Παραπέμποντας σε
πρόσφατα στατιστικά που είχαμε δει, πως παρά την εντυπωσιακή
αύξηση των καταθέσεων και τις αντοχές που καταγράφονται σε
αυτές σε μια εποχή ακραίου πληθωρισμού, η συντριπτική
πλειοψηφία των καταθετών έχουνε πολύ μικρές καταθέσεις. Θα
ξεκινήσουμε με δηλώσεις που μας προβλημάτισαν.
Και μας προβλημάτισαν γιατί νιώθουμε πως ο
κόσμος κατά μέσο όρο πιέζεται πολύ περισσότερο από ότι
δείχνουνε οι οικονομικοί δείκτες:
«Από συζητήσεις που
κάνουμε με επαγγελματίες σε όλη τη χώρα προκύπτει ότι μέσα
στους πρώτους μήνες του 2024 ο τζίρος σημειώνει μία κάμψη»
δήλωσε λοιπόν ο πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ Γιώργος Καββαθάς,
μιλώντας στην εκπομπή “120 λεπτά” της Naftemporiki TV και
στον Ανέστη Ντόκα.
«Αυτό οφείλεται στην
αδυναμία των καταναλωτών να έχουν αρκετό διαθέσιμο εισόδημα
κάτι που φάνηκε και από την έρευνα του Ινστιτούτου της
ΓΣΕΒΕΕ σύμφωνα με την οποία ο μισθός για το 60% των
νοικοκυριών και πάνω, εξαντλείται στις 19 του μήνα» τόνισε
«Η κατάσταση που
επικρατεί φέρνει στο μυαλό μας η κατάσταση που επικρατούσε
την περίοδο 2012-13 μέσα στον τυφώνα των μνημονίων όταν
είχαμε μείωση μισθών και συντάξεων κατά 40-50%. Βεβαίως δεν
είναι το ίδιο, αλλά, η διάχυση της οικονομικής ανάπτυξης
και αυτής της ευφορίας που έχει δημιουργηθεί δεν μοιράζεται
ισομερώς σε όλους τους κλάδους της οικονομίας» σημείωσε.
«Τα τελευταία 15
χρόνια όλα τα μέτρα που πάρθηκαν ήταν εναντίον των μικρών
επιχειρήσεων, με το σκεπτικό ότι είναι πάρα πολλές ,ενώ
τόνισε ότι οι πολιτικές αυτές είναι καταδίκη σε “αργό
θάνατο”», πρόσθεσε ο κ. Καββαθάς.
Ανταγωνιστικότητα
Γνωστή η
ατάκα που λέμε πάρα πολλές φορές, φυσικά με διάθεση
υπερβολής. Πως παρά τα όσα περάσαμε στα χρόνια της κρίσης,
ελάχιστα έχουνε αλλάξει σε αυτή τη χώρα και το παραγωγικό
της μοντέλο.
Δεν κρύβουμε
πως διαβάζοντας την παρακάτω έρευνα, δεν ξέρουμε τελικά πόσο
υπερβολικό είναι να το πιστεύουμε. Έτσι λοιπόν, στην
τελευταία θέση μεταξύ των χωρών της Ευρώπης βρίσκεται η
Ελλάδα στη δημιουργία θέσεων
εργασίας υψηλής τεχνολογικής εξειδίκευσης, με την Teneo
μάλιστα να εκτιμά ότι το κενό όχι μόνο δεν πρόκειται να
καλυφθεί την επόμενη δεκαετία, αλλά θα διευρυνθεί, καθώς οι
περισσότερες χώρες προχωρούν γοργά στην ψηφιακή τους
μετάβαση.
Ειδικότερα,
όπως αναλύει η Teneo, οι δομές απασχόλησης έχουν πολωθεί σε
πολλές προηγμένες οικονομίες τις τελευταίες δεκαετίες. Ενώ
οι θέσεις εργασίας υψηλής ειδίκευσης έχουν επεκταθεί στις
περισσότερες χώρες, οι θέσεις εργασίας της εργατικής τάξης
με χαμηλή ειδίκευση –ειδικά στον βιομηχανικό τομέα– έχουν
συρρικνωθεί παντού.
Οι πρόσφατες
εξελίξεις στη γενετική τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ) και τις
βιοεπιστήμες υποδηλώνουν ότι η αλλαγή στις επαγγελματικές
δομές θα μπορούσε να επιταχυνθεί ακόμη περισσότερο. Οι
προβλέψεις για την επέκταση των επαγγελμάτων υψηλής
τεχνολογίας δείχνουν ότι ο ρυθμός αυτών των μετασχηματισμών
ποικίλλει σημαντικά μεταξύ γεωγραφικών περιοχών.
Οι
σκανδιναβικές οικονομίες όπως η Σουηδία και η Φινλανδία, με
έναν ήδη ισχυρό τομέα νέων επιχειρήσεων έντασης γνώσης, θα
συνεχίσουν να βλέπουν τον τομέα υψηλής τεχνολογίας να
αναπτύσσεται, μαζί με ορισμένες χώρες της Κεντρικής και
Ανατολικής Ευρώπης όπως η Σλοβενία, η Εσθονία και η Τσεχία.
Ψηφιακή
μετάβαση
Όπως
σχολίαζε και ο Ο.Τ., πρόσφατη μελέτη του ΚΕΠΕ, αναφορικά με
την ψηφιακή μετάβαση, σημειώνει ότι η χώρα καθυστέρησε
σημαντικά την έναρξη την ψηφιοποίησης με αποτέλεσμα να χάσει
γρήγορα έδαφος σε σχέση με τους εταίρους της.
Ως
αποτέλεσμα, το κενό που καλείται να καλύψει είναι τόσο
μεγάλο που παρά τις σημαντικές προσπάθειες προς την
κατεύθυνση της ψηφιακής μετάβασης, η οποία ξεκίνησε με
σημαντική καθυστέρηση, και «χάρη» στην πανδημία, δεν
φαίνεται να πλησιάζει τον ευρωπαϊκό μέσο όρο όσο γρήγορα θα
ήταν επιθυμητό.
Γεωργία
Σε ένα
επίκαιρο θέμα τώρα, στη σκιά των τελευταίων κινητοποιήσεων
των αγροτών. Γηρασμένος, με χαμηλό επίπεδο κατάρτισης και εν
πολλοίς εγκλωβισμένος σε πρακτικές αλλά και λογικές
προηγούμενων ετών παραμένει ο αγροτικός πληθυσμός της χώρας,
χαρακτηριστικά που επηρεάζουν –σε συνδυασμό με άλλα– την
παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητα του εγχώριου τομέα
πρωτογενούς παραγωγής. Όπως έγραφε σε άρθρο της η Ημερησία,
την ίδια ώρα το επίπεδο συλλογικής οργάνωσης σε ομάδες
παραγωγών και συνεταιρισμούς παραμένει εξαιρετικά χαμηλό,
όχι τόσο ποσοτικά όσο κυρίως ποιοτικά, με τους αγρότες να
εξακολουθούν να είναι έρμαιο των άλλων κρίκων της
εφοδιαστικής αλυσίδας, από τους προμηθευτές εισροών μέχρι
τους λιανεμπόρους, καθώς η διαπραγματευτική ισχύς τους
παραμένει πολύ χαμηλή.
Αν και στο
Εθνικό Μητρώο Αγροτικών Συνεταιρισμών είναι εγγεγραμμένοι,
σύμφωνα με την τελευταία επικαιροποίηση του 2023, 1.056
συλλογικοί φορείς –ίσως οι περισσότεροι από όλες τις
χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης–, εκτιμάται ότι παράγουν τη
χαμηλότερη αξία ανά συνεταιρισμό. Για να μην πούμε για τα
ληξιπρόθεσμα χρέη τους, τα οποία πριν από λίγα χρόνια
ανέρχονταν σε περίπου 2,5 δισ. ευρώ.
Σύμφωνα,
λοιπόν, με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Eurostat
(αφορούν το έτος 2020), μόλις το 0,7% των επικεφαλής
αγροτικών εκμεταλλεύσεων στην Ελλάδα είχε πλήρη αγροτική
κατάρτιση – υπό την έννοια ότι μετά την υποχρεωτική
εκπαίδευση παρακολούθησαν πρόγραμμα κατάρτισης τουλάχιστον 2
ετών και πραγματοποίησαν σπουδές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση
σε αντικείμενο σχετικό με τον πρωτογενή τομέα. Πρόκειται για
το χαμηλότερο ποσοστό που συναντάται στην Ευρωπαϊκή Ενωση,
με την Ελλάδα να μοιράζεται με τη Ρουμανία αυτή την
τελευταία, καθόλου τιμητική θέση.
Κάποιος
εύλογα θα υποστηρίξει ότι οι αγρότες σήμερα είναι αρκετά πιο
μορφωμένοι και καταρτισμένοι σε σύγκριση με την εικόνα που
είχαμε στα μέσα της δεκαετίας του ’90 και λίγο μετά, την
εποχή των μεγάλων αγροτικών κινητοποιήσεων. Πράγματι, σε
σχέση με το 2010 το ποσοστό των επικεφαλής αγροτικών
εκμεταλλεύσεων που έχουν πλήρη κατάρτιση έχει σχεδόν
διπλασιαστεί (ήταν μόλις 0,32%), όμως και πάλι παραμένει
απελπιστικά χαμηλό. Σε επίπεδο Ε.Ε. είναι επίσης πολύ
χαμηλό, μόλις 1 στους 10, υπάρχουν όμως και χώρες-μέλη της
Ε.Ε. όπου τα αντίστοιχα ποσοστά είναι πολύ υψηλά, όπως η
Ολλανδία (62,8%) και η Γαλλία (38,4%). Στις άλλες
μεσογειακές χώρες το ποσοστό είναι χαμηλό, αλλά πολλαπλάσιο
σε σύγκριση με αυτό της Ελλάδας (6,78% στην Ιταλία, 4,08%
στην Ισπανία). Το 72,30% των επικεφαλής αγροτικών
εκμεταλλεύσεων στην Ελλάδα έχει μόνο πρακτική εμπειρία,
χρήσιμη αναμφίβολα, αλλά όχι ικανή και επαρκή για την άσκηση
της αγροτικής δραστηριότητας, όπως αυτή εξελίσσεται σήμερα.
Το παραπάνω
συνδέεται φυσικά και με το γεγονός ότι στη συντριπτική τους
πλειονότητα οι ιδιοκτήτες – επικεφαλής των αγροτικών
εκμεταλλεύσεων στην Ελλάδα είναι μεγάλης ηλικίας. Σχεδόν 4
στους 10 είναι ηλικίας από 65 ετών και άνω, ενώ οι λεγόμενοι
νέοι αγρότες (ηλικίας κάτω των 40 ετών) είναι μόλις το 7,2%
των επικεφαλής των αγροτικών εκμεταλλεύσεων.
Αυτό το
ανησυχητικό ποσοστό σχετίζεται, βεβαίως, και με την
ανεπάρκεια υποδομών υγείας, εκπαίδευσης κ.ο.κ. στην ελληνική
περιφέρεια, ανεπάρκεια που στην ουσία διώχνει τους νέους από
τα χωριά τους. Ακόμη δηλαδή και αν υπάρχει αγροτική
εκμετάλλευση, δεν υπάρχει διαδοχή λόγω απροθυμίας των νέων
να απασχοληθούν με τον πρωτογενή τομέα παραγωγής.
Δεδομένου
ότι η Ελλάδα παρουσιάζει το υψηλότερο ποσοστό στην Ευρωπαϊκή
Ενωση αγροτικών εκμεταλλεύσεων που χαρακτηρίζονται
οικογενειακές (98%), τα δύο παραπάνω στοιχεία καθορίζουν
στην ουσία όχι μόνο τη μορφή αλλά και την προοπτική
βιωσιμότητας και ανάπτυξης του εγχώριου αγροτικού τομέα. Αν
και οι μη οικογενειακές εκμεταλλεύσεις αποτελούν μόλις το 2%
του συνόλου των αγροτικών εκμεταλλεύσεων στην Ελλάδα, έχουν
υπερδιπλάσιο μέγεθος από τις μη οικογενειακές: το μέσο
μέγεθός τους είναι 120 στρέμματα, ενώ των οικογενειακών
εκμεταλλεύσεων 50 στρέμματα. Επίσης, η μέση αξία των μη
οικογενειακών εκμεταλλεύσεων ήταν το 2020 141.157 ευρώ, ενώ
των οικογενειακών εκμεταλλεύσεων μόλις 13.548 ευρώ. Αξίζει
να σημειωθεί εδώ ότι σχεδόν τρεις στις τέσσερις αγροτικές
εκμεταλλεύσεις στην Ελλάδα είναι πολύ μικρές, κάτω από 50
στρέμματα, ενώ το μέσο μέγεθος της αγροτικής εκμετάλλευσης
στην Ε.Ε. είναι 170 στρέμματα.
Το χαμηλό
επίπεδο εκσυγχρονισμού και το μικρό μέγεθος των
εκμεταλλεύσεων έχουν ως αποτέλεσμα τη χαμηλή παραγωγικότητα
του εγχώριου αγροτικού τομέα, η οποία μάλιστα υποχώρησε το
2023 κατά 5,37 ποσοστιαίες μονάδες, με την Ελλάδα να
κατατάσσεται στη 13η θέση μεταξύ των «27».
Αρκετά από
τα παραπάνω ελλείμματα και ανεπάρκειες θα μπορούσαν να έχουν
αντιμετωπισθεί εάν οι Ελληνες αγρότες ήταν οργανωμένοι σε
συλλογικούς φορείς –συνεταιρισμούς και ομάδες παραγωγών– που
θα λειτουργούσαν κυρίως ως επιχειρήσεις και όχι ως
μηχανισμοί παραγωγής ψήφων. Ετσι θα μπορούσαν πολύ
περισσότερο από σήμερα να προμηθεύονται για τα μέλη τους σε
πιο συμφέρουσες τιμές τις απαραίτητες εισροές και στη
συνέχεια διαθέτοντας δικά τους συσκευαστήρια και αποθήκες θα
μπορούσαν να έχουν προϊόντα με προστιθέμενη αξία και να
πραγματοποιούν απευθείας τις πωλήσεις στους λιανεμπόρους
εντός και εκτός Ελλάδας.
Τελευταίο,
αλλά όχι λιγότερο σημαντικό: η Ελλάδα διαθέτει μεταξύ άλλων
έναν σημαντικό πλούτο, που δεν είναι άλλος από τα περίπου
250 προϊόντα προστατευόμενης γεωργικής ένδειξης και
προστατευόμενης ονομασίας προέλευσης (ΠΓΕ – ΠΟΠ). Αν και
πραγματοποιούνται αρκετά σημαντικές εξαγωγές –το 42% των
πωλήσεων πραγματοποιείται εκτός Ελλάδας–, η αξία τους
αντιπροσωπεύει το 1,5% της ευρωπαϊκής από 1,9% το 2010,
κυρίως διότι τα άλλα κράτη-μέλη ανέπτυξαν περισσότερο τα
δικά τους προϊόντα ΠΓΕ και ΠΟΠ.
Δένδιας –
Γκιουλέρ στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ
Όπως τώρα
σχολίαζε ο Βηματοδότης, oι τουρκικές δημοτικές εκλογές
επηρεάζουν και τις προγραμματισμένες συναντήσεις Τούρκων
υπουργών με Έλληνες ομολόγους τους. Να πάρτε για παράδειγμα
τον υπουργό Εσωτερικών Αλί Γερλικαγιά (το Νο 2 του Ερντογάν,
που σκεπτόταν μάλιστα να τον «κατεβάσει» και δήμαρχο
Κωνσταντινούπολης), ο οποίος είχε προγραμματίσει επίσκεψη
στην Αθήνα, στις 21 Φεβρουαρίου και συνάντηση με τον υπουργό
Μεταναστευτικής Πολιτικής Δημήτρη Καιρίδη. Η επίσκεψη με
εντολή Ερντογάν αναβλήθηκε και θα πραγματοποιηθεί αμέσως
μετά τις τουρκικές δημοτικές εκλογές, αφού ο Γερλικαγιά,
έχει στην αρμοδιότητά του και το Δήμο Κωνσταντινούπολης που
τόσο πολύ ενδιαφέρεται ο Ερντογάν να περάσει σε δικό του
άνθρωπο.
Σήμερα όμως
στη Σύνοδο υπουργών Άμυνας του ΝΑΤΟ, θα υπάρξει (εκτός
απροόπτου) στο περιθώριο μια συνάντηση των δύο υπουργών
Άμυνας Ελλάδας Νίκου Δένδια και Τουρκίας Γιασάρ Γκιουλέρ. Θα
είναι ανεπίσημη συνάντηση και θα συζητήσουν τα περαιτέρω
βήματα για ηρεμία στο Αιγαίο. Στην ατζέντα της Συνόδου
περιλαμβάνεται η Ουκρανία (μάλιστα θα μετάσχει στη Σύνοδο με
τηλεδιάσκεψη και ο υπουργός Άμυνας της Ουκρανίας), αλλά και
η νέα αμυντική διάταξη του ΝΑΤΟ, όπως έχει συμφωνηθεί στο
Βίλνιους.
