00:01 - 12/12/24

Δημογραφικό

Πιστεύοντας σταθερά πως το δημογραφικό είναι το νούμερα ένα πρόβλημα της χώρας και της ελληνικής οικονομίας. Για όποιον δεν το έχει διαβάσει θα ξεκινήσουμε με το δημοσίευμα του CNBC

Στο εντεινόμενο δημογραφικό πρόβλημα με τα εγκαταλελειμένα χωριά -τα «φαντάσματα» όπως τα αποκαλεί- με τις έρημες πλατείες, τα σχολεία και τα σπίτια, που βρίσκονται διάσπαρτα σε όλη την Ελλάδα, αναφέρεται σε ρεπορτάζ του το CNBC, τονίζοντας ότι αποτελούν μια ανατριχιαστική ματιά στο μέλλον μιας χώρας που κινδυνεύει με πληθυσμιακή κατάρρευση.

Οι οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι η μείωση του πληθυσμού δημιουργεί τώρα μεγάλη πίεση σε μια χώρα που μόλις βγήκε από την κρίση – με όχι αρκετούς νέους ανθρώπους για να στηρίξουν την οικονομία στις επόμενες γενιές. «Ενώ η Ελλάδα βλέπει πολύ σταθερή ανάπτυξη προς το παρόν, κοιτάζοντας μπροστά, με λιγότερους ανθρώπους να κάνουν τη δουλειά, αυτό θα είναι δύσκολο να διατηρηθεί», δήλωσε τηλεφωνικά στο CNBC ο Bert Colijn, επικεφαλής οικονομολόγος της ING.

Το δημογραφικό αποτελεί «υπαρξιακή» απειλή

Η Ελλάδα έχει ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά γονιμότητας στην Ευρώπη: Στο 1,3, είναι το μισό από αυτό που καταγράφηκε το 1950 και πολύ κάτω από το 2,1 που απαιτείται για την αντικατάσταση του πληθυσμού.

Πέρυσι, η χώρα κατέγραψε λίγο πάνω από 71.400 γεννήσεις, τον χαμηλότερο αριθμό από τότε που άρχισαν οι καταγραφές πριν από σχεδόν έναν αιώνα, και μειωμένο κατά περίπου 6% σε σχέση με το 2022. Η Ελλάδα έχει τώρα περίπου μία γέννηση για κάθε δύο θανάτους και το ποσοστό του πληθυσμού άνω των 65 ετών είναι σχεδόν διπλάσιο από εκείνο των ηλικιών 0 έως 14 ετών.

Αυτό ώθησε τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη να προειδοποιήσει για μια «υπαρξιακή» απειλή για την ελληνική κοινωνία, με τη χώρα να είναι πιο διατεθειμένη από τις περισσότερες στις ευρύτερες δημογραφικές αλλαγές που πλήττουν τις ανεπτυγμένες χώρες.

«Η αλήθεια είναι ότι σήμερα ο λαός μας είναι από τους πιο ηλικιωμένους στην Ευρώπη», δήλωσε ο Μητσοτάκης πέρυσι, μιλώντας σε ελληνικό δημογραφικό συνέδριο.

Πρόκειται για ένα ζήτημα που επηρεάζει ορισμένους θύλακες της ελληνικής ηπειρωτικής χώρας και του απέραντου αρχιπελάγους της περισσότερο από άλλους.

«Αυτή η μείωση του πληθυσμού δεν εκδηλώνεται εξίσου σε όλη τη χώρα», συνέχισε ο κ. Μητσοτάκης. «Έχει κορυφώσεις σε συγκεκριμένες περιοχές και αυτό σημαίνει ότι δεν αρκούν οι εθνικές στρατηγικές και χρειάζονται και τοπικές προβλέψεις, με τη συνολική δημογραφική κατάρρευση να γίνεται κυριολεκτικά ένα υπαρξιακό στοίχημα για το μέλλον μας».

Σύμφωνα με τον Jim Reid, Global head of macro research at Deutsche Bank, «βρισκόμαστε σήμερα στη μέση μιας πρωτοφανούς δημογραφικής μετάβασης».

Αυτή η μείωση είναι πιο ορατή μέσα από την εμφάνιση δεκάδων πόλεων και χωριών-φαντασμάτων – τοποθεσίες με κανέναν ή σχεδόν μηδενικό πληθυσμό, που ερημώνουν καθώς οι τοπικοί πληθυσμοί φεύγουν ή πεθαίνουν. Μπορεί να είναι δύσκολο να ποσοτικοποιηθεί ο ακριβής αριθμός αυτών των τοποθεσιών, δεδομένης της συχνά απομακρυσμένης φύσης τους, αλλά πρόσφατες εκτιμήσεις ανεβάζουν τον αριθμό των εντελώς εγκαταλελειμμένων πόλεων και χωριών κοντά στις 200.

Πολλές είναι σχεδόν ξεχασμένες, με τα ετοιμόρροπα κτίρια να είναι τα μόνα σημάδια της προηγούμενης ζωής. Άλλες, όπως η Λάστα, εν τω μεταξύ, έχουν γίνει πηγές αλλόκοτου τουρισμού, με τους επισκέπτες του καφέ και των εγκαταλελειμμένων κτιρίων να επιθυμούν να γνωρίσουν ένα κομμάτι της ιστορίας.

Κατά την τελευταία απογραφή της Ελλάδας το 2021, η Λάστα είχε αναφερόμενο μόνιμο πληθυσμό 12 κατοίκων, αλλά όταν το CNBC την επισκέφθηκε το 2024 δεν υπήρχαν ενδείξεις μόνιμων κατοίκων.

Απομεινάρια της ελληνικής οικονομικής κρίσης

Συνεχίζοντας με το δημοσίευμα του CNBC. Η πρόσφατη δημογραφική μείωση της Ελλάδας μπορεί να αποδοθεί σε μεγάλο βαθμό στην κρίση δημόσιου χρέους της χώρας το 2009. Τα επακόλουθα προγράμματα διάσωσης προκάλεσαν χρόνια λιτότητας και οικονομικής δυστυχίας για τη χώρα, με την οικονομία να συρρικνώνεται έως και κατά το ένα τέταρτο κατά τη δεκαετία που ακολούθησε.

Οι νέοι ήταν από τους πιο σκληρά πληγέντες από την ύφεση, με την ανεργία των νέων να κορυφώνεται στο 59,5% το πρώτο τρίμηνο του 2013 – υπερδιπλάσια από το εθνικό υψηλό του 27% περίπου.

Ως αποτέλεσμα, πολλοί δεν μπόρεσαν να σφυρηλατήσουν μια νέα ζωή έξω από το πατρικό τους. Από αυτούς που το έκαναν, πολλοί κατευθύνθηκαν στο εξωτερικό, καθώς εκτιμάται ότι περισσότεροι από 400.000 άνθρωποι – ή το 9% του εργατικού δυναμικού – μετανάστευσαν κατά την περίοδο αυτή. Μεγάλο μέρος των υπολοίπων μετεγκαταστάθηκε στις μεγάλες πόλεις της Ελλάδας, σε αναζήτηση καλύτερης εργασίας και εκπαίδευσης.

Σήμερα, πάνω από το ήμισυ (53,5%) του ελληνικού πληθυσμού ζει στην πρωτεύουσα, την Αθήνα, και τη γύρω περιοχή της Αττικής, καθώς και στη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της χώρας, τη Θεσσαλονίκη. Εν τω μεταξύ, όλες οι άλλες περιοχές, συμπεριλαμβανομένων των βραβευμένων νησιών της Ελλάδας, έχουν καταγράψει μείωση του πληθυσμού τα τελευταία χρόνια.

Πολλοί δημογράφοι λένε ότι η μείωση του πληθυσμού της χώρας οφείλεται ακόμη περισσότερο στη δεκαετία του 1980 – μια άλλη περίοδο οικονομικής παρακμής. Η μείωση των γεννήσεων κατά την περίοδο αυτή οδήγησε έκτοτε σε μείωση των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας, με το ποσοστό των γυναικών ηλικίας 20 έως 40 ετών να είναι σήμερα 150.000 λιγότερες από ό,τι πριν από πέντε χρόνια. 

Πρωτοβουλίες για την στήριξη της αύξησης του πληθυσμού

Η κυβέρνηση προβλέπει επί του παρόντος ότι ο πληθυσμός μπορεί να μειωθεί από περίπου 10,4 εκατομμύρια σήμερα σε 7,5 εκατομμύρια μέχρι το 2050 – μείωση μεγαλύτερη από το ένα τέταρτο.

Για να συμβάλει στην αντιμετώπιση του ζητήματος, ο Μητσοτάκης εγκαινίασε πέρυσι ένα νέο Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας για την ενοποίηση και την ενίσχυση της στήριξης των παιδιών και των ευάλωτων ομάδων.

Τον Οκτώβριο, το υπουργείο ανακοίνωσε ότι θα δαπανήσει 20 δισεκατομμύρια ευρώ (21 δισεκατομμύρια δολάρια) έως το 2035 για κίνητρα που θα ανακόψουν τη μείωση του πληθυσμού, όπως επιδόματα τέκνων, ενισχυμένες γονικές άδειες και φοροαπαλλαγές. Η υπουργός Σοφία Ζαχαράκη εξήγησε πως τα μέτρα έχουν σχεδιαστεί για να αφυπνίσουν την κοινωνία.

«Χρειαζόμαστε ένα σοκ. Χρειαζόμαστε κάτι που να δημιουργεί, ξέρετε, ένα αίσθημα ασφάλειας και αισιοδοξίας, ιδίως στον νεότερο πληθυσμό», δήλωσε η Ζαχαράκη, υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογενειακών Υποθέσεων, στο CNBC μέσω βιντεοκλήσης.

«Αντιμετωπίζουμε όχι μόνο οικονομικές επιπτώσεις … αλλά και ένα θέμα νοοτροπίας που έχει εμπεδωθεί στο μυαλό πολλών νέων ανθρώπων, πιθανώς λόγω της επαναλαμβανόμενης κρίσης και πιθανώς μιας αίσθησης απογοήτευσης», συνέχισε, προσθέτοντας ότι η χρηματοδότηση θα πρέπει να δώσει σε περισσότερους ανθρώπους την επιλογή να δημιουργήσουν οικογένεια.

Ωστόσο, ο Colijn δήλωσε ότι είναι επιφυλακτικός ως προς το ότι τα μέτρα στήριξης των παιδιών θα είναι αρκετά για να αλλάξουν την τάση και ότι πιθανότατα θα χρειαστούν επίσης σημαντικές αλλαγές πολιτικής για να υποστηριχθούν οι δημογραφικές αλλαγές.

«Δεν φαίνεται να υπάρχει έστω και ένα παράδειγμα πολιτικής που να έχει εισαχθεί κάπου και να έχει οδηγήσει σε ταχεία αντιστροφή αυτής της μείωσης», δήλωσε. Πρόσθεσε ότι άλλες πολιτικές θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν κίνητρα που θα ενθάρρυναν περισσότερους νέους να παραμείνουν στην Ελλάδα και να προσελκύσουν πίσω όσους έφυγαν.

Η ελληνική κυβέρνηση προβλέπει επί του παρόντος ότι ο πληθυσμός μπορεί να μειωθεί από περίπου 10,4 εκατομμύρια σήμερα σε 7,5 εκατομμύρια μέχρι το 2050 – μείωση μεγαλύτερη από το ένα τέταρτο.

Το δημογραφικό επιβαρύνει την οικονομική ανάπτυξη

Η δημογραφική συρρίκνωση της Ελλάδας βρίσκεται σε αντίθεση με τις πολύ βελτιωμένες πλέον οικονομικές προοπτικές της χώρας.

Η ελληνική οικονομία προβλέπεται να αναπτυχθεί κατά 2,2% το 2024 και κατά 2,3% το 2025 – ξεπερνώντας τις μεγάλες ευρωπαϊκές οικονομίες. Η αρχική πρόβλεψη της χώρας για το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) της τάξης του 2,9% το 2025 αναθεωρήθηκε προς τα κάτω μόνο λόγω της ευρύτερης επιβράδυνσης της ΕΕ.

Ωστόσο, οι οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι το δημογραφικό πρόβλημα θα μπορούσε τελικά να υπονομεύσει αυτή την ανάπτυξη μακροπρόθεσμα.

«Οι δημογραφικές εξελίξεις είναι το απόλυτο κλειδί για την οικονομική ανάπτυξη γενικά. Έχει να κάνει με το πόσα χέρια έχεις για να δουλέψεις και πόσο παραγωγικά μπορούν να είναι αυτά τα χέρια», δήλωσε ο Colijn, υπογραμμίζοντας μια «ισχυρή συσχέτιση» μεταξύ της αύξησης του πληθυσμού σε ηλικία εργασίας και του κατά κεφαλήν ΑΕΠ.

Η Ελλάδα δεν είναι μόνη της σε αυτό το φαινόμενο: Το δημογραφικό είναι ένα ζήτημα που αντιμετωπίζουν πολλές ανεπτυγμένες χώρες. Η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα, με ποσοστά γονιμότητας 1,2 και 0,72 το 2023, αντίστοιχα, είναι από τα πιο γνωστά παραδείγματα χωρών σε δημογραφική παρακμή. Αλλά μεγάλο μέρος της Δύσης, αλλά και η Κίνα, έχουν ταχέως γηράσκοντα πληθυσμό και ανάγκη για μεγαλύτερη κρατική στήριξη.

«Βρισκόμαστε σήμερα στη μέση μιας άνευ προηγουμένου δημογραφικής μετάβασης, κατά την οποία η αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού επιβραδύνεται συνεχώς, χωρίς να υπάρχουν εμφανείς ενδείξεις ότι η τάση πρόκειται να αλλάξει», έγραψε ο Jim Reid, παγκόσμιος επικεφαλής μακροοικονομικών ερευνών της Deutsche Bank, σε έκθεση του Νοεμβρίου.

«Δεδομένου ότι η δημογραφική κατάσταση είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα επιδεινωθεί περαιτέρω στο μέχρι το 2049, είναι λογικό ότι θα περιμένουμε πραγματική αύξηση του ΑΕΠ και πραγματικές αποδόσεις μετοχών κάτω του μακροπρόθεσμου μέσου όρου, ιδίως στον κόσμο των ανεπτυγμένων αγορών», πρόσθεσε.

Μας έκανε εντύπωση

Σε μια είδηση τώρα που δεν κρύβουμε πως μας έκανε, έστω σε ένα βαθμό, εντύπωση.

Κατακόρυφη αύξηση σημειώνει το ενδιαφέρον αγοραστών από τις ΗΠΑ για εξοχικά στην Ελλάδα, μετά τις αμερικανικές εκλογές, καθώς ένα κύμα από απογοητευμένους με το αποτέλεσμα Αμερικανούς βρίσκεται σε αναζήτηση διεξόδου σε άλλες χώρες, ιδίως στην Ευρώπη.

Όπως σημειώνει η Elxis – At Home In Greece, η εταιρεία που εξειδικεύεται στις αγοραπωλησίες εξοχικών κατοικιών στην Ελλάδα, από το βράδυ των εκλογών για την ανάδειξη προέδρου στις Ηνωμένες Πολιτείες και για τις επόμενες δύο εβδομάδες, ο αριθμός των επισκεπτών από τις ΗΠΑ στον δικτυακό τόπο της έχει 10πλασιαστεί σε σχέση με την ίδια περίοδο το 2023. Σε σχέση με τον αμέσως προηγούμενο μήνα (Οκτώβριος), ο αριθμός έχει τετραπλασιαστεί, ενώ με αντίστοιχο ρυθμό έχουν αυξηθεί και τα αιτήματα για επιδείξεις κατοικιών για αγορά. Άλλη μια ένδειξη είναι το ότι τον Νοέμβριο, οι Αμερικανοί ξεπέρασαν κάθε άλλη χώρα στις επισκέψεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης της Elxis – At Home in Greece.

Ήδη πάντως, η τάση αυτή ήταν εμφανής καθ’ όλη την διάρκεια του 2024. Ο κ. Γιώργος Γαβριηλίδης, διευθύνων σύμβουλος της Elxis – At Home in Greece εξηγεί: «Το ενδιαφέρον των αγοραστών από τις ΗΠΑ, ήταν ήδη πολύ υψηλότερο το 2024, σε σχέση με το 2023. Τα νούμερα δείχνουν ότι, ανάλογα με την περίοδο, είχαμε από 3 έως κι 6 φορές περισσότερους Αμερικανούς επισκέπτες στον δικτυακό μας τόπο φέτος, σε σχέση με το 2023. Αυτό που άλλαξε μετά τις πρόσφατες εκλογές είναι η μεγάλη επιτάχυνση της τάσης αυτής». 

Σύμφωνα με τον κ. Γαβριηλίδη, «το 2024, ένας στους οκτώ πελάτες μας (12,3%) ήταν από τις ΗΠΑ και προβλέπουμε ότι το 2025, η χώρα αυτή θα καταλαμβάνει την τρίτη θέση μετά τους Γερμανούς και τους Ολλανδούς». Η εξέλιξη αυτή έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και επειδή οι αγοραστές από τις ΗΠΑ διαθέτουν και μεγαλύτερο προϋπολογισμό. Το 2024, η μέση τιμή πώλησης εξοχικών κατοικιών μέσω της Elxis – At Home in Greece διαμορφώθηκε σε €378.500, αλλά οι αγοραστές από τις ΗΠΑ επένδυσαν κεφάλαια €514.000 κατά μέσο όρο. 

Αξίζει να σημειωθεί ότι το ίδιο φαινόμενο καταγράφουν και διεθνείς εταιρείες που ειδικεύονται στα προγράμματα επενδυτικής μετανάστευσης («Χρυσή Βίζα»). Για παράδειγμα, η Henley & Partners, ανέφερε πριν από μερικές ημέρες, ότι οι ζητήσεις ακινήτων από Αμερικανούς πολίτες, εκτινάχθηκαν κατά 400% την εβδομάδα που ακολούθησε τις εκλογές στις ΗΠΑ, συγκριτικά με την αμέσως προηγούμενη εβδομάδα. Σύμφωνα πάντως με την εταιρεία, πολλοί από τους ανθρώπους αυτούς δεν σχεδιάζουν να μετακινηθούν μόνιμα σε κάποια άλλη χώρα, αλλά τους ενδιαφέρει να εξασφαλίσουν την σχετική δυνατότητα, κάτι σαν ασφαλιστική δικλείδα. 

Με βάση τα τελευταία στοιχεία του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου (Οκτώβριος 2024), οι αρχικές χορηγήσεις αδειών διαμονής σε πολίτες από τις ΗΠΑ, ανέρχονταν σε 369. Πρόκειται για αύξηση κατά 45,8% σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2023. Έτσι, οι Αμερικανοί επενδυτές μέσω του προγράμματος «Χρυσή Βίζα» καταλαμβάνουν την έβδομη υψηλότερη θέση, μεταξύ των επιμέρους χωρών. Μάλιστα, σύμφωνα με την Elxis – At Home in Greece, το νούμερο αυτό προβλέπεται να αυξηθεί σημαντικά, εξαιτίας του γεγονότος ότι ακόμα εκκρεμεί η εξέταση σχεδόν 10.000 αιτήσεων αδειών διαμονής, που χρονολογούνται από τα μέσα του 2023 και μετά. Επομένως, η αύξηση της ζήτησης του τελευταίου 12μήνου, δεν καταγράφεται ακόμα στα στοιχεία των αδειών. 

Στεγαστική κρίση

Με τη στεγαστική κρίση και στη χώρα μας να κρατάει καλά… Ενδιαφέρον βρήκαμε το παρακάτω άρθρο για το πως αντιμετωπίζεται το πρόβλημα διεθνώς, αν και κακά τα ψέματα σε κάθε χώρα τα πράγματα διαφέρουνε ….

Οι εκρηκτικές διαστάσεις που έχει λάβει σε όλη την Ευρώπη η στεγαστική κρίση οδήγησαν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο να συστήσει, για πρώτη φορά στα χρονικά, ειδικό χαρτοφυλάκιο για τη στέγαση.

Τελικά, όπως αποδείχθηκε, επρόκειτο για μια «διπλή ανάθεση», αφού οι αρμοδιότητες του νέου επιτρόπου, του Δανού σοσιαλδημοκράτη Νταν Γιόργκενσεν, αφορούν τόσο τη στέγαση όσο και την ενέργεια. Ο Επίτροπος που ανέλαβε επισήμως τα καθήκοντά του από την 1η Δεκεμβρίου, θα είναι υπεύθυνος για το πρώτο ευρωπαϊκό σχέδιο προσιτής στέγασης, το οποίο όμως προς το παρόν δεν έχει αποκρυσταλλωθεί.

Αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι η Επιτροπή θα αναθεωρήσει τους κανόνες για τις  κρατικές ενισχύσεις ώστε να καταστεί δυνατή η λήψη μέτρων στήριξης της στέγασης.  Παράλληλα σχεδιάζεται η αύξηση – ως και ο διπλασιασμός –  των επενδύσεων του Ταμείου Συνοχής σε έργα για οικονομικά προσιτή στέγαση.

Είναι όμως αυτό αρκετό; Οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, όπως η Housing Europe, που χαιρέτησαν αρχικά το διορισμό του νέου επιτρόπου, απευθύνουν έκκληση για υιοθέτηση ολιστικών και όχι αποσπασματικών μέτρων.

Ζητείται «νέο στεγαστικό υπόδειγμα»

Η Ηοusing Europe είναι η μεγαλύτερη  πανευρωπαϊκή οργάνωση-ομπρέλα  για την κοινωνική κατοικία. Εκπροσωπεί 42 εθνικές και τοπικές οργανώσεις και 15 συνεργαζόμενους οργανισμούς, σε 31 χώρες της ΕΕ. Συνολικά διαχειρίζονται περίπου 25 εκατομμύρια κατοικίες, σχεδόν το 11% του συνόλου των  κατοικιών στην ΕΕ. Σε επιστολή τους στον νέο επίτροπο Στέγασης κα Ενέργειας, τονίζουν ότι ειναι μεν απαραίτητη η αύξηση της χρηματοδότησης για έργα κοινωνικής και οικονομικά προσιτής κατοικίας, αλλά οφείλει παράλληλα να συνοδεύεται από αυστηρά κριτήρια επιλεξιμότητας. Ο στόχος είναι να διασφαλιστεί ότι οι νέες ή ανακαινισμένες κατοικίες, πρώτον θα αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά τη στεγαστική κρίση, και δεύτερον θα παραμείνουν οικονομικά προσιτές και μακροπρόθεσμα.   Πιέζουν για την υιοθέτηση ενός «νέου στεγαστικού υποδείγματος», που θα υποστηρίζει πρωτίστως τα δημόσια, συνεργατικά, κοινωνικά και κοινοτικά μοντέλα κατοικίας, ως ραχοκοκαλιά των εθνικών στεγαστικών προγραμμάτων κάθε χώρας.

Τι σημαίνει «προσιτή» στέγη;

«Η λύση στη στεγαστική κρίση, είναι μπροστά στα μάτια μας», γράφει σε άρθρο παρέμβασης στο περιοδικό ΕU Observer η αριστερή Φινλανδή ευρωβουλέυτρια Λι Άντερσον.

Η ίδια εξηγεί ότι η έννοια της «προσιτής στέγης» δεν έχει ένα κοινά αποδεκτό ορισμό.  Συνήθως η στέγη ορίζεται ως προσιτή, αν πληρώνεις γι’αυτή (μαζί με τους πάγιους λογαριασμούς) λιγότερο από το 30% του μηνιαίου ακαθάριστου εισοδήματος.  Άλλοι ανεβάζουν το όριο στο 40% του ακαθάριστου εισοδήματος. Αυτό είναι και το ανώτατο όριο που θέτει η Εurostat, πάνω από το οποίο ένα νοικοκυριό αντιμετωπίζει υπερβολική στεγαστική επιβάρυνση.  Ήδη στην Ελλάδα, τα ποσοστά αυτά ειναι τα υψηλότερα στην Ευρώπη, και αγγίζουν το 31% στα αστικά κέντρα (έναντι 10% στην ΕΕ).

Πάντως, αν θέσουμε τον πήχη στο 30%, αυτό σημαίνει ότι τα ελληνικά νοικοκυριά είναι πάνω από το όριο της «προσιτής στέγης», καθώς πληρώνουν κατά μέσο όρο 35,2 % του διαθέσιμου εισοδήματος για έξοδα στέγασης (έναντι 19,2% στην ΕΕ).

Η φινλανδική λύση

Η έρευνα δείχνει ότι η Φινλανδία είναι από τις λίγες χώρες που έχουν μειώσει με επιτυχία τους άστεγους τις τελευταίες δεκαετίες. Οι βασικοί παράγοντες πίσω από αυτό το επίτευγμα ήταν η προσέγγιση «Πρώτα η στέγαση» και η κατασκευή διαμερισμάτων με δημόσια επιδότηση.

Στο φινλανδικό μοντέλο, οι μη κερδοσκοπικές εταιρείες χρηματοδοτούνται για επενδύσεις από την αγορά, αλλά λαμβάνουν επιδότηση για επιτόκια που υπερβαίνουν ένα ορισμένο επίπεδο από το Κέντρο Χρηματοδότησης και Ανάπτυξης Στέγασης της Φινλανδίας, ένα ταμείο που διοικείται από την εθνική κυβέρνηση.

Μπορούν επίσης να λάβουν εγγυήσεις δανείων και επιδοτήσεις.

Το 25%-30% των νέων κατοικιών διατίθεται με χαμηλό ενοίκιο

Η επιδότηση του επιτοκίου μπορεί να διαρκέσει έως και 40 έτη και παρέχεται στις μη κερδοσκοπικές εταιρείες υπό την προϋπόθεση ότι τα διαμερίσματα που κατασκευάζονται, ενοικιάζονται με μισθώματα χαμηλότερα από τα επίπεδα της ιδιωτικής αγοράς. Σε συμφωνία με την κυβέρνηση, οι δήμοι έχουν θέσει τοπικούς στόχους για το ποσοστό όλων των νεόδμητων διαμερισμάτων που θα πρέπει να κατασκευάζονται σε μη κερδοσκοπική βάση, συνήθως γύρω στο 25-30%.

Αυτού του είδους τα μοντέλα θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν όταν η Επιτροπή αρχίσει να αναπτύσσει συγκεκριμένες προτάσεις για το στεγαστικό πρόγραμμα, υποστηρίζει η Άντερσον.

Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων θα μπορούσε να παρέχει παρόμοια συστήματα εγγυητικής στήριξης και εγγυήσεις δανείων απευθείας στους δήμους των χωρών της ΕΕ, υπό την προϋπόθεση ότι τα έργα θεσπίζονται σε μη κερδοσκοπική βάση και ανήκουν στο δημόσιο.