαν την κλιματική αλλαγή στη δεύτερη θέση μεταξύ των προκλήσεων που αντιμετωπίζει η χώρα τους, πίσω μόνο από το κόστος ζωής. Πολλοί πιστεύουν ότι η επένδυση στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή σήμερα θα αποτρέψει υψηλότερο κόστος στο μέλλον.

Κλιματική αλλαγή και Ελλάδα

Φέτος, η Ελλάδα ήρθε και πάλι αντιμέτωπη με πολλά έντονα καιρικά φαινόμενα, όπως μεταξύ άλλων η κακοκαιρία Atena τον Σεπτέμβριο με σφοδρή βροχόπτωση και κεραυνούς και αργότερα τον ίδιο μήνα μια παρατεταμένη περίοδος δυσμενών καιρικών συνθηκών, καθώς και οι υπερβολικά υψηλές θερμοκρασίες το καλοκαίρι που συνέβαλαν στη μεγάλη δασική πυρκαγιά κοντά στην Αθήνα τον Αύγουστο. Τα φαινόμενα αυτά οδήγησαν σε γενικευμένες προειδοποιήσεις, εκκενώσεις και σημαντικές διαταραχές σε ολόκληρη τη χώρα.

Δεδομένου ότι η συχνότητα και η σοβαρότητα των φυσικών καταστροφών αυξάνεται, το οικονομικό τίμημα της κλιματικής αλλαγής εξακολουθεί να κλιμακώνεται.
Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι το κόστος αυτών των καταστροφών θα αυξάνεται ολοένα και περισσότερο. Σύμφωνα με έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος, η Ευρώπη είναι επί του παρόντος η ήπειρος που θερμαίνεται ταχύτερα στον κόσμο και τα ακραία καιρικά φαινόμενα αναμένεται να αυξηθούν με την άνοδο της παγκόσμιας θερμοκρασίας.

Αυτή η κλιμάκωση θέτει σημαντικές προκλήσεις για τις υποδομές και απειλεί τη σταθερότητα των παγκόσμιων προμηθειών νερού και τροφίμων, υπογραμμίζοντας την επείγουσα ανάγκη για ολοκληρωμένες στρατηγικές προσαρμογής.

Τι δηλώνει ο Αντιπρόεδρος της ΕΤΕπ

«Στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, αναγνωρίζουμε ότι η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή δεν αποτελεί απλώς ανάγκη για το μέλλον, αλλά και άμεση προτεραιότητα για την Ελλάδα. Η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή δεν είναι μόνο ηθική ευθύνη αλλά και μια οικονομική ευκαιρία. Πραγματοποιώντας σήμερα επενδύσεις, έχουμε τη δυνατότητα να προστατεύσουμε ζωές, να στηρίξουμε τη βιώσιμη ανάπτυξη και να ελαχιστοποιήσουμε το μακροπρόθεσμο κόστος της αδράνειας. Η ΕΤΕπ έχει αναλάβει τη δέσμευση να συνεργαστεί με την Ελλάδα, παρέχοντάς της χρηματοδότηση αλλά και συμβουλευτικές υπηρεσίες προκειμένου να διασφαλίσει αποτελεσματικές και ανθεκτικές στρατηγικές προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή που δεν θα αφήνουν κανέναν στον περιθώριο», δήλωσε ο Αντιπρόεδρος της ΕΤΕπ Ιωάννης Τσακίρης.

Η ΕΤΕπ δημοσίευσε σήμερα την έβδομη ετήσια έρευνά της για το κλίμα, καταγράφοντας τις απόψεις περισσοτέρων από 24000 ερωτηθέντων σε ολόκληρη την ΕΕ και τις ΗΠΑ σχετικά με την κλιματική αλλαγή. Στην έρευνα, που διεξήχθη τον Αύγουστο του 2024, συμμετείχαν 1.000 άτομα από την Ελλάδα.

Εθνική προτεραιότητα

Οι Έλληνες ερωτηθέντες θεωρούν την κλιματική αλλαγή (παράλληλα με την ανεργία) ως τη δεύτερη μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζει η χώρα, μετά το αυξανόμενο κόστος ζωής.

Σε αυτό το πλαίσιο:

Το 98% αυτών αναγνωρίζει την ανάγκη προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή (σε σύγκριση με τον μέσο όρο 94% της ΕΕ). Συγκεκριμένα, το 60% (10 μονάδες πάνω από τον μέσο όρο 50% της ΕΕ) θεωρεί ότι η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή αποτελεί προτεραιότητα στην Ελλάδα για τα επόμενα χρόνια.

Η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή αντιμετωπίζεται επίσης ως οικονομική ευκαιρία και μακροπρόθεσμη επένδυση για τη χώρα:

Το 92% δηλώνει ότι οι επενδύσεις για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή μπορούν να συμβάλουν στη δημιουργία θέσεων εργασίας και στην τόνωση της τοπικής οικονομίας (σε σύγκριση με το 86% στην ΕΕ).

Το 90% πιστεύει ότι για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή απαιτούνται επενδύσεις σήμερα ώστε να αποφευχθεί το υψηλότερο κόστος στο μέλλον (σε σύγκριση με το 85% στην ΕΕ).

ΕΤΕπ: Επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και αλλαγή του τρόπου ζωής

Μολονότι οι Έλληνες ερωτηθέντες αναγνωρίζουν τις οικονομικές ευκαιρίες που προσφέρουν τα μέτρα προσαρμογής στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, η προσωπική τους εμπειρία από ακραία καιρικά φαινόμενα επιτείνει την αίσθηση του επείγοντος για την ανάληψη δράσης:

Το 94% (14 μονάδες πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ) έχει βιώσει τουλάχιστον ένα ακραίο καιρικό φαινόμενο τα τελευταία πέντε χρόνια. Ειδικότερα, το 61% έχει πληγεί από υπερβολικά υψηλές θερμοκρασίες και καύσωνες (6 μονάδες πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ), το 46% έχει βρεθεί αντιμέτωπο με ανεξέλεγκτες πυρκαγιές (25 μονάδες πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ) και το 34% έχει βιώσει ξηρασία (ποσοστό παρόμοιο με τον μέσο όρο της ΕΕ).

Οι συνέπειες των ακραίων καιρικών φαινομένων είναι απτές, ποικίλες και ήδη υπερβολικά σοβαρές.

Το 86% των Ελλήνων ερωτηθέντων ανέφερε ότι έχει υποστεί τουλάχιστον μία άμεση συνέπεια εξαιτίας των ακραίων καιρικών φαινομένων (18 μονάδες πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο 68%).

Το 36% αντιμετώπισε διακοπές ρεύματος ή προβλήματα ενεργειακού εφοδιασμού (16 μονάδες πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ), το 32% επλήγη από την καταστροφή δασών ή φυσικών χώρων κοντά στην κατοικία του (13 μονάδες πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ), και το 27% αντιμετώπισε διαταραχές των μεταφορών (όπως κλείσιμο δρόμων, καταστροφή γεφυρών ή καθυστερήσεις στις δημόσιες συγκοινωνίες) (6 μονάδες πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ).

Ο ένας στους δύο Έλληνες σε πιιο δροσερή περιοχή

Δεδομένου ότι έχουν πληγεί ιδιαίτερα από τα ακραία καιρικά φαινόμενα τα τελευταία χρόνια, οι Έλληνες ξεχωρίζουν από τους άλλους πολίτες της ΕΕ από την άποψη ότι έχουν επίγνωση σε μεγάλο βαθμό της ανάγκης προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή:

Το 87% (15 μονάδες πάνω από τον μέσο όρο 72% της ΕΕ) αναγνωρίζει ότι θα πρέπει να προσαρμόσει τον τρόπο ζωής του λόγω της κλιματικής αλλαγής.

Το 55% (20 μονάδες πάνω από τον μέσο όρο 35% της ΕΕ) πιστεύει ότι θα αναγκαστεί να μετακινηθεί σε ένα μέρος λιγότερο ευάλωτο στην κλιματική αλλαγή, ακόμα και σε τοπικό επίπεδο (για να αποφύγει πλημμύρες, δασικές πυρκαγιές ή άλλα ακραία καιρικά φαινόμενα)

Το 48% δηλώνει ότι θα πρέπει να μετακινηθεί σε πιο δροσερή περιοχή ή χώρα (20 μονάδες πάνω από τον μέσο όρο 28% της ΕΕ).

Η ατομική προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή απαιτεί καλό επίπεδο ενημέρωσης. Η πλειονότητα των Ελλήνων (72%, κοντά στον μέσο όρο 71% της ΕΕ) δηλώνει ότι γνωρίζει τα μέτρα που μπορεί να λάβει για να προσαρμόσει αποτελεσματικά την κατοικία και τον τρόπο ζωής της. Επιπλέον, περισσότεροι από τα δύο τρίτα (68%, σε σύγκριση με τον μέσο όρο 40% της ΕΕ) είναι ενήμεροι για τις δημόσιες επιδοτήσεις ή τα οικονομικά κίνητρα για τη στήριξη αυτών των προσπαθειών.

Προτεραιότητες για τα μέτρα προσαρμογής

Οι Έλληνες ερωτηθέντες προσδιόρισαν τις ακόλουθες βασικές προτεραιότητες για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή σε τοπικό επίπεδο:

Βελτίωση των υποδομών, παραδείγματος χάρη καλύτερα συστήματα αποχέτευσης, αντιπλημμυρικά φράγματα, καταφύγια σε περίπτωση καταιγίδας ή ανθεκτικά δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας (50% έναντι 39% στην ΕΕ)

Δροσισμός πόλεων (45%)

Εκπαίδευση του πληθυσμού ώστε να υιοθετεί συμπεριφορές για την πρόληψη και την αντιμετώπιση ακραίων καιρικών φαινομένων (40%)

Στο ερώτημα σχετικά με το ποιος θα πρέπει να αναλάβει τη δαπάνη για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή:

Το 42% πιστεύει ότι οι εταιρείες και οι βιομηχανίες που συμβάλουν περισσότερο στην κλιματική αλλαγή θα πρέπει να επιβαρυνθούν με το κόστος (7 μονάδες πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ).

Το 25% πιστεύει ότι όλοι θα πρέπει να πληρώσουν εξίσου (7 μονάδες κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ).

Το 18% δηλώνει ότι οι πιο εύποροι θα πρέπει να επωμιστούν το κόστος μέσω υψηλότερης φορολογίας.

Όσον αφορά το ποιος θα πρέπει να επωφεληθεί πρώτος από την παροχή βοήθειας με σκοπό την προσαρμογή:

Το 35% πιστεύει ότι όλοι θα πρέπει να επωφεληθούν εξίσου.

Το 30% πιστεύει ότι πρώτοι θα πρέπει να επωφεληθούν οι άνθρωποι που ζουν σε περιοχές υψηλού κινδύνου (7 μονάδες πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ).

Το 27% θεωρεί ότι θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στους ηλικιωμένους.

Η ανησυχία σχετικά με το ποιος θα πρέπει να επωφεληθεί από την ενίσχυση για την προσαρμογή υπερβαίνει τις εθνικές προτεραιότητες. Σχεδόν τα τρία τέταρτα των Ελλήνων (73%, 16 μονάδες πάνω από τον μέσο όρο 57% της ΕΕ) αναγνωρίζουν την ανάγκη στήριξης των παγκόσμιων προσπαθειών προσαρμογής και πιστεύουν ότι η χώρα τους θα πρέπει να κάνει περισσότερα για να βοηθήσει τις πιο ευάλωτες αναπτυσσόμενες χώρες να προσαρμοστούν στις αυξανόμενες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.