"Kουλου-βάχατα"

00:01 - 15/04/24

Ελληνική Οικονομία

Θα ξεκινήσουμε με την ελληνική οικονομία και μια ενδιαφέρουσα συζήτηση η οποία έγινε στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών. Συγκεκριμένα, εκτενής συζήτηση για τη μακροοικονομική σταθερότητα της Ελλάδας έγινε σε στρογγυλό τραπέζι με τίτλο «Είναι η Ελλάδα επιτέλους σε βιώσιμο αναπτυξιακό δρόμο;» στο πλαίσιο του 9ου Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών, που πραγματοποιείται στους Δελφούς μεταξύ 10 και 13 Απριλίου. Η συζήτηση διοργανώθηκε με τη συνεργασία του ΙΟΒΕ.

Στην εισαγωγική του τοποθέτηση, ο Νίκος Βέττας, Γενικός Διευθυντής του ΙΟΒΕ, παρουσίασε κάποια στοιχεία, σχετικά με την πρόσφατη πορεία της χώρας. «Η Ελλάδα αναπτύχθηκε πολύ την περίοδο της εισόδου της στην κοινή αγορά. Ο μέσος όρος ανάπτυξης από τότε είναι λίγο κάτω από το 1%. Αν η Ελλάδα θέλει βρίσκεται σε σταθερό έδαφος από εδώ και πέρα, το 1% αυτό δεν φτάνει. Πρέπει να πάει στο 2%» σημείωσε και πρόσθεσε: «Ακόμα και τα καλά χρόνια της ελληνικής οικονομίας, η ανεργία ήταν υψηλή. Εκτοξεύτηκε σχεδόν στο 30% στην καρδιά της κρίσης και τώρα ξαναφτάνει το 10%.  Οι επενδύσεις κατέρρευσαν κατά την περίοδο της κρίσης, αυτή την περίοδο  ανεβαίνουν όμως είναι ακόμα αρκετά πιο χαμηλά από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και από τα χρόνια πριν την κρίση».

Καλά και άσχημα νέα έφερε στη συζήτηση, η Julia Lendvai, Head of Unit, Directorate General for Economic & Financial Affairs European Commission DG ECFIN. Ξεκινώντας από τα θετικά, η Lendvai, σημείωσε πως «Η Ελλάδα έχει διανύσει μακρύ δρόμο από τις μέρες της κρίσης. Έχει προχωρήσει σημαντικό αριθμό απαραίτητων μεταρρυθμίσεων σε διάφορους τομείς. Το δημόσιο χρέος είναι στο 160% σε σχέση με το 207% που ήταν στο ανώτερο σημείο του. Τα κόκκινα δάνεια έχουν μειωθεί λόγω του «Ηρακλή» και η ανεργία έχει μειωθεί αισθητά από το 27% που βρέθηκε στο πικ της. Αυτά είναι πολύ καλά νέα και έχουν αντίκτυπο στο αίσθημα της αγοράς απέναντι στην Ελλάδα».

Τα ίδια στοιχεία όμως, σύμφωνα με την ίδια, παραμένουν ταυτόχρονα και ανησυχητικά. Κι αυτό καθώς: «Το ότι η Ελλάδα μπαίνει σε έναν ενάρετο κύκλο είναι πολύ ευχάριστο για τη χώρα. Παρά όλα αυτά τα καλά νέα, δεν υπάρχει χώρος για επανάπαυση γιατί υπάρχει κι άλλη οπτική σε όλα αυτά. Το χρέος 160% παραμένει το υψηλότερο στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια είναι ακόμα τα περισσότερα στην ΕΕ και συνδυάζονται με πολλά ακόμα που δεν βρίσκονται στον τραπεζικό κλάδο αλλά στους servicers. Και το ποσοστό της ανεργίας είναι το δεύτερο υψηλότερο στην Ένωση. Οπότε, υπάρχουν ακόμα ανισορροπίες που εξακολουθούν να εκθέτουν την Ελλάδα σε κινδύνους.

Για γρηγορότερα αποτελέσματα, θα έλεγα ότι η Ελλάδα χρειάζεται να αυξήσει την παραγωγικότητά της, που είναι χαμηλά σε σχέση με άλλα κράτη – μέλη αν και έχει αρχίσει να βελτιώνεται, όμως υπάρχει ακόμα αρκετός χώρος για βελτίωση. Αν η Ελλάδα συνεχίζει να αναπτύσσεται με 2% και η υπόλοιπη Ευρώπη με 1% θα χρειαστούν 45 χρόνια στην Ελλάδα για να φτάσει την Ένωση. Οπότε αυτός είναι ένας αρκετά μακροπρόθεσμος στόχος».

Από την πλευρά του ο κ. Βέττας σημείωσε πως «Παρά τις τόσες μεταρρυθμίσεις που κάναμε τόσα χρόνια, ακόμα στηριζόμαστε σε ένα μη αποδοτικό παραγωγικό μοντέλο που στηρίζεται περισσότερο στην κατανάλωση και λιγότερο στις ιδιωτικές επενδύσεις. Αν δώσουμε προσοχή στο μίγμα των επενδύσεων θα δούμε ότι πηγαίνουν κυρίως σε μη παραγωγικές δραστηριότητες. Στο Real Estate και τον τουρισμό. Είμαστε ευάλωτοι αν στηριχθούμε σε αυτό. Αν υπάρχει κάτι πάνω στο οποίο πρέπει να δουλέψουμε είναι να κινητοποιήσουμε κεφάλαιο σε πιο εξωστρεφείς τομείς».

Ελληνική Οικονομία (2)

Πιο αισιόδοξος από τους προηγούμενους εμφανίστηκε ο Ηλίας Λεκκός, Group Chief Economist, της Τράπεζας Πειραιώς. «Έχουμε ένα συγκριτικό πλεονέκτημα στον τουρισμό και θα πρέπει να συνεχίσουμε να χτίζουμε πάνω σ’ αυτό. Είμαι πολύ αισιόδοξος για το πού πηγαίνουμε και για το μέλλον, γιατί παρά τα όσα ειπώθηκαν θεωρώ ότι πηγαίνουμε προς τη σωστή κατεύθυνση. Και κινούμαστε προς αυτή γιατί υπάρχουν δύο μεγάλες δυνάμεις που σπρώχνουν προς τα εκεί. Το ξένο κεφάλαιο, που παρά τα επίσημα στοιχεία, υπάρχει ένας πακτωλός χρημάτων που -δεν έρχεται στην Ελλάδα αλλά-  έχει ήδη έρθει και αυτά τα χρήματα μεταλλάσσουν συγκεκριμένους τομείς της οικονομίας. Έχουν αλλάξει τελείως τον τουρισμό στην Ελλάδα. Στον τομέα των logistics, νομίζω ότι σε 5-10 χρόνια η Ελλάδα μπορεί να γίνει χώρα κόμβος logistics.

Ο άλλος παράγοντας που αλλάζει την ελληνική οικονομία είναι το Ταμείο Ανάκαμψης. Αν κανείς προσπαθεί να σκεφτεί τον αντίκτυπο αυτού σε 15 χρόνια θα είναι ότι το Ταμείο Ανάκαμψης μετέτρεψε την Ελλάδα σε ενεργειακό κόμβο. Αυτός θα είναι ο καθαρός αντίκτυπος του Ταμείου Ανάκαμψης. Θα έβαζα ένα ερωτηματικό μόνο στο εδώ και τώρα. Κι αυτό γιατί έχουμε 2% ανάπτυξη. Δεν νομίζω ότι πρέπει να είμαστε ευχαριστημένοι. Θέλουμε περισσότερο».

«Δεν μπορείς να έχεις ανάπτυξη χωρίς να αυξήσεις το χρέος σου» αντέτεινε στα όσα προηγήθηκαν, ο Δημήτρης Βαλάτσας, Chief Economist της Aurora Macro Strategies, συμπληρώνοντας πως «δεν μπορεί να αγαπάς τις επενδύσεις και να μισείς το χρέος». Παράλληλα προσπάθησε να καθησυχάσει τους συνομιλητές του λέγοντας πως «δεν θα στεναχωριόμουν πολύ για το τι λέει η Moodys» και συνέχισε λέγοντας «Το καλό είναι ότι οι Έλληνες πολιτικοί είναι καλοί στο να φέρνουν λεφτά από τις Βρυξέλλες» από την άλλη όμως σημείωσε πως «Τα κακά είναι ότι η Ευρώπη είναι ένα από τα μέρη του κόσμου με την πιο αργή ανάπτυξη και μέρος αυτού είναι επιλογή».

Ο ίδιος πάντως συνέχισε τονίζοντας το μεταρρυθμιστικό έργο που συμβαίνει στη χώρα «Από αυτά που βλέπω είναι λογικό να είσαι αισιόδοξος. Η μεταρρύθμιση στην παιδεία, στο μεταναστευτικό, το επενδυτικό πλαίσιο είναι πολύ καλύτερο. Σταματήστε να ανησυχείτε. Μάθετε να αγαπάτε την ανάπτυξη».

Με μια σύντομη αναδρομή, εξέφρασε την ανησυχία του για την πορεία και τη βιωσιμότητα της ανάπτυξης, ο καθηγητής Οικονομίας του London Business School, Ηλίας Παπαϊωάννου. Μιλώντας για τα χρόνια πριν την κρίση σημείωσε πως «Εκείνη την εποχή οι αγορές έκαναν πάρτι. Οι ελληνικές κυβερνήσεις δανειζόντουσαν με την ίδια ευχέρεια με τη Γαλλία και τη Γερμανία. Εξαιρετικά νέα θα έλεγε κανείς. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έκλεινε τα μάτια. Θα ήθελα να είμαι περισσότερο στην πλευρά των προσεκτικών».

Εξηγώντας τον λόγο της ανησυχίας του, ο καθηγητής κ. Παπαϊωάννου, ανέφερε: «Στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο καταστράφηκε κεφάλαιο. Και ακολούθησε επενδυτική έκρηξη. Κάτι που δεν βλέπουμε σε μια χώρα 10 με 12 χρόνια μετά από έναν οικονομικό Αρμαγεδώνα. Και τελειώνοντας με την παραγωγικότητα. Η κατάσταση είναι ανησυχητική. Με βάση τα δεδομένα δεν χρειάζεται να είμαστε απαισιόδοξοι αλλά καλό είναι να μην έχουμε ιδιαίτερα ανεβασμένες προσδοκίες».

Από την πλευρά του, ο Peter Spiegel, US Managing Editor των Financial Times, τόνισε: «Είναι τρομερό που μια χώρα που βρισκόταν μια ανάσα από την κατάρρευση είναι πλέον μια φυσιολογική χώρα της Ευρωζώνης».

«Η Ελλάδα δεν μπορεί να στηριχθεί στις δημόσιες επενδύσεις για την ανάπτυξη. Αυτό είναι λάθος του παρελθόντος και είναι σημαντικό που η κυβέρνηση εξασφαλίζει πόρους από τις Βρυξέλλες και επενδύει, όμως οι επενδύσεις δεν μπορεί να είναι αποκλειστικά στον τουρισμό και τη ναυτιλία» σημείωσε ο ίδιος και κατέληξε: «Το ντιμπέιτ που κάνουμε εδώ γίνεται σε αρκετές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι τελείως διαφορετικό όμως από αυτό που θα κάναμε 5 ή 10 χρόνια πριν. Και αυτό είναι θετικό». 

Μπράβο

Αν και ξέρουμε πως ελάχιστα ασχολείται ο κόσμος με το ζήτημα, έχοντας επανειλημμένως τα προηγούμενα χρόνια αναφερθεί στο ζήτημα των πρωτογενών πλεονασμάτων, εκφράζοντας την ανησυχία μας στο δρόμο της επιστροφής στη δημοσιονομική πειθαρχία και τα υψηλά πλεονάσματα. Θα ξαναπούμε ένα μεγάλο μπράβο για τις επιδόσεις της χώρας σε αυτό το ζήτημα, με αφορμή αυτή τη φορά τις δηλώσεις Στουρνάρα, ο οποίος χαρακτήρισε θετική έκπληξη της ελληνικής οικονομίας την επίτευξη, όπως είπε, πρωτογενούς πλεονάσματος 2% για το 2023.

Συγκεκριμένα, το πρωτογενές πλεόνασμα της Ελλάδας το 2023 ήταν μεγαλύτερο από τον στόχο του 1% του ΑΕΠ, πλησιάζοντας το 2%, δήλωσε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, μιλώντας με τον δημοσιογράφο των Financial Times, Τόνι Μπάρμπερ, στο πλαίσιο του 9ου Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών.

«Είχαμε πολύ καλό δημοσιονομικό αποτέλεσμα, μία θετική έκπληξη. Το πρωτογενές πλεόνασμα, αντί για 1% του ΑΕΠ το 2023, ήταν τελικά κοντά στο 2%», είπε ο διοικητής, ενώ επανέλαβε την εκτίμηση ότι η ελληνική οικονομία θα αναπτύσσεται μεσοπρόθεσμα ταχύτερα από την Ευρωζώνη, με ρυθμό περίπου 2,5% έναντι 1,5%.

«Αν διατηρήσουμε τα πρωτογενή πλεονάσματα στο 2% τα επόμενα χρόνια και κάνουμε τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις, δεν υπάρχει κάτι να φοβηθούμε. Η Ελλάδα θα προχωρήσει», σημείωσε, όταν ρωτήθηκε για τις προοπτικές της οικονομίας.

Σύμφωνα με πληροφορίες το πρωτογενές πλεόνασμα του 2023 φαίνεται να κλείνει κοντά στο 1,7%, δηλαδή πολύ πάνω από 1,1% που είχε τεθεί ως εκτίμηση στον κρατικό προϋπολογισμό του 2024.

Ο Διοικητής της ΤτΕ αποκάλυψε την νέα ισχυρή επίδοση της ελληνικής οικονομίας στο Φόρουμ των Δελφών, ωστόσο φαίνεται πως την είχε κοινοποιήσει και χθες - όπως αναφέρουν πληροφορίες - στο ΔΣ της ΕΚΤ, το. οποίο συνεδρίαζε για την νομισματική πολιτική, ως μια πολύ θετική έκπληξη της ελληνικής οικονομίας.

Πλέον αυτό που σχολιάζουν κρατικοί αξιωματούχοι είναι πως είμαστε πολύ κοντά στον στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα 2%, κυκλικά διορθωμένο, ετησίως από το 2024 και εφεξής. 

Αγορά εργασίας

Πάμε τώρα στην αγορά εργασίας και τα όσα έγραφε το Fortune δε δημοσίευμα του για τις διεθνείς εξελίξεις, σε μια νέα εποχή, μετά την πανδημία και με την τελευταία κρίση πληθωρισμού να παίζει και αυτή τη σημασία της….

Οι κενές θέσεις εργασίας παρέμειναν πολλές ή αυξάνονται σε διάφορα μέρη του κόσμου, παρά την βραδύτερη παγκόσμια ανάπτυξη και τις σφιχτότερες πιστωτικές αγορές. Οι χώρες σε όλο τον κόσμο έχουν λάβει μέτρα για να αντιμετωπίσουν αυτές τις ασυνήθιστες ελλείψεις εργαζομένων – αλλά οι αποσπασματικές λύσεις παραβλέπουν τον μετασχηματισμό της παγκόσμιας αγοράς εργασίας, τους θεμελιώδεις τρόπους που αυτή έχει αλλάξει από την πανδημία και τις συνέπειες της δημογραφικής μετάβασης παγκοσμίως.

Η παγκόσμια ανάπτυξη έχει επιβραδυνθεί από το 2022, καθώς διάφορα σοκ και συγκρούσεις έχουν βλάψει και συνεχίζουν να απειλούν την παγκόσμια οικονομία. Με αυστηρότερους όρους δανεισμού παντού και τις επιχειρήσεις να εξακολουθούν να κλονίζονται από τον πληθωρισμό, η ανεργία προβλέπεται να αυξάνεται σταθερά τα επόμενα χρόνια.

Ωστόσο, ο αριθμός των κενών θέσεων εργασίας –θέσεις που οι επιχειρήσεις επιθυμούν να καλύψουν– παραμένει εκπληκτικά υψηλός ή ακόμα και κοντά σε επίπεδα-ρεκόρ σε διάφορα μέρη του κόσμου. Ακόμη και στις αγορές όπου οι κενές θέσεις εργασίας παρουσιάζουν πτώση τους τελευταίους μήνες –όπως στην Αυστραλία, τον Καναδά, τη Δανία, τη Σιγκαπούρη, το Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ– παραμένουν ασυνήθιστα υψηλές και πάνω από τον μέσο όρο πριν από την πανδημία. Σε άλλα μέρη, για παράδειγμα στο Βέλγιο, την Κύπρο, τη Γερμανία, την Ελλάδα, τη Λετονία, τη Λιθουανία και την Ισπανία, παραμένουν ψηλά ή ανεβαίνουν.

Ο πραγματικός αριθμός των κενών θέσεων θα μπορούσε να είναι ακόμη υψηλότερος εάν λάβουμε υπόψη ότι οι επιχειρήσεις ενδέχεται να αποθαρρύνονται από το να δημοσιοποιούν νέες κενές θέσεις, αφού προηγουμένως δεν είχαν βρει ειδικευμένους εργαζομένους. Στη Γερμανία, αν και ο αριθμός των εγγεγραμμένων κενών θέσεων είναι περίπου 700.000, η κυβέρνηση εκτιμά ότι ο πραγματικός αριθμός πλησιάζει τα 2 εκατομμύρια.

Η αναντιστοιχία μεταξύ των δεξιοτήτων που διαθέτουν οι εργαζόμενοι και του τι χρειάζονται οι εργοδότες αποτελεί σημαντικό εμπόδιο για την κάλυψη κενών θέσεων εργασίας. Η πραγματικότητα είναι σκοτεινή: Ενώ η αγορά εργασίας παρουσιάζει ευκαιρίες, η αναντιστοιχία δεξιοτήτων αφήνει πολλές θέσεις ακάλυπτες, ακόμη και εν μέσω υψηλής ή αυξανόμενης ανεργίας.

Έλλειψη δεξιοτήτων

Στο Οντάριο του Καναδά, ο κατασκευαστικός τομέας αγωνίζεται να καλύψει τα πόστα, με περισσότερες από 18.900 κενές θέσεις και μια επικείμενη δημιουργία περισσότερων από 7.000 θέσεων εργασίας στον τομέα των ηλεκτρικών οχημάτων να διαφαίνεται τα επόμενα δύο χρόνια. Στα τέλη του 2022, η Αυστραλία αντιμετώπισε ένα παρόμοιο σενάριο, με τις κενές θέσεις εργασίας να ξεπερνούν τον αριθμό των ανέργων. Στη Σιγκαπούρη, η αγορά εργασίας μετά την πανδημία χαρακτηρίζεται από αναντιστοιχία μεταξύ των διαθέσιμων θέσεων εργασίας και των δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού, με αποτέλεσμα 1,6 κενές θέσεις εργασίας για κάθε άνεργο. Σε όλη την Ευρώπη, ο μακροχρόνιος αγώνας για την εξεύρεση αρκετών ειδικευμένων εργαζομένων στον κατασκευαστικό τομέα έχει επιδεινωθεί από την αύξηση της ζήτησης μετά την πανδημία, σηματοδοτώντας μια ευρύτερη, παγκόσμια πρόκληση.

Η έντονη έλλειψη ειδικευμένου εργατικού δυναμικού θεωρείται πλέον ως εμπόδιο στην οικονομική ανάπτυξη. Στη Γερμανία, οι προοπτικές οικονομικής ανάπτυξης είναι τώρα στο 0,7% –πολύ κάτω από τον μακροπρόθεσμο μέσο όρο του 2%– εν μέρει λόγω έλλειψης εργαζομένων. Οι επιχειρήσεις που επιθυμούν να αναπτυχθούν και να επωφεληθούν από νέες ευκαιρίες στην αγορά παρεμποδίζονται από τη δυσκολία να βρουν εργαζομένους με τις κατάλληλες δεξιότητες. Αυτό το χάσμα μεταξύ των διαθέσιμων θέσεων εργασίας και των δεξιοτήτων των ατόμων που αναζητούν εργασία υπογραμμίζει όχι μόνο την αναποτελεσματικότητα στις τρέχουσες στρατηγικές ανάπτυξης εργατικού δυναμικού, αλλά και την επείγουσα ανάγκη για στροφή των προγραμμάτων εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης. Εκπρόσωποι της βιομηχανίας σε όλες τις χώρες υποστηρίζουν ότι τέτοια προγράμματα πρέπει τώρα να εξελιχθούν γρήγορα για να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις μιας ταχέως μεταβαλλόμενης αγοράς, όπου η ώθηση για τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών άνθρακα και ο ρυθμός της ψηφιοποίησης επιταχύνουν τη ζήτηση για νέες, εξειδικευμένες δεξιότητες.

Ο αγώνας για λύσεις

Η αύξηση των κενών θέσεων εργασίας και των ελλείψεων εργαζομένων αντανακλά πολλές υποκείμενες τάσεις. Μετά από μια ύφεση το 2020, η παγκόσμια οικονομία σημείωσε μια ισχυρή ανάκαμψη, σημειώνοντας άνοδο κατά 6,3% το 2021 και 3,4% το 2022, γεγονός που, με τη σειρά του, οδήγησε σε άνοδο στις αγγελίες θέσεων εργασίας. Το δεύτερο κομμάτι του παζλ θα μπορούσε να σχετίζεται με μειωμένες μεταναστευτικές ροές λόγω του COVID-19. Η πανδημία ώθησε πολλούς εργαζομένους να εγκαταλείψουν τις χώρες υποδοχής τους, ενώ τα συστήματα μετανάστευσης αντιμετώπισαν καθυστερήσεις στη διεκπεραίωση των θεωρήσεων, δημιουργώντας ως αποτέλεσμα κενά στο εργατικό δυναμικό. Τρίτον, η στασιμότητα των μισθών είναι ένα επίμονο ζήτημα. Για παράδειγμα, στην Αυστραλία, παρόλο που οι μισθοί έχουν σημειώσει κάποια αύξηση, δεν έχουν ανταποκριθεί στο αυξανόμενο κόστος ζωής. Τέλος, συγκεκριμένες εθνικές συνθήκες διαδραματίζουν επίσης ρόλο, όπως οι προκλήσεις της αγοράς εργασίας του Ηνωμένου Βασιλείου μετά το Brexit.

Ως απάντηση, οι κυβερνήσεις έχουν αρχίσει να λαμβάνουν μέτρα για την πρόσληψη περισσότερων μεταναστών εργαζομένων ή την επισημοποίηση του καθεστώτος τους. Στα τέλη του περασμένου έτους, η Ελλάδα ενέκρινε νέα νομοθεσία που παρέχει δικαιώματα διαμονής σε χιλιάδες μετανάστες χωρίς έγγραφα, υπό την προϋπόθεση ότι θα εξασφαλίσουν εργασία. Ανώτατοι αξιωματούχοι στη Γερμανία έχουν φτάσει στο σημείο να παραδέχονται ότι η χώρα δεν θα μπορούσε να κλείσει το διευρυνόμενο χάσμα εργατικού δυναμικού χωρίς μετανάστες. Το Βερολίνο έχει εφαρμόσει διάφορες νομοθετικές αλλαγές με στόχο να καταστήσει τη Γερμανία πιο ελκυστική για τους μετανάστες εργαζομένους, συμπεριλαμβανομένης της απλούστευσης της διαδρομής προς την υπηκοότητα, της επιτάχυνσης της διαδικασίας έκδοσης βίζας και της αναγνώρισης των προσόντων από το εξωτερικό στην αγορά εργασίας. Περισσότερες χώρες ενδέχεται να ακολουθήσουν το παράδειγμά τους.

Διερευνώνται επίσης νέες ρυθμίσεις, όπως μια τετραήμερη εβδομάδα εργασίας. Στη Γερμανία, από τον Φεβρουάριο, δεκάδες εταιρείες εφαρμόζουν πιλοτικά την τετραήμερη εργάσιμη εβδομάδα. Η ιδέα είναι ότι μια μικρότερη εβδομάδα εργασίας θα μπορούσε τελικά να κάνει τους εργαζόμενους πιο παραγωγικούς, συμβάλλοντας στη μείωση των ελλείψεων εργατικού δυναμικού. Άλλες ευρωπαϊκές χώρες δοκιμάζουν παρόμοια μέτρα. Εντωμεταξύ, σε τουλάχιστον μία γερμανική πόλη, εισηγμένες εταιρείες προσλαμβάνουν φοιτητές για να βοηθήσουν στην άμβλυνση της έλλειψης εργαζομένων. Είναι αξιοσημείωτο ότι ορισμένες πολιτείες των ΗΠΑ εξετάζουν το ενδεχόμενο χαλάρωσης της νομοθεσίας για την παιδική εργασία και τη δυνατότητα πρόσληψης περισσότερων εφήβων, επειδή η μεταναστευτική πολιτική θεωρείται ότι είναι πιο αμφιλεγόμενη.

Οι Τούρκοι δεν αφήνουν τα δελφίνια στη Νίσυρο να… ησυχάσουν

Κλείνοντας με ένα διαφορετικό θέμα και όπως έγραφε ο “Βηματοδότης”:

Πυρ αλέκτωρ φωνήσαι, το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών, σπάζοντας μια σιωπή σχεδόν ενός έτους, με ύφος μάλιστα που θύμιζε την προ σεισμών ρητορική του προέβη σε μια μεταμεσονύκτια περίεργη ανακοίνωση. Τι είδους ανακοίνωση ήταν αυτή; Προειδοποιούσε την Ελλάδα να μην αξιοποιήσει τη δέσμευσή της για την κήρυξη θαλασσίων πάρκων στο Αιγαίο. Και συγκεκριμένα μεταξύ Μήλου και Νισύρου. Μια ανακοίνωση που εξέπληξε τους πάντες αφού ακόμα δεν είχαν καν οριοθετηθεί αυτά τα θαλάσσια πάρκα.

Με δεδομένο ότι στην περιοχή μεταξύ Νισύρου και Μήλου κυκλοφορούν τόσο παιχνιδιάρικα δελφίνια, όσο και φώκιες μονάχους-μονάχους που βρίσκουν καταφύγιο στην περιοχή, το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών με τέτοιες ανακοινώσεις σκοπεύει να μην τα αφήσει σε ησυχία και σε διεθνή προστασία.

Η αντίδραση του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών ήταν ακαριαία και επικριτική προς την Άγκυρα που κατηγορήθηκε ότι πολιτικοποίησε ένα καθαρά περιβαλλοντικό ζήτημα. Και βεβαίως η Αθήνα σημειώνει ότι η Ελλάδα θα ασκήσει στο ακέραιο τα κυριαρχικά της δικαιώματα.

Αυτό που σίγουρα θα πρέπει να παρατήρησαν οι Τούρκοι ήταν η μεγάλη ανταπόκριση που είχε η Διάσκεψη για τους Ωκεανούς, εδώ στην Αθήνα. Εκτός από τον προεδρικό πρώην απεσταλμένο για το κλίμα Τζον Κέρι αναμένεται να είναι παρούσα και η Αμερικανίδα βοηθός υπουργός Εξωτερικών για τους Ωκεανούς και τις Διεθνείς Περιβαλλοντικές και Επιστημονικές Υποθέσεις Jennifer R. Littlejohn, η οποία με την παρουσία της κατέδειξε την ισχυρή στήριξη των ΗΠΑ για τα βιώσιμα ωεκάνια οικοσυστήματα.