"Kουλου-βάχατα"

00:01 - 14/08/24

Εισόδημα

Έχοντας πάρα πολλές ασχοληθεί με τα ζητήματα των εισοδημάτων στη χώρα μας, έχοντας πει χαρακτηριστικά πως τα πραγματικά εισοδήματα είναι εξαιρετικά χαμηλά, κάτι που ανάμεσα σε άλλα κάνει μεγάλη ζημιά στις αναπτυξιακές προοπτικές της χώρα μας… Δε μπορούμε να περάσουμε στα ψιλά την είδηση …… Πως ανοδικά κινήθηκε το πραγματικό κατά κεφαλήν εισόδημα των νοικοκυριών στις χώρες του Οργανισμού για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη (ΟΟΣΑ) το πρώτο τρίμηνο του έτους, ωστόσο η εικόνα στην Ελλάδα είναι διαφορετική: παρά τις ονομαστικές αυξήσεις στον βασικό μισθό, αλλά και την ανάπτυξη της χώρας (που υπερβαίνει τον ευρωπαϊκό μέσο όρο) το διαθέσιμο εισόδημα των Ελλήνων κατέγραψε τη μεγαλύτερη τριμηνιαία πτώση από όλες τις χώρες του ΟΟΣΑ και παραμένει στο περίπου 80% του επιπέδου του 2007.

Ειδικότερα, το πραγματικό κατά κεφαλήν εισόδημα στον ΟΟΣΑ αυξήθηκε κατά 0,9% το πρώτο τρίμηνο του 2024, σε σύγκριση με 0,3% το προηγούμενο τρίμηνο, ενώ το πραγματικό κατά κεφαλήν ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 0,3%. 

Αρνητικός πρωταγωνιστής η Ελλάδα

Όπως αναφέρονταν σε σχετικά δημοσιεύματα, η μεγαλύτερη συρρίκνωση του πραγματικού κατά κεφαλήν εισοδήματος των νοικοκυριών καταγράφηκε στην Ελλάδα (μείον 1,9%), αν και το πραγματικό κατά κεφαλήν ΑΕΠ αυξήθηκε (0,9%), υπογραμμίζει ο ΟΟΣΑ.

Μόνο άλλες πέντε κατέγραψαν μείωση του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος: σε Τσεχία και Βέλγιο το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα μειώθηκε κατά 1,4%, στην Αυστραλία και την Ουγγαρία κατά 0,7% και στη Δανία κατά 0,2%.

Το πραγματικό κατά κεφαλήν εισόδημα της Ελλάδας διαμορφώνεται στο 79,65% του επιπέδου του α’ τριμήνου του 2007, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τον μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ διαμορφώνεται στο 122%. Η μόνη άλλη χώρα με χαμηλότερο πραγματικό κατά κεφαλήν διαθέσιμο εισόδημα είναι η Ιταλία (94,63%). Χαμηλότερο του 2007 παραμένει και το κατά κεφαλήν ΑΕΠ στη χώρα μας (84%). 

Αύξηση στο σύνολο του ΟΟΣΑ

Σύμφωνα με την ανακοίνωση του διεθνούς οργανισμού όλες οι οικονομίες της G7 παρουσίασαν αύξηση στο πραγματικό κατά κεφαλήν εισόδημα των νοικοκυριών το 1ο τρίμηνο του 2024.

Η Ιταλία σημείωσε τη μεγαλύτερη άνοδο (3,4%), λόγω της αύξησης των αποδοχών των εργαζομένων και των κοινωνικών μεταβιβάσεων σε είδος, αντιστρέφοντας την πτώση του προηγούμενου τριμήνου.

Η Γερμανία σημείωσε επίσης μεγάλη αύξηση στο πραγματικό κατά κεφαλήν εισόδημα των νοικοκυριών σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο (1,4% έναντι 0,1%), εν μέρει λόγω της αύξησης των αποδοχών των εργαζομένων, ενώ το πραγματικό κατά κεφαλήν ΑΕΠ 1 αυξήθηκε (0,2%) σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο (μείον 0,6%).

Ο Καναδάς σημείωσε αύξηση στο πραγματικό κατά κεφαλήν εισόδημα των νοικοκυριών (0,6%), μια ανάκαμψη από το 4ο τρίμηνο του 2023 (μείον 0,5%), ενώ το πραγματικό κατά κεφαλήν ΑΕΠ μειώθηκε για τέταρτο συνεχόμενο τρίμηνο (μείον 0,2%). Η Γαλλία κατέγραψε αύξηση στο πραγματικό κατά κεφαλήν εισόδημα των νοικοκυριών (0,6%), υποστηριζόμενη κυρίως από την αύξηση των βασικών συνταξιοδοτικών παροχών για να συμβαδίσει με τον πληθωρισμό. Το Ηνωμένο Βασίλειο και οι Ηνωμένες Πολιτείες παρουσίασαν ηπιότερες αυξήσεις στο πραγματικό κατά κεφαλήν εισόδημα των νοικοκυριών (0,3% και 0,2%, αντίστοιχα).

Οι περισσότερες άλλες χώρες του ΟΟΣΑ κατέγραψαν επίσης αυξήσεις στο πραγματικό κατά κεφαλήν εισόδημα των νοικοκυριών το 1ο τρίμηνο του 2024. Η Πολωνία σημείωσε τη μεγαλύτερη αύξηση (10,2%), κυρίως λόγω των αυξήσεων στις αποδοχές των εργαζομένων, των κοινωνικών παροχών εκτός των κοινωνικών μεταβιβάσεων σε είδος και του εισοδήματος περιουσίας.

Ελληνική Οικονομία

Και μια που πιάσαμε τα της ελληνικής οικονομίας, αρκετά ενδιαφέροντα ήτανε και τα όσα έγραψε η Καθημερινή. Δύο «ελέφαντες στο δωµάτιο» εξαντλούν το µεγαλύτερο µέρος των περιθωρίων αύξησης των δαπανών που επιτρέπει το νέο Σύµφωνο Σταθερότητας: η άµυνα και οι συντάξεις. Όπως αναφέρεται σε ρεπορτάζ της «Καθημερινής», το διαπιστώνει µε στοιχεία πλέον το οικονοµικό επιτελείο, καθώς ετοιµάζει το Μεσοπρόθεσµο ∆ηµοσιονοµικό ∆ιαρθρωτικό Πρόγραµµα 2025-2028, που προβλέπουν οι νέοι δηµοσιονοµικοί κανόνες.

Πρόσθετες δαπάνες

Περίπου 1 δισ. ευρώ πρόσθετες δαπάνες υπολογίζουν στο υπουργείο Εθνικής Οικονοµίας ότι θα χρειαστεί το 2025 για την αύξηση των συντάξεων των ήδη συνταξιούχων (400 εκατ. ευρώ), αλλά και για την απονοµή νέων συντάξεων (περίπου 600 εκατ. ευρώ). Σηµειώνεται ότι και φέτος έχει ανεβεί ο λογαριασµός για τις συντάξεις πέραν των εκτιµήσεων του προϋπολογισµού κατά 400 εκατ. ευρώ, λόγω απρόσµενης αύξησης όσων έσπευσαν να βγουν στη σύνταξη. Το υπουργείο Οικονοµικών εκτιµά ότι θα απονεµηθούν περίπου 30.000 περισσότερες συντάξεις από τις αναµενόµενες, µε τη βοήθεια και του νόµου που επιτρέπει στους εργαζόµενους συνταξιούχους να λαµβάνουν κανονικά τη σύνταξή τους. Το ίδιο φαινόµενο υπολογίζεται ότι θα παρατηρηθεί και το 2025. Οπως σηµειώνουν στο οικονοµικό επιτελείο, από 100.000-150.000 τον χρόνο που έβγαιναν στη σύνταξη παλαιότερα, τώρα ο αριθµός έχει αυξηθεί στις 200.000-220.000.

«Ελέφαντες στο δωµάτιο»

Αλλο 1 δισ. περίπου υπολογίζεται ότι θα αυξηθούν οι δαπάνες για την άµυνα το 2025. Τα επόµενα χρόνια το ποσό µπορεί να φτάσει τα 2 δισ., καθώς θα εξελίσσεται το πρόγραµµα αµυντικού εξοπλισµού της χώρας. «Εχουµε δύο “ελέφαντες στο δωµάτιο”, την άµυνα και τις συντάξεις», σχολιάζει πηγή του οικονοµικού επιτελείου, εξηγώντας τα περιορισµένα περιθώρια που αποµένουν για παροχές. Σύµφωνα µε τις κατευθύνσεις που έχει δώσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην Ελλάδα, το όριο αύξησης των καθαρών πρωτογενών δαπανών της τα επόµενα χρόνια είναι περίπου 3 δισ. ευρώ ετησίως (3%-3,2% ετησίως την τετραετία 2025-2028). Στα 2 δισ. ευρώ των συντάξεων και των αµυντικών δαπανών του 2025 πρέπει να προστεθούν µέτρα που έχουν ήδη εξαγγελθεί και φυσικά θα εφαρµοστούν, όπως η µείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 0,5% (215 εκατ. ευρώ), η κατάργηση του τέλους επιτηδεύµατος (120 εκατ. ευρώ), η µόνιµη επιστροφή του ειδικού φόρου κατανάλωσης στο πετρέλαιο στους αγρότες (100 εκατ. ευρώ), η αναστολή του ΦΠΑ στις οικοδοµές (20 εκατ. ευρώ) και η αύξηση του φοιτητικού στεγαστικού επιδόµατος (15 εκατ. ευρώ).

Διαπραγµάτευση µε Ε.Ε.

Όπως αναφέρονταν στο δημοσίευμα …. Το οικονοµικό επιτελείο της κυβέρνησης θα διαπραγµατευθεί, βεβαίως, µε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για µεγαλύτερα περιθώρια αύξησης των πρωτογενών δαπανών. Η διαπραγµάτευση θα γίνει στο πλαίσιο της προετοιµασίας του Μεσοπρόθεσµου ∆ηµοσιονοµικού ∆ιαρθρωτικού Σχεδίου και αναµένεται να κλείσει τον Σεπτέµβριο. ∆εν προβλέπεται, όµως, να υπάρξει µεγάλη διαφοροποίηση ως προς τις δαπάνες. Αλλωστε το όριο του 3%-3,2% ετησίως που πρότεινε η Κοµισιόν είναι συµβατό µε τον στόχο που είχε θέσει η ίδια η κυβέρνηση στο Πρόγραµµα Σταθερότητας τον Απρίλιο για πρωτογενή πλεονάσµατα 2,1% το 2024 και το 2025. Οι επιδόσεις αυτές είναι προϋπόθεση για την αποκλιµάκωση του χρέους µε ρυθµό 1% του ΑΕΠ ετησίως, όπως απαιτεί το νέο σύµφωνο για χώρες µε χρέος πάνω από 60% του ΑΕΠ.

Ο υπουργός Εθνικής Οικονοµίας Κωστής Χατζηδάκης έχει υποστηρίξει σε όλους τους τόνους ότι δεν πρόκειται να διακινδυνεύσει τη δηµοσιονοµική σταθερότητα, ενώ σχολιάζοντας τους νέους κανόνες του Συµφώνου Σταθερότητας έχει επισηµάνει ότι «αν θέλουµε να δώσουµε κάπου, από κάπου πρέπει να κόψουµε». Γενικώς η φιλοσοφία του είναι ότι το σηµαντικότερο είναι να διατυπώσει η κυβέρνηση ένα ξεκάθαρο αφήγηµα για το πού θέλει να οδηγήσει τη χώρα και να το υπηρετήσει µε τις πολιτικές της. Στο πλαίσιο αυτό υποστηρίζει ότι πρέπει να δοθεί έµφαση σε θέµατα όπως η προστασία από την κλιµατική αλλαγή, το στεγαστικό και το δηµογραφικό.

Οσον αφορά το δηµογραφικό, οι πληροφορίες αναφέρουν πως ετοιµάζεται πακέτο µε µέτρα για βρεφονηπιακούς σταθµούς, σχολεία κ.λπ., που αποσκοπούν στην εναρµόνιση της προσωπικής µε την επαγγελµατική ζωή. Επίσης, µέτρα θα εξαγγελθούν και για το στεγαστικό, µεταξύ άλλων για το νέο καθεστώς των βραχυχρόνιων µισθώσεων, τύπου Airbnb.

Πάντως, το πρόγραµµα περιλαµβάνει ούτως ή άλλως τη χορήγηση επιδόµατος τα Χριστούγεννα στους συνταξιούχους που εξακολουθούν να έχουν προσωπική διαφορά και σε ευάλωτες οµάδες. Το επίδοµα αυτό θα πληρωθεί από την έκτακτη εισφορά στα υπερκέρδη των διυλιστηρίων.

Το υπουργείο Οικονοµικών εκτιµά ότι θα απονεµηθούν περίπου 30.000 περισσότερες συντάξεις από τις αναµενόµενες.

Αναζητούνται 400 εκατ.

Εν τω µεταξύ, το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους εξακολουθεί να αναζητάει άλλα 400 εκατ. ευρώ φέτος για να καλύψει τις πρόσθετες ανάγκες, λόγω αυξηµένου αριθµού συνταξιούχων και έργων αποκατάστασης των ζηµιών από τις πληµµύρες στη Θεσσαλία. Παρά την υπεραπόδοση των εσόδων κατά 600 εκατ. ευρώ, οι πρόσθετες ανάγκες είναι 1 δισ. ευρώ.